IJ
No 4193
Zaterdag 21 Januari 1928
41ste Jaargang
EERSTE BLAD.
ïtfor ds tadag.
Voor hoofd en hart.
5
ABONNEMENTEN:
UITGAVE; N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°.
Opgevoede Kinderen.
LANDBOUW EN VEETEELT.
ster-Tabak v
iSaaSsBÉSiSaSÈ
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. pest door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bij abonnement lagere regelprljs.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Het Kind als Man.
Het is een verschijnsel, dat te denken geeft,
dat dikwijls opllatere leeftijd zoo bitter weinig
is terug te vinden van de opvoeding der eerste
jeugd. Hoe menige zorgvolle moeder toch heeft
haar uiterste best gedaan om haar kind, vooral
als het haar eersteling is, gewoonten van orde,
beleefdheid, mededeelzaamheid of arbeidzaam
heid in te prenten! En toch is het in het geheel
niet gezegd dat het kind, dat er op getraind
was keurig zijn speelgoed op te ruimen, beleefd
te spreken, niet ledig te zitten en iets van het
zijne af te staan, als man orde zal hebben in
zijn zaken, zijn medemenschen welwillend tege
moet zal treden en hun een warm kloppend
hart zal toedragen
Hoe komt dit? Zou het kunnen zijn omdat
de kortzichtige blik meer op het heden dan op
de toekomst gericht is geweest, omdat er meer
naar gestreefd is aardige kinderen te vormen,
die in de smaak vielen en als kinderen de op
voeding eer aandeden, dan wel om kiemen te
leggen die, al zouden ze zich niet aanstonds
ontwikkelen, beloofden in het latere leven
vruchten te zullen dragen
Al wat voorbarig en kunstmatigisaangebracht
bezit voor de toekomst geen waarde. Het kind
is nu eenmaal voor de maatschappelijke omgang
no" niet rijp. Het ziet een vreemde wantrou
wend aan als een indringer in zijn gewone
omgeving; het verheugt zich overeen geschenk
eerst dan, als het vooraf gekoesterd verlangen
vervult of wel als men het de tijd gunt het te
onderzoeken en te betasten. Staat het hem
niet aan, dan zal hij eerder geneigd zijn het
weg te werpen dan meteen vriendelijk gezicht
het van hem geëischte bedankje te spreken.
Van zijn lekkers zal hij eerst noodgedwongen
iets afstaan en op de verjaardag van een broertje
of zusje zal hij misschien nog moeilijk kunnen
plaatsen dat ook hij van de geschenken zijn
deel niet krijgt. Toch is dit alles zoo begrij
pelijk en natuurlijk en door het proces niet te
verhaasten en van zoogenaamd aardige kinde
ren" afstand te kunnen doen, voorkomt men
dat ze zich vroegtijdig reeds gaan richten naar
hun omgeving en het verleeren zich zelf te
durven zijn. Het vereischt in de kinderjaren
van de moeder eenige opoffering en haar ijdel-
heid komt er wellicht tegen op. Maar hoe wordt
zij beloond als in het ongerept gebleven zieltje
een eigen gedachte opwelt die haar uiting vindt
in een van die ontroerend naïeve kindergezegden
die we als zuivere pareltjes bewaren diep in
ons hart!
Natuurlijk is er aan alles een grens en een
ongedresseerd kind behoeft daarom niet lastig
of onhebbelijk te zijn. Maar we hebben ze
gekend, die in dit opzicht vrij waren opgevoed
en die te hunner tijd blijk gaven van een ver
rassende wellevendheid en hulpvaardigheid, die
te aangenamer aandeden naarmate men zien
kon dat ze niet waren aangeleerd, maar aan
ei°en initiatief ontsproten. Daardoor was de
kans dat ze blijvend zouden zijn aanmerkelijk
vergroot: wat uit ons zeiven voortkomt groeit
met ons mede en zal ons ook in een grootere
omgeving bijblijven, terwijl het aangeleerde ons
vaak op de grenzen ontschiet en ons in de
steek laat dan, als we 't het meest zouden noodig
hebben. Het doel der opvoeding kan niet zijn
om kinderen maar om de ménschen te vormen,
die te hunner tijd zich uit die kinderen zullen
ontwikkelen, en slechts als we dat in het oog
houden zal onze blik ruim en onze opvatting
de juiste zijn.
MAANDAG 23 JANUARI
Die grootste rijkdom van die mens
Dit is 'n frisse, vrije gees.
Theo Wassenaar (Z.Afr. dichter.)
DINSDAG 24 JANUARI
Wie in sijn Iant geen koren zaeyt,
't Is seker, dat hij distels maeyt.
Jacob Cats, „Kinderopvoedinge".
WOENSDAG 25 JANUARI
De weerelt is een speeltooneel,
Elck speelt zijn rol en krijgt zijn deel.
