42s,e Jaargang
ALLES GEPROBEERD
radïöT^
No 4286
Woensdag 12 December 1928
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
HOORNDERWEG.
Onttrekking van grond aan den openbaren
dienst.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter openbare ken
nis, dat zij voornemens zijn den Raad
voor te stellen den Hoorndertveg, op den
hoek bij den Noord-Haffelerweg om te
leggen en te besluiten, dat, wanneer deze
omlegging zal zijn tot stand gekomen,
het bestaande gedeelte van den Hoorn-
derweg, Westwaarts gelegen van den
Noord-Haffelerweg, over een lengte van
plm. 90 meter, niet meer voor den open
baren dienst bestemd zal zijn.
Zij, die hiertegen bezwaren mochten
hebben, worden uitgenoodigd, deze schrif
telijk of mondeling kenbaar te maken ten
gemeentehuize vóór 16 December a.s.
Texel, 7 December 1928.
Burgem. en Wethouders voornoemd,
W. B. OORT.
De Secretaris, JONKER.
Zaterdagavond.
Uit de Tweede Kamer.
Wanneer de verkiezingen in het zicht
komen, neemt de praatlustigheid bij onze
volksvertegenwoordigers in „stad en lan
de" gaandeweg toe. We zien het duide
lijk in onze Tweede Kamer, waar lang en
breed gesproken wordt over de begroo
ting voor hit komende jaar. Wijselijk
stelde dr. de Visser, die mr. Ruys tijdens
diens ongesteldheid vervangt, voor ie
ders spreektijd te rantsoeneeren en te be
perken tot hoogstens twintig minuten.
Oeneraal van Twist betoogde de wen-
schelijkheid van een half uur, maar trok
met nog een half dozijn Kamer'lingen
aan het kortste eind. Orooter was de te
leurstelling voor de ministers Waszink en
van der Vegte, die beiden bloot stonden
aan scherpe kritiek. Vooral mr. van der
Vegte, het Waterstaat-hoofd, kreeg er ge
ducht van langs. Meermalen tracht hij,
wanneer men hem „aan-Vegt-en" wil,
zich op humoristische wijze te verweren,
maar ditmaal was hij niet gelukkig en
heeft hij een niet biezonder gunstige in
druk achtergelaten. Men verweet hem
„sloomheid" ten aanzien van het nemen
eener beslissing in de belangrijke kwestie
Amsterdam-Rijnkanaal. Ook zijn weige
ring van autobus-concessies vond felle
afkeuring. Mr. van der Vegte zeide de
tram een „tramwaardig" bestaan te gun
nen en wilde dit niet in de waagschaal
stellen door het laten loopen van nog
meer autobussen, hoezeer ook het pu
bliek zijn voorliefde hiervoor aan de dag
legt. Een merkwaardig standpunt, waar
mee velen zich dan ook niet konden ver
eenigen. Veronderstel eens, dat vroegere
bewindhebbers zich tegen het aanleggen
van spoorwegen zouden hebben verzet
omdat men die gezellige trek
schuit niet „in het vaarwater" wou zitten.
Wel heeft mr. v.d. Vegte eenige toe
zeggingen gedaan— voor de a.s. verkie
zingen zou in de kanaalkwestie nog een
beslissing worden genomen maar vol
daan was men allerminst. Algemeen neemt
men aan, dat de betrokkene na de a.s.
reorganisatie van net kabinet niet zal
worden aangezocht weer een ministers
functie te vervullen.
Mr. Waszink had ook aan een storm
van critiek het hoofd te bieden, maar
vond in van Wijnbergen een goed pleit
bezorger. Trouwens de minister zelf
heeft zich kranig gehouden en deed er
goed aan eens te herinneren aan het
spreekwoord „De beste stuurlui staan"
enz. Verlanglijstjes opmaken vereischt
weinig kunst vooral tegen Sinterklaas
gaat dit werkje velen gemakkelijk, wel
eens te makkelijk af. Maar wanneer
men als verantwoordelijk minister de taak
heeft, die wenschen te bevredigen en al
lerlei problemen door anderen opgewor
pen, uit te visschen en op te lossen, dan
komt het pas. Zulk werk eischt de heele
mensch en een groote dosis vaardigheid,
bekwaamheid, geduld, ijver en toewijding.
