No. 3880
Woensdag 14 Januari 1925
38s,e Jaargang
Anqa
Wethouders en hun
jaarwedden.
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
ADVERTENTIËN:
in.
Als U
HOEST
3-10 Jan.
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. por drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere rogel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bij abonnement lagere regolprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Teneinde bij iedereen 'vrijen toegang
te verkrijgen, zal onze Courant zich houden
buiten alle partijschappen en zich bepalen
tot het mededeelen van hetgeen in onze
omgeving voorvalt en der vermelding waar
dig isOns blaadje vinde in iedere
woning eene plaats en worde bij allen een
welkome vriendhet worde een middel
van gemeenschap tusschen verschillende
personen, en voor allen een bron om bekend
te worden met hetgeen op ons eiland plaats
vindt, in één woord, het worde de vraag
baak voor allen, 3ie niet onverschillig z\jn,
voor hetgeen op Texels bodem voorvalt.
Texelsche Courant, no. 1, 15 September
A° 1887.
CIJFERS.
We schreven reeds in het vorige opstel
met cijfers kan van alles en nog wat be
wezen worden.
Maar toch: de wiskundige waarheden
zijn, in cijfers uitgedrukt, onaantastbaar.
Het komt enkel op twee zaken aanvol
ledigheid der grondstellingen en zuiverheid
van redeneering, om tot juiste gevolg
trekkingen te geraken. Ontbreken deze
voorwaarden, dan krijgt ge.... onzin.
Wilt ge een voorbeeld
Toen destijds het wetsontwerp-Ru tgers
tot invoering van de zoogenaamde „Plaat
selijke Keuze/ waardoor de inwoners
van een gemeente door stemming moesten
uitmaken of 't aantal vergunningen binnen
hun gemeente gelijk zou blijven dan wel
veiminderd of opgeheven zou worden in
de Tweede Kamer aangenomen was, ver
schenen verschillende geschriften om het
publiek te waarschuwen voor de verderfe
lykheid van dit stelsel in 't bizonder en
van de drankbestrijding in 't algemeen.
Om te bewijzen dat een dianklooze maat-
schappij er heel slecht voor zou komen te
staan, weid aangevoerd dat in IJsland, (het
Deensche eiland benoorden Engeland, 37a
maal zoo groot als Nederland, doch slechts
80.UU0 inw. tellende,) waar reeds lang een
drankverbod bestaat, sinds de invoering
van dat verbod de politiemacht verdubbeld
werd
Bij onderzoek bleek dit maar al te waar
te zijnmen had tot dusverre het met
één politie agent afgekund maar deze kreeg
het te druk met allerhande bijbaantjes en
nu waren er twee, 2X1=2- Ziedaar. Maar
of er tusschen het aantal misdaden en die
een of twee agenten eenerzijds, en het
drankverbod anderernjds, ook eenig ver
band bestaat? Het antwoord hierop is op
zijn minst twijfelachtig.-
Om weer op de wethoudersjaarwedden
terug te komenwelke waarde heeft nu
die staat met opgaven uit45 gemeenten?
Men zou zoo te werk kunnen gaan Elke
gemeente heeft natuurlijk dezejaarwedden
vastgesteld op redeiyke gronden. Wanneer
men nu verondersteld wordt niet ovér vol
doende redelijk inzicht te beschikken om
zich een zelfstandig oordeel over deze vraag
te kunnen vormen, dan zou men, steunende
op het redelijk inzicht van die andere 45
gemeenteraden, kunnen trachten door
wiskundige berekeningen tot een zeker
bedrag voor Texel te geraken dit bedrag
zou dan op de een of andere wijze verband
moeten houden met de gegevens in be
doelde staat. Hetwelk een taaie taak is
Gaan wij eens van deze veronderstellingen
uit, dan zijn er nog verschillende werk
wijzen waarvan geen enkele de eenig
.juiste is en die alle tot zeer verschillende
uitkomsten voeren.
In de eerste plaats kan men zoo zeggen
de onderzochte 45 gemeenten vertoonen
allen in meerdere of mindere mate over
eenstemming met Texel: de een heefteen
paar duizend inwoners meer, de andere
minder, sommige zijn bijna even groot,
andere kleiner. Nu geven ze alle 45 per
wethouder, samengeteld, f 2U415.
Deelt men dit bedrag door 45 dan krijgt
men het gemiddelde wethouderssalaris ui',
die 45 gemeenten r; t 454 per jaar.