Muurschrift van Vondel voor de
Eerste Amsterdamsche Schouwburg
DONDERDAG 26 JANUARI
Lawaai beteekent niets. Soms kakelt een kip
zoo hard, alsof ze een planeet gelegd had.
Mark Twain.
VRIJDAG 27 JANUARI
Elke dag is een nieuwe schrede,die,wij moe
ten doen,een draad, die v/ij moeten spinnen,
een paard, dat wij moeten breidelen. De dingen
hebben om zoo te zeggen reeds van te voren
hun vaste plaats, maar wij worden er tegenover
C'-.,
^Rwjvvkalmeeren en worden gesterkt door
Bmsjp 75ct Bij Apothjm^Drogislen^
gezet en nu komt het er op aan, ons er door
heen te slaan,zoolang ons hart nog in onze borst
slaat. Fr. N a u m a n n.
ZATERDAG 28 JANUARI
Die overtuiging moeten wij een ieder zien bij
te brengen, dat in elke omstandigheid des levens
een bepaalde daad van ons geëischt wordt en
dat wij persoonlijk alleen dan pas iets waard
zijn, wanneer wij regelmatig en met vaste be
trouwbaarheid aan de behoeften van de ander
tegemoet komen. Goethe.
W'
Over Huisvesting en
Ziekten van
Pluimvee.
De lezing met lichtbeelden over bovengemeld
onderwerp van de heer van Asperen Vervenne
in hotel „Texel", op uitnoodiging van de Coöp.
Pluimveeteelt-en Tuinbouwver. alhier op Woens
dagavond 1.1., trok veler belangstelling.
De heer J. S. Dijt, voorzitter van de vereeni-
ging welke tot deze leerzame avond het initia
tief nam, leidde spreker bij ons in en meende
in de groote opkomst opnieuw te mogen zien
een bewijs van groote belangstelling in de
pluimveeteelt welke langzamerhand in't econo
mische leven van Texel een factor van betee-
kenis wordt. Het was hem een genoegen de
heer van Asperen Vervenne het woord te mogen
geven, daar deze door een aangename en dui
delijke voordracht de aanwezigen zeker niet te
leur zou stellen.
De heer van Asperen ving aan met in korte
trekken het doel zijner rede uiteen te zetten. In
hoofdzaak zou hij spreken over ziekten, ondeug
den en ongemakken welke bij pluimvee worden
opgemerkt.
D i p h t e r i e.
Een der grootste kwalen, ook op Texel, is de
diphterie (Gr. diphtera bet. vel), welke zich
openbaart door een geel beslag in de bek of
door pokken, roven op kam en lellen. Ze treedt
op in het heele land, speciaal ddér, waar de
huisvesting te wenschen overlaat. Evenwel kan
men trots die minder goede of zelfs slechte
huisvesting deze ziekte voorkomen, nl. door
inenting met een serum, dat we danken aan
Prof. de Bliek en dr. van Heemsbergen van de
veeartsenijkundige hoogeschool te Utrecht.
Zooals men de mensch tegen pokken vaccineert
(inent met koepokstof), zoo kan men door aan
wending van diphterieserum de gevreesde kip-
penziekte voorkomen. De beste tijd voor deze
enting is Juli—begin Augustus. Alle jonge die
ren moeten dan worden behandeld. Ze onder
vinden geen ander nadeel dan een paar dagen
koorts. Daar ze nog niet aan de leg zijn kost
dat ons geen eieren. Nimmer moet men wach
ten tot de D. zich heeft geopenbaard. Dan zijn
de gevolgen van enting duidelijker waarneem
baar. Legkippen gaan dan van de leg. Die
entstof toch hebben we te beschouwen als een
voorbehoedmiddel, niet als geneesmiddel.
Er zijn wel vereenigingen, welke die enting
organiseeren, bvteOost-Zaan,waar 'n coöperatie
een contract afsluit met een veearts, die alle
entingen verricht en dan per kip geen tien cent
zooals gewoonlijk maar een paar cent
minder per kip vraagt.
Het is ondoenlijk zelf de behandeling van met
D. besmette dieren ter hand te nemen. Telkens
zou men het geel beslag uit de bek moeten
verwijderen om te voorkomen, dat de dieren
er niet in stikken.
Jodium-tinctuur kan niet altijd met succes
worden aangewend.
Kalkpooten.
Kalkpooten duiden op verwaarloozing Ze
worden veroorzaakt door mijten, die onder de
schubben der pooten leven. Ze veroorzaken
jeuk en kunnen, daar de schubben worden op
getild en groote korsten ontstaan, de pooten
misvormen. Deze kwaal kost heel wat eitjes,
de dieren kunnen er zeifs aan sterven. In hoen
derparken, waar men niet meer met een kloek
broedt, komen die kalkpooten niet voor. Wan
neer de kloek kalkpooten heeft wordt deze
kwaal door haar op de kuikens overgebracht.
