No 4136
Woensdag 6 Juli 1927
40s'8 Jaargang
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
MARKTAANVOER.
25 Juni—2 Juli.
TEXELSCHE COURANT
DEN 6URG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maandon.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regols: 50 ct. lodoro regol meor: 10 ct.
Dozelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berokond.
BIJ abonnement lagore rogelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Burgemeester en Wethouders van Texel bren
gen in herinnering, dat volgens de verordening
op de veemarkten te Texel, voor de markten,
vallende na de groote lammerenmarkten en vóór
1 October 1927 het begin van den aanvoer is
bepaald op 7 u u r en het einde op 1 O u u r
des voormiddags.
Voorts wordt in herinnering gebracht, dat
het vee slechts ter markt mag worden aange
voerd door de Zwaanstraat.
Texel, 4 Juli 1927.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
W. B. OORT.
De Secretaris,
JONKER.
Luchtvaart: Een non-stop-vlucht om
de aarde?
De laatste dagen stonden we) zeer in hot
teeken van de luchtvaart. Allereerst wes
daar, wat ons Nederlanders wel het meest
interesseerde, de gelukkige aankomst van
het eerste passagiervliegtuig van Amster
dam te Batavia. De heenreis, zoo gelukkig
volbraoht, is zoowel voor de ondernemers
als voor de Kon. Luchtv. Maatscb. een groot
succes ge'weest. Eo de ontvangst, die de
bemanning en de Amerikaansche passagier
van Lear Black in Indië te beurt viel was
geneel daarmee in overeenstemming. Wel
dra zal d9 terugtocht worden aanvaarden
we willen hopen dat ook deze reis weer even
voorspoedig moge zijn.
De Ned. Indië-vliegtocht is vooral ook
een succes voor de Nederlandsche vlieg
tuigbouwer Fokker, die de F VII fabri
ceerde, waarmee de tocht werd gedaan en
die zich de laatste tyd een wereld-vermaard
heid verworven heeft.
Ook de Amerikaan Byrd, die de derde
Oceaanvlucht volbracht, bestuurde een
Fokker-vliegtuig. Deze tocht is gelukkig
goed afgeloopen al hebben Byrd en zijn
medereizigers ook niet geheel hun doel kun
nen bereiken en had bun reis zelfs nog
bijna een tragisch slot gekregen. Na hun
tocht over de Oceaan raakten ze verdwaald
in zware bewolking. Ze konden het vlieg
veld te Parys niet vinden en vielen dicht
bij de Franscbe kust in zee. Gelukkig wis
ten zij zich te reddeD, doch het vliegtuig
schijnt nogal avery te hebben gekregen.
Ondanks deze tegenslag heeft'Byrd toch
ook de tocht over het groote water met
succes volbracht. En bet zal ook wel niet
bjj deze derde Oceaanvlucht biy ven. Reeds
maken zich in Amerika alweer een paar
vliegers voor de tocht van de Nieuwe naar
de Oude Wereld gereed.
En Fokker gaat maar steeds voort zyn
vliegtuigen nog te verbeteren en nog lucht
waardiger te makeD. Dat biykt uit een
bericht van de laatste dageD, waarin gemeld
werd, dat bü de laatst9 hand gelegd heeft
aan een toestel dat 72 uren achtereen in
de lucht zal kunnen biyven. Wie weet,
hoe spoedig we zullen hooren van plannen
voor een non-stop-vlucht om de aarde
De herinneringspenniDg, die in Amerika
aan de eer3te Oceaanvlieger Lindbergh ver
eerd zal worden, zal worden vervaardigd
in ons land. De bekende fi-ma Begeer te
Voorschoten heeft de opdracht daaiv 'or
reeds uit Amerika ontvangen. Ook een
bewys van de wereldvermaardheid vaneen
Nederland eche kunstinricbting.
Dr. Stresemann en de Vrede.
