No 4144
Woensdag 3 Augustus 1927
40s,e Jaargang
t
Purol
Rechtsvragen.
Uit de JVatuur.
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 s: POSTBUS: N°. 11
Rechtskundige vragen, door een abonné
onderteekend en onder 't motto „Recht"
aan ons bureau (Parkstraat) ingezonden,
worden door onze rechtskundige mede
werker kosteloos beantwoord.
Bij „paal 20" in de Texelsche Duinen,
door Dr. JAC. P. THIJSSE.
Het valt moeilijk afscheid te nemen vau
de zee, maar by paal twintig op Texel
willen we toch even landwaarts afslaan
De lange duinenrij ligt voor ons in drie
kleurenwit het zand, een gordel van
donkergroen vlak voor de duinvoet en
hoogerop lichtergroen metge6l doorspikkeld.
Het donkergroen is van het biestarwegras,
de plant waarmee in onze strekep de vor
ming vaQ vast duin gewoonlijk begint. Nog
op het vlakke strand vinden we hier en
daar reeds enkele sprietjes van dit gras,
du pas ontkiemd in de vochtige zomer.
Over 25 jaar kunnen deze plantjes uitge
groeid zijn tot groote plakkaten, die het
zand hebben vastgehouden en zoo is dan
een duintje ontstaan, gelijk aan die welke
wij thans betreden, vijftig meter verder
landwaarts. Hier groeit nu de helm, in
volle bloei met groote gryzig witte of
lichtgroene aardpluimen dicht behangen
met wiegelende meeldraden. Het zand
tusschen de helmbossen is vast en hard
en effen en geeft menige indruk te zien
van allerlei gedierte, dat hier verkeert:
groote duidelijke voetsporen van zilver
meeuwen, met zwemvliesindruk goed
afgeteekend, drieteeDspoor van scholekster
met kleine indruk vaD de vierde teen,
kriewelig gekrabbel van graspiepertjes en
een raar kettingspoor van de mesttorren.
Het onvermijdelijk konijn ontbreekt natuur
lijk ook niet en even natuurlijk komen ons
bier de sporen voor van de hermelijnen,
of zooals de Texelaar zegt: harmelingen.
Een kettingachtige teekening is atkomstig
van de blinkende violette mestkevers, die
hier de konynenbolletjes begraveD.
Overigens is het hier in het buitenste
duiD bar en ledig. Eén voor één komen
er enkele planten bij zeeraket met paarse
bloempjes, die op pinksterbloemen lijken,
breede blauwgroene grasbladeren van zand-
haver en eindelijk plat op de grond rozet
ten van de akkermelkdistel, die in de be
schutting van de helm ook hooge bloei-
stengels verheft met mooi gegroepeerde
groote gele bloemen als van paardebloemen.
Bij de meeste is de eerste bloem van de
groep al uitgebloeid en veranderd in een
mooie vruchtbol met wit wollig pluis. Op
menige plaats in Holland's duin is deze
melkdistel een sieraad van de zeereep. Nu
volgen ook de eerste duindoorns en daar
mee bereiken we de kamhoogte van de
buitenste duinenry.
Met een tooverslag verandert nu het
landschap. Voor ons ligt een lage groene
vallei, die naar links overgaat in een blin
kende waterplas. De duinhellingen en de
rand van de vallei zijn begroeid met de
dichtste duindoorns met daartusschen veel
vlieren, klein en groot, die nu op het eind
van Juli hier nog rijkelijk bloeien. Bitter
zoet strengelt door alles heen, behangen
met ijle trossen van violette bloemen met
geel hartje en sommige duindoorns zijn
overdekt met kamperfoelie, de Texelsche
kamperfoelie met de donkerroods bloemen.
Uit een andere duindoorngroep steken de
roomwitte bloempluimen van moeras-
spiraea omhoog en daar langs heen over
biezen en riet ontdekken we het water,
maar dat laten we links liggen.
„De Groene." (Slot volgt.)
23-30 Juli.
Als het Zomert
De vacantisiijd is thans ia voile omgang
begonnen. Men merkt het aan de vol'e
treiren, die de families van dö een naar
de anéere plaats brengen, en aao do talryke
toeristen die men overal kan ontmoeten.
Als au het weer zich maar eenige weken
goed gaat houden, zal dat veler vacantie-
genot verhoogen, want vooral in de vacan-
tietyd is het weer een voorname faotor.
