SanaPT1."
No 4100
40"e Jaargang
Gevatte Koude
Woensdag 2 Maart 1927
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
ADVERTENTIËN:
Griep en
Influenza
wettig beschermd
tegen vervalschingen
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. pest door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bij abonnemont lagero rogolprijs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
19—26 Febr.
Het Soc. Dem. Ontwapeningsvoorstel.
Woensdag trokken een aantal vrouwen
naar bet Binnenhof te den Haag om le
demoDsti6eren voor bet soe-dem. ontwa
peningsvoorstel. Zij verkeerden in de mee-
Dtng. dat de behandeling daarvan die dag
zou aanvangen, maar ze kwamen aldra tot
de ontdekking dat re nog een paar dagen
te vroeg waren. Beter te vroeg dan te laat,
maar dat ze nog een paar dagen geduld
moesten hebben hadden ze toch ook niet
kunnen denken.
De Kamer is tbans begonnen met de be
handeling van het ontwapeningsvoorstel
der soc. dem. Kamerfractie en webehoeveD
niet te zeggen, dat daar de politiek eeD
gereserveerde plaats vooraan heeft bespro
ken
De bedoeling van het soc. dem,-voorstel
is om te komen tot de zoo groot mogelijke
vei mindering in bewapening, die de grond
wet toelaat. Voor leger en vloot zal er
komen een veiligheidswacht te land eu ter
zee, vo'doecde om politiediensten te ver
richten De jaarlyksche lichtiDg, tbans
19 500 man bedragende, zal worden terug-
georaebt tot 3000 man benevens voorloo-
pig 1000 man voor de zeemacht. De oef60
lijd voor de landmacht zal worden terug
gebracht tot vier maanden terwijl de voor
oefeningen eb herhalingsoefeningen zullen
worden afgeschaft. De veiligheidswecht te
land van 3000 man zal bestaan uit vrij wil-
1 gers en dienstplichtigen De diersttjjd zal
10 jaar duren, tbans 20 jaar, zoodat met
h t gewone verloop de totale leeersterkte
25000 mao zal bedragen, tegen 20 X 19500
mau van tbaus Vestingen en forten zullen
buiten werking worden gesteld en bet leger
zal geheel moeten worden gereorganiseerd
Infanterie, cavalerie, artillerie en genie
worden opgeheven.
Ten aanzien van de marine kan een der
gelijke sterktevermir dering nog dadelijk ni6t
worden verkregeD, omdat deze ook dient
voor de oveizeescbe gewesten. Allereerst
is daarvoor noodig een echeidiDg van de
dienst in Indië van die in bet Rjjk van
Europa. Dat zou binnen twee jaar moeten
geschieden. Zoolang blijft de 1000 maD
voor de zeemacht noodig. Is eenmaal de
zeewaebt in werking dau worden 200 man
voldoende geacht.
Dt beroepsmili'airen, die uit de dienst
ontslagen worden, zullen pensioen of
wachtgeld verkrijgen, waarvoor een fonds
zal worden gesticht dat over 30 a 40
jaar zal worden verdeeld en waartoe dus
ook „bet nageslacht" zal bijdragen.
Naar de voorstellers berekenen zullen
de kosten van bet nieuwe stelsel voor de
landmacht l3Vs millioea bedragen tegen
58 millioeo tbans en voor de zeemacht 4
millioen tegen 40 tbans.
Tot zoover over de voornaamste inhoud
en de gevolgen van het voorstel vaD de
soc. dem. fractie.
Er zal wel heel wat over worden ge
zegd in de Kamer, doch men kan tevens
wel vooruit zeggen, dat het voo'Ste! geen
kans op aannecniog hetft. De neuzen be
hoeven maar geteld te worden. Eo wat
de argumenten voor en tegen betrett, zal
bet Kamerdebat ook wel niet veel nieuws
brengen.
Engeland richt een dreigement
aan de Sovjet-heeren.
Op het gebied vaD de buiteDlandsche
politiek was de Britscbe nota aan de re
geering te Moskou, zeker wel bet feit van
de week. De Sovjetbeeren bebbea uit
Londen weer eens een waarscbuwiDg
gekregen. Een waarscbuwiDg weliswaar
in gematigde bewoordingen vervat maar
die overigens aan duidelijkheid niets te
wenschen overlaat. Er wordt in te verstaan
gegeven, dat wanneer er geen einde komt
aao de anti-Britscbo propaganda, die vanuit
Mtskou gevoerd w^rdt, bet handelsverdrag
tusscben Engeland en Rostand zal worden
0">?-heven en mogeiys zelfs een af reken
Tan de diplomatieke bttrekkingen niet zal
kuoucn uitblijven.
Htt ia niet de enate keer dat een der
gelijke met een dreigement gelijk 'e stillen
geneest men met
In Buisjes van 25-^0 en 75 ct.
