V
MUJNHARDT'S
No 4202
Persil
Woensdag 22 Februari 1928
41s,e Jaargang
Het Taxelseh Schapenstamboek in Moord-Holland.
I tabletten
verstopping
Van week tot week
Texelsehe Berichten
Bets, houd dan toch op met
dat wrijven en boenen!
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BUP.G OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 K POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
tegen
Zelfwerkend Wajchmlddel.
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. pest door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
I
Van 1-5 regels: 50 ct. ledero regel meer: 10 ct.
Dezolfdo advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 mnal borokond.
Bij abonnamont lagere regelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Doos 60 ct. Bij Apo*th.en Drogisten.
11-18 Febr.
Er zal een Departement van
Defensie zijn.
Zoowel da Tweede als de Eerste Kamer
waren de afgeloopen week in openbare
vergadering bijeen, de Tweede .Kamer om
de b grootiagen van Suriname bd Curasao
af te doen, de Eerste Kamer om het wets
ontwerp van minister Larobooy tot ophef
fing van do afzonderlijke departementen
vin oorlog en marine en tot instelling van
een departement van defensie, te behande
len. Vooral voor de beraadslagingen in de
Senaat bestond zear groote belangstelling
Daarvan getuigden de volle Kamer en de
stampvolle triounes. De verslaggevers, die
herhaaldelijk de neuz6n telden, verzskerdeD,
dat het eeü dubbel'je op z'o kant was.
Men zag reeds een nederlaag van de minis
ter in het verschiet. Oodanks al die som
bere voorspellingen is het wetsontwerp
toch nog met een behoorlijke meerderheid
van 27 tegen 18 6temmen aangeno
men, zoodat minister Lambooy en ook
miuister-pr6sident de Geer, die hem b(j het
debat ter zijde stond, tevreden kunnen zijn
Prof. Hugo de Vries, 'n wereldvermaard
Nederlander, gehuldigd.
Weer was bet eeD Nederlandscb geleerde
van naam op wie de algemeene aandacht
zich in de laatste dagen concentreerde. We
bedoe'en prof. Hugo de Vries, die, behoo
rende tot het geslacht dör sterken en zeer
ouden, zijn 80e verjaardag vieren mocht.
De oud-hoogleeraar had zich aan elk hul-
deoetoon onttrokken en vierde zijn 80s
verjaardag te Tübingen in Duitschlana,
maar dat neemt niet weg, dat men voor
htm die dag toch tot een zeer bizondere
heeft gemaakt. De Senaat derLandbouw-
Hoogeschool te Wageningen beeft hem ter
gelegenheid van zijn verjaardag het docto
raat honoris causa in de landbouwweten
schap verleend. En io tal van bladen en
tijdschriften heeft men zijn groote verdien
sten op het gebied der wetenschap gehul
digd
Tien jaren geleden toen prof. Hugo de
Vr.e'i, door de Nederlandsohe wet gedwon
gen, zijn profes:Oraat moest neerleggen,
werd bö door de wetenschappelijke wereld
op grootscbe wijze gehuldigd. En terecht,
wa t prof. Hugo de Vries heeft zich door
zjjn onderzoekingen op het gebied der af
stamming en het ontstaan van nieuweras-
sen, een meer dan Europeeeche, men mag
gerust zeggeD, een wereldvermaardheid
verworven.
Engeland: Na de Dood van Asquith.
G.ooie mannen en W6 denken Gij het
ove zieu der buitenlandsche aaogeiegec-
hidin van de laatste dagen, onwillekeurig
aan de dood van A quitb Lord Oxford
and A quitts de liuerale oud-premier, de
liberale staatsmaD, die in ae pariemen atre
geschiedenis van Engeland lange jaren
ziiu'n gioote rol heeft gespeeld. Door de
dood van Asquith zfjn in Engeland voor
een wijle de uincei.- 6n buirenlandsche
aangelegenheden op de achtergrond geraakt
De Engelsche pers schreef ov6r weinig
andeis dan over het heeDgaan van d6?e
staatsman en over de eer en de hulde die
van alle zijden aan zijn nagedachtenis
werden gebracht.
En Diet alleen in Eagojand maar vooral
ook in Frankrijk en België is hulde gebracht
aan de nagedachten s van Asquiib. Eq dat
is te heg ij pen, waot bij is het geweest,
die zondtr weifeling in naam van hetRecht
zich scoaarde aau de zijde van Belrië en
Frankrijk, nadat Duitschlatd de onzijdigheid
van B igië geschonden had. Davïdoor werd
ook Engeland in de oorlogsdraaikolk ge
Onder voorzitterschap van de heer H. W. Kuhn
uit Naarden vergaderde het Schapenstamboek
Vrijdag 1.1. in het Landbouwhuis.
