m
Vr
No 4278
Woensdag 14 November 1928
42ste Jaargang
SI
VREDE.
Van week tot week
TexeSsche Belichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ s: DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS
1918 - 11 November
VREDE, spreid gij uw zachte vleugels
Over de donkere aarde heen
Over de moeden en de gewonden,
Over de duizenden, die verzwonden,
Over al de snikkende monden,
Die verbleekt zijn van geween
o
VREDE, daal gij uit de lichte sferen,
Waarheen gij vluchttet voor deze wereld
smart
Daal over hen, die u hebben verraden,
En over de dwazen, die op u smaadden,
En over de blinden, die om u baden,
Daaldaal weder in ons hart!
o
Opdat uw liefde daar weder wone,
Opdat uw liefde ons weer genas
Liefde boven onze ijdele wenschen,
Liefde over alle ijdele grenzen,
Liefde alleen van mensch tot inenschen,
Die eindelijk leerden wat liefde was!
ADAMA VAN SCHELTEMA
Zaterdagavond.
Uit de Tweede Kamer
De Tweede Kamer is druk bezig met
haar algemeene beschouwingen over de
Staatsbegrooting voor het jaar dat komen
gaat. Veel gewichtigs hebben ze nog niet
gebracht, maar enkele punten mogen tóch
worden aangehaald.
Een wensch ,die alle Kamer-dames en
-heeren min of meer vurig bezielt is
opruiming van het extra-parlementair
Kabinet-de Geer en herstel der coalitie.
De calvinistische leider stak het niet on
der stoelen of banken, dat hij die wensch
liever vandaag dan morgen in vervul
ling zou zien gaan, doch ir. Albarda, de
hoofdman der S.D.A.P.'ers had in een
spoedige oplossing van dit politiek pro
bleem niet veel vertrouwen. Aan een sa
mengaan van Katholiek en Vrijheids-
bonder is z.i. niet te denken. Wel acht hij
het zeer wel mogelijk, dat de Rechtsche
meerderheid in Juli a.s. behouden blijft.
Of de S.D.A.P. in 1929 aan de regeering
deelnemen zal, wordt op haar komend
congres uitgemaakt.
Prof. van Gijn, een geleerde baas
maar een allerminst welsprekend en boe
iend redenaar sprak voor stoelen en
banken. Meer hoorders trokken de leden
Heemskerk en dr. de Visser, van wie de
laatste critiek uitoefende op de Min. van
Onderwijs, een man van groote bekwaam
heid maar geen stuwkracht en daar
door niet in staat een flinke oogst bin
nen te halen. Thans noemde spr. deze
uiterst schraal.
Wat België zou wenschen.
Alweer heeft het Belgisch blad, de „In-
dependance Beige" de aandacht getrokken
door wat het in zijn kolommen van de
onderhandelingen met Nederland over 't
Verdrag weet te melden. Wat de Neder-
landsche regeering nog niet officieel ver
nomen heeft, kan ze lezen in dit blad.
België zal stijf vasthouden aan zijn eisch:
een" directe kanaalverbinding van Ant
werpen naar het Hollandsch diep of een
ander vaarwater, dat onze zuiderburen
bevrediging schenken kan.
Het spreekt vanzelf dat wanneer de
wind zoo waait het niet gemakkelijk
zal vallen fond de Schelde een behaag
lijke sfeer te scheppen.
Frankrijk.
Door het onverwacht aannemen van
een motie op het congres der Fransche
radicale partij te Angers is een eind ge
maakt aan de Nationale eenheid. De mi
nisters boden hun ontslag aan, president
Doumergue aanvaardde het en daarmee
was de crisis daar! Caillaux, eenmaal min.
van Financiën, zelfs Min.-President, had
nog een appeltje te schillen met zijn vroe
gere collega Herriot, die hem in 1926
dwarsboomde bij zijn pogingen om de
zieke franc van de ondergang te redden
en heeft thans zijn wraak gekoeld door
hem en met hem het heele kabinet een
beentje te lichten. Na twee jaar de teu
gels in handen te hebben gehad, zijn
Ruwe Huid
Schrale Lippen
N°. 11
Poincaré en de zijnen thans eervol ont
slagen. De buitenlandsche pers heeft er
menig kolommetje aan gewijd, maar niet
alle journalisten deden dat op de wijze
van de „Manchester Guardian", die zijn
vreugde over de val van Poincaré rond
weg uitte omdat men z.i. de weg naar de
vrede zonder deze vurige Franschman eer
der en beter vinden zal.