Dr. S'resemann, de Duitsche minister van
buitenlandsche zaken, heeft dezer dagen te
Oilo de hem toejuichende Nobelprijs voir
de vrede, in ontvangst genomen. D9 koning
was diarby aanwezig om S'resemann met
zijn onderscheiding geluk te wenschen.Da
plechtigheid had plaats in de feestzaal van
de Universiteit en W6rd niet weinig verhoogd
door de korte doch indrukwekkende rede
die door Dr. Stresemann bij het in ontvangst
neming der onderscheiding uitgesproken
W3rd. De Dirtscbe pers betiteld deze rede
als de „FriedeDsrede" en inderdaad ze was
oo'r geheel gewyd aan de vredesgedachte.
Met nadruk betoogde Stresemaon, dat de
overweldigende meerderheid van het Duit.
scbe volk, ondanks de moeilijkheden die
er zyn 6n de teleurstellingen die bet h6eft
te ondergaan, de vrede wenscbt. Er is een
ander Duitschland geboren geworden, niet
een nieuw Duitschland, doch een synthese
een verbinding van hetoude methetnieuwe.
Die Bynthese ziet het Duitsche volk ver-
persooniykt in zyn president. De eerste
president, was voortgekomen uit de kringen
van de oude oppositie en hy heeft met
groote takt, met politieke wysheid en met
een sterke vaderlandsliefde de weg gebaand
van de dreigende chaos af naar de con
stitutie. En in zyn opvolger president
Hindenburg, ziet het volk de persoon, die
opgegroeid met de traditie van het oude
keizerrijk, zijn plicht vervult tegenover de
jonge republiek in een zeer zware tyd. In
zijn persoonlijkheid en in zyn werken is de
idee der volksgemeenschap verpeisooniykt.
Stresemann gewaagde voorts van de
politiek van Locarno, welke een keorpunt
gebracht beefc in de ontwikkeling van de
Europeesche na-oorlogstyd. De overweldi
gende meerderheid van bet Duitsche volk
heeft de politiek van Locarno aanvaard,
maar met die politiek aoht ze niet vereecig-
baar dat op de bodem welks bevolking de
revanche beeft afgezworen en tot vrede
bereid is. nog jaren lang vreemde bajonet
ten moeten worden geduld. De politiek van
Locarno is onvereenigbaar met de politiek
van wantrouwen, geweld en onderdrukking.
Zoo sprak Stresemann met gloed en over
tuiging en zyn rede werd zeer toegejuicht.
Stresemann, die van zijn eebtgenoote ver
gezeld was, werd door de koning ton pileize
ontvangen.
Het inkomen van de Belgische Koning.
De Belgische regeering had voorgesteld
het inkomen van de koning té verboogen
van 31/? millioen tot 9J/S millioon francs.
Een heele sprong in eenmaal, maar die
geheel gebaseerd was op de sterke waarde
vermindering van de franc sedert 1914.
De Soo. dem. kamerfractie had vooraf
vergaderd en na lange besprekingen besloten
de leden vrij t6 laten. Zoo kwam het dan
ook, dat by de stemming de fractie in
twee partyen brak. De voorstanders waren
in de meerderheid en wijl ook de andere
partijen, behalve de weinige communisten
en Frontpartyen, zich voor het ontwerp
verklaarden, werd dit aangenomen met een
meerderheid, n.l. 119 tegen 21 stemmen
en 10 onthoudingen. Door de woordvoer
ders van de meerderheid der soc. dem,
fractie werd uiteengezet, dat de kwestie
van de staatsvorm hierby geen rol behoefde
te spelen. De soc. dem waren goedo
republikeinen en zouden dat ook biyven.
Maar waar men alle ambtenaren in ver
band met de daliDg van de franc ver
hoogd had, daar zou het onbillijk zyo een
verbooging te weigeren voor de hoogste
ambtenaar van de S'aat. De min
derheid verklaarde, voornamelijk tegen te
stemmen uit republibemsche overwegingen.
Een heft'ge rode tegen het koatngsbuis
werd gehouden door de communistische
spreker, die de civiele lijst een geldver
spilling noemde ton bits van nuttelooze
individuen.