Maar, zjo vraagt men zich allicht af
wanneer e: meer menscben in een gemeente
wonen, dan vereischt het wethouderschap
toch ook meer kennis en meer tijd en dus
zal de jaarwedde daarmede allicht verband
houden. Tot welke uitkomsten leidt dit?
Men kan dan zeggen het aantal inwoners
van al die 45 gemeenten 342862 Het
aantal inwoners van Texel is 7281. Een
eenvoudig rekensommetje, nl. (f 20415:
342862)X7281 geeft het salaris dat Texel,
volgens z'n inwonersaantal, moest geven:
f 433 Evenwelook de oppervlakte van
een gemeente spreekt in dezen een woordje
mee. Dezelfde berekening wordt dan zoo
totaal 45 gemeenten 280874 HA. opper
vlakte; Texel 18354 HA. groot De
rekensom wordt dan (f 21)415: 280874)X
18354. Jaarwedde f 1334.
Nog een andere, wiskundig onaantastbare
maar zeer omslachtige berekening is
mogelijk. Men kan namelijk, uitgaande
van de veronderstelling dat het salaris door
de HA - oppervlakte èn door 't inwonertal
gezamenlijk bepaald wordt, een formule
opstellen volgens welke Texels salaris be
rekend kan worden. Rekening houdende
met slechts deze twee faktoren levert deze
berekening waarvan wij de juistheid ter
zeer bevoegder plaatse lieten kontroleeren
als verrassend resmtaat een jaarwedde van
f 117.
Als gevolg van onze berekeningen, heb
ben we dus de volgende jaarwedden ge
kregenf 117, f 433, f 454, f 1334.
Men ziet het: deze cijfers geven in geen
enkel opzicht eenig houvast, want elke
methode volgens welke ze berekend werden
heeft evenveel recht van bestaan.
De oplossing zal dan ook op andere
wijze gevonden dienen te worden, zoo er
althans een oplossing te vinden is.
bonbons
Doos 60 90ct. Bij ApotH.en drogisten
Te Parijs is de flnancieele conferentie in
vollen gang. De ministers van de staats-
kist uit de geallieerde landen zijn samen
gekomen om een oplossing te zoeken voor
het in den laatsten tjjd sterk naar voren
getreden flnancieele vraagstuk. En de Ver-
eeDigde Staten hebben wel niet officieel
willen deelnemen, nasar toch een waar
nemer ge7.on.den. Of ze gelpk beeft, die
Amerikaansche regeering, want het gaat te
Parijs om de ponden sterling, de dollar, de
goudmark, en broeder Jonathan houdt nogal
vaa dergelijk „slijk der aarde". Dat is
eigenlijk wel de groote moeiiykbeid voor
deze conferentie, nl. dat bet om het geld
gaat. Als het giog over handhaving van
rechten, net opleggen van plichten, het
maken van bandelsoverkoms'en en derge
lijke zou de conferentie zeer zeker een heel
Wht vlotter verloop hebben, als nu bet
gaat om de verdeelir g van de Duitsche Duit.
Dit laatste toch is> het voornaamste doel
der conferentie. Wel heeft men te Londen
en Parijs getracht tevens ook te rpteken
over de regelingderonderlinge schulden en
Frankrijk bad al vast een prot fDallonDe' je te
Washington laten opeaan, maar de Ame-
rikaar scbe regeering beeft Daar een derge
lijke conferentie niet veel ooren en in geen
geval wil ze thans te Parijs besprekingen
over dit onderwerp voeren, 'i Is gemakkelijk
te begrijpen waarom niet. Zoo'o coi.ferentie
beeft FraDkrpk alleen Doodig om van eeD
deel van zij« scbuldeD af te komen Broeder
Jonathan zal bjj zoo'u conferentie nooit
zyde spinDen I
De conferentie te Parijs boudt zich dus
dut bezig met het vraagstuk der oorlogs-
tcbulder. Zij beeft alleen een regeling te
treffen veor de verdeeliDg vaD de Duitsche
buit. Allereerst moet de rekeniDg v. d de
Roerbezetting afgesloten worden en verder
moet er een vast plan worden opgemaakt
vror de verdeeliDg van de sommen welke
door Duitschlar.d ingevolge - e Dawes ovei-
eei koran m- eten worden betaald
De afrekeni' g vao de Roeraezettirg daer
over gaat bet ir, de eerste p aats FraLk'ijk
heeft die afrekeDing gtreed. De Roerbezet
ting heeft zooveel opgebracht en zooveel
gekost, dus blijft er zooveel over. Jawel,
zegt Engeland nu, met de kosten der be
zetting hebben we niet te maken, die moe
ten in natura wordeD verrekend. De 180
millioen goudmark. dip dit bezet houden
van het Roergebied beeft gekost komt aan
Bdgië toe, waarvoor deze zijn recht op
prioriteit verliest, zoo is de afspraak. Vooral
dat prioriteitsrecht van Belgiö speelt een
rol. Te Londen berekent men, dat als dit
bij de uitvoering van het Dawes-plan zou
blijven, de andere geallieerden in de eerste
jaren nog gr en cent zullen brijgen.
