h
er!
I
No 3928
Woensdag 1 Juli 1925
38s" Jaargang
Kinderen
PUROL@
Van week tot week
A!s Uw
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
ADVERTENTIËN:
zich bezeerd hebben
Pcrsbeoordeelingen over „de Jantjes 2."
De Jong's Biograaf-Theater.
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
V
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentio 4 maal geplaatst wordt 3 maal berekond.
BIJ abonnement lagoro rcgotprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
Teneinde by iedereen vrijen toegang
te verkrijgen, zal onze Courant zich houden
buiten alle partijschappen en zich bepalen
tot het mededeelen van hetgeen in onze
"ingeving voorvalt en der vermelding waar
dig isOns blaadje vinde in iedere
woning eene plaats en worde by allen een
welkome vriendhet worde een middel
van gemeenschap tusschen verschillende
personen, en voor allen een bron om bekend
te worden met hetgeen op ons eiland plaats
zindt, in één woord, het worde de vraag
baak voor allen, die niet onverschillig zijn,
voor hetgeen op Texels bodem voorvalt
Texelsclie Courantno. 1, 16 September
A° 1887.
20—27 Juni.
Ongetwijfeld zal er Donderdag door veler
bart een siddering zijn gegaan toen de
telegrammen melding maakten van de
ernstige ramp, die z>cb met een vliegtuig
van de K. L. M. in Frankrjjk aDpeolde. De
gedachte aan zoo'n plotseling uit de hoogte
n6ergesmakt en reddeloos verloren vlieg
tuig en bemanning, is op zichzelf reeds
huiveringwekkend. En des te meer nog is
dat het gevolg, alB het een Hollandsch
vliegtuig ia en de slachtoffers (op één na)
Hollanders z(jn.
Over de bijzonderheden van de ramp, die
een der vliegtuigen, die geregolde verbin
ding tusschen Amsterdam en Parys onder
houden, heeft getroffen, behoeven we niet
uit te weiden. Trouwens er valt niet v e'
van mede te deeleo, want het drama hecfi
zich afgespeeld in enkele seconden, door
slechts enkelen gezien. En wat er eigenlp
gebeurd is, wat de oorzaak is van de ramp,
valt niet met zekeiheid te zeggen, daar
zij die bet misschien hadden kunnen weten
d9 slachtoffers ervan zijn geworden,
De ramp heeft ongetwijfeld ook opnieuw
veler vertrouwen in de veiligheid van bet
luchtverkeer geschokt. Dat kan al moeilijk
anders in onze tijd, waarin we nog pas
aan het begin staan van de ontwikkeling
van het vliegtuig als verkeersmiddel. Wie
weet of men over 50 jaar al niet even zoo
over het verongelukken van een vliegtuig
spreekt als men het in onze dagen al doet
over een autc-ramp. Die ramp moet al
buitengewoon groot zp eer ze een sterke
indruk op veler gemoed kan maken. En
toch wjjzön de statistieken uit, dat het
vliegtuig volstrekt niet onveiliger is dan
de auto. Alleen deze restrictie moet bierby
worden gemaakt, dat een vliegtuigramp
meestal volstrekter is dan een auforamp,
omdat voor ben, die er bij betrokken z(jn,
de kans om er levend af te komen zooveel
geringer is.
De techniek maakt echter met de dag
vorderingen en wie zal zeggen, of we het
nog niet zullen beleven, dat het vliegverkeer
het veiligste verkeer van alles is?
—o—o—o—
We staan aan de vooravotd dor verkie
zingen en als bet volgend Dummer van ons
blau verschijnt zal de nieuwe Tweede Kamer
gekozen zijn. Dan zal meteen kunnen blpes
wie van de vele voorspellers omtrent de
atgeloop der verkiezingen gelyk hebben
gekregen en of de stembus van 1925 „een
nieuwe politieke periode" heeft ingeluid.