De ziekte kan door allerlei bijtende middelen
worden bestreden. Zoo worden de mijten gedood
door aanwending van tinctuur van jodium of
van vruchtboom-carbolineum. Gewone carboli-
neum en petroleum zijn paardenmiddelen, daar
de kippen hiertegen veelal zelf niet bestand
zijn. Ze worden ziek en sterven wel daaraan
Tinctuur van hertshoorn is het meestgebruikt
middel. Ge kunt het koopen bij de drogist. De
mijten worden er beslist door gedood, de kippen
deert het niet.
Verlamming.
Verlamming kan optreden bij kuikens, die
bij een kunstmoeder worden grootgebracht. Er
kunnen zich allerlei pootgebreken vertoonen
de teenen krullen om, in een later stadium
gaat het kuiken op de hakken loopen, tenslotte
is het heele kuiken misvormd.
Al die verschijnselen moeten meest aan z.g.
„Engelsche ziekte" worden toegeschreven. Ligt
bij de mensch de schuld in het voedsel, dat
zoodanig van samenstelling is, dat onvoldoende
kalk voor het skelet wordt afgescheiden, bij
pluimvee hebben we de oorzaak te zoeken in
gebrek aan licht en lucht. Wanneer de opfok
geschiedt in een kleine, bedompte ruimte, met
een kunslmoeder ineen slecht verlicht en slecht
geventileerd hok,openbaart zich Engelsche ziekte
Bloed-en veerenpikken.
Bloedpikkcn vertoont zich soms wel bij kui
kens van 2—3 dagen. Verder bij oudere kuikens
als de stoppels voor de dag komen, en zelfs
bij volwassen kippen.
Bloed- en veerenpikken zijn niet aan slechte
voeding maar aan onbehoorlijke huisvesting te
wijten. Bij jonge kuikens is deze kwaal meest
aan de kunstmoeder toe te schrijven. Wanneer
we de kachel maar hard stooken is het heelegaar
geen kunst van al onze kuikens kannibalen
te maken.
Ter illustratie gaf spreker een voorbeeld van
teenenpikken door kuikens, welke bij een over-
verwarmde Amerikaansche kachelkunstmoeder
werden grootgebracht. Doordat de daarbij te
gebruiken thermometer niet op de juiste plaats
werd aangebracht en daardoor lager tempera
tuur aangaf dan in werkelijkheid onder de kachel
aanwezig was, werd te warm gestookt met
bovengemeld gevolg.
De verklaring ligt vermoedelijk in het feit,
dat door oververwarming de lucht dié bestand-
deelen mist, welke de kuikens behoeven. Door
pikken trachten zij in dat gebrek te voorzien.
Soms neemt het veerenpikken zulk een omvang
aan, dat de kippen panklaar rondloopen. Wan
neer men bedenkt, dat wel eens 8 k 10 kippen
gehouden worden in een hok van nauwelijks
een halve kubieke meter, door een kleine opening
slechts te ventileeren, kan men begrijpen, dat
veeren-, bloed- en teenenpikken niet uitblijven
kan.
Snot.
Tegen snot is geen kruid gewassen. Tegen
verkoudheid bij menschen worden duizend-en-
een middeltjes aangewend, maar niets helpt. We
moeten eenvoudig wachten tot de kwaal over is.
Met snot bij kippen is het evenzoo gesteld.
Broedmachines en kunstmoeders.
Aan de hand van een aantal lichtbeelden
met behulp van een apparaat voor opzicht
projectie (globoscoop, epidiascoop) op het doek
gebracht, behandelde spreker vervolgens ver
scheiden systemen broedmachines.
Eerst de ouderwetsche broedmachine, twintig
jaar geleden algemeen in gebruik. Ze werd
verwarmd door een petroleumlamp en gecon
troleerd door een thermometer. Evenwel zou
het er thans met de fokkerij slecht voor staan,
als we niet over grooter en beter machines
konden beschikken. Het werken met de ouder
wetsche heeteluchtmachine is zeer tijdroovend.
Beter zijn de kunstmoeders, welke door een
vulkachel worden verwarmd. Cap. tot 12000 en
meer eieren minder tijdroovend het keeren
der eieren geschiedt automatisch, het luchten
door de deurtjes te openen en de laden uit te
trekken. Bovendien meer bedrijfszeker. Een niet
gering voordeel is dat men op deze wijze voor
vroeg-broed-kuikens zorgen kan.
Hoenderpark „de Veen" op Texel heeft twee
van die broedcentrales in gebruik. Ook de heer
A. C. Witte heeft er een.
De grootste fokker in den lande is de heer
Schimmel te Barneveld. Cap. 70.000 kuikens
per 3 weken.
