PUROL
BEHOORT U
1
geneeskrachtig
lekker!
Weet U wel
dat u op een wettig Unie
briefje van f 3,50 'n bedrag
van 4250 gSd. kan winnen.
KéC-
ADVERTENTIEN
Springende
Handen
Ruwe Huid
nen vinden, een plan tot stichting eener
nieuwe sluis. Deze kwam er de Nieuwe
Waaldersluis maar het had heel wat
voeten in de aarde. Ze zag het licht in
1908 en kan wel 600 kub. M. per minuut
verzetten, hetgeen voornamelijk aan haar
groote diepte moet worden toegeschreven.
Evenwel bracht deze sluis weer eens dui
delijk aan het licht, hoe noodzakelijk het
is, dat de begraving eens duchtig onder
handen wordt genomen. De afwaterings
kanalen zijn te nauw, maar bovenal te on
diep.
Kanaal contra tram.
Wat bleek voor beide een rem?
Hebben de kanaalplannen, waarvan me
nigeen op Texel cenige jaren geleden het
hoofd vol had, in het waterschapsleven
nog een rol gespeeld? zoo informeerden
we verder.
Ja, daarover is veel te doen geweest.
Dokter Wagemaker gold algemeen als de
woordvoerder van hen, die de wensche-
lijkheid van een tram wilden bepleiten,
zelf zag ik in de aanleg van een kanaaL,
dat zich van Oudeschilü via de Waal tot
den Burg zou moeten uitstrekken, meer
heil. Op initiatief van dokter Wagemaker
werd ten slotte een vergadering belegd
in hotel „Texel" waarin voorstanders van
tram en kanaal hun ideeën konden uiteen
zetten en verdedigen. Het resultaat was,
dat tot verwezenlijking van het plan-
Wagemaker de eerste stappen zouden wor
den gedaan, evenwel met dien verstande,
dat het plan-Dijt zou worden gesteund,
wanneer het andere geen levensvatbaar
heid mocht blijken te bezitten. Vóór ech
ter van het een of ander iets komen kon,
brak de wereldoorlog uit. Noch het ge-
gemeentebestuur, noch het polderbestuur
hebben gelegenheid gevonden van hun
gevoelen in deze gewichtige kwesties te
doen blijken.
Wel is in de dagen, dat de heer Dijt
als wethouder onzer gemeente fungeerde,
nog een adres gericht aan de minister
met het verzoek zijn medewerking te wil
len verleenen tot de aanleg van een ka
naal met binnenhaven op Texel, maar men
klopte aan doovemans deur. De minister
wenschte er geen cent aan te besteden,
ook niet, wanneer provincie en gemeente
ieder voor een derde deel in de kosten
bijdroegen. Hiermee kon men zoowel tram
als vaart „van de baan geschoven" be
schouwen. Toen later de nieuwe weg
den Burg—Oudeschild tot stand kwam en
het autoverkeer gaandeweg toenam, raak
ten de plannen al meer en meer op de
achtergrond en thans is er zeker wel nie
mand, die het voor een van beide nog zou
durven opnemen. Zou het kanaal voor een
deugdelijke afwatering van het Oostelijk
deel van het waterschap onschatbare
diensten hebben kunnen bewijzen, thans
zal naar andere middelen moeten worden
omgezien.
Wegenaanleg.
Kunt u nog iets vertellen uit de ge
schiedenis van de wegenaanleg? Oaf die
nimmer moeite? Zoo vroegen we.
Nu, dat ging niet altijd over rozen.
Toen ik dijkgraaf werd lag er een plan
gereed voor de aanleg van vier wegen,
n.l. van Spanger-, Ooster-, Wester- en
Zuidhaffeler weg, in de kosten waarvan
door gemeente, rijk en provincie zou moe
ten worden bijgedragen. Provincie en ge
meente waren niet onwillig de gevraagde
subsidie te verleenen, maar het Rijk hield
de strengen stijf. Reeds 'n paar maal heb
ik persoonlijk een beroep op de minister
gedaan, maar telkens stuurde hij mij
„met een kluitje in het riet", zeggende:
„Ik zal wel eens kijken en trachten een
bedrag op de begrooting te plaatsen".
Toen ik hem voor de derde maal bezoe
ken zou, heb ik mij eerst tot de Commis
saris der Koningin gewend. Ik gaf hem
als mijn meening te kennen, dat ik de
aanvrage nu maar als afgedaan zou be
schouwen, wanneer het parool weer ,,'k
Zal wel eens kijken" luidde. Er moest
nu toch een einde aan komen, want de
verbetering van andere wegen werd er
door opgehouden. Wanneer we de kosten
van zulke voorname wegen uit eigen por-
temonnaie gingen bestrijden, zou de kans
voor minder belangrijke wegen subsidie
te krijgen, wel zeer zijn gedaald. Wat er
verder precies gebeurd is, weet ik niet,
maar mijn derde poging had succes. De
minister had de noodige gelden in dc
begrooting opgenomen. Er was dus een
begin.
Wat verder nog van belang is gebleken
was ons besluit, dat ieder, die de aanleg
van een weg begeerde, zelf voor het ver
voer der materialen zorgen moest. Dit
middel werkte prachtig, leder wist, dat
hij op die manier offeren moest en werd
dc stroom van aanvragen min of nieei
gestuit. Op deze manier kon het water
schap over het aigemeen de fondsen vooi
die aanleg wel vinden.