Evenwel: „gij zult de dag niet voor de
avond loonen". Na lang gedelibcreer
heeft Poincaré zich wederom bereid ver
klaard als kabinetsformateur op te treden,
maar ondoenlijk is het nog te voorspel
len, hoe het ministerie worden zal. Wel
kan men er op rekenen, dat Briand weer
als Min. van Buitenlandsche zaken op het
politiek tooneel verschijnen zal, een feit
van beteekenis, want er zijn nog vele
vraagstukken aan de orde, waarbij men
zijn steun noode zou missen.
Engeland: Politieke voorspellingen.
De laatste maanden kan men in de En-
gelsche bladen van iedere richting meer
malen lezen, hoe men zich de uitslag van
de komende verkiezingen denkt. Elet con
servatieve bewind ziet met bezorgdheid
Mei-maand tegemoet en terecht, want veel
heeft het aan prestige moeten inboeten.
Liberalen en Arbeiders trach ten hiervan
partij te trekken, in het bizonder de laat-
sten, wier leider Mac Donald, al vlast
op 150 zetels winst.
Polen en Littauen.
Nog steeds ligt Littauen over hoop met
Polen, voornamelijk om Wilna, dat tegen
de zin van de Volkenbond in door Polen
in bezit werd genomen. Genève verkeert
in een netelige positie. Ingevolge aan
drang van cle Volkenbond zijn deze week
weer onderhandelingen gevoerd tusschen
de Poolsche Min. van Buitenl. Zaken Za-
leski en de Littauensche dictator Wolde-
maras, maar ras bleek, dat deze Musso
lini in de wol geverfd en voor reden
moeilijk vatbaar is. De Volkenbond acht
het moeilijk Wilna aan Littauen toe te
wijzen, dat dit gebied uit ethnografisch
oogpunt bekeken daarbij niet past en zoo
schiet men niet op. Wanneer we hierbij
bedenken, dat het parlement in Littauen
niets te vertellen heeft, dan is licht te
begrijpen, dat het nog veel hoofdbreken
kosten zal eer de buurtjes het eens ge
worden zijn.
Roemenië: Geen Bratianu, maar Maniu.
In Roemenië is het tot een botsing
gekomen tusschen de regentenraad en 't
liberaal kabinet Bratianu. De oorzaak
moeten we zoeken in het feit, dat
men meer gevoelde voor een kabinet van
nationale concentratie, dat zich met hart
en ziel op het veilig stellen van de 'lei
zou moeten toeleggen. Bratianu en zijn
mannen legden er het politiek bijltje bij
neer en lieten de boel over aan Maniu
de leider der machtige boerenpartij, die
zijn zin doordreef en een kabinet zal for-
meeren uit mannen van eigen kleur. Van
een coalitie wil hij niet weten, evenmin
van een troonsbestijging van prins Nico-
laas, het avontuurlijk heerschap,dat voor
kort geruime tijd met een Russische aris
tocratische dame te Parijs vertoefde, maar
zich tot terugkeeren liet bewegen om
zitting te nemen in de regentenraad.
Italië: „Wij hebben de oorlog opzettelijk
gewild."