Het meerendeel der voorspellingen richt
zich op een verzwakking van de coalitie
partijen en de mogelijkheid van polei ke
moeilijkbeden, die daarvan het gevolg zul
len zijn. Nog een dagje geduld en we we en
het
De afgeloopan week stond natuurlijk ge
heel in het teeken der verkiezingen en ook
daardoor konden de debatten in de Eerste
Kamer maar nauwelijks belangstelling
wtkken. Aan de zooveelste nederlaag door
het Kabinet door de verwerping van het
wetsontwerp inzake gemoedsbezwaren te
gen de stemplicht, geleden, werd in de
pors dan ook maar weinig aandacht ge
schonken. En dit was 6V6neeer het geval
met het echêc, dat nuj. Westeiman in
onze S raat Ired, beo? de verwerping van
haar door ce Tweede Kamer aar genomen
initiatief voo stbl inzake het Franscb op
de lasPie echiol.
D.> Eciste Kamer is thans ook met vacan
r ryst en
n.doch vooral over
a j.P'j Puddingen
tio gegaan en voor de derde Dinsdag in
September zullen de leden elkander wel
niet terug zien.
—o—o-o—
Op 't gebied der buitenlandsche politiek
was er in de afgeloopen week veel werk
aan de winkel. Zoo had men in Engeland
Je groote rede van Chamberlain over het
veiligheidspact dat aller aandacht trok.
Chamuerlain legde er de nadruk op. dat het
feit. dat Engeland bet convenant van de
Volkenbond heeft ondertekend, niet te
vereenigen is met een isolatie van Engelano
'en opzichte van de Europeescbe polititk
Daardoor is het mede de taak der Engelsche
regeertng door een w(]s en voorzichtig
beleid van z(jn invloed gebtuik te maken
om de vrede te verzekeren en nieuwe ooi-
logen te voorkomen. Engelaüds belangen
zijn ten nauwste b(j de vrede beirokken.
Bovendien hebben de feiten der beden-
laagscbe oorlogsvoiring, waarin men ge-
-cbut gebruikte, dat over het Kanaal heen-
draagt en de luchtmacht zulk een belang
rijke rol speelde, de oude isolemeutspolitiek
ter zijde gesteld. Hy sprak tevens zijn
vertrouwen ia de oprechtheid van Duitscb-
lands bedoelingen uit en achtte alleen nog
als een onafwijsbare eisch noodzakelijk de
toetreding van Duitschland tot de Volken
bond.
Macdonald, die o.m. over de verklaring
van Chamberlaiu het woord voerde, wilde
dat Chamberlain als een onafwijsbare eisch
eveneeus etn wederzijdsche ontwapening
had moeten vrager, waarop de Britsche
minister antwoordde, dat als Btraks de
veiligheid verzekerd is, daartoe hot inliatief
door de mogendheden zelf wel zou worden
genomen.
o-o—o
In de Belgische Kamer was in de laatste
d3gen voorn.,rutl(jk oc regeeringsverklariDg
van het nieuwe Kabinet aan de orde.
EreDmin als deze regeeringsverklaring zelf
b acht bet debat veel nieuws. Dal de
rrgeerir.g de gebruikelijke motie van ver
trouwen zal krijgoD, mag wel als vast
staande worden aangenomen.
oo o
Voor het Fransche Kabinet hebben de
dobatten in de Kamer in de afgeloopen we' k
een gunstig verloop gehad. Dat jwas al
dadelyk het geval met de Marokkopoliti.'k
waaromtrent door Painle^é eon duidelijk^
uiteenzetting werd gegeven en die met et n
motie van vertrouwen bekroond werd Eo
oveneens werd dat het geval met de fi >an-
C'ëele ontwerpen van minister Caiilaux
Men weet dat vooral van de zijde der
socialisten daartegen ernstige bezwaren
waren aangevoerd, maar tenslotte heeft de
Kamer ook deze plannen met een belaDg-
yke meerderheid goedgekeurd.