En daarbij komt nog, dat een minister
ook niet vrij is in zijn doen en laten maar
meermalen moet afgaan op rapporten,
welke al te vaak te lang op zich laten
wachten. „Alles weten, is alles vergeven",
„critiek is makkelijk, kunst moeilijk". Kijk
lezer, op deze wijze doch niet met
deze worden trachtte onze onderwijs-
specialiteit de opstandige gemoederen tot
bedaren te brengen en we mogen zeggen,
dat zijn woorden meer indruk maakten
dan die van zijn collega bovengenoemd.
We mogen ook niet uit het oog verliezen
dat het program van het kabinet-de Geer
onder haar vele leuzen ook deze telde:
Belastingverlaging en Uitgavenbeperking.
Wat moet een onderwijs-minister-in-Kik-
kerland, het hoofd vervuld van groote
plannen, zich dan toch ongelukkig gevoe
len bij de gedachte van kikkers geen vee-
ren te kunnen plukken en hun toch te
moeten geven, wat hun z.i. toekomt.
De uitsluiting opgeheven.
Heel het Roer-gebied herademt, nu
Maandag de uitsluiting van plm. 200,000
arbeiders in de metaalindustrie een eind
heeft genomen en de fabrieken haar poor
ten weer hebben opengesteld. Gelukkig,
want groote schade is in die vijf weken
dat de uitsluiting geduurd heeft, alom be
rokkend. We noemen de miljoenen, welke
aan de rijkskas moesten worden onttrok
ken ter ondersteuning van uitgesloten
werkkrachten. Hun patroons weigerden
zich neer te leggen bij de algemeen als
rechtvaardig geoordeelde scheidsrechter
lijke uitspraak, hoewel deze door de Min.
van Arbeid bekrachtigd was. De Midden
stand in het getroffen district heeft een
gevoelige klap gehad. We vernamen zelfs,
dat te Dusseldorp en omgeving tientallen
winkeliers hun zaak hebben moeten slui
ten.
Uitgevochten is de zaak nog niet, maar
voorloopig zijn de arbeiders op de oude
voorwaarden weer te werk gesteld. De
socialistische minister Severing, vroeger
metaalarbeider en daardoor met de me
taalindustrie van nabij bekend, zal als
scheidsrechter optreden. De staatsrech
ter had de arbeiders zes pfenning loons-
verhooging per uur toegezegd, maar de
patroons wilden hiervan niets weten. Hoe
de afloop van deze voorloopig gesuste
strijd zal zijn, wagen we niet te voor
spellen. Maar vast staat al wel, dat de
werkgevers de publieke opinie tegen zich
hebben.
Rijnland. De geleerden zijn het niet eens.
Waar het met die ontruiming van het
Rijnland en de Duitsche herstelbetaling
heen moet? Het ziet er niet naar uit, dat
we dit jaar nog een bevredigende oplos
sing zullen aanschouwen. De oorzaak is
niet ver te zoeken: „De geleerden zijn
het niet eens."
Art. 431 van het Vredesverdrag houdt
in, dat de bezettingslegers onverwijld
zullen worden teruggetrokken, wanneer
Duitschland, voor de vijftien jaar om zijn
aan alle uit het onderhavige tractaat
voortvloeiende verplichtingen voldoet.
Over de uitlegging van deze regelen
zijn de Engelsche meesters in de Rechten
het met hun rechtsgeleerde broeders in
Duitschland oneens. De Engelsche poli
tici met Chamberlain aan het hoofd hou
den het met hun eigen juristen en bewe
ren, dat Duitschland absoluut geen recht
op een vervroegde Rijnlandontruiming
kan en mag laten gelden. Eerst moet de
overwonnene „Sijmen, die betalen
moet" al zijn plichten, groot en klein,
heel precies zwart op wit gesteld, hebben
vervuld. En toch zou Engeland niet on
willig zijn over vervroegde ontruiming
Duitschland te spreken, als Frankrijk en
België maar willen „meedoen". In
Duitschland heeft Chamberlain's speech
bittere gedachten gewekt. Men oordeelt
daar dat Duitschland verdient, dat de
tegenpartij zijn wenschen inzake ver
vroegde ontruiming inwilligt, wanneer het
aan de loopende, reeds vervallen ver
plichtingen jegens haar heeft voldaan. Ook
heeft men tot zijn groote teleurstelling
daar weer moeten vernemen, dat zoowel
Frankrijk als Engeland herstelbetaling en
ontruiming-Rijnland met elkaar in ver
band wenschen te brengen, welke samen
hang Duitschland in het geheel ten stel
ligste ontkent. Trouwens men herin
nert Chamberlain aan de gedenkwaardige
woorden van Churchill, die beide zaken
geheel apart wenschte te behandelen om
dat ze met elkaar niets hadden te maken.
