V t
:v' >329
Woensdag 17 September 1919.
Jaargang.
ill lil
Nieuws* en
A dyertentieblacSL
Dienstregeling 9 JaSi 1919.
inneialasid.
Van week tot weet
«S&«38*
Ö&fc «I
Dit vl«d verschgnt Woensdag- cnHaterdf.g'morgen
Aionnenienlsprys per 8 maanden.
V oor fliH Buro 40 Cts. Franco per post door go-
aso! NsdkrlakI) 55 Ota. Nnar Amerika en andere
-.nrlan «at verhooi*ing der porto'».
Advertentiën daags voor de altgave vóór i aur nwn.
Fry* der Adverkntièn.
Van 1 tot 5 regels 40 Cts. Iedere regel meer 8 Ct., met
20 '/o Crisistoeslag. Qroote letters en Vignetten worden
naar plaatsruimte berekend.
A B O ISMKSTEN en ASVERTENTIEH worden aaagenöujen bij d« üitg. Eiasta L A N G E V E L BE R O O IJ, Parkstraat, Borö opTkxiü
LICHT OIM
Van Woendag 17 tot en met Dinsdag 23 Sep
tember:
voor rijwielen 8 uur, voor rijtuigen S.30 uur
IIOOGWATËR Recde vau Texel.
(Zomertijd.)
Donderdag 18 Sept. v.m. 3,25
Vrijdag 19 4,54
Zaterdag 20 6,24
Zondag 21 7,33
Maandag 22 8,26
Dinsdag 23 9,06
Woensdag 24 9.42
Des namiddags is het ongeveer een halfuur
later hoogwater.
Spoor- en Cootdienst.
Beperkte dienstregeling'.
Vertrekuren van de Boot.
Op werkdagen
van Texel: 6,— v.m. 2,45 n.m.
van Nieuwediep9,15 6.35
Op Zon- en Feestdagen
van Texel: 6,— v.m. 5,15 n.m.
van Nieuwediep8,30 6,35
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,24 9,14
7,29 sneltrein 9,14
10,24§ 1.07
12,20+ 3,28
4,11 6,25
6^54 9,39
Bovendien loopt op alle werkdagen een trein
van Helder naar Alkmaar
van Helder 4,26 te Alkmaar 6,15
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,25§ 8,35
9,17 11,39
12,28§ 3,07
3,05 6,02
6,09§ 9,18
8,301 10,29
10,45+ 12,36
?Nlet op Zon- en feestdagen.
Alleen op Zondag.
7—13 Sept.
Het parlementaire zittingsjaar .is geëin
digd. Zaterdag heeft op de gebruikelijke
wijze de sluiting der zitting plaats gehad
en als deze regels in druk verschijnen,
zal in de Bidderzaal weder de plechtig
heid hebben plaats gevoaden, waarmee
ieder parlementair jaar pleegt geopend te
worden. De Koningin, vergezeld van den
Prins, zullen weer door de straten der
residentie getrokken zijn in de gouden
koets „met acht paarden bespannen, gaande
een koetsier naast elk paard en vier la
keien naast ieder portier", zooals het in
het officieel programma heette. En te
midden der vertegenwoordigers van het
Nederlandsche volk zal H. M. de Koningin
weder het programma vau de regeering
voor het nieuwe parlementaire jaar hebbeu
ontvouwd.
Het jaar dat achterligt is in velerlei op
zicht een belangrijk jaar geweest. De
nieuwe Kamer, voortgekomen uit algemeen
kiesrecht en evenredige vertegenwoordiging,
heeft het dikwijls Diet zoo nauw genomen
met den nationalen tijd en de politiek
heeft dikwijls een woordje meegesproken,
maar de Kamer heeft toch ook getoond
hard en goed te kunnen werken. Een
bewijs daarvan heeft ze neg in de afge-
loopen week gegeven, door de snelle af
handeling van het drietal belangrijke
wet.ontwerpen van minister Aulberse,
inzake de arbeidersverzekering.
Wel heeft het nu en dan nog
even gestormi in da Kamer en droeg het
debat soms'een scherp karakter, maar
behoudens dan nog de erndst-turning im
trent de Ouderdomswet, die nog moet
plaats hebben, doch waaromtrent men wat
uitslag betreft, niet in het onzekere be
hoeft te verkeeren, is de Kamer met haar
arbeid gereed gekomen. Men moge al over
de beteekenis der vorkregen resultaten van
mcening verschillen, daarover kan men
het eens zfjn, dat de aangenomen ont
werpen een belangrijke verbetering betee-
kenen van het verzekeringsvraagstuk, dat
al zoo lang aan de orde was,
Moge de Kamer met frissche moed het
nieuwe jaar met zjjn nieuwen arbeid te
gemoet gaan I
—o-o—o
Te Londen is in da afgeloopon week hot
coDgres van de Britsche vakvereenigingen
gehouden. Een der belaDgrpkste punten
was, of de arbeidersbonden zouden blijven
vasthouden aan het deckbeeld van een
directe actie. Zooals men weet, is door de
drie voornaamste bonden onlangs reeds
besloten de directe actie, welke op zuiver
politieke aangelegenbeden was gericht,
vooiloopig van de baan te schuiven. Op
het congres te Londen is over de zaak
opnieuw in den breede van gedachten ge
wisseld, met het resultaat, dat ten slotte
besloten werd de zaak niet verder te be
spreken, doch over te gaan tot de orde
van den dag. De desbetreffende motie
werd met 2 225,000 stemmen tegen 2.085,000
stemmen aangenomen. Daarmee mag men
de zaak vooreerst als afgedaan beschouwen
en is de „directe actie" van de baan.