BIJ APOTH EN DROGISTEN I
waarschuwing tot Moskou wordt gericht.
En dat deze moest komen lag wol zeer
voor de hand, nu de conservatieven in
Engeland de regeering steeds meer op bet
leer zitten, om toch Diet langer met zicb
te laten sollen. Er werd in de' laatste t(jd
eerst ondér de invloed van ae werkstaking
die zoo laog met Russische roebels op de
bsen werd gehouden en tbans onder de
indruk van de anti Brit6Che agitatie iD
CbiDs, met kracht bij de regeering aan
gedrongen om de beeren te Moskou eens
op bun nummer te zetten.
't Is nu maar de vraag of de Britscbe
regeering straks ook b durft te zeggeD nu
ze eeDmaal a gezegd heeft. Of ze als bet
bljjkt dat de waarschuwing eenvoudig in
db wind wordt geslagen, ook de bedrei
gingen durft uit te voeren en de relaties
met Rusland durft te verbrekeD. Wjj
wagen het dit nog zeer te betwijfelen.
Omdat het afbreken der relaties slechts
tot nog grootore moeilijkheden zal leidéD.
De Chineesche chaos.
Men staat in China blijkbaar aan de
voora'O'td van een groote slag, welke
over het lot van Sjanghai zal beslissen.
De KaDtooneezen rukken op naar bet noor
den en zijn de stad tbans op 25 KM.
afstand genaderd. Sren Tsjoeang-fan, die
die door de Kantonneezen klop gehad
heeft, scbljot bet bevel over de troepeD in
en om Sangbai te hebben overgedragen
aan generaal Tsjoen Soeang fan, too der
vroegere legeraanvoerders van Tsarg tso-
lin en een vech'jas van de oude stempel.
Voortdurende kwamen in de laatste dageD
troepen voor hem te Sjanghai-aan en bij
is nu bezig een front te vormen voor de
verdediging der stad.
Ook zijd er te Sjanghai in de laalste
dagen weer buitenlandscbe troepen geland,
Eogelschen, Finscben, Japanners en Itali
aneD. Deze troepen hebben stellingen in
genomen welke een cordon vormen om de
buit"Dlandscbe concessies. Het is duidelijk
dat deze troepen tot taak hebben er tegeD
re waken, dat by de op haod6n zijnde el ig
om SjaDghai de vechtende in de bu ten-
landscbe concessies zullen doordringen.
Frankrijks oorlogsschulden.
In de Franscbe Kamer zit men weer
midden in de kwestie van de schuldenrege
ling. Iedere Fransche regeering van d-
laatste tijd heeft, ingezien, dat de regeling
dtr schulden een voorwaarde is "oor ^et
volledige fioancieele herstel van Frankrijk
Er zijn voor de betalingen aan Engeland
en Amerika onder Caillaux voorloop ge
regelingen tot stand gekomen, docb de Ka
mer heeft ze tot nog toe niet willen aan
vaarden. Po ncaré nu heeft het denkbeeld
ter hand genomen om alvast met de afoe-
laling te bsginnen, nu de staatskas daartoe
in s'aat stelt. Zonder zich V09r de toekomst
te binden wi! bjj alvast naar de grondslag
van de voorlooptge overeenkomsten begin
nen af te bet3leD.
Een tweede kanaal door Midden-Amerika?
Tenslotte nog bet een en aoder over de
burgeroorlog in Nicaragua, waarvtor de
belang3tel)ing in de laattta tfji wat op de
achtergrond was geraakt.
Amerika heeft troepen en oorlogsscbeptn
naar Nua'agua gezonden en het begint zoo
langzamerhand duideiyk te wordeD, da', he
de Amtrikaattscbe regeeriog daarbij om heel
wat anders te doen is, dan om de Ameri-
kaanechs onderdaren te beschermen. Zij
heeft onderhandelingen met president Diaz
aangeknoopt over bet fluiten van'n verdrag
waardoor Nicaragua feitelijk onder protec
toraat van de Vereenigde Staten zou komen
Do Amerikaansche regeeiiog zou aan Diaz
toezeggen Nicaragua to beschermen tegen
aanvallen van buiten of tegen van buiten
aangestookte binnenlandsclie onlusten,
waarvoor Amerika dan het toezicht krfjgt
over de douane, de politie en de buitenland-
sche betrekkingen, Men ziet bierin een al
gemeen streven van de Vereen. Staten om
zich do heerschappij over Midden-Amerika
te verzekeren en om gelegenheid te krfjgen
naast het Panamakanaal dat aan de toene
mende eiFcben van het zeeverkper niet meer
kan voldoen. eeD nieuw kemaa! te feuDnon
graven, waar Amerika op z'n smalst isn).
door Nicaragua en dat de vrije Amerikaan
sche verbinding tusscben da beide Oceanen
moet verzekeren. ond6r de vlag van de
U.S.A. Mud moet bet maar doorzien.