Uit de mededeelingen bleek, dat de lever
botziekte sedert lange tijd niet in zoo hevige
mate heeft geheerscht als in de afgeloopen herfst
en deze winter. Veelal is de lever zoodanig
verwoest, dat van de bekende geneesmiddelen
geen baat meer is te verwachten.
Aan het jaarverslag ontleenen we, dat
het aantal inschrijvingen grooter was dan jaars
te voren. Het aantal aangesloten fokkers steeg
van 148 tot 151. De beste rammen leverden
van f 15 tot f 17 aan wol, de minsten slechts
f 7. Hoewel de wol geen hoofdzaak is, blijkt
toch wel, dat dit onderdeel niet verwaarloosd
mag worden
Voor het eerst werden schapen geëxporteerd
naar Ned. Indië. Aan bijna alle inde provincie
gehouden tentoonstellingen en keuringen werd
medewerking verleend.
Tot bestuurslid werd gekozen de heer D.
Schoenmaker te Hoogkarspcl, tot leden der
financieele commissie de heeren Beumkes
te Den Hoorn op Texel, G. Blokker te
Opperdoes, J. Wagemakerte Abbekerk en J. Zijp
te Wognum.
Uit het verslag der keuring op afstamme
lingen bleek, dat medailles zijn toegewezen
voor ooien van de heeren K. Bregman Jz. te
N. Beemster, G. Appel te Burgerbrug en C.
Stapel Pz. te de Hout gem. Hoogkarspel.
Besloten werd deel te nemen aan de Natio
nale Tentoonstelling te 's Gravenhage, waar
voor uit de rekening 1927 f 1000 gereserveerd
is kunnen worden.
De heer Ir. L. de Vries gaf eenige indrukken
weer omtrent schapenrassen en wol
in Engeland. Bij de fokkerij van landbouw
huisdieren in Engeland speelt de sport een
groote rol en is men in het kweeken van ten-
toonstellingsdieren zeer bedreven. Aan de hand
van lantaarnplaatjes werden de belangrijkste
rassen achtereenvolgens besproken. De wol
verkooporganisaties werden om dezelfde reden
opgericht als hier. Ook in Engeland werd de
de wol vroeger niet naar kwaliteit uitbetaald.
Bij de na de rede gehouden besprekingen
werd er de aandacht op gevestigd, dat men de
Engelsche fokkers kan verdeelen in schapen
houders en tentoonstellingsfokkers. Bij de laatste
schijnt het behalen van prijzen op tentoonstel
lingen van meer gewicht te zijn dan het maken
van geldelijk voordeel. In het algemeen brengen
de schapen in Engeland minder dan 1 lam per
ooi groot. Waar de schapen hier in de eerste
plaats gebruiksdieren zijn, zal de indruk dit
jaar te den Haag voor menschen, die gewend
zijn aan de Engelsche tentoonstellingen, mis
schien niet zoo gunstig zijn. Het maakt in
Engeland een groot verschil of men tentoon-
stellingsdieren ziet dan wel kuddes bij gewone
schapenhouders. Vervolgens werd bij accla
matie de heer Ir. L. de Vries, adj. Rijksveeteelt-
consulent, benoemd tot adviseerend lid der
Vereeniging.
De begrooting werd vastgesteld tot een be
drag van f 4350 in ontvangst en uitgaaf Bij
de rondvraag werd nog in overweging gegeven
schapenfoto's bij voorkeur te geven aan bladen
met het mooiste papier.
worpen daardoor moest ook Arquitb zelf
bet zwaarste iffsr van zijn leven orengen,
doordat zijD oudste zoon op bet slacbtveld
in Europa zijn leven iieL
De Duitsche regeeringscoalitie in
scherven.
In Ouitschland heeft men ook een doode
te betreuren, maar de rouw is verre van
algemeen. De doode is dan ook Diet de eeD
of andere groote Duitscber, maar de
regeeriogscoalitie, die van haar geboorte een
sukkel6Dd le'en heeft geluid en hot too-
werp is geweest van heel wat politiek
gekonkel en politieke onwaarachtigheid
Het meeniDgsverscbil tusscben het Cen
trum en de Volkspartij over de schoolwet
dat niet viel te overbiuggen, beeft da dood
der coalitie tengevolge gehad En hetg6Vo!g
daarvan moet zijn de ontbindicg van de
Rijksdag en bet uitschrijven van nieuwe
verkiezingen.
