No 4175
Woensdag 16 November 1927
41st" J aargang
wm&
s
Van week tot week
Rond Texel's Gemeentebegrooting 1928.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE; N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
I s B i R S is is
«II 11 I! 55 n-JS
jfl||
Ë&SèaÊaaaÊBM
TEXELSCHE COURANT
OEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogsls: 60 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dozelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berokond.
BI) abonnement lagere regelprljs.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
5—12 Nov.
Als de gemeentebegrootlng er is.
November is de drukke en gewichtige t(Jd
voor de groote en kleine politici, de t()d
van de begrootingsarbeid, zoowel in de
gemeenteraden als in 's lands vergaderzaal
Wat de gemeenten betreft, het aantal dat
reeds voor November de begrooting behan
deld en goedgekeurd heeft, wordt met ieder
jaar geringer. Vroeger ging dat alles veel
vlugger en veel eenvoudiger, maar toen
spoelde ook nog niet de politiek zoo'n be
langrijke rol in onze raadzalen. Waren
algemeens beschouwirgen vroeger zeld
zaam, tbans beginnen ze zelfs in de platte
landsgemeenteraden regel te worden. Eo
vooral in bet begrootingsjaar voor de ver-
kieziogen, waarin de stembusstrijd wordt
ingeluid en in dat na deze strijd, waarbij
de naklanken ervan nog de raadzalen vul
len. Voor ieder die de kranten en met name
de uitvoerige raadsverslagen leest ook weer
in deze dagen, beboeft dit betoog geen nader
bew|js.
Intusschen is niet alleen de „politieke
bewustwording* alleen de oorzaak dat aan de
begrootiDgsarbeid meer t|jd wordt besteed
dan vroeger, maar zeer zeker ook bet feit,
dat de gemeentebegrootingen beel wat meer
beteekenen dan vroeger. De taak der ge
meenten is gaandeweg omvangrijker ge
worden en bet budget heeft daarmee ge
lijke tred gehouden. Het terrein, waartoe
de bemoeiingen der gemeentelijke overheid
zich uitstrekt, is veel grooter dan voor been,
terwijl ook d3 politieke inzichten veel meer
dan vroeger uiteenloopen.
Rond de Staatsbegrooting.
Dit alles geldt ook voor de Landsregee-
ring en de Tweede Kamer, waarin de alge
meens begrootingsdebatten deze week be
gonnen zijn. De omvang die deze debatten
in de laatste jaren gingen aannemen bebben
zelfs een rantsoËneering van de spreektijd
noodig gemaakt. Een 20-tal sprekers, w.o.
alle partyioiders, bebben aan het algepieen
debat deelgenomen en Vrijdag was reeds
bet oogenblik daar dat minister-president
Jhr. de Geer met de beantwoording van de
gehouden redevoeringen kon aanvangeD.
Ernstig misbruik vs.n vertrouwen.
Er is niets in bet opunbare leven wat
een pijnlijker indruk maakt dan misbruik
van wantrouwen. Geen woorden zijn fel,
geen moreele etrai zwaar genoeg om dit te
vonnie8en. En temeer geldt dit, wanneer
het ergerlijke feit ten laste moet worden
gelegd aan personen, die aanzienlijke posi
ties bekleeden en die in groote mate bet
algemeen vertrouwen genieten en mede
door hun potitie in breede kring in aan-
tien zijn.
We werden er in deze week we6r aan
herinnerd door de faillissementsaanvrage
van de nalatenschap van et u in z|jn leven
zeer gezien notaris te den Haag. Man met
een klinkende Daam en een ot -gerepte repu
tatie, van wie na z|jn dood gebleken is,
dat hij bet in hem gesteide vt rtrouwenop
bittere wjjze heeft beschaamde Er blijkt een
groot tekort te z|jn en tal v;an personen,
die hem hun gelden en bela igen toever
trouwden, z|ju ernstig gedupee rd geworden.
Het geval staat niet op 5 dch-.'eif. Kort
geleden heeft zich te Groning en ie. 8 derge
lijks voorgedaan, waarbij de b edr|j vor, door
de hand aan eigen leveo te s'.aan, zich aan
de aardscbe gerechtigheid heei't onttrokken.