Tot nog toe heeft dat nog al heel wat te
wenschen overgelaten en aan mooi, stabiel
zomerweer heeft het wel zeer ontbroken.
Regen, veel regen en onweer, werden ook
nog in de laatste dagen uit verschillende
deelen van ons land gemeld. Augustus, de
oogstmaand is al weder gekomen en al is
bet tbans ook nog vol-zomer de eerste
eympthomen van de Daderende herfst zyn
er al weer. De landmaD, voor wie de
vacantietjjd doorgaans de drukste tyd van
het jaar is, maakt zich al weer gereed voor
de oogstwerkzaamheden. We hebben al
weder buiten in het veld de sikkels zien
blinken en hooren klinken en het gouden
graan zien vallen. Weldra zullen de oogst
wagens laDgs de wegen gaan en zal het
eene veld na het ander van zjjn vrucht zyD
ontdaan. De eerste teekens van het heen
snellen van de zomer, dio onwillekeurig
weemoedige gedachten wekken
Tot nog toe waren de oog3tvooruitzichteri
in ons land niet schitterend, maar er kan
nog veel terechtkomen, als het maar eenige
weken achtereen inderdaad vol-zomor zal
zijn.
Minder oorlogsschepen.
Vacantietyd is ook de tyd waarin het stil
is op het gebied van politiek en parlement
B(j ons is op bet Binnenhof alles in diepe
rust en alleen op het gebied der buiten-
landsche politiek, met zyn vele gewichtige
vraagstukken. Zoo bepalen we ons thans
tot het buitenland. De mogeiykheid is
groot dat, wanneer deze regels in druk
verscbynen, de maritieme conferentie te
Gecève tot het verleden behoort. En dat
niet alleen, maar tevens ook dat de delega
ties uiteen zija gegaan, zonder tot over
eenstemming te zyn gekomen. Vrydag zyo
te GenÖ7e de onderhandelingen hervat,
waarby de Engelschen hun nieuwe voor
stellen ter tafel brachten. Volgens deze
voorstellen zou de toDnage van kruisers,
torpedojagers en duikbooten bedragen voor
Engeland en Amerika 890,000 en voor Japan
385 000. Ieder nrag 25% her gebeele ton
nage blijven aanhouder. Het aantal kruisers
van 10000 ton"val worden verdeeld als volg':
E'geland en Amerika 12 en JapanS. Ver
der zou het maximum voor ODdeizeebooteD
voor Eageland en Amerika 90000 ton en
vto: Japan 60000 ton bedragen. Dit is de
kern der voorstellen, welke vrij uitvoerig
zyn.
De besprekingen over deze voorstellen
hebben echter geen gunstig resultaat opgq-
kverd en bet bleek dat een overeenstem
ming tusschen de delegaties niet tot stand
kon worden gebracht. Wel werd echter
besloten Maandag e6n pleDaire zitting te
houden en gezien de stand der onderban
delingen, moest geconcludeerd wordeD,dat
daarmee het roemloos einde der cooferentie
werd aangekondigd. De toestand werd
algemeen als hopeloos aangemerkt.
Binnen de muren van Weenen.
Da debatten in het Oostenrykeche parle
mant over de Weensche troebelen htbb n
een rustig verloop gehad en zyn zelfs iu
een eenigszins verzoenende toon geëindigd.
Nadat dr. Saipel het standpunt der regee
ring had uiteengezet en de apciaal-demociaat
Bauer dat der oppositie, nebben nog ver
schillende leden het woord gevoerd. Gaan
deweg werd de toon èematigder, van beide
zijden werden zekere tekortkomingen toe
gegeven en zoo bleven de gevreesde iDci-
dentea uit. Het parlement verwierp de
voorstellen der sociaal-democraten om e6n
commissie van onderzoek iü te stellen, een
algemeene amnestie te verleenen etc. en
evaneens de door dezen ingediende motie
vaa wantrouwen. Daarmee was de zaak
afgedaan, al zullen ook later de bloedige
gebeurtenissen nog wel eens weer op het
tapijt komen.
Reeds vrij spoedig zal dat het geval zijn
in de gemeenteraad van Weenen, die, naar
men weet, voor het meerendetl u't sociaal
democraten bestaat. Het gemeentebestuui
w 1 de in het leven geroepen gemeente-
wacht conunueereD, waarmee per jaar eor
bedrag van ongeveer 2 millioen gulden
gemoeid zal zijn. De rechtbrzyde isdaai-
tegen fel gekant, omdat ze vreest dat deze
sooialistieche burgerwaobt een zuiver poli
tieke instelling zal worden en daardoor een
revolutionair karakter zal verkrygen. Vooral
ook buiten Weenen, waar rechts zeer in
de meerderheid is, wordt er tegen deze
plannen geprotesteerd zelfs gedreigd met
een voorstel om de zetel der regeering en
bet parlement te verplaatsen naar een pro
viDciestad.