De regeering, wier dagen nu ook geteld
zijp, beeft van president Hindenburg de
opdracht gekregen Dog zooveel mogelijk het
loopende werk af te doen. Er, daartoe heeft
zij zich in verbinding gesteld met de le'dere
van de fracties. Z(j zou cog giarns de
begrooting6D afb&Ddelen en wat daarmee
verband houdt. Eem'ge dagen lang is
daarover onderhandeld geworden door de
fracties ouderliog en ook met de regeering
En de moeilijkbeden bleken groot. Op bet
oogenblifc, dat wij dit schrijven, is de beslis
sing nog niet gevalLn, maar er ecbijnt
groote kans te bestaan, dat de Regeering
een nooübegrooting zal indienen om deze
met spoed door do Rijksdag te doen aan
nemen, waarna de ontbinding van de Rijks
dag zal volgen, In dat geval zullen de
verkiezingen wel niet lang meer op zich
laten wacüten
Over de Duivel in Vlaanderland.
Vrijdagavond 1.1. heeft de heer A. de Brijs
in hotel „Texel" op uitnoodiging van het Dep.
„Texel" van 't Nut over „de Duivel in Vlaan
derland" gesproken, in weerwil van het slechte
weer en de ongunstige invloed, welke nog al
te vaak van het onbekende uitgaat (getuige
het spreekwoord „onbekend maakt onbemind")
mocht het afdeelingsbestuur zich met de spreker
vergenoegen in de aanblik van een tamelijk wel
gevulde zaal.
De heer de Brijs trad voor het eerst in onze
gemeente op en achtte het noodzakelijk zich
in eenigszins uitvoerige bewoordingen aan ons
voor te stellen. Zoo vernamen we dan, dat
hij stamt uit een familie, die zich bij voorkeur
toelegde op de studie van volkskunde, op die
van liederen, gewoonten, sagen, enz., zooals
het volk die kent.
Hij had het geluk een moeder te hebben ge
had, die mooi kon vertellen en schitterend zong,
De bekende Alphons de Cock, bekend doorzijn
studies en essays op folkloristisch gebied, is
een broer van zijn moeder; de zoon van een
andere broer is de bekende prof. J. de Cock
Wat is Folklore?
Zoo vatte hij liefde op voor de tradities ven
zijn volk (hij is, zoo ge merkt, vanVlaamsche
afkomst) en ving hij aan volksmelodieën op te
teekenen, legde hij het oor te luisteren en spoorde
hij op sagen en legenden, de sprookjes, de ge
bruiken, zeden en gewoonten, vooral ten platte-
iande, waar de immer voortschrijdende cultuur
zijn niveileerende invloed niet mist en uitroeien
zou, wat we juist als een kostbaar volksbezit
moeten bewaren. In die vertellingen, in die
gebruiken, zeden en gewoonten immers ligt de
ziel van het volk.
Folklore beteekent volkskunde, wel te onder
scheiden van volkerenkunde. Het woord is uit
Skandinavië via Engeland naar ons land geko
men. Het is de benaming van een nog jonge
wetenschap, waarop sinds het eind der vorige
eeuw zich steeds meerderen hebben toegelegd.
Vele groote geleerden hebben er zelfs hun heele
leven aan gewijd. Tot de in deze regionen meest
bekende folkloristen rekent spreker de Fries
Waling Dijkstra, prof. dr.Boekenoogen en prof.
dr. Schrijnen.
Het studieveld van de folklorist is bijna on-
bepeikt. Hij zocht, bestudeert en vergelijkt
Onze Lieve Vrouwen-legenden, Maria-legenden
Heiligen-legenden, duivelssagen, toovenaars-
en wondervertellingen, historische verhalen,
spreekwoorden en zegswijzen, gewoonten, zeden
en gebruiken, volksmelodieën.
Duivelssagen. Teneinde ons in te leiden
in de sagen, welke over de duivel handelen
en wel speciaal in die, welke men ons in Vlaan-
neren vertelt behandelde spreker eerst een
cyclus van zes sagen, waaruit ons blijkt, hoe
het volk zich het optreden van de duivel voor
stelt en hoe men het kwaad tracht te bezweren.
Het zou ons te ver voeren, wanneer wij hier
die sagen een plaatsje zouden inruimen. We
moeten ons beperken en merken slechts op, dat
volgens die verhalen men een contract met de
duivel kan sluiten. Men wordt dan op zijn
wenken bediend, maar moet die weelde na zekere
tijd met zijn ziel bekoopen. Slechts de pastoor
kan redding brengen. De zondaar biecht eerlijk
zijn zonden, de geestelijke spreekt een bezwe
ringsformule uit en, wanneer de ander de H.
Communie ontvangen heeft, zijn alle banden met
de duivel verbroken.
In enkele gevallen vertoont zich de duivel in
een goede gedaante, maar zooals gezegd
slechts een enkele maal. Hij verschijnt meest
op het juiste (psychologisch) moment, aange
roepen, dan wel op indirecte uitnoodiging.
In de tweede cyclus wordt ons de ruwe ziel
uitgebeeld, die onbewust de duivel te voorschijn
roept.
We willen u een enkele sage vertellen.
In een herberg te Wetteren, aan de rechter
oever van de Schelde tusschen Gent en Den-
dermonde, zaten op een Zondagochtend tijdens
de hoogmis drie ruwe kerels.
Ze dronken, ze vloekten en wilden kaarten,
maar kaarten konden zij niet omdat de vierde
man ontbrak Daar trad een vreemdeling bin
nen. Hij zeide bereid te zijn met hen te spelen.
Onder het spel viel een kaart op de grond. Toen
Het veie wrijven van het wasch» -
goed is niet raadzaam en onverstan»
dig: niets schaadt meer dan die
krachtige bewerking met waschbord
en boender I Zoowel de meest voor
aanstaande vakgeleerden, als Uw
eigen verstand zeggen UDe eisch
des tijds is
Zonder omslachtigcnhandarbeid.ecn»
voudtg door koken wordt het wasch»
goed sneeuwwit, geurig cn frisch I
Vraagt gratis brochure „De Reiniging
der Wasch" b/d. Eenige Imp.: E. Oster-
mann 6. Co. Amsterdam. Fabrikante i
Henkcl Cie., A. G., Düsscldorf.
een der mannen zich bukte om haar op te rapen
zag hij dat de vreemdeling bokspooten had.
Deze, de duivel, die zich herkend zag, sprong
op en verdween in een staande klok, in een
hoek van het vertrek, na eerst met zijn hand
een klap op de deur te hebben gegeven. Onder
de stoel, waarop de vreemdeling gezeten had,
vertoonde zich een pad in een kring van vuur
en was stank van zwavel. In de klok was van
geen duivel meer iets te bespeuren. Wie ge
melde herberg te Wetteren bezoekt zal op de
deur van de klok nog een klauw van de duivel
zien ingebrand.
Op deze sage liet spreker nog eenige andere
volgen, waarbij werd opgemerkt dat de pad,
ekster, kraai, raaf, paard, ezel, hoen, een geheel
zwarte of witte kat tot de duivelsehe dieren
worden gerekend. Zwaluw en duif in geen
geval. Spreker wijdde uit over de z.g. dwaal
lichtjes, door de Vlamingen beschouwd als de
zielen van ongedoopte kindertjes; over de
legende, welke aan de Pilatus-berg (Zw.) ver
bonden is; over de duivelssteen te Hamme
tusschen Dendermonde en Antwerpen.
Dansen en kaarten, zoo leeren ons die dui
velssagen, zijn duivelsehe kunsten, het kind is
in al die verhalen het symbool van onschuld
en reinheid. Tot de duivelsziekten wordt de
tering gerekend.
Met de sage van O.L. Vrouw de Tuimelaar,
wier beeld o.m. wordt aangetroffen in de kapel
te Zeele, besloot spreker het eerste deel van
zijn rede.
Na de pauze trachtte hij een antwoord te
geven op de vraag .Wie, wat is de duivel?"
De Bijbel, aldus de heer de Brijs, noemt in
't O. T. de naam duivel geen enkele maal
wel wordt daarin van satan gesproken. Satanus
beteekent tegenstander, aanklager; hij vervult
een rol als bij onze rechtbank 't openbaar
ministerie. Door dit ambt kan hij wel eens
ontaarden, hetgeen spr. nader toelichtte. Hij
heeft naar de oppermacht gedongen en is des
wege uit de hemel gestooten. Toen heeft hij
de eeuwige strijd met de godheid aangebon
den. Zoo ontwikkelde zich een strijd tusschen
goed en kwaad, tusschen licht en duisternis.
De duivel schuwt het daglicht, hij en zijn
trawanten kunnen slechts bij nacht hun snoode
plannen volvoeren.
Na eenige bizonderheden over Lucifer en
Beëlzebub komt spr. op vrijmetselaars en
toovenaars, helpers van de duivel op aarde. De
magons vliegen met de duivel door de lucht,
hun lijk wordt door de duivel weggehaald.
De duivel treedt soms op als bouwmeester,
en wel 's nachts, maar zijn werk is nimmer af.
(z.g. duivelsschuren missen een paar steenen.)
Niet van Ruusbroec maar hij zou 't stadhuis
van Brussel hebben gebouwd, hetgeen zou
moeten blijken uit het feit, dat de toren niet
in het midden staat. Hoe Ruusbroec overleden
is staat in ieder geval niet vast. Ook in de
bouw van de Dom van Keulen zou de duivel
de klauw hebben gehad, evenals in de aanleg
van de brug, welke men bij 't bestijgen van
de St. Gothardt passeert. Te Avignon ver
toont een brug over de Rhóne een gat, dat aan
de duivel wordt toegeschreven en daardoor
niet gedicht kan worden. Door 't werk van
de duivel kan meer dan een heiligenbeeld in