De derde Nutsavond.
Optreden van de heerBrettanie.
Op uitnoodiging van het plaatselijk bestuur
van de Nutsafdeeling trad Vrijdag 1.1. in hotel
„Texel" de heer Brettanie op, de Haagsche
voordrachtkunstenaar. De zaal was behoorlijk
bezet.
Nadat de heer Pisart spreker, die voor de
eerste Texel bezocht althans in zijn kwaliteit
als declamator had geïntroduceerd, vingdeze
aan met ons voor te dragen van Multatuli
„Wijs mij de plaats, waar ik gezaaid heb," de
beschrijving van een „bandjir", d.i. een gewel
dige overstrooming, op Java. De voordracht
voldeed zeer goed en spreker vermocht de
meesten wel te boeien. Minder gelukkig was
hij in de keuze van het volgend nummer „De
Gelukkige Prins" (The happy prince) van de
Eng. schrijver Oscar Wilde, in de vertaling van
H. v.d. Wal. „De Gelukkige Prins," is een kui
tuursprookje, een symbolieke geschiedenis, een
van die fijne satirieke vertellingen, als de auteur
ons uit zijn eerste schrijversjaren naliet. „Wel
doen en het verminderen van anderman's leed
schenken het ware levensgeluk"dat is het
motto, waaronder Wilde zijn „tale" geschreven
kon hebben. Of het meerendeel der Nutbezoe-
kers van „de gelukkige Prins" genoten heeft
meenen we ernstig te moeten betwijfelen. Velen
ging het zeker ietwat boven de pet, waardoor
veel van de toch werkelijk schoone vertelling
verloren ging.
Lichter verteerbaar waren zeker een paar
„Falklandjes," korte schetsjes in een levendige
verhaaltrant, sterk karakteriseerend, en getui
gend van de scherpe opmerkingsgave van de
groote Heijermans. We werden vergast op „de
Kanarie" en .Pedarus", welke stukjes wei in
sloegen.
Nog noemen we „De Brief van Pieternel,"
waarin ons o.m. beschreven wordt de fantastische
dolle rit op een wild zwijn door de Oeldersche
dreven, welke historie een droom blijkteen
Vlaamsche vertelling uit de zeventiende eeuw,
„van een jongen, die goed van aannemen was."
Van Adama van Scheltema werden ons voor
gedragen „De Dijk", „De Wilgen" waarmee
bedoeld worden de stijve menschen van het
fatsoen en de conventie en „Picturale Sot-
ternij," een gedicht, als het tweede, met een diepe
grond, en daardoor geen allemanskost.
Besloten werd met „de Stier", een sappig ge
dicht van een 16-jarig H.B.S. en „Riensche
Wien", wellicht te waardeeren als feestlied op
een vergadering van anti-blauweknoopers.
Als toegift nog een paar anecdotes, niet zoo
heel geestig, en daarmee kwam het eind.
Over het geheel kon de heer Brettani ons
wel bevallenzijn voordracht voldeed zeker
aan de eischenwelke wij hier mogen stellen.
Wanneer spreke.' bij de samenstelling van zijn
programma nog meer met zijn publiek rekening
houdt, zal hij zeker beter voldoen.
De voorzitter bracht hem zijn oprechte dank
en riep hem een tot weerziens toe.
Land- en Tuinbouwbond.
Men schrijft ons
Door 't buitengewoon slechte weder was de
jaarvergadering van de L.T.B., Vrijdagavond in
„De Zwaan" gehouden, zeer slecht bezocht,
zelfs 't Bestuur was niet voltallig o.a. ontbrak
de penningmeester.
Bij de opening gaf de voorz., de heer C. de
Wit, een resumé van het Texelsche boerenbe
drijf over 't afgeloopen jaar, waarmee hij aan
toonde, dat in bijna alle takken van dit bedrijf
ongunstige resultaten zijn bereiktalleen de
varkens en de kippen leverden nog eenige winst
op. De voorz. kwam tot de conclusie, dat 1926
een jaar is geweest, dat door een Texelsche
bo:r niet licht verg. ten zal worden.
Hierna volgde lezing der notulen, die onver
anderd werden vastgesteld; de secretaris, de
heer S. Smit, ontving dank voor zijn mooie
notuleering.
Door afwezigheid van de penningmeester, de
heer C. Maas, wed besloten een commissie te
benoemen om de rekening na te zien hiertoe
werden aangewezen de heeren W. Vendel en
J. Kager.
De voorz. deelde nog mede dat wat betreft
de kas der Ver. geen gunstige cijfers aan het
licht zullen komen. Dit voornamelijk, daar be
langrijke uitgaven zijn geschied voor het uit
brengen van liet rapport van de studie-com
missie, benoemd met het oog op grooter bodem
productie in deze gemeente. Dit rapport is thans
gereed en zal binnenkort worden gepubliceerd.