Aldus is de omschrijving van de klip,
waarop de politieke scheepjes moesten
stranden. Wie zal straks ter redding tij
gen? Niet slechts het lot der bemanning
maar dat van een heel volk, ja van meer
dere volken hangt af van de oplossing
van dit netelig probleem. G.J.D.
DRANKBESTRIJDING.
Men verzoekt ons te plaatsen:
Men is zich in Finland er van bewust,
dat ondanks, of beter gezegd: ter onder
steuning van het drankverbod, de anti-
alcoholische opvoeding niet mag worden
verwaarloosd. In verband hiermee wordt
de jaarlijksche „onthoudersweek" met
steeds toenemende intensiteit gevoerd.
Ditmaal had deze „Blauwe Week" van
411 November plaats. Duizenden drank
bestrijdersvergaderingen werden gehou
den, massa's geschriften zijn verspreid.
De radio werd in dienst der propaganda
gesteld; zoo werd de actie geopend met
een radio-rede van de Minister van Ar
beid. Ook de Minister-president liet zich
tijdens deze week door middel van de
radio hooren.
Het schijnt dat de moeilijkheden die
een bevredigende doorvoering van het
verbod iu de weg staan, langzamerhand
worden uit de weg geruimd. Het groote
aantal verstrekkingen van alcohol op me
disch advies dat tot misbruik leidde, is se
dert 'n beperkend voorschrift, sterk afge
nomen. De Finsche Staat bestrijdt met
alle macht de alcoholsmokkelhandel en
verwacht in deze veel steun van een mo
gelijk ingrijpen van de Volkenbond.
AFSCHEID VAN Dr. GRAMBERG.
Sinds de zomer van het vorige jaar ver
toeft de heer K.P.C.A.Gramberg zen
deling-arts op het Doopsgezinde Zen-
dingsveld met verlof hier te lande.
Thans is de tijd van zijn vertrek naar
Indië nabijgekomen. De ure der uitzen
ding is bepaald op Zondag 16 December
des avonds om half negen in de Doops
gezinde kerk te Amsterdam, Singel 454
bij het Koningsplein. Gedurende de tijd
van zijn verlof heeft de heer Gramberg
in de meeste Doopsgezinde gemeenten
hier te lande het werk der medische zen
ding bekend gemaakt en aanbevolen. Vele
Doopsgezinden in Nederland hebben hier
door de waarde van deze arbeid leeren
zien en voor deze vorm van zending war
me belangstelling opgevat. Verwacht mag
worden, dat velen uit onze broederschap
de zendeling-arts uitgeleide zullen doen
door tegenwoordig te zijn bij de plech
tigheid zijner afvaardiging. Zes jaren van
stoere arbeid wachten de dokter weder
om op Java in opdracht van Doopsgezind
Nederland.
Hij mag vertrouwen daarbij gedragen te
worden door de geestelijke bijstand onzer
broederschap, welke hem ook moge blij
ken op de avond zijner uitzending.
Waar Dr. Gramberg de vorige maand
ook op Texel is geweest, en ook hier
groote belangstelling voor zijn prachtig
werk heeft gewekt, is het plan, dat Ds.
Alb. Vis Zondagavond a.s. zijn uitzen
ding te Amsterdam zal bijwonen, als be
wijs voor Dr. Gramberg, dat ook de
Doopsgezinden op Texel met hem en zijn
werk meeleven. Daardoor zal de avond
dienst in de Doopsgezinde kerk te den
Burg komen te vervallen, maar inplaats
van Zondag, gehouden worden op Vrijdag
14 Dec., gewoon 'savonds 7 uur. Voorde
getrouwe bezoekers der avondgodsdienst
oefeningen zal er wel geen bezwaar zijn,
in plaats van Zondagavond, Vrijdagavond
de dienst bij te wonen. (Ingezonden.)