Nu de finance ie plannen van CaMlaux
goedgekeurd zyn. ia vooreerst een ernstig
gevaar voor het Kahinet-Paiclevé wegge
nomen.
oo—o
De berichten uit Marokko maakten in
de laatste dagen weer melomg van een
verhoogde activiteit der RTs, doch meerdere
byzonderheden werden niet gemeld
Ernstig biyven de berichten uit China
luiden. De wanorde en de beweging tegen
de vreemdelingen duurt daar nog voort en
verschillende eristige incidenten deden zicb
daar in de laatste dageD weer voor.
Niemand kan nog voorspellen hoe de
dreigende toestand in China zich verder zal
ontwikkelen.
oo - o
In Griekenland heeft m n weer oer s een
militaire staa'sgreep uitgevoerd. Eo m-t
zooveel succes, dat de m luairen er weer
e baas zijn en hot Kabinei-Michalakopoe-
bs afgetreden is. De revolutieicaire be-
w ging brak gelijktijdig sn de garnizoenen
b AHn-ne en Salömki uit en ook de viool
skot z cb er bij aae. Aan de rtgetring
werd de eisch gesteld af te treden en tevens
werd ze verantwoordelijk gesteld voor
bloedvergieten.
Het boold der republikeinsche Unie heeft
op zich genomen eeu nieuw Kabinet te
vormen.
gebruik dan dadelijk
De Vrijzinnig Democratische Partij.
Zaterdagavond sprak de heer Mr. Oud op
Texel geen onbekende op uitnoodiging van
de Vrijz. Dem. Partij, afd. Texel in cafe den
Burg een propaganda rede uit. Ten spijt
van een biljettenregen, waren maar weinig be
langstellenden en nieuwsgierigen het vergader
lokaal binnengedruppeld. Maar niet verwend
op dit punt, op Texel, en zich troostend met
de gedachte, dat voorafgaande bijeenkomsten
van andere politieke partijen weinig beter
bezocht werden mocht de heer A. Epe, die
Mr. Oud inleidde, tot zijn genoegen constatee-
ren, dat de zaal zoo weinig leeg was.
Zoo niet pas Woensdag.de verkiezingsdag, dit
verslag in druk verscheen, zou een uitvoerig
overzicht van 's heeren Ouds rede hier een
plaatsje vinden. Thans zullen we ons bepalen
tot een samenvatting van de cardinale punten
daaruit.
Het wordt meer dan tijd, zoo begint de heer
Oud, dat aan die 7-jarige rechtsche regeering een
een eind komt. Spreker toont aan waarom cn
gaat dan verder: Toen we ons in 1922 bezig
hielden met de vraag „Hoe herstellen we de
zieke financieele toestand van de Staat?", ver
weet de Vrijheidsbond ons, dat wij door onze
democratische politiek dc financiën in de war
hadden gestuurd. Maar zij vergaten, dat zoowel
bij fracties Rechts als bij fracties Links die
politiek werd gevolgd. Hoofdoorzaak is dc
wereldoorlog, waardoor nu onze staatsschuld
tot f 2700 millioen is geklommen. Tevergeefs
heeft de Vrijz. Dem. Partij meermalen voor
„heffing in eens" gepleit: Min. de Vries achtte
dat niet noodig. De heer Colijn was't gloeiend
met deze minister eens, maar verweet hem later
dat de schatkist zoo troosteloos leeg was. Op
een weinig fraaie manier maakte de heer Colijn
de begrooting sluitend, op welke eer terecht
ook de heer Nolens aanspraak maakt. Uitvoerig
gaat spreker na tot welke belastingen de heer
Colijn zijn toevlucht moest nemen. Een gezin
van 5 personen, met f 1000 inkomen 's jaars,
betaalt f 1.25 aan inkomstenbelasting, maar 12
maal zooveel aan tarief.