Ed. wat we in de laatste weken iti de
bladen hebben kunnen lezen over de cor
ruptie in het gasbedrijf, spre a"kt ook daaruit
niet een ergerlijk misbruik, van vertrou
wen Er gaat geen dag voorbij dat niet
de een of andere gaadirecUeu r wordt gesig
naleerd als een onbetrouw'aan die getracht
heeft zich ten koste der gei neenscbap te
verrijken. Veel ie reeds aan het licht ge
bracht, eenige schuldig,en zi jn reeds ont
slagen eo waarschijnlijk, zulle n er Dog tal
van anderen volgen.
Als de kok met rje keuki rnmeid k|jft,
Weet men waar de boter blijf Zoo is het
nok bier gegaan. Een oDtsla; jen directeur
b6et door wraak geireven, een beekje
opeagedaaD, waardoor een bet 1 stelsel van
coTupiieve handelingen blootgelegd gewor
den is 't Is wel buitengewoon droevig.
De beteekenis van 11 November
De 11e November heeft weerde Wapen-
siilstandsdog gebraebt. En in de landen
die aan de groote oorlog bebben deelge
nomen ie weer op plechtstatige w(Jze her
dacht geworden, de dag waarop na eenige
jaren van oorlogsïerschrikkiog, de bloedige
wapens werdeD neergelegd.
Vooral te Lonlen, Parijs en Brussel
droeg de herdenking een grootsch en in
drukwekkend karakter. Er werden bede
vaarten gebouden naar de graven der
onbekende soldaten, die met nieuwe bloe
men werden gesierd. Ook bet oogenblik
van diope stilte, waarin alle verkeer en
alle leven stilgelegd was en dat aan de
herdenking zoo'n indrukwekkend karakter
gaf, werd weer in acht genomen En de
blad6n bebben de diepe gevoelens van
regeeriDgen en volken vertolkt. Zoo z|jn
de miljoenen dooden herdaebt gewordnu,
die aan de oorlogskrankzinnigbeid ten offer
gevallen z|jn.
Poincaré zit vast in 't zadel.
Naarmate in Frankrijk de algemeene
verkiezingen Daderen, nemen in de Kamer
ook de debatten in omvang toe. Zoo is
bet ook tbans, nu de Kamer bezig is met
de vaststelling der begrootiDg, de laatste
vóó- de stembusstrijd, die in het aanstaande
voorjaar gevoerd zal worden. De heeren
afgevaardigden beginnen weer de kiezers
ie paaien en sommigen van ben trachten
tegenover zekere gioepen van kiezers, eebt
scheutig te z(Jn. Maar Poincaré, die zich
tot taak beett gesteld de begrootiDg slui
tend te maken en te bouden is van die
politiek niet gediend. Dat bleek ook in
de afgeloopen week, toen er een amende
ment kwam om de ouaerdomspensioenen
te verhoogeD, betgeen van de schatkist
een extra offer van 240 millioen francs
zou vragen. Poincaré wees dat amende
ment zonder eenige aarzeling af en stelde
de kwestie van vertrouwen. En hij had
weer succes, want de Kamer verwierp
daarop bet amendement met 230 tegen 91
stemmen. Er bl|jkt uit, dat Poincaré's
positie Dog altijd zeer sterk is.
Italië en het Fransch-Servisch
Vriendschapsverdrag.
Vrijdag is bet Franscb-Serviscbe verdrag
geteekecd en te Belgrado is de inhoud
ervan gepubliceerd. Het blijkt een gewoon
vriendschapsverdrag te zijn, zooals er in
de laatste tijd beel wat gesloten werden.
Beide landen verplichten zich, elkander
niet aan te vallen en aan geen aanval van
derden op de medecontractant deel te
nemen. ^Uitzonderingen op deze regel
vormen slechts eventueele uit overwe
giDgen van zelfverdediging voortvloeiende
mogelijkheden, of een door de Volkenbond
besloten actie. Zij verplichten zich voorts
alle tusscben ben voordoende coDfl eten
langs diplomatieke wegteregelen,eventueel
door arbitrage. Beide zullen medewerken
om elke poging tot verandering van de
politieke toestand te bestrijden en zich
daarover met elkander te verstaan.