De secretaris las hierna liet jaarverslag voor,
waarna hij applaus der vergadering en dank
van de voorzitter verwierf.
De secretaris deelde vervolgens het een en
ander mede over het nemen van monsters bij
aanvoer van veevoeder en kunstmeststoffen
over dit onderwerp ontspon zich eenige dis
cussie waaruit bleek, dat monsterneming, zoo
nu en dan, in liet voordcel van de landbouwer is.
Daar de heer C. Maas ook |de gelden van
het slachtveefonds beheert, kon hiervan geen
verslag worden uitgebracht. De heer J. Kager
deelde mede, dat geen belangrijke afkeuringen
hebben plaats gehad en dat thans ongeveer
f 650 A f 700 in kas is. Tot rekeningopnemers
werden aangewezen de heeren M. Kuip en A.
Commandeur. Gewezen werd nog eens op de
verplichting van de leden om huil slachtvee
in dit fonds te doen opnemen.
Vervolgens werden eenige besprekingen ge
houden over het zenden van een schrijven
naar het bestuur van de Hollandsche Mij. van
Landbouw (een afschrift hiervan wordt ook
gezonden aan het bestuur van de Schapcnfok-
vereeniging), waarin wordt gewezen op de
minder correcte samenwerking hij liet houden
van de fokveedagen. Alleen tijdens de Ten
toonstelling was de samenwerking correct.
Bij de rondvraag wees de heer Vendel op
de verhoogde contributie; de voorzitter merkte
op dat de afd. de contributie heeft verlaagd
doch dat het Hoofdbestuur verhooging van
f 0,50 heeft ingevoerd voor de uitgave van
het Bondsorgaan.
Nog werd gesproken over het aanwerven
van nieuwe leden. Te ongeveer half elf werd
de vergadering gesloten.
[Door 'n toevallige omstandigheid kon de verga
dering niet door ons worden bijgewoond. Red]
Stoomwasscherij en Strijkerij—Texel.
De bouw van de Texelsche wasscherij en
strijkerij is met bijkomende werken opgedragen
aan de heeren H. Kooin, metselaar, K. de Porto
timmerman, Van 't Noordeinde, schilder en P.
Oele, loodgieter en geschiedt, naar we reeds
meldden, voor rekening van de heer Klein KIou-
wenberg te den Burg. Het gebouw zal verrijzen
ter rechterzijde van de weg Burgzicht-Havcn,
dAAr waar de rechte weg naar Oudeschild be
gint, aan de zandweg van de Oudeschilderweg
naar de Hoogeberg. Een chemisch en physisch
onderzoek van het regenwater ter plaatse had
zeer bevredigend resultaat. In het gebouw
zullen worden opgesteld een hoogdruk-Diesel
motor van 7 P.K., een stoomketel voor 8 Atm
druk, een mangel van 1 bij 3 M met een
door stoom verwarmde rol van 45 cM doorsnee
en 2,20 M. werkbreedte, centrifuges ten gebruike
bij het drogen van waschgoed. De damp, welke
bij het mangelen door de verwarmde rol ver
oorzaakt wordt, wordt door een exhauster weg
gezogen. De zolderruimte wordt als droogver-
vertrek benut.
De capaciteit der inrichting wordt begroot
op plm. 300 KG. waschgoed per dag.
Dezer dagen wordt met de bouw een aanvang
gemaakt. In Mei a.s. hoopt men gereed te komen.
We meenen zeker te weten, dat velen ver
langend naar de opening uitzien. Naar het zich
laat aanzien zal niet alleen veel tijd maar ook
geld worden bespaard, wanneer men zijn wasch
goed in de Texelsche wasscherij en strijkerij
behandelen laat.
Rijvaardigheidsexamens.
Naar we vernemen zijn door tusschenkomst
van het hoofd onzer gemeente op verzoek van
de A.N.W.B. en K.N.A.C. de heeren dokter D.
E. W. C. Boswijk en Ir. M. D. Dijt aangezocht
zich te willen belasten met het afnemen van
bovengemelde examens, hetgeen vermoedelijk in
Mei a.s. geschieden moet. Allen, die na Mei
1924 in het bezit van een rijbewijs werden ge
steld, zijn verplicht zich aan dit examen te on
derwerpen, althans wanneer zij er op gesteld
zijn, dat liet thans geldige bewijs zijn kracht
niet verliest.
De deskundigen zullen een zeker honorarium
per uitgebracht advies genieten, de candidaten
tot betaling van een nader te noemen bedrag
„examengeld" verplicht zijn.
Een en anJer wordt nader hij ministeriede
beschikking geregeld.