Om de eieren en later de kuikens van op leg
gecontroleerde hennen uit elkaarte houden, kan
men ze de 19e dag in een speciaal doosje in
de machine doen uitbroeden. Ieder ingewijde
zal de groote beteekenis hiervan begrijpen. Ter
onderscheiding worden de kuikens geringd.
Pasgeboren kuikens kan men 2a 3 dagen
zonder eten laten. Het hindert de diertjes niet.
Zoo wordt de export wel zeer gemakkelijk en
ieder kan zijn kuikens op tijd ontvangen. Wan
neer ze een paar dagen ouder zijn gaat dat zoo
niet meer. Pasgeboren kuikens hebben reserve-
voedsel bij zich en wel in de zak, welke kort
na de geboorte in het achterlijf wordt ingetrok-
waaraan- ROODE STER zijn
nationale bemindheid te danken
heeft.
ROODE STER is zóó goedkoop
dat breede kringen zich het genot
van dit edel kruid kunnen ver
oorloven en zóó goed dat dui
zenden kenners en liefhebbers
van een fijn pijpje tabakontdekt
hebben wel duurdere maar geen
betere tabak te kunnen koopen.
Wilt ge 100% waarde voor Uw
geld, rookt dan v -..
NV. Thcodorus Nicmeijcr
Groningen en Rotterdam
ken (dooierzak). We mogen het kuiken niet
eerder voeren dan 2 maal 24 uur na de geboorte.
Eerst moet het reservevoedsel worden verbruikt
Wie zicli hieraan niet hciudt fokt achterblijvers.
Spreker verwijst naar de vrije natuur waar
hoenderachtige vogels na de geboorte even.nin
een gedekte tafel vinden. Ook die krijgen een
hoeveelheid reservevoedsel mee, waarop ze de
eerste dagen teren.
De ouderwetsche baklcunstmoeder wordt nog
veel gebruikt door kleine fokkers en voldoet
wel goed als men maar niet te veel kuikens
tegelijk fokken wil en goed ventileert, vooral
's zomers.
Beter echter zijn de „Ajam"-kunstmoeders
(Haarlem). Ze hebben een paraplui-vorm en
ontleenen haar warmte aan een lamp. De kuikens
kruipen onder de paraplui en kunnen frissche
lucht happen, 's Winters kunnen deze „moe
ders" echter niet voldoende warm worden
gestookt.
Van grooter capaciteit zijn de blauwbranders
(150—200). Ze kuunen gemakkelijk worden af
gesteld en eischen weinig omzien. Jammer, dat
de aanschaffingskosten zoo hoog zijn:f70,—en
veel petroleum wordt vereischt. Ze worden
evenwel toch veel gebruikt en voldoen goed
mits goed wordt geventileerd.
Wanneer 'een vulkachel wordt gebruikt, die
regelmatig op goede temp. wordt gestookt kun
nen meer kuikens tegelijk worden gefokt. Er
moet zoo worden gestookt, dat de kuikens zich
rond de plaat te slapen leggen. Ze kruipen op
elkaar wanneer onvoldoende wordt gestookt.
Als de kachel te heet brandt, gaan ze op een
afstand liggen met het gevolg, dat de buitenste
kuikens het „voor hun kiezen" krijgen, wanneer
het kouder wordt.
Kuikens, die kou lijder,, krijgen een dunne
ontlasting en sterven niet zelden. Wanneer men
regelmatig te warm stookt zijn ze niet meer
onder de kap weg te slaan. Ze worden droog
en dor en schijnen in te krimpen. Een goede
ventilatie kan ook hierin verbetering brengen.
Centrale verwarming voor broedcentrales
vindt nog geen algemcene toepassing en mag
ook niet worden aanbevolen omdat de buizen
zelf onvoldoende warmte uitstralen, zoodat men
de warmte zal moeten opsluiten, hetgeen bij
het ventileeren bezwaren ontmoet.
Goede kippenhokken.
Een goed kippenhok moet zich onderscheiden
door veel licht en lucht. Het moet gemakkelijk
kunnen worden geventileerd en op de grootte
van het aantal kippen berekend zijn. Open
slaande ramen zijn een eerste vereischte.
Wanneer men zijn kippen's winters een goed
hok kan aanbieden, eten ze meer droog meel
hetgeen aan de eierproductie ten goede komt.
Houdt in geen hok meer dan 60 kippen. Dan
zal de grond er rond om niet door haar uit
werpselen vervuilen.
Spreker vertoont ons lichtbeelden van goed
ingerichte hoenderparken te St. Maartensdijk,
in Zeeland, te Bergen en ten slotte van de
hoenderparken „de Veen" (Dir. Roeper en Bakker)
op Texel, en „Schoonderlogt."