Ook Italië heeft de wapenstilstand her
dacht en wel hoe konden we anders
verwachten speciaal de zege, welke het
het land in de grooté oorlog bevechten
mocht. Elet heeft daarbij weer niet ont
broken aan een Mussolini-rede, waarin
deze zinsnede de aandacht moet hebben
getrokken: „Het Italiaansche volk heeft
de oorlog zelf gewild; de strijd werd
ons niet door een aanvalsoorlog opge-
dronen."Nog meer trof ons het antwoord
op zijn vraag, of Italië weer bereid zou
zijn een offer te brengen, wanneer de
„noodzakelijkheid" weer tot een aanvals
oorlog mocht dwingen. Het luidde: „Ja"
uit de mond van duizenden
Een angstige beklemming moet velen be
vangen bij het lezen van deze woorden,
uitgesproken door een volksleider na ja
ren, waarin men menschcn slachtte ge
lijk dieren, na een vernielende strijd,
waarin alleen aan het Italiaansche front
TWEE AULJOEN voor het meerendeel
JONGE MENSCHEN aan het oorlogs
monster werden opgeofferd en duizenden
werden verminkt voor het leven.
Ver. Staten: Hoover, Heer des Witten
Huizes.
Hoover, de knappe econoom, de man
die in de oorlogsjaren de voedselvoorzie
ning van Europa op voortreffelijke wijze
regelde, de „kurkdroge" de republikein-in-
hart-en-ziel is met overweldigende meer
derheid tot pres. der Ver. Staten verkozen
en zal Coolidge opvolgen als heer des
Witten Huizes. Men gaf hem algemeen 'n
goede kans, maar dat het zoo zou gaan
had men wel niet gedacht. Naar gemeld
wordt, heeft ook het feit, dat hij een Pro
testant is een rol gespeeld. Voor negen
tienden is de bevolking der Ver. Staten
n.l. van gelijke richting; maar we wij
zen hierbij op de Fransche Republiek,
waar de bevolking op een tiende deel na
geheei R.K. is en toch geen R.K. presi
dent aan het hoofd heeft.
De functie van president eener zoo
machtige republiek als N.-Amerika is een
buitengewoon belangrijke. Vooral is dit
het geval in een tijd als deze, waarin felle
afkeer aan de dag wordt gelegd voor het
drankverbod, hetwelk de nieuwe presi
dent echter met allehem ten dienste
staande middelen zal handhaven. Hij acht
dit van het grootste belang voor het al
gemeen heil van het Amerikaansche volk.
Een ander chapiter is dat der schulden-
regeling met het oude Europa, op welk
terrein Hoover straks niet zal nalaten z'n
talent ten toon te spreiden.
G.J.D.
tioan.
chLicL
keeJlpifrü
HET KLEIN TOONEEL: „SONNA".
Voor een nagenoeg geheel gevulde zaal
werd Zondag j.l. door „Liet Klein Too
neel" van Oudeschild opgevoerd „Sonna"
een Indisch tooneelspel in drie bedrijven
van J. Fabricius, de schrijver van „Onder
een dak" en meerdere stukken, waartoe
stof werd ontleend aan 't Indische volks
leven.
De Ouderschilder tooneelvereen. heeft
de laatste jaren getoond over goede krach
ten te beschikken en niet in de laatste
plaats ook over een goed regisseur, die
er slag van heeft zijn club te leiden. Dat
is ons Zondag wederom gebleken.
Eerst een enkel woord over het stuk.
We wijden niet uit over de inhoud. Onze
corr. te Oudeschild heeft kort geleden
hiervan verteld en dus kunnen we vol
staan met u naar zijn verslag te verwij
zen.
Een vergelijking met het stuk dat de
Oudeschilders hier het vorige jaar voor
het voetlicht brachten („Blank en Bruin",
eveneens van Fabricius) geeft ons aan
leiding op te merken ,dat ditmaal van de
de spelers meer werd vereischt. Het stuk
geeft weinig handeling, zoodat goede
amateurs slechts met inspanning van alle
krachten er in kunnen slagen het publiek
te boeien, hetgeen toch het doel moet
zijn. Mogen niet alle spelers hierin zijn ge
slaagd, we aarzelen niet te verklaren, dat
hetgeen ons geboden werd, de toets eener
redelijke critiek ruim kon doorstaan. Er
werd gespeeld met toewijding, men gaf
zich geheei en maakte aanspraak op onze j
J.GRUMO's
BAAI TABAK
waardeering. De heer C. Bakker (kapi
tein) en _cncj. M. Bakker, die de titelrol
vervulden, kweten zich op verdienstelijke
wijze van hun niet gemakkelijke taak.