De Vrijz. Dem. streven naar geleidelijke ont
wikkeling in het maatschappelijk leven. Spreker
toont dat aan met voorbeelden uit de geschie
denis van de 8-urige werkdag (prof. Drucker,
1900.)
Weinig heeft onder de bezuiniging der recht
sche coalitie zoo geleden als 't volksonderwijs,
vooral ten plattelandegroote klassen, dure
onderwijs- pacificatie, een deel van de volks
opvoeding in handen van onbevoegde assisten-
tjes, geen 7e leerjaar. Zelfs de Vrijheidsbond
gaf Goeman Borgesius, de vader der leerplicht
wet, een klap in het gezicht, maar o vreemde
wereld richtte terzelfder tijd hem in den Haag
een standbeeld op.
De heer Colijn, die zelfstandige landsverde
diging onmogelijk en f 103 millioen oorlogs
uitgaven te hoog achtte, verdedigt later met
vuur de vlootwet. Gelukkig vergeefs. Toch
werd in 1925 meer voor geschut uitgegeven dan
in 1924.
De Vrjjz. Dem. streven naar internationale
ontwapening „Wilt u de vrede bereidt u ter
ontwapening" Die f 103 millioen oorlogsuitgaven
vormen geen assurantie premie tegen oorlog.
Practisch is Nederland reeds ontwapendde
vloot is meest oud roest, de legermanoevres
van Nov. 1918 waren een operette-vertooning.
Moeten we toch bewapenen en maar denken
We zijn in Gods hand: de muren van Jericho
zijn ook door bazuingeschal gevallen?
De Vrijz. Dem. streven als leden van het
Intern. Radicaal Verbond naar ontwikkeling
van de internationale rechtsgcdachte. naar ver
sterking van de Volkenbond. Oorlog is de nega
tie immers van het recht.
Dresselhuys, „de geestelijke opa van Louis de
Visser" („Het Voik",) noemde de Vrijz. Dem.
Partij de le klasse bijwagen der S.D.A.P. waarop
Mr. Oud de Vrijheidsbond vergelijkt met een
salonwagen op dood spoor, die partijgenooten
te zijner tijd achter de boemeltrein der rechtsche
coalitie hopen tc koppelen. Dc Vrijz. Dem
zijn geen verkapte socialisten zij huldigen noch
Marxisme noch het leerstuk van de klassen
strijd.
Wie dus de geleidelijke ontwikkeling der
maatschappij en de welvaart van ons hcele volk
een goed hart toedraagt stemt Marchant, no.l
van lijst 22.
Als debaters melden zich aan de heeren
A. Wierenga en H. Braam.
De heer W. zegt o,a.Toen de arbeiders de
ontwapeningsleus aanhieven, noemde Mr. Oud
hun leiders demagogen. Nu zijn de Vrijz. Dent,
zelf voor ontwapening. De medestanders van
prof. v. Embdcn bij zijn rede in de Dierentuin
vormden een vuile bende. De Vrijz. Dem.
heulen met de S.D.A.P., zijn niet rose, maar
rood.
Op een vraag uit het publick antwoordt debater
dat hij niet aangesloten is bij ecnige partij,
maar staat aan dc conservatieve kant.
De heer Braam beweert o. a.Als alle propa
gandisten heeft Mr. Oud zijn tegenstanders goed
afgekamd Ontwapening cu Volkenbond zijn
mooi maar het komt nooit. De Volkenbond is
„het syndicaat der overwinnaars" Nederland
lid van die Bond, zal het slagveld van de toe
komst zijn, zijn onafhankelijkheid gaat naar dc
haaien Debater noodigt Mr. Oud uit een
nieuwe Bond tc stichten.
In antwoord op een schriftelijk gestelde vraag
deelt de heer Oud mede, dat de Vrijz. Dem.
slechts een op militaire leest geschoeid politie
corps wenschen, dus een klein legertje tot het
verrichten van politicdiensten. In verband
met aanmerkingen van de heer W., zegt spr.
o. a. Er verandert zoo veel in dc wereld waar
om zouden dc Vrijz. Dem. nü de bewapening
niet verfoeien Met algcmccnc stemmen be
sloten wij dc ontwapcningslcus aan te heffen.
Wie het daarmee niet eens waren traden uit
de partij. Verder herinnert spreker de hccrW.
aan zijn rede.
De heer Braam krijgt o. a. tc hoorenWc
moeten ontwapenen, anders gaat Europa zijn
ondergang tegemoet. Flauwiteiten als: „Maakt
u een nieuwe Volkenbond" had spreker van de
heer Braam niet verwacht.
Dan sluit dc heer Epe, onder dankzegging
aan de belangstellenden, tegen half twaalf de
vergadering. De heer Wierenga merkt echter
nog op, het woord „heulen" terug te nemen.
Men verzoekt ons op tc nemen
De Telegraaf 14 Oct. '24. De zaal leeft cn
tiertdc spelers spelen met hart en liefhebberij.
Herman Bouber kent zijn publiek hij heeft slag
op slag het gevoelige hart van het volk. De
liedjes van Louis Davids gaan er grif in en het
is eigenlijk, met zaal, spelers en stuk, alweer
zulk een goede Amsterdamsche boel, dat het
wel evenveel succes moet hebben als de vorige
maal (De Jantjes I) en dat men er zijn avond
wezenlijk eens voor over mag hebben zelfs als
men overigens alleen belang stelt in kunst met
een groote K.
Het Handelsblad 14 Oct. '24. Herman Bouber
schiep „De Jantjes", het stuk met de duizend
opvoeringen. En thans „Dc Jantjes 11", dat wel
meer dan duizend vertooningen zal halen. Dc
opvoering is enthousiast ontvangen wat is er
geklapt 1 En zoo werd dit nieuwe product van
ons volkstooneel een s'ormachtig succes. De
lach was niet van de lucht.
„De Jantjes 2" is voorbestemd het succes
van zijn voorganger nog te overtreffen.
De goede verwachtingen van hen, die gister
avond in Dc Jong's theater de eerste voorstelling
bijwoonden, zijn zeker niet de bodem ingeslagen.
Duidelijk bleek, dat de heer De Jong moeite
noch kosten heeft gespaard om het zijn publiek
naar de zin te maken. Het kan ook niet anders,
of het Texelsch bioscoop-publiek zal toonen die
moeite te waardeeren. Aan druk bezoek zal
het de heer de Jong zoomin als in vroeger
jaren niet ontbreken.
Vanavond zullen liefhebbers van de rolprent
de vertooning kunnen volgen van een pracht
film, „De Ridders der Duisternis." Wie wel eens
hoorde van de Klu Klux Klan, kan dan
tevens nader kennismaken met deze geheimzin
nige lui.
Donderdagavond vergast het „filmbeelden-
paleis" ons op „Dc Zoon van de Clown." Deze
film doet ons meeleven met het lief en leed van
een circusgezin. We krijgen treffende staaltjes
van dierendressuur op het doek. Overweldigend
is de indruk, die duizenden personen cn tal van
paarden en olifanten, die in dit spel meewerken,
dan op ons maken.
Tenslotte zijn we getuigen van een collossale
circusbrand.
Vrijdagavond zal Tom Mix voorde Texelaars
zijn halsbrekende toeren verrichten. Hij treedt
dan op in „Tom Mix als tentcommandant" en
geef; dan verbluffende staaltjes van zijn leeu
wenmoed, zijn bijna onntenschelijke doodsver
achting zijn gezonde humor, zijn enorme kracht.
Bijzondere aandacht verdienen de z.g. prisma-
films, die ons alles in natuurlijke kleuren op
