v°, 3870
Zaterdag 6 December 1924.
S83" Jaargang.
Büeuwa» en
idvertentieblad.
Enkele opmerkingen over het
verpachten van Landerijen.
Texelsche Berichten,
EWM TUBERCULOSE
T.E.S.O.
fotfi
TEXELSCHE COURANT.
>*it felsd verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
AbtnnemenUpri}» per S maande*.
Voor den Burg 50 Lts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging dei porto's. Losse nummers 3 cent.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. II.
AeONNBMENTIN es A»VERTRWT1EN wo-.Ia.
ntsn bi) Afi 'fiti). Ei**-
Advertentiën daags voor de uitgave vóór 4 uur nam.
Prifi der Aivtrlsnitini
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Oroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekena.
POSTCHEQUE- en OIRODIENST No. 652.
i aNi^IVIIi) a s K O O 13, Parkstrant, Bun» op T i
Zij die zich vanaf heden
laten inschrijven als
abonnee op de Texelsche
Courant, ontvangen alle nummers tot
1 Januari 1925 kosteloos.
De Uitgevers.
(Vereenvoudigde Spelling.)
II.
Laten we nu eens de vraag bezien of het
voor de eigenaar voor- of nadelig is steeds
de hoogste pachtsommen te willen hebben.
Stelt hij zich met een matige huur tevre
den, dan zal de kans groot zijn, dat dezelfde
huurder jarenlang op 't zelfde bedrijf zal
blijven. Deze kan en zal verbeteringen
aanbrengen, omdat hij daarvan zelf de
vruchten zal plukken. De pachter is in
staat het land steeds goed te bewerken.
Het land stijgt in waarde. Wordt eenmaal
hetbedrijf opnieuw verpacht, dan zal dezelfde
som gemakkelik worden bedongen. Wordt
het verkocht, dan kan men aanbieden
„een in goede staat verkerende boerderij",
wat dan inderdaad zo is en aan de eigenaar
ten goede komt, terwijl hij niemand bedriegt
of tracht te bedriegen, zoals helaas nog vele
malen voorkomt, want nog altijd worden
er mensen gevonden, die zich laten bedrie
gen. En nu omgekeerd. De pacht is te hoog.
't Jaar is om. De volle pacht moet er zijn.
Al spoedig komt het zover, dat een deel
van 't geld dat in 't bedrijf moet worden
gebruikt voor aankoop van meststoffen,
arbeidslonen, aankoop van le kwaliteit
zaaigranen, van krachtvoeder voor 't vee
enz. nodig is voor 't betalen van pacht
(of, voor 't geval de boer eigenaar is met
een grote schuld door te hoge koopsom,
voor 't betalen van rente.)
Het is voor ieder duidelik, dat de opbreng
sten zullen dalen, als 't land niet voldoende
wordt bemest, als minderwaardig zaaizaad
wordt gebruikt als bespaard moet worden
op arbeidskracht, als 't vee niet voldoende
wordt gevoederd.
Tracht de betrokken landbouwer toch
zijn bedrijf in alle opzichten goed te voeren
door geld te lenen, dan is het in de meeste
gevallen slechts een kwestie van een paar
jaar langer tobben. De ondergang komt
toch, terwijl dan meerderen de dupe worden,
omdat tenslotte de verplichtingen niet meer
nagekomen kunnen worden.
ïlet is echter ook duidelik, dat de lande
rijen in uitgeputte en verwaarloosde staat
achterbleven, want ook in hetlaatste geval
zal de landman, hoe het hem ook smarten
mag zijn zaken niet meer naar behoren
kunnen behartigen, als de schuldenlast
steeds groter wordt.
Het kan zelfs zover lopen (en die gevallen
zijn aan te wijzen,) dat dergelijke boerderijen
de eerste jaren geen pacht waard zijn of
bij verkoop slechts een geringe som kunnen
opleveren.