„Sonna" kon ons uitstekend voldoen,
Mej. M. Bakker is een der beste krachten
en nam terecht een der belangrijkste plaat
sen in dit tooneelspel in. Op ontroerende
wijze vertolkte zij het schrijnend leed,
waaronder zij, bedrogen en verstooten
door „haar blanke lieer", gebukt moest
gaan; zeer goed kwam Sonna's liefde, de
gehechtheid van een Inlandsche, jegens
naar kind, tot haar recht.
Mej. J. Koopman gaf Niti, Sonna's lijf
meid, goed weer, evenals de heer Jb. Pool
het de ass.-resident Overdiep deed. Een
veelbelovende kracht komt ons mej. G.
Bakker voor. De rol van Njo, het kind van
Sonna en de kapitein was zij geheel
machtig en werd met de vereischte los
heid, vrijmoedigheid, zorgeloosheid ge
speeld Tenslotte mogen genoemd wor
den de heeren J. Visinan en P. Dogger,
resp. de Soendaneesche klerk, die Niti
Sonna's vertrouwde van de plannen
van de kapitein op de hoogte brengt, en
de Ambonees, die als getuige optrad bij
de plechtigheid, waarbij Sonna onbe
wust van het gevaar, dat haar dreigde,
er in toestemde, dat de kapitein Njo op
zijn haam zet.
Het tooneel was met de eischen van het
stuk in overeenstemming gebracht en
maakte een behoorlijke indruk. Ook aan
de costumes was zorg besteed, zoodat
alles bijeen genomen „Het Klein Too
neel" met voldoening op deze uitvoering
mag terugzien.
o—
We merken nog op ,dat de avond werd
geopend door de heer Jn. Kikkert, die
over de groote opkomst zijn voldoening
uitsprak en hierin een bewijs meende te
zien van de bekendheid, welke „Het
Klein Tooneel" zich de laatste jaren ver
worven heeft. Wat de critiek aangaat, al
dus spreker, hieraan staan zelfs de groot
ste tooneelisten bloot, maar ik meen ge
rust te mogen zeggen, dat wanneer
men binnen de grenzen van het redelijke
blijft deze kleine club meer presteert,
dan men van haar zou verwachten en
hierin vond ik aanleiding de heer Bakker
te verzoeken ook hier met zijn gezelschap
op te treden.
Applaus volgde op deze aan duidelijk
heid niets te wenchen over latende woor
den. De heer Kikkert tikte de spijker juist
op de kop. Wanner men het spel
de juiste maatstaf aanlegt, kan men niet
anders dan tevreden zijn en met deze
gedachten willen we dit verslagje dan ook
besluiten.
LAN DBOU W-RARITEITEN.
De heer P. Verseput teelde op Bertha's
hoeve in Eierland een paar koolrapen van
elk ruim 17 pond.
—o
De heer G. Looy, nabij de Waal, won
verscheiden koolrapen van meer dan 20
pond; zelfs was er een die de 23 pond
overschreed. Een herfstraap bracht het
tot 15 pond.
GIFTEN WITTE KRUIS.
P. v. d. G. den Hoorn f0.50.
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG. EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berekend.
Bi| abonnement lagoro regolprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
cyfcr- im i ii i i
Doozeo 30-60 co 90 ct. Tube 80 ct. Dij Apoth. co Drogistco
Een spannend boeK voor jou
Die fraaie pijp voor mu.
Wie BAAI TABAH van GRUNO rooht
Die Krijgt ze er gratis by'1
ECHTE FRIE5CME
tets buitengewoon
tegen teerlagen p/gs
