4°. 3852
Zaterdag 4 October 1924:
38"' Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
De Voordeden van de afslniting
en inpoldering der Zuiderzee.
Texelsche Berichten.
Gemengd Nieuws.
i.
TEXELSCHE COURANT.
verschjjnt Woonsösg- •iZai«rdR|rnior£c&
Ab*nnernenUprj)i per S maanden
Voor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging dei porto's. Losse nummers 3 cent.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11.
ABONNEMENTEN sr A5VÏHTENT1BN vronle.9 aaKgeaoaiai bij da Uitg,
Advertenties daags voor de uitgave vóór 4 nur nam.
Ptii» der Ad*erientiin\
Van I tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Oroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend,
POSTCHEQUE- en OIRODIENSTJNo. 652.
Tiiha L/kN9EVELS4 K O O IJ, Parkstraat, Bon* or T x
Ten einde bij iedereen vrijen toegang
te verkrijgen, zal onze Courant zich houden
buiten alle partyschappen eD zich bepalen
tot het mededeelen van hetgeen in onze
omgeving voorvalt en der vermelding waar-
.dig is;Ons blaadje vindein iedere
woning eene plaats en worde by allen een
welkome vriendhet worde een middel
van gemeenschap tusschen verschillende
personen, en voor allen een bron om bekend
te worden met hetgeen op ons eiland plaats
vindt, in één woord, h^t worde de vraag
baak voor allen, die niet onverschillig zyn,
voor hetgeen op Texels bodem voorvalt.
Texelsche Courant, no. 1, 15 September
A° 1887.
Toen eenmaal de plannen tot droogmaking
van de Zuiderzee waren voltooid en door
de wetgevende macht tot de uitvoering
van die plannen was besloten, kreeg men
eenige tyd later het bekende gevoel van
,de moed zakt me in de schoenen', dat
wel meer wordt waargenomen indien na
een belangrijke beslissingmet de uitvoering
van een zware taak begonnen wordt.
Kamerleden, ministers en vele andere
zeer deskundigen, verhieven hun waar
schuwende stemmen het zou veel en veel
te duur worden en in deze zware tijden
was het in 't geheel niet geoorloofd zoo'n
kostbaar werk aan te vatten.
Dit had tot gevolg dat er een kommissie
werd benoemd, die nog eens nader onder
zoeken moest hoe het met de geldelijke
voordeeier, aan de droogmaking van de
Zuiderzee verbonden, Stond. Deze kommissie
heeft nu haar verslag uitgebracht, waarvan
wij hier een en ander willen mededeelen.
De voordeelen die men van de afsluiting
en inpoldering van de Zuiderzee kan ver
wachten, zijn van tweederlei aard;direkte
en indirekte. Onder de direkte voordeelen
zijn te rekenen al die zaken welke „in
kïinkendemunt" uitgedrukt kunnen worden,
als daar zijnlandverkoop en -verhuur,
aanleg van spoorweg en due treinenloop
over de afsluitdam, verkoop van verbouwde
tarwe en andere granen, die in de nieuwe
polders zullen groeien, de baten van de
zoetwatervisscherij op het Ysselmeer en
dergelijke.
Maar dit zijn lang niet de eenige voor
deelen de indirekte zyn veel grooter, al
zyn ze ook moeilijker in geld uit te drukken.
Aan deze indirekte voordeelen is het
eerste deel van 't verslag gewijd.
Onze landbouw heeft zijn opkomst en
bloei te danken aan z n sterke intensivee-
ring. Hieronder is te verstaaner naar
streven met alle mogelijke hulpmiddelen,
om, zelfs op de beperktste oppervlakte land,
zooveel en zoo goed mogelijke veldvruchten
eD/of granen te verbouwen.
Door deze sterke en krachitge bebouwing
onstaat hier echter een groote afhankelijk
heid van het buitenland, doordat eener-
zijds vele fijnere produkten moeten worden
uitgevoerd, andererzijds zoowel veevoeder
en kunstmest, als ook menschelijke voe
dingsmiddelen, moeten worden ingevoerd.
Toch moet deze intensieve kuituur door
ons land niet verlaten worden, dat zou een
ramp voor de plattelandsbevolking, en dus
voor heel het land zijn.
In verband met het bovenstaande zal
het duidelijk zijn dat er in Nederland ge
brek aan goede kultuurgrond is. Men kan
dit ook zien aan twee kenmerken ten eerste
dat de landerijen steeds meer worden ge
splitst, zoodat ze tenslotte te klein worden
om er nog met voordeel op te kunnen
boeren, en ten tweede dat de pacht en
koopprijzen stijgen boven de -werkelijke
kultuurwaarde van de grond. Nederland
heeft dus dringend behoefte aan meer land
mits dit van goede kwaliteit zij. Welnu,
dat ligt er onder de oppervlakte van de
Zuiderzee Volgens de kommissie zijn de
voordeelen in dit opzicht door inpoldering
van de Zuiderzee te bereiken, de volgende
1 De totale oppervlakte die thans door
bouw-en grasland in Nederland wordtinseno
mi n, wordt met ongeveer Vio vermeerderd.
2 De koop- en vooral de pachtprijzen
zullen, door deze vermeerdering van kuituur-
grond, dalen.
3. De splitsing in te kleine bedreven
zal door deze landaanwinst worden tegen
gegaan.
4. De in kuituur te brengen gronden zijn
meerendeels van groote vruchtbaarheid,
waardoor de uitvoer van produkton zal
toenemen.
5. De voortgaande bedryfssplitsing in de
richting van de tuinbouw zal worden ver
minderd.
6 Een landaanwinst van on goveer
200.000 H A. is voor de geheole volkswel
vaart van vérstrekkende beteekenis.
EINDE ZOMERTIJD.
Wij wijzen onze lezers erop dat de
zomertijd eindigt in de nacht van 4 op
5 Oktober.
Het is dus aan te bevelen de klokken
des Zaterdagavends vóór men zich ter
ruste begeeft, een uur achteruit te zetten.
Ontwapeningsdebat.
Zelden zal er voor een publieke debatavend
in Nederland zoo'n groote belangstelling be
staan hebben als nu laatstleden Dinsdag voor
het, tusschen de Amsterdamsche professor in
de ekonomie van Embden en de oud-opper
bevelhebber, Oeneraal Snijders, gevoeide debat
over de vraag, of Nederland voort moet gaan
zich zoo goed mogelijk te blijven bewapenen,
dan wel of het, in naam der menschelijkheid
zoowel als uit een oogpunt van nationale vei
ligheid, zich volledig meet ontwapenen. Deze
laatste meening wordt door de heer van Embden
voorgestaan, terwijl de heer Snijders deze op
vatting .onzinnig en verderfelijk" noemt. Door
de Hilversumsche omroep zou het debat draad
loos verspreid worden.
Naar wij vernamen had de heer de Wilt ruim
een zestigtal aanvragen gekregen om bij hem
te mogen komen luisteren, en, waar zijn woning
aan 't Schilderend een zoodanige menschen-
menigte waarschijnlijk niet zou kunnen bevatten
werd besloten de onlangs tijdens het hevige
onweer getroffen en vernielde antenne op Hotel
Texel weer te herstellen en dan de draadlooze
ontvangst van het debat in de achterzaal van
.Texel' te doen plaats vinden.
Ruim half acht waren al heel wat personen
opgekomen en hun aantal groeide nog steeds
voortdurend aan. .Iemand" deelde ons
draadloos de toestand in den Haag mede
de groote zaal van de Dierentuin was stampvol
(2500 man) en de rest zat in den tuin, waar 'n
paar luidteiefonen de gesproken woorden over
brachten. Te kwart voor acht werd het draad
looze station-Hilversurr. langs de gewone
telefoonlijn in verbinding gebracht met den
Haag, en dlrekt daarna hoorden wij professor
•van Embden zijn rede aanvangen. Jammer dat
zijn stem niet erg duidelijk was, de generaal
was later veel beter te verstaan.
Men ontsla ons van de verplichting de inhoud
van het debat weer te geven het besloeg even
tien kolommen van de Nieuwe Rotterdamsche
Courant.
Genoeg zij' dat professor van Embden rustig
aangehoord werd, behalve een langdurig ap
plaus tijdens een bijzonder pakkend gedeelte
van zijn rede, terwijl het den generaal nogal
eens moeilijk werd gemaakt door interrupties,
fluiten, joelen en schreeuwen. Ook dit alles
was hier duidelijk te hooren.
De in hotel Texel aanwezigen hebben van
acht tot elf met gespannen aandacht het debat
gevolgd; wie niet te ver van de hoorn zat, kon
alles duidelijk verstaan.
Boerenleenbank.
De Algemeene Vergadering van de coöpe
ratieve Boerenleenbank werd gehouden op
Dinsdag 30 September in „de Zwaan".
De directeur van de Boerenleenbank, de heer
jac. Kikkert Nzn. opent te ongeveer acht uur
de vergadering. Aanwezig zijn 34 leden.
In zijn openingswoord wijst de voorzitter er
op dat in 1923 de leenbank het verlies van
haar directeur en kassier te betreuren had
beiden waren voor hun taak berekend, en beider
verlies wordt ten zeerste betreurd, men kan
evenwel met genoegen terugzien op het tijdperk
waarin met hen samengewerkt werd. Evenwel:
de ledige plaatsen werden aangevuld en de
zaak gaat door.