Na de kermis.
Het volksvermaak, dat kermis heet, behoort
voor 1927 weer tot het verleden. De kermis-
luidjes hebben hun biezen en laat ons hopen
hun winst bijeengepakt en zijn op Helder
aangestevend, waar deze week de bloemetjes
buiten worden gezet.
We schreven laatst over de spelling van onze
taal, die we meenen dat veilig met het predi-
caat onpractisch kan worden bestempeld, als
zijnde een pakje, dat onze spreektaal zoo
rijkelijk ruim om de leden hangt, dat ge het
bij de eerstvolgende inspectie zoudt opdoeken
of aan een hartgrondige restauratie onderwer
pen.
Welnu, van die spelling naar onze kermis is
slechts één stap. Dit instituut raakt alom in
den lande meer en meer op de achtergrond,
althans in de grootere plaatsen, waar de laatste
tijd „trilbeeldentempels" alias bioscopen en
„dans"-huizen als paddestoelen uit de grond
oprijzen. Behoefte aan ontspanning en ver
strooiing, aan vermaak in zijn vele variaties,
waarin de kermis pleegt te voorzien, bestaat
daar niet in die mate als op het platteland,
.waar men zich van veel „geneugten" welke
hft, woord „stad" wakker roept, ziet verstoken.
Zoo ligt de verklaring voor de hand, dat,
terwijl hier de kermis hoogtij viert, zij in de
stad „haar eigen dood" sterft.
In vele gevallen past zij niet meer in het
kader van deze tijd, waarin reeds zoo vaak
een totale ommekeer werd teweeggebracht;
waarin door permanente danszalen en theaters
wordt voorzien in de behoefte aan verstrooi
ing en vermaak, en de kermis in zekere zin
overbodig wordt. Betrekkelijk overbodig,
want ze brengt méér dan datze is ongewoon,
breekt met sleur, heeft haar verrassingen (Amor
spreekt ook een woordje meel) etc. en hierin
ligt haar behoud, waaraan op kermis belustcn
zich ook met beide handen vastgrijpen.
o—
De Texelaars, die niet om principieele rede
nen het kermisterrein meden, hebben hun jaar
lijks weerkeerend feest met opgewektheid ge
vierd.
De kermis had een rustig verloop, dronke-
manstooneelen en vechtjasscrij kennen we hier
niet. Een klein kibbelpartijtje, waarbij de open
bare macht een oogenblik moest ingrijpen,
tellen we niet. Een woord van lof mogen wc
onze politic-dienaren niet onthouden, daar het
immers voor een niet gering deel aan hun
alom-tegenwoordigheid mag worden toege
schreven, dat alles als op rolletjes liep. De
kermisweek is voor hen een drukke tijd, waarin
van hen veel wordt geéischt. Zij blijken voor
die taak evenwel berekend en verdienen de
waardeering van iedereen.
De lichtvoorziening was puik in orde. Ons
terrein baadde in een zee van licht, zelfs in
die mate, dat we ons afvroegenHoe kan ons
centrale'tje dat bijsloffen Waar vindt ze brood
voor zóóvèél monden? Toen we ons indezen
licht gingen opsteken bleek al ras, dat de boel
niet zelden tot het uiterste gespannen stond.
Men ging echter uit van de veronderstelling,
dat de meeste „Burgers en Burgeressen" in de
spertijd of op onze kermisboulevards flan-
neerden of in gezellige schemering het kermis-
publiek aan hun raam deden voorbijtrekken,
dus weinig stroom aan onze Park-bron ont
trokken, een speculatie waarbij men er gelukkig
zonder kleurscheuren afkwam. Op enkele uren
na was de zorg voor de clectrische verlichting
gedurende de heele week opgedragen aan de heer
Joh. Moerbeek, 'n verantwoordelijke en vermoei
ende taak, welke evenwel tot een goed einde
werd gebracht.
Kortsluiting.
Door tot nogtoe onopgehelderde oorzaak trad
Woensdagavond kortsluiting op. Uit een paal
in de Binnenburg schoot een oogenblik een
grillige oogverblinde vonkenreeks. Een aantal
perceelen aan de Koogerweg, ook de schouwburg
raakten verstoken van licht. Als een bijzonder
heid mag gelden, zoo verklaarde ons de acteur
van Dijk, dat het licht juist wegkroop, toen ik
het laatste woord voor de pauze had uitge
sproken. (Van inkorten van het stuk was dus
geen sprake, hoewel er zoo dachten.) De zaak
was na weinig tijds weer in orde, doch kort
voor het eind van het laatste bedrijf (we bedoe
len van „de Geldkoning", in de Schouwburg)
herhaalde zich het geval. Op geroep uit het
publiek „Doorspelen 1" werd het tooneelspel in
volslagen duisternis voortgezet, een stallantaren
werd van achter de coulissen op het tooneel
geschoven, doch kor het gemis aan zooveel
licht niet vergoeden (nogal begrijpelijk.)
De spelers zaten er leelijk mee aan, het pu
bliek, dat opging in hun spel, niet minder.
Enkele seconden voor het scherm viel, schoot
de electrische energie weer toe, een zucht voer
door allenhet tooneel glansde weer in een
zee van licht. Jammer, zulk een stoornis.
Electriciteit is echter een wonderlijk artikel en
het zal vermoedelijk nog wel een paar jaartjes
duren, voor men tot haar diepste wezen is
doorgedrongen.
o—
Of we over het weer te klagen hebben
Over het geheel stellig niet, gezien de
weinig-goeds-voorspellende vóór-kermisdagen.
Vrijdagavond echter kletterden een paar maal
zware buien neer. Die zullen de kermisstem-
ming bij velen bedorven hebben. Bioscoop en
schouwburg stroomden vol, anderen zeilden
café of danstent binnen of zochten onder het
dekzeil van een of andere kraam beschutting
tegen 't overvloedig hemelwater. De Zondag
heeft veel goedgemaakt. Menig dubbeltje is
toen uit de portemonnaie van de kermisgast
in de resp. laden .en laadjes der gastheeren
gerold.
Of zij, die hier ons het kermismaal aan
richtten, tevreden zijn Naar we vernamen
schikt dat best. „Er is heel wat geld stuk
gesmeten", verklaarde men ons, „zoodat je niet
zou zeggen, dat Texel de laalste tijd zoo on-
voordeelig boert." We laten dit oordeel voor
wat het is. Ge weet zelf misschien beter. Wij
zijn niet in staat dergelijke kermis-puzzles uit
te pluizen.
o—
Over hetgeen in schouwburg en bioscoop
werd vertoond behoeven we niet uitvoerig te
zijn. De kindervoorstelling in de schouwburg
„Roodkapje", werd Zaterdag met veel genoegen
bijgewoond door een aantal schoolkinderen,
onder geleide hunner onderwijzers, 's Avonds
werd voor een flink bezette zaal „De wraak
van de Treinmachinist" op de 'planken ge
bracht, een drama, dat, naar we vernamen,
goed insloeg.
De beide volgende avonden ging resp. „De
Big van het 168ste", een komisch soldaten-
stuk dat deed schudden van 't lachen, en „De
man met de vijf duimen," welke rijk-begiftigde
doorslaand succes had. Zondag vooral woonde
een zeer talrijk publick de voorstelling bij.
De bioscoop werd eveneens druk bezocht,
in het bijzonder genoot de laatste film, „Het
zeemonster", veler belangstelling. Stellig heeft
deze film ook lofwaardige kwaliteiten„The
Sea beast" is'een meesterwerk, waarin techniek
en spel tot groote hoogte zijn opgevoerd. Een
deel werd vervaardigd tijdens een heftige orkaan
waarbij acteurs, operateur en regisseur de
grootste moeilijkheden hadden te overwinnen.
