J
No 4280
Woensdag 21 November 1928
42s,e Jaargang
TWEEDE BLAD
Texelsche Berichten
Als de storm loeit.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE; N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 K POSTBUS: N°. 11
INRICHTINGEN
welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis dat ter Gemeentesecretarie ter
inzage ligt een verzoek met bijlagen van
A, Bakker Az. te Oudeschild op Texel,
om vergunning tot het oprichten van
een graan maalderij en koekenbrekerij
in het perceel, gelegen aan den Schilder
weg nabij de haven aldaar kadastraal
bekend in Sectie D, no. 2752.
Op Dinsdag,! den 4en Dec. 1928 des
middags te 12 uren zal ten Raad-
huize gelegenheid bestaan om bezwaren
tegen dit verzoek in te brengen en deze
mondeling en schriftelijk toe te lichten
Zoowel de verzoeker, als zij, die be
zwaren hebben, kunnen gedurende drie
dagen, vóór het bovengemelde tijdstip,
op de Secretarie der Gemeente kennis
nemen van de terzake ingekomen
schrifturen.
De aandacht van belanghebbenden
wordt er op gevestigd, dat volgens
de bestaande jurisprudentie eventueel
niet tot beroep van de beschikking van
het Gemeentebestuur bevoegd zijn zij,
die niet voor het Gemeentebestuur zijn
verschenen, ten einde hunne bezwaren
mondeling toe te lichten.
Texel, den 20en November 1928
Burgem. en Weth. voornoemd,
De Secretaris. De Burgemeester,
JONKER, W. B. OORT.
Mond- en klauwzeer.
Het, vee is hersteld bijP. van Rossem, G.
Benit, H. J. van der Geest, J. M. Bakker en
J. Grisnich te P. H. PolderJac. Witte en Wed.
Jac. Witte te Spang; Gebrs. Bakker en A. Com
mandeur te den Hoorn.
Texel, 20 November 1928.
De Burgemeester voornoemd,
W. B. OORT.
IETS OVER DE WAARDE VAN
OORDEELKUNDIGE BEMESTING.
Met steun van het Land- en tuinbouw-
bureau der I.O. Farben-industrie Aktien-
gesellschaft te Amsterdam, directeur Ir.
Spaan, is door een paar leerlingen van de
algemeene landbouwcursus te Oosterend
in de loop van deze zomer een proet ge
nomen met verschillend zware stikstofbe
mestingen en wel:
1. op hooiland op een perceel van de
heer Boersen te Zevenhuizen onder Oos
terend.
2. op voederbieten (Barres) op een per
ceel van de heer Eelman, hoeve Noord-
wijk, in de polder het Noorden.
Beide proeven hebben leerzame uit
komsten gegeven, die wel waard zijn, in
ruimere kring bekend te worden gemaakt.
Waar echter de uitkomsten van het proet-
veld op hooiland zeer zeker wel zullen
worden besproken op de lezing, die Ir.
Spaan Vrijdag te den Burg zal houden,
meen ik me te kunnen beperken tot het
mededeelen der uitkomsten van het voe
derbietenproefveld.
Dit proefveld gelegen aan de hoofdweg
in het Noorden, bestond uit 12 perceel
tjes van 1 A., van elkaar en van het om
liggende veld gescheiden door paden van
1 M. breed. Het geheel was bemest met:
40 kalizout a 500 Kg. per H.A.
Thomasfosfaat a 700 Kg. per H.A.
Dit was dus voor alle perceeltjes ge
lijk, maar de hoeveelheden stikstof en ook
de vorm, waarin deze werd toegediend,
verschilden.
Gelijke hoeveelheden stikstof kregen
de nos.:
5, 10, en 12, n.I. niets.
2, 3, 6, 8, 9, en 11, nl. 2 en 9 a 750 Kg;,
chili per H.A.; 3 en 8 a 750 Kg. kalk-
salpeter per H.A.; 6 en 11 a 250 Kg. ure
um per H.A.; 1, 4 en 7 nl. resp. 300 Kg.
ureum, 900 Kg. kalksalpeter en 900 Kg.
chilisalpeter per H.A.