Een ander geval Een boerderij wordt
telkens om de 3 of 6 jaar verpacht. Er
is niet voldoende uitzicht voor de tegen
woordige pachter, dat hij voor een redelike
som kan blijven. Er zal immers worden
getracht) er meer geld uit te slaan. Het
gevolg is, dat door de huurder in de laatste
huurjaren zo weinig mogelik aan 't land
zal worden gedaan Alweer uitputting en
verwaarlozing. Zelfs zijn er gevallen be
kend, dat door eenzijdige bemesting het
land werd bedorven, ziek gemaakt voor
verschillende gewassen 't Laatste zou er
immers worden „uitgestoomd', zoals men
wel eens zegt
Opvoering der produksie is tegenwoordig
de leus en terecht Wat wordt er al niet
geda n van egeringswege en door ver
schillende landbouwverenigingen, om de
opbrengst te verhogen.
Wanneer echter een pachter geen behoor-
like kans heeft jaren achtereen op zijn
bedrijf te kunnen blijven wanneer hem
dat door te hoge pacht onmogelik wordt
gemaakt, dan blijvc-n verschillende verbete
ringen uit. Er is immers grote kans, dat
men 't voor een ander doet Een paar
voorbeelden. Er ligt een slecht en geheel
verwaarloosd stuk weiland.
De aangewezen weg is: scheuren, goed
en herhaaldelik bewerken, een paar jaar
bebouwen en volkomen van onkruid zuive
ren, daarna opnieuw bezaaien met gras en
klaverzaad. Als echter de opvolger de
vruchten zal plukken gebeurt het niet De
opvolger zal evenzo denken en er bljjft
een slecht stuk weiland liggen.
Iets anders. Land, dat geschikt is voor
draineren moet zijn buizen hebben. (Eu
dan, polderbestuur van Eierland, meewerken
door verlaging van het winterpeil. Toont
dat ge inderdaad zijt Hoofdingelanden.) De
voordelen van drainage zijn zeer groot. De
eigenaar is lang niet altfjd bereid de kosten
te dragen of met alle kosten. De verstandige
pachter zal er niet tegen opzien, zo mogelik,
flink bij te dragen, als hij ook de vruchten
kan plukken en dat zal hij, als het hem
mogelik wordt gemaakt te blijven. De
opbrengst van 't land wordt zodoende zeer
verhoogd en dat is ook een algemeen be
lang.
Hoe men de zaak ook bekijkt: voordeel
voor de huurder, voordeel voor de eigenaar,
voor de arbeidende standen voor het alge
meen, als de pachten op matige hoogte
worden gehouden.
H. KLIMP.
Rektifikatle. In het eerste artikel van
de heer Klimp is een zinstorende drukfout
geslopenin de zevende regel van boven
staat huurder; dit moet zijn verhuurder.
Red.
Buitengewone Algemeene Vergadering van
Texels Eigen Stoomboot Onderneming in Hotel
Texel, op Dinsdag 2 December 1924. De pre
sentielijst is geteekend door 107 aandeelhouders
Aan de bestuurstafel nemen plaats de H.H.
Dr. A. Wagemaker, voorzitter, P. Dros Albz.
sekretaris, J. A. G. Stompff, direkteur Teso,
Fr. Zegel, W, H. Lap en H. W. Bakker.
De voorzitter opent te 8,15 uur de vergadering
en zegt daarbij ongeveer het volgende
ln het begin van dit jaar heeft punt 1 van de
agenda: plannen tot aanbouw van een nieuwe
boot, ook een onderwerp van bespreking op
een algemeene vergadering uitgemaakt; velen
zullen verbaasd zijn waarom het Bestuur er
toen niet, en nu wèl voor is.
Deze verandering van standpunt moet in hoofd
zaak hieruit verklaard worden, dat het bestuur
destijds even goed als nu de noodzakelijkheid
van een iweede boot inzag, maar dat men toen
de geldelijke verantwoordelijkheid van deze ge
wichtige stap: nieuwbouw, niet meende te mo
gen aanvaarden. Hier komt nog bij dat destijds
het vooruitzicht bestond dat een grootcre en
betere reserveboot dan de Terschelling, n.l. de
Neptunus of Texel, als vervanger dienst zou
kunnen doen deze vooruitzichten zijn echter
niet verwezenlijkt. De Terschelling is wel zeer
zeewaardig maar oor het toenemende vervoer
tusschen Texel en Helder te klein en te onge
rieflijk.