De Franscbe pers toont zich zeer ioge-
nomen met bet sluiten van het verdrag,
maar in Italië is men daarover niet weinig
gebelgd. Sommigefascistiscbe bladen laten
onbewimpeld uitkomen, dat Frankrijk niets
up de Balkan te maken heelt en Italië wel
voor het handhaven van de vrede daar
zorgen zal.
Ernstige gebeurtenissen te wachten
in Rusland.
In Rusland, waar de offlcieele feestvie
ring ter herdenking van het 10 jarig be
staan der Sovjetregeerlng, achter de rug
is, fuift men nog wat na. De oppositie
neemt er niet aan deel. maar gaat onver
minderd in felheid door met haar besti|j-
diDg van de regeering. Naar luid der be
richten heeft het bestuur der communis
tische party tbans besloten Trotski en de
aDdere leiders der oppositie zoo spoedig
mogelijk uit de partij te stooten, nog voor
dat bet partijcongres gehouden wordt.
Aan de oppositie wordt daarmede de pas
afgesneden om het congres voor propa
gandistische redevoeringen te gebruiken
Trotski eü de anderen zullen daar wel op
antwoorden en bet laat zich eanuen dat
tr ernstige dingen voor de deur staan.
'i« M I."
Achttien uur op sleeptonw. De losgeraakte Noorsche Schoener „Sambo", thuisbe-
hoorende te Aarsund, is door de stoomtrawler „Annie IJmuiden 104" op sleeptouw ge
nomen, maar op 130 mijl van IJmuiden brak de tros en slaagde men er niet in haar weer
vast te maken, zoodat het schip aan zijn lot moest worden overgelaten. Hierboven het
schip, waarvan de verschansing totaal is vernield.
ii.
IV VOLKSGEZONDHEID.
Ons vorig artikel besloten we met de mede-
deeling dat Texel als bijdrage in de kosten van de
Keuringsdienst ingevolge de Warenwet aan de
centrale gemeente, Alkmaar, een bedrag van
f 1350 verschuldigd zal zijn. Waarin de tegen
prestatie bestaat, is de lezers genoegzaam be
kend. Ieder jaar geven we 'n breedvoerig relaas
v. d. verrichtingen der keurmeesters in 't district
Alkmaar, in het bijzonder van die in onze ge
meente.
Gemeld bedrag is gebaseerd op 17,9 c.
per inwoner zoo blijkt uit de begrooting van
Alkmaar's B en W.
De jaarlijksche subsidie voor de Texelsche
Alg. Wijkverpleging is weer bepaald op f1500
onder de voorwaarde, dat drie wijkzusters in
dienst der vereeniging zijn.
V VOLKSHUISVESTING.
Inkomsten f 3706,17, uitgaven f 4925,76.
Tot deze rubriek behooren de financieele aan
gelegenheden der Nutsbouwstichting wier renten
met aflossingen (annuïteiten) we hier vermeld
vinden.
OPENBARE WERKEN.
Inkomsten f 6960,78, uitgaven f 46296,16.
Over de raming van de posten „standplaats-
huur tijdens de kermis" f 1800) en „tonnen-
belasting" (f 350) schreven we reeds in ons
eerste epistel.
De opbrengst van markt- en waaggelden wordt
begroot op f 1600, afslaan visch en gebruik
afslaggebouw op f 1400, bijdrage „Dertig Gem.
Polders" en „Eierland" in de kosten van de
loswal aan de Noorderdijk op f 563,78.
Onder de uitgaven vinden we in dit hoofdstuk
vermeld
f 450 voor onderhoud van de vijf gemeente
torens, het gemeentepakhuis en het gebouw aan
de Nieuwstraat (afgeloopen jaar f 158,98.)
f 5400 voor onderhoud van straten en pleinen
(afgeloopen jaar f 7476,28'/
en f 11850 voor onderhoud van wegen en
en voetpaden (afgel. jaar f 8764,05'/,.)
Het plan de campagne voor 1928 spreekt van
straatverbreeding te de Waal en den Hoorn.