De voorvrucht bestond uit haver, die
bemest was met 600 Kg. super a 17
100 Kg. zwavelz. ammoniak en 100 Kg.
kalksalpeter per H.A. De haver was ziek
en leverde dientengevolge een slecht ge
was. De grond was, bij een onderzoek
volgens de methode Comber, ongeveer
neutraal.
Hieronder volgen van de verschillende
perceeltjes de stikstofbemesting en de op
brengsten, alles per H.A.
Perc. Stikstofbemesting Opbrengst
1 300 KG ureum 96.300 kg bieten
2 750 Chili 113,300
3 750 kalksalp. 111,100
4 900 107,000
5 niets 72,700
6 250 ureum 95,200
7 900 Chili 110,800
8 750 kalksalp. 108,600
9 750 Chili 110.600
10 niets 67,600
11 250 ureum 94,800
12 niets 68,200
De bieten zijn van aanhangende grond-
deelen zoo goed mogelijk ontdaan (naar
schatting zal er nog geen 5 pet. tarra aan
hebben gezeten) en op het veld nauwkeu
rig gewogen.
Bij onderstaande retabiliteitsberekening
is uitgegaan van de volgende waarde- en
onkostencijfers:
1. waarde der bieten: f10 per 1000 Kg;
(ze zijn hiervoor gedeeltelijk verkocht.)
2. 'meerder arbeidsloon: rooien 110, ver
voer t50, totaal f60.
3. prijzen der stikstofmeststoffenchili
113, kalksalpeter 112, ureum 128 per 100
Kg. De gemiddelde opbrengst van de 3
veldjes die geen stikstof kregen, bedroeg
69,500 Kg. per H.A.
We hebben achtereenvolgens bere
kend
a. de meeropbrengsten aan bieten der
resp. perceelen, vergeleken bij het gemid
delde der perc. 5, 10 en 12.
b. de verkoopwaarde van die meerop
brengst (bruto-winst).
c. de meerdere onkosten: kosten der be
mesting f60 arbeidsloon.
d. het verschil tusschen b. en c.: de
netto-winst, verkregen enkel en alleen
door de zwaardere stikstofbemesting.
Van de perceelen 6 en 11, die dezelfde
stikstofbemesting kregen, is het gemid
delde berekend; zoo ook met 2 en 9; 3
en 8. In onderstaand staatje zijn de ge
vonden cijters verwerkt:
Per Meer Bruto- Meer Netto
ceel bieten Winst onkosten winst
1 26,800 kg f268 f144 f124
7 41,300 413 177 236
4 37,500 375 168 207
6 en 11 25.500 255 130 125
2 en 9 42,450,, 424,50 157,50 267
3 en 8 40,350 403,50 150 253,50
Deze cijfers demonstreeren m.i. vol
doende, welke bedragen iemand verzuimt
te verdienen, die zijn land niet oordeel
kundig bemest. Vergelijken we nu nog
even de drie soorten kunstmest: ureum,
kalksalpeter en chilisalpeter. De ureum-
bemesting heeft het geringste resultaat
gehad, wat volkomen klopt met de bij
proeven reeds meermalen opgedane er
varing, dat voor bieten salpeterstikstof
beter is dan ammoniak, ureum, enz.
Verder blijkt dat aan de natron ge
bonden salpeter (in chili) beter werkte
dan de kalksalpeter. Ditzelfde verschijn
sel heeft men bij bieten reeds vaak opge
merkt.
Proeven als deze vragen heel wat en
nauwkeurig werk, maar toch moesten er
m.i. veel meer dergelijke proeven worden
genomen. Men zou dan tot de conclusie
komen, dat er nog heel wat meer uit onze
bodem te halen valt, wat in tijden als deze
nu de Nederlandsche landbouw (en de
landbouwer mee) zoo in de verdrukking
zit, zeer zeker dringend noodig is.
Een volgende keer hopen we nog iets
te vertellen over een andere bemestings
proet. K. B.