Min. Hörslng gaat buiten zijn boekje.
De gebeurtenissen te Weenen bebben een
Duitscb naspel gekregen. Een der Pruisi
sche ministers, de sociaal-democraat Hor
sing, heeft zich nl. de vryheid veroorloofd
in het openbaar een felle aanval te onder
nemen tegen de OostenrtJksche regeeriDg,
naar aanleiding van de bloedige gebeurte
nissen, die zich in de Oostenrijkscbe hoofd
stad hebben afgespeeld. Het spreekt van
zelf dat een zoo felle crltiek op een be
vriende regeering niet door de beugel kon
en voor de Duitscbe regeeriog onaangename
gevolgen zou kunnen hebbeD. Dat heeft
BO sing zelf ook begrepen, met het govolg
dat hij dadeiyk ontslag nam als minister.
Hörsing was echter met alleen minister,
maar is tevens ook voorzitter van de groote
republikeinsche vereeDiging „Reichsbanner"
Rijksbanier, Ryksvlag waarby behalve
de soc.-iem. ook de dem. en't Centrum aan
gosloten zijn. Ook de Rykskanseller Dr.
Marx was er lid van en deze heeft zich
zoodanig aan de houding van Hürsing
geërgerd, dat hy zijn lidmaatschap voor de
Rijksbanier opzegde.
Zonnebrand
en Smetten
Benoemingen.
Onze plaatsgenoote, mej. Antje Keij-
ser Dd., werd dezer dagen benoemd tot
hoofd der huishouding van hot Oude- en
Nieuwe Gasthuis te Zutphen.
- o-
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer
D. Kikkert Albz., hoofd eener school te
Vlissingen, is dezer dagen tot hoofd der
school te Heemstede benoemd.
Circus—Carl Hagenbeek te Helder.
Men schryft ons
Het welbekende Circus Carl Hagenbeek
thans met ODgeloofiyk succes te Schevenin-
gen. komt in dc tweede helft van Augustus
voor de eerste maal te Helder. Wel is t
Circus Carl Hygenbeck uit Stellingen-Ham
burg geen onbekende in ons land, maar
het heeft nooit de gelegenheid gehad Helder
te bezoeken.
Het Cirus zal opgeslagen worden op 't
weiland „de Ton", tegenover de Watertoren
waar het gedurende vier dagen, van Maan
dag 29 Augustus tot en met Donderdag 1
September, prachtige circusvoorstellingen
zal geven. Meer dan 20eerste-rangsnum-
mers zullen vertoond worden. Overal waar
Hagenoeck komt, is het een echte triomf.
Het programma is v n begin tot eind span
nend en beslist nieuw. Leeuwen, Ijsberen
bruine Beren, acht Olifamen, Zeeleeuwen,
niets ontbreekt. Meer dan vyftig paarden,
en poDy's geven bewijzen van een prima
stah Verder treden op de beste lucht-
trapeze-artisten, bekende dresseurs," tem
mers, de geweldigste equilibriste, de be
roemdste variete-artisten, paardryders, zes
dames jockeys, enz. enz. brengen de groot
ste afwisseling, ooit gezien.
Het circus Carl Hagenbeek reisde de laatste
jaren in Oostenrijk, Ilongarye, Tsjecho
Slowakije, Duitschland en Zwitserland. De
laatste winters bracht het door te Weenen
in Circusgebouw Renz en te Beriyn in
Circusgebouw Busch. De geheele pers
schryft de mooiste rece; sies over de pres
taties van het Circus-Carl Hagenbeek, dat
20 October a.s. voor de tweede maal naar
Zuid-Amerika zal vertrekken om daar te
Buenos Ayres eind November zyn tenten
op' te slaan.
„Ouwe Jan" t
Jan Kalis, Texel's ovorbokonde „delie"-
koetsier is Maandag, na een ziekbed van
eenige weken, op 83-jarige leeftyd hier
overleden.
Wie kent Jan Kalis niet, „Ouwe Jan"?
Gedachten aan Jan ryzen op by wie denkt
aan de diligence, die eenmaal het verkeer
van den Burg met de haven onderhield.