Over 't algemeen is 1923 niet een onvoor-
deelig jaar te noemen; tot 1921 is de Coöpe
ratieve Boerenleenbank een goedgeslaagde zaak
te achten.
De belangstelling evenwel valt niet te roemen
een vergadering is „best bezocht" als er onge
veer 500 leden ontbreken.
De secretaris leest hierop de notulen van
vorige vertaderingen, die zonder meer worden
goedgekeurd. Hierna volgt voorlezing van het
jaarverslag, waaraan wij het volgende ont-
leenen
Het aantal leden bedroeg op 31 December
van het vorige jaar 625 tegen 602 op 1 Januari
1923.
Aan spaargelden was ingelegd f 773,272,53
terugbetaald 749.3z0.76
Aan voorschotten was verleend f 207,250,—
terugbetaald 182,706.58
Het saldo schuld der leden in loopende
rekening bedroeg op 1 Jan. 1923 f 225,939,08
saldo tegoed 39 833,87
De uitgaven waren f 238,746,38
de ontvangsten 251,917,12
De balans sluit met een bedrag van
f 1.455,684,51 waaronder een saldo-winst over
dit jaar van f 4369,87. Dit bedrag wordt bij de
reserve gevoegd, waarduor het reservefonds
stijgt tot f 34,200,12.
Het aftredende lid van de Raad van Toezicht,
de heer H. Haakman, is wel herkiesbaar, doch
wenscht vooreen vernieuwing van zijn mandaat
niet in aanmerking te komen. Met 23 stemmen
wordt in zijn plaats gekozen de heer G. Witte
Pz. De overige stemmen waren verdeeld over
verschillende personen.
Bij de verkiezing van een bestuurslid wordt
herkozen de heer Jac. Kikkert Nz., met 33 stem
men.
Nu Is aan de orde de salarisregeling. Het
bestuur stelt voor het salaris van de kassier,
aanvankelijk verleden jaar bepaald op f 1500,—
te verhoogen met f 200,—. Waar niemand hier
tegen bezwaar heeft, wordt dus het salaris van
de kassier bepaald op f 1700,—per jaar, of, zoo
men wil, op f 16'X),met vrij wonen.
De voorzitter deelt vervolgens mede dat de
rentevoet voor de verschillende wijzin van
kapitaalsbelegging en -verstrekking het vol
gende jaar wel dezelfde zal zijn als nu, d,w.z,
Spaargelden 4 pCt.
Deposito's 4s/4 pCt. (1 jaar vast)
Voorschotten 5'/, pCt.
Nog wordt door de voorzitter medegedeeld
dat ook Texels Boerenleenbank z'n aandeel heeft
moeten draven in de fraude, door de Locale
banken te Oude-Wetering en Terbreggc ge
pleegd. Bijna alle lokale banken hadden destijds
gelden hierin gestoken, evenals Texel. Ook
wij kunnen ons hieraan dus niet onttrekken.
De verschillende banken ziin hiervoor naar
draagkracht aangeslagenvoor Texel bedroeg
dit een som van f 300,—.
De heer Jn. Bcumkes vraagt of er nog eenige
kans op terugbetaling bestaat als die banken
ooit eens weer in goeden doen zouden komen
waarop de voorzitter antwoordt dat de kans
hierop vrijwel nul is. Niemand meer het woord
verlangende sluit de voorzitter hierop de ver
gadering, in zijn sluitingswoord in't bijzonder
dank brengende aan de heer Haakman voor
wat hij al deze jaren voor de Bank gedaan
heeft.
Voetpad Schilderweg tot de Keet.
In verband met onze mededeelingen'
omtrent het aanbrengen van bordjes aan
de wegen en straten die thans Voor het
motor- en/of rywielverkéer geslotcD zyn,
wordt van bevoegde zijde onze aandacht
erop gevestigd dat het in de bedoeling
ligt de borden aan het voetpad Burg-
de Keet voorloopig nog niet te plaatsen <n
het rywielverkeer over dat voetpad tydeiyk
nog toe te laten, ir. verband met de slechte
toestand van do hoofdverkeersweg daar
ter plaatse. Eerst nadat do rijweg daar
verbeterd zal zijn, zullen de bedoelde bor
den geplaatst worden.
Texel II.
Men verzoekt ons, in verband met de morgen
te spelen wedstrijd, mede te willen deelen dat
Texel II voor de kompetitiewedstrijden als volgt
zal zijn samengesteld
R. H. v. d. Burg
Cor Cros S. Langeveld
Koos Gielis S de Waal P. Koopman
D. Frank Jb. Kiljan Joh. Gielis D. Vlas K. Gielis
Nieuwe Spoordienst.
Wij wijzen onze lezers erop, dat morgen,
Zondag, de wimerdienstregeling op de spoor
wegen in werking treedt. Behalve een ver
schil in aankomst van 'n minuut of twee, drie
heeft de dienst Helder—Amsterdam weinig of
geen wijzigingen ondergaan.