Verder is er nog een andere moeilijkheid
en deze betreft de verdeeliDg van de baten
die bet Dsweeplan oplevert. De zaak is nl.
dat ook Amerika de band ophoudt. Het wil
meedeelen. Id Frankryk, waar men broeder
Jonathan te vriend moet bouden, omdat
men zoo dik by bemin bet kryt slaat, ver
zet mon zich Diet sterk tegeD deze Ameri
kaansche aanspraken, maar te Londen heeft
men er allerlei bezwareD tegen anngevoerd.
Er is, lang voordat de conferentie aanving
tusschen Londen en Washington beel wat
over te doen gewiesb Engeland bestreed
de AmerikaaDscbeaanspraken op juiidische
groi.den en stelde ten slotte voor de kwestie
te onderwerpen aau een uitsp-aak van 't Hof
te Den Haag. Maar de Amerikaansche regeo-
ring wil van het een noch van het aDder
weten. Z|j zegt niet toe te kunnen staan
dat er nan haar rechten wordt getornd on
die rechten staan ouomstooteiyk vast.
Over deze kwestie moet thaDs te Parijs
overeeDSlemming worden bereikt en dat
gaat niet zoo gemakkeiyk
—o—o—o—
Id Duitscbland beeft men in de laatste
dagen DOgal het een en ander geschreven
over de weigering der geallieeidoo om de
Keulsche i6ne te ontruimen. De nota der
geallieerden werd aan scherpe critiek onder
worpen eD ook beeft het Rykskabinet om
gaande tegen de houding van deze gepro
testeerd. In de Gemeenteraadsvergadering
te Keulen heeft de burgemeester een scherp
proiest laten boorea on zoo zoudeD er meer
dere feiten zyo te vermelden, waaruit
blijkt, dat het besluit der geallieerden
teleurstelling, smart 6n verbittering heeft
gewekt.
De Keuleche zöoe is dus Diet ontruimd
op den voorgeschreven datum. De vraag is
nu, wanneer dat dit wé' zal gescbiedeD.
In de nota van de geallieerden is geen
nadere datum gPDoemd. Mogeiyk, dat daar
omtrent iets naders zal blijken, als straks
de aanvullende nota der geallieerden komt
die door ben is toegezegd en welke zal
worden opgesteld, zoodra bet rapport van
de contió e-commissie door de Gezanten-
raad bebaDdeld ie.
-o-o-o
En dan is er nog de politieke crisis in
Duitscbland die in do laa'ste dagen zoozeer
van zich liet spreken. De Rijksdag is byeeD-
gehomeD, maar zal in verbaDd met de crisis-
moeiiykbeden al spoedig weer voor oube-
pasldeo tyd moeten worden verdaagd.
Rjjfeskanselier Maix door president Ebert
met de vorming vau een ex'ra-parlemen-
taire regeering belast, beeft zich een week
lang uitgesloofd om aan die opdracht te
voldoen, maar mocht daarin niet slagen.
Eo nadat alle pogingen mis'ukt waren,
beeft by president Ebert de opdiaebt terug
moeten geven Hoe bet nu verder zal gaio
moet. de tyd leeren.
Zoo biyft de politieke toestand in Duitsch
land buitengewoon ernstig, welke gevolgen
dit ten slotte moet hebbeD valt met te
zegg6n, maar bet kan niet worden oo'kend,
dat bet door partijtwisten verdeelde Duitscb
land tegerover de eensgezinde geallieerden
wel een zeer erbarmeiyken iDdruk maakt.
o-o-o—
li Ital is de p-jlitieke toestand ook
geheel verward en zeer onzeker, maar daar
wordt deze tenslotte Dog geheel Deheerscht
door deD sterken arm van Mussolini en zyn
zwatthemden. Dezen gaan onverstoord
voort hj-t fascistisch gezag te handhaven,
als het niet goed-cbiks gaat, dan maar
kwaad -cbik s
Mussolmi gaat voor'de oppositie ie muil
bande». de liberale en socialistische clubs
en soi'ite ten tn ontbieden en ii'de. scoter
de traliën t« a uuen. die zich met K u; oor
beudtu VJü verzet trgeti de zwartln mder.