Destijds heerschle de malaise nog, het vervoer
bracht minder op, de uitga en waren door het
pensioen van het personeel gestegen, en de
bouwkosten waren hoog. Het bestuur wilde
Teso niet van een financieel sterke,een zwakke
maatschappij maken.
Nu de financieele eindresultaten van dit jaar
bt kend zijn, de toekomst eenigszins kan worden
overzien, en alles er gunstiger dan verleden jaar
uitziet, meent het bestuur de plannen voor een
nieuwe boot weHe kunnen en mogen indienen
De sekretaris "doet hierop voorlezing van de
notulen der vorige vergadering; deze worden
zonder wijziging goedgekeurd en gearresteerd.
De voorzitic steit nu aan de orde punt 1 van
de agenda besprekingen plannen nieuwe boot,
Reeds het vorige jaar was door deDioogdok-
maatschappij, op aandrang van een vroegere
algemeene vergadering, een teekening voor
'n nieuwe boot gemaakt. Van een 4-tal werven
had men prijsopgave ontvangen, deze liepen
niet veel uiteen. Wel is de kans groot dal met
langer wachten de bouwkosten hooger zullen
worden.
De toestand der maatschappij is thans finan
cieel gunstiger; de beschikbare gelbmiddJen
bedroegen 1 Jan, 1924 f 119,090 en zullen naar
schatting op 1 Jan. 1925 f 130,000 bedraden. Wan
neer de bouwkosten op f 115 000 geschat wor
den wat zeker te hoog is dan nog is er
op he' einde van di, jaar f15000 reserve. De
vooruitgaande toestand van vervoer enz, wet-
rigt r.u de plannen tot nieuwbouw.
De voorzitter doel daarna enkele mededeelin-
gen van technische a-ud, betrekking hebbende
op de nieuwe boot, en geeft daarr a htt woord
aar. de vergadering.
De heer Pisart vraagt hoeveel auto's ce
Het Consultatiebureau van de Noord-
Hollandsche Vereeniging tot bestrijding
van de Tuberculose, te "HELDER, Kerk-
gracht 32, is elke Woensdag voor koste
loos onderzoek geopend van 2—3 uur.
nieuwe boot zal kunnen vervoeren. De voor
zitter zegt: zéker meer dan een, denkelijk3of
4. De heer Flens zegt dathet bestuur naar de
meening van velen nü een goed standpunt heeft
ingenomen door openhartig zich te scharen aan
de zijde van hen die ook destijds voor nieuw
bouw waren. Deze verandering van standpunt
had het bestuur echter wel wal duidelijker naar
voren kunnen laten komen.
De heer Boon wenscht het bestuur geluk en
maakt enkele opmerkingen over het verband tus
schen de cultureele opbouw der menschheid en
de uitbreiding der middelen van vervoer.
De heer H. J. Reij vraagt wat de afmetingen
van de nieuwe boot zullen zijn. De voorzitter
zegt dat deze 2 meter langer en 40 cm. breeder
dan de Dageraad zal worden.
De heer R. P Keijser stelt voor het bestuur
een krediet tot hoogstens f IzOOCO te verleenen
wat door de voorzitter ruim voldoende wordt
geacht.
De heer GroenewoH zegt altijd bezwaar tegen
twee booten gehad te hebben ook nu nog klemt
de vraagwat móét die tweede boot De
voorzitter zegt dat men zal trachten emplooi
voor de reserveboot te vindendit is echter
niet gemakkelijk. Misschien kan deze boot, als
Dros <£Co niet doorgaan op Harlingen te varen,
's zomers deze dienst waarnemen.