Algemeene vergadering Sportvereeniging.
Aanvankelijk was 1.1. Woensdag indcOtanje-
bozm de opkomst ter vergadering niet slecht,
(een 17-tal leden waren bij de opening der
vergadering aanwezig, later op de avend
groeide dit aan tot een 27-tal.)
Toch wees de voorzitter in z'n openings
woord nog eens op de onvoldoende belang
stelling die er als regel voor de vergaderingen
bestaa', ze.fs bestuursleden schromen niet bij
voortduring afwezig te zijn.
De notulen der vurige vergadering worden
gelezen en goedgekeurd waarna aan de ordt
is de ongevallenverzekering.
Besloten wordt hiertoe wel over te gaan,
doch de premie voor de verzekering door de
leden persoonlijk te laten betalen.
Bij de besprekingen over de kompctltic-
indeeling komt nog ter sprake de vraag of
Texel lil hierin zal meedoen in beginsel wordt
hiertoe besloten, onder beding dat de leden
van dit elftal elk een zeker bedrag als „staan
geld* zullen betalen, dat hun nu na afloop der
kompetitie, indien ze volledig aan hunne ver
plichtingen zullen hebben voldaan, zal worden
teruggegeven.
Verder wordt den leden nog op het hart
gedrukt, op tijd aanwezig te zijn, en volledig
naar den Helder uit te komen.
De Feestdag ter herdenking van het 12'/t-jarlg
bestaan zal gehouden worden op 16 November
aanstaande. Deze feestavend zal alleen toe
gankelijk zijn voor leden, donateurs en genoo-
digden.
Van de medewerking van een Z. V. S. strijk
orkestje hoopt men zich te verzekeren.
Verder komt nog ter sprake de tcrrelnver-
brccdlng; hiertoe zullen de leden onderling
samenwerken, door zelf de handen uit de mou
wen te steken.
Er wordt nog besloten eenige springbakken
aan te schaffen, terwijl de voorzitter nog mede
deelt dat ook voor dit seizoen Texels Fanfare
zijn altijd zeer op prijs gestelde medewerking
toezegde.
VAN JAREN HER.
Wij lezen in de Texelsche Courant van
6 Okt. 1887.
B() de Maandag jl. gehouden verhu
ring (by inschryving) van hofsteden in don
Prins Hendrikpolder waron ingokomon 8
biljetten, als:
voor Alexander's hoove, C. M. Zym ou
Slot f460; C. .(z. Koning f 256.76.
voor Maria's hoeve H. J. Bruin f182.
Smokkelaar gedood.
Een Duitsche smokkelaar, die zich in
Herzogenrath iD.) aan de ooguD der
douanen wilde onttrekkon, klom op een
spoorwagen. H(j had echter niet gedacht
dat de trein onder een brug door moest
en b(j het passeeren daarvan werd hom
door het gewelf de schedel verbrijzeld Zóó
vond men zijn lijk, toon de trein in Palem
berg stopte.
Vrijen is gevaarlijk, of een lastige
beslissing voor de Buur/commissie.
Aan den Boekelosctienweg te Hengelo
woont een man die een zoon heeft. Naast
hom woout zyn buisbaas, die een dochter
heeft. Die dochter is aardig dut vindt
tenminste huurders zoon. Eu zij vindt
hem een aaidigen knul. Zy wandelen
samen en vinden dat heel gezellig.
Maar den papa van do dochter bevalt
dat niet en ny sommeetdo den papa van
den joDgeman er voor te zorgen „dat 't
uit was". Maar dezo rnan kan er niets
aan doen zoonlief is meerderjarig en
het ft zijn eigen willetje.
En nu heeft de huisbaas-vader-vaD-
ec-n-aardige-dochter zjjn huurder de huur
opgezegd Eu dtze weDddo zich tot de
huui kommissie.
lnmiJdüls, zoo luiden de laatste be-
ricaten, duurt de vrijage lieflyk voort te
midden der hoogopgaaude ruziegolven.
Postduiven en pap gaaien.
Men meidt als historisch aan de Tel.
Een onzer regimenten infanterie had
een dezer dagen een bela gryke oefeDiDg,
waarbij de postduiven een gewichtige
rol speelden. Na afl >op van de oefeningen
gaf de kapitein een uiteenzetting over
het gebruik van postduiven en het nut
van dit pluimvee voor overbreDgiüg van
berichten in oorlogstijd. Aandachtig ge-
boor van kader en manschappen.
Na sfl iop vraagt een oer minderen
met een onschuldig gezicht: „Kapitein,
zoutte ze »"U geen kruising kunne kijjgen
'>'iri postduiven er papegaaien dan ken
nen die bce.-te moodMinge berichten
ovulb.eug n.