R.K. TOONEELCLUB—I.L.B.
Door R.K. Tooneelclub I.L.B., dames-
afdeeling, is in studie genomen:
Familie-juweelen, tooneelspel in 2 be
drijven, door A.C.M.Weijers en JanGros-
feld, en
Bekroonde Kaatje, klucht in een be
drijf door Jos. Eckerskorn, bewerkt door
P.Gerdas. Half Jan. 1929 zal de uitvoe
ring plaats vinden.
Daar
kun je met
afblijven.'
COLLECTE Dr. SCHAEPMAN-FONDS.
De collecte voor het Dr. Schaepman-
fonds, gehouden door het bestuur der
R.K. Kiesvereeniging te den Burg, heeft
opgebracht: f329,60.
NIEUWSTE SNUFJE. In enkele nieuwe
villa's te Edgbaston, heeft men in de ver
schillende kamers microfoons geïnstal
leerd, zoodat men opdrachten kan geven
aan personen in de keuken waar zich
een luidspreker bevindt. Hier is geen
microfoon geplaatst, zoodat men in de
huiskamer gespaard blijft van eventueel
gemopper van dienstbaren.
FOTO-TELEGRAFIE. In Engeland
gaan er stemmen op tegen de beeld-uit
zending. Men betwijfelt of de resultaten
wel tegen de gemaakte onkosten opwe
gen. Een Engelsch radio-amateur schrijft
zelfs: „Ik persoonlijk vind, dat het pure
geldverspilling is om beelden uit te zen
den, die misschien volmaakt zijn, maar
die men toch in elke krant, die men voor
een stuiver koopt, kan vinden."
POLITJE-RADIO. In Duitschland,
waar de politie ook veel gebruik maakt
van radio, heeft men reeds herhaaldelijk
misdadigers met behulp van dit middel
weten op te sporen. Onlangs zijn. op deze
wijze weer twee ontvluchte gevangenen
achterhaald.
Misschien mopperden enkele luiste
raars, omdat het programma voor poli-
tie-berichten onderbroken moest worden,
maar wanneer zij de resultaten bemerken,
zullen zij in de toekomst ongetwijfeld een
andere houding tegenover de radio-poli-
tie-berichten aannemen.
PROEFNEMINGEN. Het aardrijks
kundig Genootschap in Georgië doet op
het oogenblik proefnemingen met draad-
looze telefonie in de Kaukasus op ver
schillende hoogten, teneinde de geluid
sterkte na te gaan op gebieden, die 2400
en 2600 meter boven de zeespiegel liggen.
RADIO-AUTO'S. De Stutz Motor
Co. of America heeft juist een nieuw
model wagen in de handel gebracht, die
voorzien is van een radio-ontvanger. Sto
ringen door de motor zijn uitgesloten.
De antenne is verwerkt in de dakbedek-
dekking; aan het platvorm is een kleine
luidspreker bevestigd.
ACOUSTIEK. Bij een uitzending, die
onlangs plaats had vanuit het Grand
Hotel te Eastbourne, is gebleken, dat hier
een acoustiek is, die voor radio-uitzen
dingen ideaal genoemd mag worden. Bij
het bouwen van de studio's in „Broad
casting House", te Londen, zal men ook
zeker met de ervaringen in het Grand
Hotel rekening houden. Het is echter
reeds meermalen gebleken, dat in twee
zalen, die uiterlijk zeer weinig verschillen
niettemin een enorm verschil in acoustiek
te bemerken is.
GREEN WICH-TIJDSEIN. Zooals
men reeds zal hebben opgemerkt wordt
het Greenwich-tijdsein in de laatste tijd
om 6,35 uur in plaats van 6,50 uur n.m.
uitgezonden.
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 5C ct. lodere regel meer: 10 ct.
Dozelfdo advertentie 4 maal goplaatst wordt 3 maal borokond.
BIJ abonnement lagoro regolprljs,
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
r i ii ui ii i i v» i