De heer R. P. Keijser zegt dat het bestuur,
alvorers tot stemming over te gaan, een nuttig
werk kan verrichten door iets te herstellen wat
het kapot heeft gemaakt, en welhet vertrouwen
in de gezonde financieele toestand van Teso.
Er zijn hier thans een 80-tal menschm die 8
maanden geleden tégen een nieuwe boot hebben
gestemd deze menschen zullen omtrent de ware
toestand van de geldmiddelen moeten worden
ingelicht, willen zij n et vertrouwen thans vóór
stemmen. De toestand van Teso was 8 mnd.
geleden schitterend en, wanneer er vooruitgang
was sindsdien, dan is de toestand nu nóg schit
terender. Maar een dergelijke verandering kim
niet in 8 maanden ontstaan, trouwens de be
weegredenen door de voorzitter voor die ver
andering van inzicht opgegeven, waren zeer
zwak.
De voorzitter zegt dat de heer Keijser dan in
de aanvang klaarblijkelijk heeft zitten slapen,
voorz. neemt geen woord van het toen gespro
kene terug. De omstandigheden zijn inderdaad
gewijzigd en het is misselijk dit aan'l bestuur
ie verwijten. Wij doen amende honorable, wat
wilt U nog meer I
De heer R. P. Keijser zegt dat het vorige jaar,
toen men voorstelde geen nieuwe boot te koopen
de financieele toestand van Teso aldus was. Op
de balans komt voor f45000 voor 't reserveka
pitaal, dit is als winst te beschouwen. Er was
dus een totaal netto-winst van plm f54C00;
bovendien waren de aandeden en obligaties
ruim gedekt. Voeg hierbij dat Dageraad en
gebouwen voor slechts f 16000 en f8000 op de
balans voorkomen, wat veel le laag is, dan kan
men hiervan nog wel f 2500Jbij de winst tellen.
Nó is er nog een verbetering in de geldelijke
toestand van plm. f 120C0, dit maakt tezamen
ongeveer f90000. Met andere woorden: de
nieuwe boot kan bijna uit de nettowinst betaald
worden en met een ernstige wil daartoe zou
men zelfs de tarieven kunnen verlagen.
De heer W. H. Lap acht de zaak thans vol
doende toegelicht en stelt voor tot stemming
over te gaan.
Met 99 stemmen voor, 6 stemmen tegen en 2
blanko wordt het bestuursvoorstel aangenomen
om zoo spoedig mogelijk tot nieuwbouw over
te gaan, benevens het overgenomen amer.de-
n ent-R. P. Keijser om een maximum van f 120000
krediet hiervoor te verleenen. Hierna wordt een
oogenblik gepauzeerd en gelegenheid gegeven
de teekening van de nieuwe boot te bezichtigen.
In de pauze hadden wij gelegenheid een pam
fletje .Ter Overdenking" getiteld, te lezen h t
was door onbekende hand op alle tafeltjes neer
gelegd. De onderteekening luidde: „Eenige
voorstanders van een goed georganiseerde auto-
dienst, geëxploiteerd door iemand die bewezen
heeft zijn tijd te begi ijpen" het mooi gedrukte
maar slecht gestyleerde pamfletje was een lof
zang op de autobus-onderneming van Boekei,
en eindigt aldus En wanneer nu Boekei, die
ons uit de misère heeft geholpen, genegen is
in overleg met de T E.S O. de dienst te doen,
dan is er geen bezwaar om in de vergadering
te bcs uiten dat het bestuur wordt gemachtigd
met Boekei d-:ze zaak te regelen Na heropening
der vergadering zegt de voorzitter dat men van
punt 2 der agenda: bespreking autodiensi over
Texel, geen te hooge verwachtingen moet koes
teren. Weliswaa' is de meerdeiheid van
't bestuur van meening dat de tegenwoordige
t estand niet zijn doodende concurrentie niet
goed is, maar toch wil men hedenavond enkel
een proefballonnetje oplaten om de nieening der
vergadering eens te vernemen over de volgende
vraag: „Is het wcnschelijk een onderzoek in te
stellen naar de mogelijkheid om in de toekomst
de autobusdiensten over Texel in één hand te
brengen 7"
De heer Pisart zegt tegen broodroof te zijn;
wanneer Teso een autobusdienst wil oprichten
moet het zich allereerst wenden tot hem die z'n
kapitaaltje gewaagd heeft, opdat die de eieren
zal kunnen rapen van de kip die hij kocht.