En kwam u niet de „dolie" voor de geest
wanneer u Jan ontmoette, de opgewekte,
de levenslustige, de plichtsgetrouwe, die
langer dan 50 jaar daaraan zyn hart ver
pandde?
Jan is oud geworden op do „delie". Do
tweede Juli van 1863 ving hy als koetsier
zyn leveDS„loop" aan (z uden we niet van
levensBrit" mogen schryven?) Jan's vader
was „wagenaar" (wagenbestuurder), de
zoon zou het ook zyn. De eerste boot
verliet in die dagen reeds te half vyr de
haven, dus stond Jan op voor dag en dauw
om te half vier hier te kunnen afryden.
Zoo ging dat dag in, dag uit, jaren achter
een, zonder mankeeren. Zich verheugende
in een yzersterk gestel, speelden weer noch
wind hem parten. Storm noch sneeuwjacht
deerden hem. Jan reed zyn ritten mot een
rustigstemmende regelmatigheid en genoot
het volste vertrouwen van reiziger en
toerist en vooral ook van de postautori-
teiten, want het postvervoer was by hem
in goede handen.
Jan heeft vier patroons gekend, alle van
dezelfde stam. Het langst echter heeft hy
dc ondernemei G. D. Kooiman mogen dio-
non. Hy deed dat op een voorbeeldige
wy/,e en go kunt bogiypen, dat do dag,
waarop hy voor een halve eeuw de „delio"
beklom, op leestelijko manier is herdacht.
Een commissie uit de burgerij heeft „Ouwe
Jan" op 2 Juli 1913 een feestdag bereid,
die er mocht wezen. 1-Iet Fanfare kwam
er natuurlyk by te pas, toespraken en
cadeau's ontbraken evenmin. Tot ver buiten
Texel's dyken had de faam Jan's roem
verbreid. Ook tot den Haag was die door
gedrongen do Koninkiyke familie liet zich
niet onbetuigd. Buiten het genot van een
vorstelyke gift, viel Jan de eer te beurt
te worden geplaatst in de gelederen van
hen, wier borst wordt gesierd door de orde
van Oranjc-Nassau. Geloof maar, dat onze
vriend zich door zooveel bewyzen van
deelneming niet weinig gestreeld voelde.
En toch hy kon ze maar moeiiyk
verwerken. Naar hy later verklaarde had
hy „een harde dobber", toon-ie in de vroege
morgen van z'n jubileumdag zyn voertuig
met zorg vond opgesierd met bloemen en
guirlandes en vooral toen honderden hem
de hand kwamen drukkeD of extra vrien-
deiyk toeriepen, als hy op z'n versierde
„delie" voorby reed. Felicitaties zonder tal
kwamen binnen, uit alle deelen des lands,
want Jan's vriendeD waren talryk en
woonden „overal."
Nadat hij meer dan 50 jaar dienst als
deli-koetsier achter de rug had, besloot hy
er het byltje bij neer te leggen en aan een
ongere gast zyn plaats af te staan. Doch
nog lange jaren bleef hy zijn gewoonte,
's morgens vroeg opstaaD, getrouw. Hy
stapte om drie uur uit de veeren, zette
zich aan tafel om wat te nuttigen om
vervolgens zijn bed weer op te zoeken en
daarin verder te genieten de rust, welke
hy zoo zeer verdiende.
Geruime tijd tot voor een paar maan
den maakte hy zich nog verdieDstelyk
door het rondbrengen van gist, dat als
ijlgoed steeds spoedig op de plaats van be
stemming moest worden afgeleverd. Jaren
achtereen was het Jan, die zich daarmee
belastte.
Jan heeft een belaDgryke rol in Texel's
volksleven gespeeld.
Wij missen hem noode. En wie komt
bezoeken ons dorp zal vragen naar „Ouwe
J m", die bestuurde de „delie", toen zy als
kiDd naar Burg of haven redeD.
Thans, na tientallen jaren misschien,
klinkt nog meermalen de vraag: „En hoe
is 't met Ouwe Jan? Waar is-ier*
Eb het antwoord zal zijn Jan is niet
meer. Hij is heengegaan, maar we ged n-
ken hem als een man, die zijn plicht deed
met vreugde....
I
LSCHECOU
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. pest door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogels: 50 ct. ledore regol moor: 10 ct.
Dozolfdo advortontle 4 maal geplaatst wordt 3 maal bore kond.
BIJ abonnement lagere regolprljs.
ADVERTENTIÉN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