Nabij de Zuivelfabriek te de Waal zal de straat
worden verlengd, verscheiden gedeelten straat
worden gelegd of vernieuwd te Oosterend, de
Koog, Oudeschild, den Hoorn en den Burg.
Totaal 1180 M' nieuwe straat en 2400 M- op
nieuw te leggen. Aan de verbetering van wegen
zal naar schatting 400 kub. M basaltslag worden
verwerkt.
De kosten van Verbetering van het Markt
terrein in de Nieuwstraat en van eenige riolee-
ringswerken stellen B en W vooruit de gewone
inkomsten te bestrijden.
VII EIGENDOMMEN
Niet voor de openbare dienst bestemd
Inkomsten f 1959,75, Uitgaven f853,30.
De inkomsten worden grootendeels gevonden
in de huuropbrengst van een paar gemeente-
gebouwen f 1700,— (postkantoor en de woning
van de voormalige chef van het G.E.B.)
Rekening houdende met de mogelijkheid,dat
hel legaat F. Keijser voor verfraaiing van den
Burg bestemd en elntf 1926 f 1094,10 groot, In
1928 een bestemming zal worden gegeven, is
grond- en polderlasten eu ondei'houd van niet
voor de openbare dienst bestemde' gemeente
gebouwen.
VIII ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETEN
SCHAPPEN.
§2. Openbaar gewoon L. O.
Inkomsten f58931.96, Uitgaven f71485,61'/,
Naar raming zal aan schoolgeld worden ont
vangen f 2600,— en zal de Rijksvergoedine
bedragen f49973,17. 8 K
Voor wedden van onderwijzers is uitgetrok
ken f50801,17, voor onderhoud en aanschaf
fing van leermiddelen f3200, voor verlichting
verwarming en schoonhouden f 3400 voor school
bibliotheken in totaal f 100.
§3. Openbaar vervolgonderwijs
Inkomsten f 100, uitgaven f 2062,73.
De schoolgelden zullen vermoedelijk f 100
de uitgaven f 1680 bedragen. Voor boeken is
f 70, voor verlichting, verwarming en schoon
houden is f 50 geraamd.
B en W meenen te kunnen volstaan met
voor zeven cursussen geld op de begrooting
uit te trekken.
4. O p e n b a a r U. L. O.
Inkomsten f 8364,22, uitgaven f 8649,97. Onder
de ontvangsten zullen vermoedelijk behooren
f 650 aan schoolgeld en aan rijksbijdrage het
bedrag dat als wedden van het personeel onder
dit hoofdstuk vermeld staat: f 6876,76.
Zooals blijkt, vraagt dit onderwijs van de
gemeente geen groot offer.
7. B ij zonder gewoon L.O.
Inkomsten f 800. Uitgaven f 8098,37.
Geraamd worden aan schoolgeld van de R.K.
School f 600, van de School voor Chr. Volks
onderwijs f 200. De school met de Bijbel te
Oosterend int zelf, het bedrag wordt bij een
andere post verrekend.
Tot de uitgaven zullen behooren f 3900 ver
goeding van de kosten van instandhouding,
f 824,25 voor terreinen en gebouwen, f 11Ó0
aan rente en f 1750 aflossing der geldleening.
8. B ij zonder Vervolgonderwijs.
Inkomsten nihil, uitgaven f 500.— Zie ter
toelichting hiervan ons eerste artikel.
12. L a g e r O n d e r w ij s, buiten de
1 tot en met 11 vallende.
Inkomsten nihil, uitgaven f 662,03.
Over de post „Schoolreisjes" schreven wij
de eerste maal reeds een woordje.
13 Middelbaar onderw ij s,
Inkomsten nihil, uitgaven f 2000.
Voor elk leerling van Texel, die elders een
H.B.S. bezoekt, moet door onze gemeente een
bijdrage worden verleend aan de gemeente,
waar hij onderwijs geniet. De raming is geba
seerd op de uitgaven in het afgeloopen jaar
en is f 250 per leerling. In totaal f 1750.
Tot dit hoofdstuk behoort verder het land
en tuinbouwonderwijs, waarover u in ons blad
van 9 dezer kondt lezen. W.v.v.