Hoe de storm woedde, welke voornamelijk
in de avond van Vrijdag jl. en in de daar
op volgende nacht ter zee en te land
heeft huisgehouden spreekt duidelijk uit
de vele en velerlei berichten in dit num-i
mer.
Eenig denkbeeld van de enorme kracht,
waarmee de storm zijn vernielend en ver
nietigend werk volbracht, geven deze ge
tallen, vanwege het Kon. Ned. Meteor-
lnst. welwillend verstrekt.
Vrijdagmiddag te twee uur woei de aan
wakkerende wind uit het Zuiden, te 4 uur
uit het ZZW, te 8 uur uit het WZW en
te 1 uur Zaterdagmorgen uit het Westen.
In de loop van de Vrijdag namen snel
heid en kracht geleidelijk toe; te 4 uur
n.m. bereikte de wind de stormgrens. De
grootste snelheid bereikte hij te kwart
over 9, n.I. 36 M. per sec. De windkracht
bedroeg toen volgens de schaal van Beau
fort 11-12 en kwam dus met die van een
orkaan overeen. In ons land komen der
gelijke windsnelheden en -krachten ge
lukkig maar zelden voor.
Een formidabele kracht wijzen ook de
drukstooten aan. Tusschen 8 en 11 uur
's avonds werd herhaaldelijk een druk
van 100 Kg. per vierk. meter geconsta
teerd, eenmaal zelfs een stoot van 110
Kg. per vierk. meter.
Het kan dus geen verwondering baren,
dat slachtoffers te betreuren zijn, niet in
de laatste plaats in de dorpen der vis-
schers, wier schuiten tegen zulk een or
kaan niet bestand konden zijn. Elders in
dit nummer vindt u een droevig relaas
van het vergaan van een tjalk, met man,
vrouw en tien kinderen. Elders vindt u
meerdere bizonderheden die wel een zeer
somber beeld geven van de groote schade
door de eerste najaarsstorm toegebracht.
o—
Op Texei kwamen geen persoonlijke
ongelukken voor. Wel is tamelijk wat ma-
terieele schade aangericht. Voor het
grootste deel kunnen wij u verwijzen naai
de berichten onzer correspondenten. In
den Burg heeft de storm weinig sporen
meer achtergelaten. De talrijke pannen
met orkaanklamven van de daken gehaald,
zijn door andere vervangen. Een enkele
schutting uit het lood geduwd of zelfs
ter aarde gelegd, moest onder handen
worden genomen. Een vlaggemast, voor
Dros' Autocentrale opgericht, moest zoo
buigen voor de machtige heerscher, dat
hij brak. Door het instorten van een muur
van „de Vergulde Kikkert" moest de fam.
Mosk tijdelijk elders een onderdak zoe
ken. In de nacht werd de Koogerstraat
ter hoogte van de bakkerij „de Hoop'.'
C. D. Bremer versperd door een drie
tal palen, welke afkomstig bleken van het
aan de overzij in aanbouw zijnd huis. Pas-
seerende fietsers konden ternauwernood
aan een gevaarlijke buiteling ontkomen.
Een draad van de electrische geleiding
was door de palen in hun val geraakt en
werd vernield. Overigens kwamen bij de
TEM omtrent storingen tengevolge vande
storm geen klachten binnen. Behoudens
door het breken van een enkele draad-
welke spoedig is hersteld—werd het tele
foonverkeer over het eiland niet belem
merd.
—o
We geven hier een „bloemlezing" uit
de tientallen berichten omtrent storm
schade in binnen- en buitenland, waar
mee we vele kolommen zouden kunnen
vullen. Voor de Waddeneilanden buiten
Texel verwijzen we naar de daarvoor
bestemde rubrieken.
BINNENLAND.
Te den Helder is een deel van de
steenen kop van de watertoren neerge
stort, evenwel zonder schade aan te
richten. Op het Stationsplein te
Dordrecht is een meisje door een vallende
bo)m gedood. Te Huizen stortte de
antenne van de zender neer. Op het
drukst bereden tramtraject Schiedam-
Delft onistond doordat dc draad boven
de lijn stroomloos raakte groote stagnatie.