Ook heelt hy door zijn aanhangers een
nieuwe kieswet laten ontwerpen dat het
oude stelsel van het meervoudig kiesrecht
in eere zal herstellen. Het proletariaat krijgt
een stem, maar de beter gesitueerden kry-
geD er twee en zelfs kan men tot drie stem
men opklimmen.
Kortom, Mussolini doet'.wat hy wil en
de zwarthemden biyven hem trouw, zoodat
de oppositie niets heeft Id te brengen dan
leege briefjes.
Kroniek.
Maandag 12 Januari.
In de groote Amsterdamscbe winkels
en warenhuizen wordt de winkeljuffrou
wen bij hun in-dienst treden erop gewezen
dat ze beleeld tegenover de klaoton
moeten zijn eu dat ze vooral niet over
„het weer" mogen praten. Nu, dat is
te begrijpen. Wanneer ge ir. ei-n slroo-
mende plasregen bondschappen moot
doen en elko winkelbediende of juffrouw
vertelt u in elke winkel elke keer weer
dat het „toch zulk erg slecht weer is",
daar zou de geduldigste rnensch ture-
luursch van worden.
En toch zou je, de laatste dagen, er
toe komen om wat van 't weer te schrij
ven. Omdat het zoo helemaal anders is
als je om deze tijd van 't jaar redelijk-
kerwijs zou kunnen verwachten. Geen
storm, geen sneeuw, geen ijs: wat zijn
dat nu voor winters tegenwoordig En
naar een zeer bekwaam deskundige, de
beer Galló, direkteur van het Weerkun
dig Instituut te Amsterdam, in de groote
bladen schrijft, zal het weer voorloopig
nog wel zoo mooi blijven ook. Gelijk zal-ie
krijgen
Het weer heeft de bergingsmaatschap
pijen de laatste week ook parten gespeeld.
Schreven wij in ons vorig nummer dat
er op Terschelling een Noorsch stoom
schip, de EJa, gestrand was, en dat de
gezagvoerder met de kombinatie Dros-
Üoeksen een kontrakt bad afgesloten nu
moeten we erbij voegen daf de drukiokt
van de vorig krant nog nat was, toen
de Eia alweer vlot geraakte, en...
zonder eenige hulp Door het ruwe weer
konden de vletterlui geen verbinding
krijgen en toen 't nog wat ruwer werd,
raakte de E la vanzelf vlot De heer Üoek-
sen die Z3lt aan boord vau de Eda was,
geraakte mee het ruime sop in, en
maakte zoo een onvoorzien p!ezieri?jreisje
naar Antwerpen.
We zitten nu ee.D veertien dagen in
het Nieuwe jaar en dank zij het streng
optieden van de ambtmareD, is er op
straat geen flits te zieu of er zit al een
nieuw plaatj i van de Rywiolbelasting op
Toen men eenmaal in de Texelsche C ;u-
raut had golezen dat het bittere ernst
was en de overtreders bekeurd werden,
liep heL storm op de postkantoren. Men
dient zijn plichten als staatsburger nu
eenmaal na te komen. Maar daar staat
tegenover dat de staat tot plicht heeft
voor de dure drie gulden ook deugdelijke
waar te levereD, en daar hapert het r.u
wel aan de nieuwe plaatjes zijn van
aluminium, dat zeer moailijk gesoldeerd
kan worden, bij 'c minste of geringste
sch°urt of breekt en zoodoende haast
niet aan de flets bevestigd kan worden.
Zoo men geen speciale houders wanscht
aan te schaffen, dan is vastklinken op
't spatbord nog de eenige oplossing.
Texel heeft anders heel v.at in d>
schatkist gelfacht, wat de tiiwielbalas-
tmg betp-ft. Naar ons bij Affirmatie werd
medegedeeld is in 1924 door dtpoff,op
b el Tsxel, voor f 775 5 aan ri)wie!biik-
ki?a v- rkochl Web waar zt n hierbij
verscl.bbi.de plaatjes die aan vro mdtlin-