De voorzitter vraagt of de heer Pisart soms
de schrijver van het pamfletje is
(Applaus.) Zoozeer stemt het door deze ge
sprokene met de inhoud ervan overeen.
De heer R. P. Keijser acht het zeer gewenscht
dat Teso tiacht alle Texelsche diensten ineen
hand te brengen zooals het nu gaat zullen de
ondernemers op den duur een noodlijdend be
staan moeten voereneenheid is er thans niet
te krijgen. Ook het brieven vervoer diende Teso
tot'zich te trekken. De heer Flens is verbaasd
dit punt op de agenda aan te treffen de tegen
woordige ondernemers hebben zich niet bij U
aangemeldzij klagen niet en schaffen zich
steeds grooter bussen atn waar bemoeien wij
ons mee? Boekei, Reuvers en Kalis moesten
zeggen: Je beleedigt me.
De heer Boon is het geheel met de heer Flens
oneens: het ligt zeker op de weg der gemeen
schappelijke dingen zich hiermede te bemoeien.
De heer Flens acht Teso niet het aangewezen
lichaam, doch de gemeente. De heerGroenewold
zegt dat 17 jaar geleden ook pas ingegrepen
v erd toen er fouten waren nu rijden we hard
en goedkoop; wanneer de ondernemers schade
lijden, laten ze dón aankloppen.
De heer Lap acht de toestand zooals deze
nu is, onhoudbaar; de diensten kunnen onmo
gelijk rendabel zijn. Art. 2 van de statuten
geeft ons het recht het vervoer over Texel binnen
onze bemoeiingen te trekken.
De heer Flens vraagt hoe Teso de dienst kan
^es'óón, wanneer men nu reeds niet uilkan
De heer Kooiman zegt oat men te allen tijde
het konservatief finantieel be'eid van Teso heeft
kunnen prijzen wanneer nu blijkt dat partiku-
lieren het niet kunnen volhouden, hoe kan Teso
er dan mee beginnen? Laat Teso zich er niet
mee bemoeien, er is geen noodzaak.
De heer Eelman acht de concurrentie de
beste dienaar van de gemeenschapde voor
zitter zegt dat het juist andersom is. De heer
Boon zegt dat vanavond pessimisten en over
dreven idealisten het woord over deze zaak
gevoerd hebben, laten wc ons aan de idealisten
houden dan komt er allicht iets van terecht.
Hel bestuursvoorstel om dewenschelijkheid
alle autobusdiensten In een hand te vcreenigen
te onderzoeken, wordt hierna met 54 stemmen
tegen, 34 voor cn 12 blanko, verworpen.
Bij de rondvraag bepleit de heer Jn Kikkert Jnz.
verlaging van vrachttarieven voor automobielen
en het aar brengen van een tweede landings
brug voor le kl.-passagiers. De voorzitter ant
woordt dat de auto'arieven zeer laag zijn, ver
geleken bij andere ondernemingenaan het
tweede punt zijn onoverkomelijke bezwaren
veihonden.
De heer v. d. Poll wenscht ook des winters
de goedkoope bootvan de verlaging der prijzen
door de neringdoenden is niet veel gemerkt
De heer Joh, P. Dros van Oudeschild acht
de gotdkcope Zondagsboot niet billijk tegen
over andersdenkenden.
De voorzitter zegt dat men er toch geen g'-
bruik van behoeft te maken.
De heer C. Dros Pz. vraagt een overdekte
ligplaats voor de reserveboot,
De voorzilter antw ordt dat de reserveboot
waarschijnlijk in de binnenhaven te HDder Komt
te liggen.
Te ruirn II uur wordt de vergadering ge
sloten.