Te Vlaardingcn is het s.s. Maasburg,
groot 10000 ton, losgeslagen van de 12
trossen, waarmee het aan de wal gemeerd
lag. Nabij Apeldoorn zijn honderden
boomen geveld. Te Aalsmeer wcr
den zeven groote rozenkassen vernield.
Op de Westpias zonk een schuit met
beetwortelende opvarenden konden
zich redden. Te den Haag moest 't
circus Strassburger zijn voorstellingen
staken daar de tent zwaar gehavend werd.
De directie acht haar onherstelbaar, het
geen een schadepost van 60 A 70 dui
zend mark beteekent. Bij Middelburg
is een autobus van de dijk gewaaid
twee inzittenden werden zwaar gewond.
Te Gouda zijn zeven arbeiderswo
ningen van haar dak beroofd.
BUITENLAND.
Te Southampton zijn 4 groote kranen
van hun voetstuk gestort, waarbij drie
menschen gewond werden. Te Liver
pool is een stoomschip zonder schoor
steen binnengekomen, die op zee was
weggeblazen door de storm. In Lon
den zijn verscheidene menschen gekwetst.
Een vrouw werd ,de schedel gebroken
door een vallend uithangbord. Een groote
kraan werd omvergeworpen in liet hart
van de stad, zonder echter iemand te
treffen en hooge schuttingen vielen om.
In Zuid-Wales werd door de storm
ontzaglijke schade aangericht. Te
Cardiff moesten verscheidene straten
worden gesloten, omdat zij gevaar ople
verden. In Hampshire stortte het dak
van het raadhuis in op het oogenblik,
dat 53 kinderen in een der vertrekken
een prijsuitdeeling bijwoonden. Een kind
werd gedood en 3 vrij ernstig gewond.
Te Southampton is een man in het
water gewaaid en verdronken. In het
Engelsche Kanaal heeft de storm een
windsnelheid van 60 mijl per uur ont
wikkeld. De grootste passagiersschepen
werden als notedoppen heen en weer
geworpen. Het luchtverkeer was ge
staakt. Slechts één verkeerstoestel uit
Parijs is op Croydon aangekomen. Het
heeft onderweg een hevige strijd met de
storm gehad.
HET LIJK HERKEND.
Naar men ons meedeelt is het lijk, dat
Zondagmorgen nabij de Krim is aange
spoeld, vermoedelijk dat van de man,
wiens vrouw en tien kinderen bij de laat
ste storm omgekomen zijn. Het lijk is nl.
dat van een flink gebouwd persoon van
plm. 44 jaar, vermoedelijk gekleed ge
weest in een blauw werkpak.
NOVEMBERSCHE AARDBEIEN.
De heer P. Vermeulen te Zuidhaftel
deelt ons mede, binnenkort voor de twee
de maal van 't jaar aardbeien te kunnen
plukken. Een bedje belooft November
stormen ten spijt een ruime oogst.
RUSSISCHE AVONDEN - DS. RAABE.
Op verzoek laten we hier eenige rege
len volgen uit het verslag van de Eer
ste Russische Avond, door ds. Raabe in
Februari georganiseerd, speciaal betrek
kind hebbende op de ontwikkeling van
de Russische staat:
Het Russische rijk is tegen het eind
der middeleeuwen ontstaan uit tal van
vorstendommen.Iwan III (1462-1505) was
de eigenlijke stichter van het Moskoviti-
sche rijk Zijn kleinzoon, Iwan de Ver
schrikkelijke, was de eerste, die de ti
tel van czaar aannam. Na een crisis in
1613 kwam het Huis Romanov aan de
regeering- tot de wereldoorlog uitbrak.
Zij heerschten veelal oppermachtig, zon
der eenige volksvertegenwoordiging. Geen
wonder, dat zich verzet openbaarde, voor
al onder Nicolaas I die alle invloed
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG. EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regols: 50 ct. Iedere regol moor: 10 ct.
Dozolfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berekend.
BIJ abonnement lagere regelprl|s.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN