A.s. Maandag 11 Januari begint onze Reuze Uitverkoop,
Pk. VLESSING - DEN BU1ÏG.
No 3980
Woensdag 6 Januari 1926
39»" Jaargang
Rechtsvragen.
PUROL er op
Bemaling
polder Waai en Burg.
Texelsche Berichten
Watersnood.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÈN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Wat iedere maand te doen geeft.
fEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogels: 50 ct ledoro regel moor: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berekend.
Bij abonnement lagere regelprijs.
ADVERTENTIÈN
MOETEN DAAGS VOOR T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Belangrijk Bericht.
Adviseurs Mr. M. V. POLAK, advocaat
en Mr. A. K. VINK, advocaat
en procureur.
Kanaalweg 7 HELDER.
Rechtskundige vragen, door een abonné
onderteekend en onder 't motto „Recht"
aan ons bureau (Parkstraat) ingezonden,
worden kosteloos beantwoord.
Meer dan ooit trekt in deze dagen de diep-
treurige toestand, waarin polder Waal en Burg
verkeert, de aandacht. De overvloedige regen
val, die de laatste weken brachten, heeft in niet
geringe mate het peil van 't polderwater ver
hoogd en heinde en verre Waal en Burg over
dekt. Plm. 700 HA. land in 't hart van Texel
aan het water prijsgegeven Dezer dagen heb
ben we eens een bezoek gebracht aan het over
stroomde poldergebied, een wijde watervlakte,
die in haar stille verlatenheid een troost'looze
aanblik opleverde; Een hek hier en daar, een in
't nauw gedrongen wegje, wat ruigte ziedaar
wat de herinnering, aan wat eenmaal land was,
nog levendig hield.
Met kracht drong zich toen de vraag bij ons
opMoet daarin niet zoo spoedig mogelijk
verbetering worden gebracht Menig Texelaar
zal ongetwijfeld met genoegen kennis hebben
genomen van het bericht in ons vorig blad,
waarin we meldden, dat de behandeling van
Texel's bemalingsvraagstuk in de Statenzitting
Februari a.s. tegemoet kan worden gezien.
Moge de tijd, waarin „coorn-landen ende weij-
landen" de plaats van poel en plas zullen hebben
ingenomen, spoedig volgen.
Een vriendelijke hand schrijft ons uit de Waal:
„Nu Waal en Burg tegenwoordig veel genoemd
wordt inzake bemaling, doe ik u meer om
curiositeitswille eenige aanhalingen toekomen
uit de origineele octrooien, verleend 14 Maart
en 17 December, 1612 waarbij tot drooglegging
concessie werd verleend. Wellicht, dat uw lezers
hierin belang zullen stellen, al zijn die octrooien
ook geschreven in thans verouderde spelling
langdradige stijl en door vele uitheemsche
woorden 'soms weinig begrijpelijk.
Octroy van Walenburch in 't Texel den 14
Marty 1612.
De Ridderschap-Édelen ende steden van Hol-
landt etc. Alsoo d'Eygenaers ende Besitters van
de Slijck-landen, Gorssen en de Aenwassen,
ghenaemt Walenburgh, ghelegen in ende aen't
Eijland van 't Texel met haren toebehooren, ons
verthoont hebben, dat heur luyder voorouderen
verkreghen hadden soo van Vrouwe Margaritha
in haer leven Graefinne van Hollandt, als van
Hertoghe Philips, Keyser Maximilianen ende den
Hertoghe van Oostenrijck, successivelijck Grae-
ven van Hollandt, die voorschreven slijcklan-
den etc. als doen wesende, ende die naemaels
opkomen souden midtsgaders seecker landeken,
ghenaemt van outs Hardecogge, aldaer mede
gheleghen. Ende daer toe Voghelerije over
alle 't selfde, die ettinghe van de drooghe ende
natte Dijcken ende Conijnen, soowel in de dij-
cken als in de duijnen, die men in cas van
dijekinghe aan 't voorschreven landt brenghen
souden ende den derden penningh van alle
boeten, crimineel ende civiel aldaer vallende,
midts jaerlijks betalende aen den Rentmeester
van West-Vrieslandt indertijdt seven ende-
twintigh ponden van veertich grooten Vlaems
het pondt".
Verder lezen we, dat meermalen de zee aan
slagen pleegde op 't moeizaam gewonnen land
„ten leste in den jare vijftien hondert twee ende
dertigh geïnundeerd ende 't zedert drijvende
gebleven was, doch zoodat die Supplianten en
haere Voor-ouders tot Continuatie van heur
luyder Eighendom ende Possessie jaerlijcks
soodanighe Proffijten, als daer quaemen. ghe-
noten ende den voorschreven Erfpacht daer
teghens betaelt hadde, midts 't welck waren de
Supplianten als nu gheneghen, die voorschreven
Slijcklanden etc., 't zij in 't geheel of in 't deel
weder van «ieus te bedijeken, omme tot Coorn-
landen ende Weijlanden gebrocht te worden, 't
heuren meesten oorbaer ende beste gelegent-
heijdt 't welck geschiedende, soo souden die
Zeedijcken daeromtrent gelegen, drooge Dijcken,
ende van den aenslagh van 't water ontlast
worden, ende 't ghenot komende van de voor
schreven bedijekte Landen, souden mogen
spijsen veel ende vcrscheijden Menschen, die
men sage aldaer ende elders in Hollandt ende
souden ter cause van de wereken totte voor
schreven bedijekinghe, ende wat daer wes aen-
clceft, van noode wesende veel goede Luijden,
so arbeijders als anderen, merckelijck winst
verwachten ende genieten, tot onderhoudt van
hen selven.
Tot zoover voor ditmaal. We willen u
niet vermoeien door in eens zoo'n lijvig stuk
van dat fraai oud-Hollandsch, zoo „zwaar op
de hand", voor te zetten. Dat mocht uw geschied
kundige eetlust eens bederven, en niets is minder
onze bedoeling. Wie met aandacht evenwel het
bovenstaande doorleest (desnoods herleest) zal
gewis zijn moeite beloond en met belangstelling
het slot van dit artikeltje in het volgend num
mer tegemoet zien.
(Ie helft Januari.)
Nadruk verboden.
„Wat kan de oorzaak zijn, dat mijn kool zich
slecht laat bewaren?" vroeg mij iemand. Ik
noemde hem verschillende mogelijkheden, waar
van ik er enkele hier laat volgen. Men dient
allereerst een goed houdbaar product te kweeken
b.v. als savoyekool de „late Langedijker". als
roode kool eveneens de „late Langedijker", ook
wel „taaie roode" geheeten, en de Utrechtsche
zwartroode." Bij niet afwisselend weer houdt
ook de „taaie gele" (savoye) zich lang goed op
het veldvoor particulieren is deze soort wel
aan te bevelende bekende „Bloemendaalsche
gele" is haast even gehard. Kooien die op
zwaardere gronden zijn geteeld, zijn beter te
bewaren dan die van zand- en veengrondvoorts
zijn de producten, gekweekt met kunstmest,
duurzamer dan die bemest zijn met beer en gier;
stalmest is in deze ook minder aan te bevelen
dan kunstmest. Kool van kalkrijke jjodem wint
het in duurzaamheid van de producten, op kalk-
arme bodem geteeld. Veel stikstof, b.v. Chili-
salpeter in giften boven 6 Kilo per Are, doet
de kool eerder tot rotting overgaan.
Van knolgroen is door de vroege winter
niet veel geprofiteerd, de mangels en voeder
bieten komen vooral nu te stade. Een uitnemend
voedermiddel, dat meer en meer in eere is ge
komen, sinds de goede invloed er van op de
melkproductie zoowel als op de gezondheids
toestand der dieren is gebleken. Evenwelmen
ga met de voedering van bieten niet te ver.
Bij proeven, aan het Centrale Proefstation te
Stockholm genomen, is gebleken, dat de grootere
giften der bieten minder goed tot hun recht
komen dan kleinere. Onder bepaalde omstan
digheden mag men 15 kilo per dier per dag
voldoende achten men kan zeker zonder be
zwaar gaan tot 20 h. 25 kilo voor zeer zware
dieren tot 25 5 30 kilo. Met deze cijfers voor
oogen kon de veehouder bepalen, hoeveel bieten
hij ongeveer voor zijn veestapel dient te ver
bouwen gaat hij ver daarboven dan zou hij
niet economisch boeren.
Een gemengd voeder is meestal nocdig om
een uitstekend botervet te krijgenmet te
weeke, niet te vaste boter. Weeke boter wordt
gewonnen bij voeding met haver, mais, rijst-
voedermeei, tarwezemelen, raap-, sesam- en
zonnepitkoeken. Van oude weide, gras en hooi
van zure grassen krijgt men harde boter: voorts
bij voedering met verschillende soorten stroo.
bietenloof, beetwortels, erwten, boonen,wikken
aardappelen, palmkern-kokos en katoenzaad-
koeken.
Voor Allen die Sukkelen
met verstopping of moeilijken en onregel-
matigen Stoelgang zijn Mijnt ardt's Laxeer-
tabkiten onmisbaar- Zij werken vlug en
radicaal en veroorzaken niet de minste kramp.
Doos 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Dit moet Uw eerste gedachte zijn bij
Gesprongen Handen, Ruwe huid en Schrale
LippenBarsten, Kloven. Winterhanden,
Wintervoeten. Winterooren en Wintertecnen;
Huidwondjes, Ontvellingen, Huidschavingen,
Snij-, Stoot-, Brand- en Valwonden; Roode
ontstoken Huid, Schrijnen en Smetten der
Huid. PUROL in doozen van 30,60 en 90 ct.
Tuben 80 cent. Bij Apoth. en Drogisten
Het verzacht en geneest.
Kalenders.
Ant. Jurgens' Margarine-fabrieken te03S
zenden voor haar Lotus-product een recla
me-kalender de wereld in, die als zoodanig
ender zijn soortgenooten niet zoo'n kwaad
figuur maakt. De kalender telt twaalf for-
sche bladen, die ter versiering ieder in
kleurendruk de afbeelding geven van een
onzer inlandsche vogels. Aan de voornaam
ste eisch, die we aan een kalender ic
engere zin móeten-stellen duidelijkheid,
is knap voldaaD. Daar 't een „reclame"-
kalender is prijkt op iedere vogelplaat met
zwarte letters een aanbeveling van „Lotus"
waardoor de kalender uit aesthetisch
oogpunt beschouwd - naluurljjk aan
waarde verliest. Ook heeft de teekenaar bij
zijn vogelschetsen de perspectief te vee!
uit het oog verloren en komen door on
juiste ach te: grond en omgeving de meeste
vogels in verband daarmee ons te groot en
daardoor onnatuurlijk voor. De hoofdindruk
is evonwel ongetwijfeld gunstig. De Uiig.
Mij. „De Blauwvoet" te Hilversum verzorgde
de uitgave, de fa. Senefolder te Amsterdam
de druk.
Verder ontvingen we knap verzorgde
kalenders van de Levensverzekering-Mij.
„R.V.S." en van de Wasscherij-Ververij „De
Regenboog", beide verlucht met eon goed
geslaagde reproductie naar een schilderij
van oude meesters. De Levensverzekering
Mij. „Victoria" doet ons een duidelijke
weekkalender toekumen. Tenslotte maken
we nog melding vaD de rijk geïllustreerde
Land- en Tuinbouwkalender, die voor de
landbouwer een schat van wetenswaardig
heden bevat, vooral op't gebied van kunst
mest en door de fa. Van der Eist en Matthes
tegen de prijs van f0,5 voor ieder ver
krijgbaar woidt gesteld. De fa. C. R. Keijser
Co. stelt zoo lang de voorraad strekt
voor haar clientèle verkrijgbaar een „notitie
boekje voor de Nederlandsche Landbouwer"
rijk aan allerlei voor de landbouwer nut
tige wenken op 't gebied van land- en
tuinbouw en veeteelt. De kalender voor 1926,
posttarieven en een lijst van weekmarkten
ontbreken natuurlijk niet. Het boekje is in
stevig liuneD omslag gestoken en zal zeker
zijn weg wel vinden.
Verlichting van de Koogerweg.
Naar de heer Zeijlemaker ons mededeelt,
heeft de Inspecteur der PosterijeD op het
veizoek van de Gemeenteraad, de Kooger
weg in de kombestelling van den Burg te
betrekken, afwijzend beschikt De inwilliging
is namelijk afgestuit op de afwezigheid van
een behoorlijke verlichting, eer ernstig ge
brek, dat zich vooral in de laaiste weken,
nu veelvuldige regen de weg slecht begaan
baar maakt en in t algemeen g spro
ken gedurende de donkere wintersche
maanden nijpend gevoelen doet. De kous
is met de stranding van dit verzoek om
dispensatie natuurlijk niet af, want en
dat mogen we ze kor nog wel eens in het
licht stellen in bet de ijds aan de Raad
gericht adres werd op verlichting van do
Koogerweg aangedrongen, electrisch of
anders op voorvaderlijke manier - met
petroleumlampen, terwjjl als een der voor
deden van zulk een verlichting werd aan
gevoerd, dat dan do Koogerweg in de kóm-
bestelling van den Burg zou worden opge
nomen. Verlichting van de Koogerweg, daar
gaat het om. De extra postbestelling volgt
dan automatisch. Met belangstelling zien
we de verdere afwikkeling van deze affaire
tegemoet. Gaarne willen we en we spre
ken daarmee zeker naar 't hart van menig
mede-eilander er de aandacht op vestigen
dat met afdoende verlichting van bedoeld
gedeelte van den Burg, dat zich de laatste
jaren in steeds grooter bevolking en drukker
verkeer mag verheugen, de gemeenschap in
belangrijke mate gebaat zal zijn.
't Oudejaar ligt achter ons en met frissche
moed hebben we koers gezet naar't nieuwe
waarvan als dtze regels u ooder de oogen
komen bijkans weer een week verstreken
is.
Op „Oudejaarsavond" roept het woord
alleen niet reeds herinnering wakker aan
gezelligheid, aan knus en stil- vreugdig
samenzijn op oudejaarsavond hebben de
meesten onzer onder 't genot van koek en
sukkela, in de behaaglijke sfeer van gulle
hartelijkheid, onder 't bereik van do ver
kwikkende warmte der kost'ljjk snorrende
kachel het jaar uitgeluid en 't nieuwe een
goede ontvurgst bereid.
Die avond in 't bijzonder diepten we
allerlei min of meer gewichtige voorvallen
op uit de oceaan van de tijd en we vloch
ten in ons gesprek en gepraat allerlei ge
dachten en wenschen in voor de volgende
dagenrij. En terwijl wij op de grens van
twee jaren onder de ernstig-dreunende
slagen der torenklok, terwijl geuren van
oliebol en kastanjes ons vertrek doorwal
men, elkaar een jaar vol voorspoed toe-
wenschen wordt langs dé boorden
van Maas en Rijn, langs hun takken en
bijrivieren in 't zuiden des lands in de
harten van duizenden angst gewekt bij de
onstellende gedachte, dat weldra de vaak
toch machtige dijken te zwakke boeien
zullen blijken om de al maar wassende
stroom in bedwang te houden
Ongelukkig was dat juist gezien en brak
op meen'ge plaats de logge watermassa
zich met bruut geweld door de dijken een
baan, om dan over groote vlakten zich een
weg te kiezen en ontsteltenis te verwekken
waar van de doorbraak werd vernomen. De
meest uitvoerige beschrijving vermag nog
slechts een vage indruk te geven van de
ontzaglijke ramp door 't water o.a. in de pro
vincies Limburg en Noord-Brabant aange
richt. Weinig rampen treffen gevoel en
verbeelding zoo zeer als deze. Allerminst
ligt het in onze bedoeling in bijzonderhe
den te treden. De groote bladen geven in
ellenlange rijen allerlei min of meer ge
wichtige bijzonderheden, welke uit tien
tallen dorpen en steden in't overstroomde
gebied worden gemeld. De op sensatie be-
lusten hebben hun hartstocht kunnen bot
vieren bij het lezen van uitvoerige waters-
noodberiebteo, waaraiu wij eveuwel geen
plaats kunnen verleenen.
Wanneer wij dit schrijven treedt in de
kritieke toestand op vtle plaatsen (Grave-
Boksmeer-Maastricht enz.) verbetering in,
al mogen we deze belichten niet te opti
mistisch bc-oordeelen, daar de doorweekte
en zwaar op de proef gestelde dijken nog
wel onverwachts teleurstellingen kondtn
bereiden, en dan zijn de gevolgen niet te
overzien. Op 't oogenblik zijn groote uiut-