Op meesterlijke wijze boden zij daaraan het
hoofd en een filmwerk ontstond, dat aller be
wondering afdwingt.
o—
Bij de aftocht.
Wie Maandagmorgen na de kermis zijn blik
liet wijden over Oroeneplaats en wat verder
tot ons feestterrein behoort, zal daarbij zijn
gestuit op een woestenij van papieren balken,
op onderdeden van haring en bokking, en om-
hulselen van sinaasappels en bananen, op de
welke ge u onbewust Charleston-bewegingen
zoudt moeten permitteeren om op de been te
blijven. Niet alle kermishuizen waren toen
reeds met de grond gelijk gemaakt. De bioscoop
hief zich nog overeind om 's avonds nog een
maal de liefhebber op een goed toebereid film-
maal te onthalen.
Wanneer u deze regelen onder de oogen
komen heeft de kermis het vcid geruimd en is
de rust weergekeerd in onze straten. De orgel
draaiers „bliezen" reeds de aftocht in het laatst
der afgeloopen week, toen een genoegzaam
aantal centen was gedruppeld In de schaaltjes
hunner trawanten.
Nu weer aan de arbeid I
Wie zich voor de gezondheid en weerkracht
van zijn volk interesseert, heeft cr groot
belang bij, dat het zwemmen in de scholen
en de vereenig in gen grooter uitbreiding
krijge, Ned. Zwemband.
Polder Waal-en-Burg.
Ter voorziening in de vacature van hoofd
ingeland van Waal-en-Burg, ontstaan door het
overlijden van de heer M. Kooiman, had Maan
dag 1.1. herstemming plaats tusschen de heeren
J. Roeper Kz. en P. Eelman Jbz, die beiden 44
stemmen op zich vereenigden. Gekozen is der
halve de heer Eelman, daar art. 40vanhetAlg.
Regl. van Bestuur voor waterschappen in
N. Holl. bepaalt, dat bij een gelijk aantal stem
men de oudste wordt geacht gekozen te zijn.
Radio-Rede prof. Keesom.
Tot veler teleurstelling was prof. Keesom
Maandagavond 1.1. door ongesteldheid verhin
derd voor Hilversum's microfoon, als gast van
de Alg. Ned. Radio-omroep, over het Lcidsch
cryogeenlaboratorium te spreken. Thans is de
voordracht bepaald op Vrijdagavond 15 juli a.s.
Wie vliegt er mee?
„Dat prent zich in het harte
En men vergeet het nooit."
Evenals tijdens de Tentoonstelling in 1925
zullen in deze kermisweek te Helder vanaf het
vliegkamp „de Kooy" door de K. L.M. plezier-
vluchten worden georganiseerd.
Wc hebben vóór twee jaar het genoegen ge
had, in een gemakkelijke armstoel aan een
breed venster, mee te reizen in het alleszins
comfortabel interieur van zoo'n Fokker-vogel,
die met voor de aardelingen duizelingwekkende
snelheid door de wijde lucht voortschoot.
Als mannen van de krant zijn vele en velerlei
plichten ons opgelegd, in de vervulling waar
van we niet gaarne zouden te kort schieten.
Dus werd zoo'n tochtje op het program gezet,
opdat we u zouden afmalen, in de kleuren
waarover we beschikken kunnen, de wondere
bekoring die uitgaat van zoo'n vlucht door de
lucht, de boeiende en aangrijpende schoonheid
van het Hollandsche landschap, de verrukkelijke
emotie, die ons bevangt, wanneer plekjes, die
ons lief zijn, aan ons oog voorbijglijden en ons
schooner voorkomen dan ooitIndrukken, welke
een vliegtocht bij de luchtreiziger achterlaat,
zijn onuitwischbaar.
Wie lust mocht gevoelen boven Helder en
omstreken met zoo'n Fokker door „het rijk der
luchten" te scheren, vindt daartoe dezer dagen
alle gelegenheid. In de desbetreffende annonce
in dit nummer vindt u nadere bijzonderheden.