Zal ook in België de opkomende storm
op dc-ze w(jze bezworen kurmen worden?
.Ook daar spreekt men al sinds eenigen
tjjd van een directe actie. En op het
oogenblik wordt België zelfs reeds door
een ernstige mijnwerkersstaking bedreigd.
De vorige week heeft het bestuur van
den mljnwerkersboud een onderhoud ge
had met de ministers Delacroix en Wau-
iers eu daarbij de eischen der werklieden
ter tafel gebracht. Zy wenschen niet alleen
loonsverhoogiDg, maar (evens, dat nog in
dezo parlementaire periode wetten tot stand
gebracht zullen worden, tot invoering van
den 8 urigen werkdag en van ouderdoms-
pensioen.
Minister Delacroix antwoordde, dat voor
bet tot stand brengen van deze wetten in
de huidige periode de tijd tekort schoot,
maar dat hij. wat de loonkwettie betrof,
een bespreking met de mijndirecties zou
houden, waarin hij dezen den toestand
zou blootleggen en hen zou wijzen op de
toenemende stakingsbeweging onder de
mijeworkers en het bedenkelijke daarvan.
Afgewacht moet worden of de mijnwer
kers daarmee genoegen zullen Demen en
of het onderhoud van dea minister met
de mijndirecties resultaat zal opleveren.
Ook in Frankrijk gist bet in de arbei
derswereld en te Parijs is reeds een alge-
meeDe werkstaking aangekondigd. De be
richten daarover zjjn echter nog zeer
schaarsch, zoolat het niet mogelijk is zich
thans reeds een denkbeeld te vormen
omtrent den omvang der beweging.
o—o—o
De Duitsche krijgsgevangenen keeren
terug. Eiken dag brengen de treinen dui
zenden van deze oorlogsslachtoffers in de
„Heimat" terug, waar ze met blijdschap en
liefde ontvangen worden. De regeering
doet al het mogelijke om het transport
der gevangen te vergemakkelijken en om
in den eersten nood van deze duizenden
vaders en zonen te voorzien, heeft ze
tevens een bedrag van 3 milliard beschik
baar gestild.
Verder wordt er te Versailles druk
i tusschen de Du.Utbe en Fracsche ver
tegenwoordigers onderhandeld over het
zenden van Duitsche arbeiders naar de
verwoeste gebieden, om daar bij de her
stellingswerken behulpzaam te zyn. Men
is reeds tot belangrijke overeenkomsten
gekomen. De Duitsche arbeiders zuilen
naar Frankrijk gaan, niet als bataljons
sappeurs, maar als vrije werklieden en ze
zullen werken krachtens een arbeidsover
eenkomst in volkomen vrijheid.
De werken tot wederopbouw zullen aan
de Duitsche regeering worden opgedragen,
die zoo noodig het recht zal hebben met
de aannemers te onderhandelen. Echter zal
het recht der Franschen om bun eigen
dommen te beheeren onaangetast blijven.
Naar luid der berichten hebben zich
reeds 400,000 Duitsche arbeiders aangemeld
om in Frankrijk te werken.
o o o
De vrede van St. GermaiD is geteekend.
Het is een eenvoudige plechtigheid ge
weest, waarbij Clemenceau een korte rede
voering heeft gehouden. Renner heeft het
verdrag onderteekend, zonder een woord te
zeggen. Men had hem wat netter ont
vangen dan destijds de Duitsche gedele
geerden te Versailles. Daar rukte de
eere-compagnie in, toen het aan de ver-
woordigeis der geallieerden de eerbewijzen
had gebracht. Te St. Germain echter
werden aan Renner wel militaire eerbewij
zen gebracht en deze was daarover zoozeer
verrast, dat bij herhaaldelijk het hoofd
ontblootte.
Intusschen blijft men te Weenen klagen
over de zeer harde vredesvoorwaarden en
heeft de Opperste Raad nog heel wat
nawerk van Oostenrijks buren, die zich
met de voorwaarden ook al Diet kuDDen
vereenigen. Servie en Roemenie schijnen
hardnekkig te blijven weigeren. Mot Tsjecho
Slowakie en Polen scbynt men te Parijs
echter klaar to zullen komen. Deze koDden
zich maar mot het verdrag niet vereenigeD,
omdat beiden aanspraak maken op hel
niet groote, maar belangrijke, mijndistrict
Thesen. Dit aan Onpcr-Silizie grenzende
distiict was aanvankelijk aan do Tsjecho
S'owaken toegewezen, doch daar protes
teerden de Polen met kracht tegoD.
De Opperste Raad heeft nu nog eens de
kwestie onder de oogen gezien en beslist,
dat de bevolking van Thesen zelf bij volks
stemming over haar lot zal beslissen. Men
verwacht, dat beide partijen daarmee nu
genoegen zullen nemen, doch in Polen
schijnt men het ér nog lang niet mee bods
te zijn.
Ook met Duitscbland heeit de Opperste
Raad inzake de Gostenrtjksche kwestie
weer eenige nota's gewisseld. In de
Duiische grondwet is bepaald, bij art. 61,
dat in. den Rijksraad ook Oostenri.ksche
vertegenwoordigers zitting zullen hebben.
Men weet, dat cok Duitscbland hoopt op
aaDSluitiag van Duitsch-Oostemijk bij
Duitscbland, waarvan de geallieerden niets
wiilen weten. Ze hebben dit ook in het
Oostenrljksche vredesverdrag vastgelegd en
hebben thans aan de Duitsche regeering
den eisch gesteld, dat deze binnen 14 dagen
een plechtige verklaring, door de Duitsche
wetgevende lichamen bekrachtigd, zullen
onderteokenen, dat art. 61 der groDdwet
ongeldig is en dat inet name de toelating
dor Oostenrijkscbe vertegenwoordigers in
den Rijksraad slechss dan kaD plaats hebben
wanneer do Volkerenbond daartoe vergun
ning geeft.
'lo Biriyn schijnt men nog niet bereid
aan dezen eisen toe ie geveD.
—o—o—o—
In de Franscho Kamer is men nog steeds
bezig met do behandeling van het vredes
verdrag. Tal van sprekers hebben reeds
hot woord gevoerd en menigeen toonde
allerlei bezwaren te hebben. Clemenceau
zal de oppositie wel te woord staan.
In het Zuid-Afrikaansche parlement is
na een rede van don Dieuwen premier,
generaal Smuts, besloten tot ratificatie van
het vredesverdrag.
Daarentegen wordt de strijd voor en
tegen ratificatie in de Vereen. Staten met
kracht voortgezet. President Wilson is
nog steeds op het oorlogspad. In het westen
van do Vereenigdo Staten treedt hy dag
aan dag op, om de bevolkiDg van zijn
denkbeelden te doordringen. Overal blijkt
zijn optredeD een groot succes te' zlju.
Waar^ hy optreedt loopen de zalen vol en
bijeenkomsten van 10,000 en meer personen
zijn geen zeldzaamheid. Wilsons vrienden
beweren dan ook, dat de president alle
denkbare succes heeft. Daarentegen beweert
de opposiiic, dat dit succes eigenlijk maar
schijn is, meer niet. Men gaat den president
hooren, omdat hij een grappig spreker en
omdat hl] de president is. Maar men be
schouwt bem niet als de apostel van de
nieuwe wereldorde.
Ook laat de oppositie zich in ander op
zicht niet onbetuigd. Te Chicago heelt zij
met een groote bfjeenkoifist een landelijke
beweging'tegen het vredesverdrag op touw
gezet. De republikeinen, van wiedeaotie
uitgaat, zullen overal in het land dergelijke
bijeentometen houden.
De Senaatscommissie voor buitenlandscbe
zaken heeft ook haar rapport ingediend,
met maar even 45 amendementen op het
vredesverdrag. Dat kan straks nog wat
worden als de zaak in den Senaat aan de
orde komt.
TEXEL, 17 September 1«19.
Oosterend, 16 Sept.
Gisterenavond gaf hot hier bestaande
muziekgezelschap eenige nummers ten
beste in den tuin van dm heer A. van
Slrien, Dit bracht veel volk op de been
en met belangstelling en genoegen werd
geluisterd naar de opwekkende tonen.
Zoo af eu too komt de muziek eens
naar buiten, wat door volon op boogen
prijs gesteld wordt.
De Noordzeevisschors van Texel
zullen voor 1919 aan do afdoelmg „Ge
mengde Zeevaart Onderjinge" van „Zee-
Risico" inzake de.,Oorlogszeeongeyailen-
wet, hebben te voldoen een voorschot
van t 20. Aangezien het voorschot van
1918 bet sc'ia+odeel, dat ieder had te
voldoen, aanmerkelijk overtrof, althans
voor velen, hebben de moesten thans
minder dan f 20 te botalener zijn er
zelfs, die gold toekrijgen.
Oudesch'ilJ, 16 Sept,
De kinderen van de K. W. Bewaar
school hadden gisterenmiddag feest. On
der leiding van de Directrice en haar
helpster weiden verschiiier.de spelletjes
pespeeid en aardige liedjes gezongen,
Van tijd tot tijd werden de kleintjes
royaal gotracteerd. Bij het naar buis
gaao kreeg ieder der kleinen nog eenige
versnaperingen mede. Het feestje werd
door vele moeders -bijgewoond en viel
zoowel bij de kinderen als bij de aan
wezigen goed in den smaak. Te onge
veer half vijf gingen allon uiterst vol
daan Huiswaarts,