120 K.M. wegen.
Hoeveel K.M. omvat het wegennet van
de polder wel? gingen we verder.
Wel 120 KJV1., waarvan wel 100 K.M.
eerst zandwegen waren of andere nauwe
lijks beloopen paden. Aan wegenaanleg
heeft het waterschap ook wel groote som
men ten koste gelegd.
De molen in 't Noorden.
Wat heeft u met de molen in 't Noor
den voor? Is daarop thans met het oog
op de ontwatering alle aandacht gecon
centreerd? waagden we verder te infor-
meerên.
Onze plannen, zoo zette de heer Dijt
rustig uiteen, hebben dienaangaande nog
geen vaste vorm aangenomen. Vaststaat
evenwel, dat de huidige afwatering ons
niet bevredigt. Op welke wijze hierin
verbetering zal worden gebracht is nog
niet zeker. In ieder geval zal ook de
begraving onze volle aandacht eischen.
Lagere ebstanden.
Welke invloed zal de Zuiderzee-afsluit-
dijk, wanneer die in 1933 gereed zal zijn,
aan de kust hier doen gelden? vroegen
we verder, wetende hiermee op een ter
rein te komen, waarop de aangesprokene
zich al zeer goed thuis moet gevoelen.
De heer Dijt toch kennen we als iemand,
die biezonder gaarne „grasduint" in wa
terstaatkundige problemen, en wel in het
biezonder van het Zuiderzee-vraagstuk
studie heeft gemaakt. Op onze vraag wees
hij ons dan ook naar een duidelijke kaart
in een lijvig boek, dat het bekend Lorentz-
rapport bevat en waarin onze dijkgraaf
zich bij voorkeur verdiept. Toelichtend
deelde hij mee, dat na de afsluiting der
Zuiderzee de dagelijksche ebstanden 15
cM. lager dan nu zullen zijn. Dit zou de
ontwatering zeer ten goede komen, zoo
niet de afwateringskanalen nog een be
langrijke verbetering moesten ondergaan.
Dijkverbetering.
Kunt u nog eenige belangrijke feiten
noemen met betrekking tot de dijken,
welke zeker een belangrijk deel van uw
aandacht hebben opgeëischt? zetten we
door, op gevaar af, de dijkgraaf te „over
vragen" en van de verleende gastvrijheid
misbruik te maken.
Met uitzondering van die van 't Noor
den zijn de dijken, ter lengte van 10 KM,
op 3.60 M. boven volzee gebracht. Eerst
reikten ze op de laagste plaatsen niet
hooger dan 2.45 M. Stormvloeden wezen
ten duidelijkste op een noodzakelijke ver
hooging. In 1894 steeg het tot 18 cM. be
neden de kruin van de dijk.
De dijkverhooging, waarmee toen aan
gevangen werd, is na 1904 met gang
voortgezet.
Een doorslaand succes.
Na de storm van 1914 werd op de dij
ken de betonband aangebracht. Met zicht
baar genoegen zette de heer Dijt op ons
verzoek de voorgeschiedenis uiteen. De
storm van 29 Dec. 1914 richtte ook aan
Texel's dijken een groote verwoesting
aan. Door spoedig en degelijk ingrijpen
waren aan die van de Dertig Polders op 1
januari 1915 de voorloopige herstellin
gen reeds verricht, waarover de Prov.
Opzichter ten zeerste verwonderd bleek.
Kort daarna werd een betonband aan
gebracht van een door de heer Dijt
voorgestelde en door de Waterstaat goed
gekeurde constructie. Aldus was met dit
werk f 3500 minder gemoeid dan het ge
val zou zijn geweest wanneer het vol
gens de constructie van Waterstaat zou
zijn geschied: een zeer knap staaltje van
bekwaamheid en durf, van vasthoudend
heid en doorzettingsvermogen.
Licht en donker.
Of zich nooit eens donkere wolken bo
ven het Waterschap hebben samengepakt?
De heer Dijt noemde ons twee staaltjes
welke we hier beknopt zullen weergeven:
Een wonderlijke ontdekking.
In 1906 raakte het waterschap in rep
en roer. Kort nadat gemeentesecretaris
Ruibing secretaris van het waterschap ge
worden was, kwam deze tot de ontdek
king, dat het met de verkiezing van le
den van het Dagelijksch Bestuur nooit
in de haak was geweest. Men had zich
daarbij, zoo bleek hem, nooit aan hei
reglement gehouden, zoodat al die leden
onwettig waren benoemd. Hierover ont
stond echter verschil van meening. Over
de lezing van het reglement ontbrandde
een heftige strijd. „Leden van het Dag.
Bestuur worden door de Hoofdingelanden
benoemd", zoo luidde het omstreden ar
tikel. De een beschouwde de leden van
het Dagelijksch Bestuur als hoofdinge
landen, de ander niet. Hier zat 'm de
knoop. Na veel geharrewar werd deze
echter doorgehakt, waarna bij de volgende
verkiezing toen de zes leden van het
Dag. Bestuur meestemden een dei-
leden van dit bestuur gewipt werd. Dit
had men reeds zien aankomen en hierin
ligt danook de verklaring van de woelige
dagen, welke aan deze verkiezing voor
afgingen.
Bijna afgetreden.
In 1908 gaf een misverstand tusschen
een landeigenaar en het Dag. Bestuur
.nzake onteigening aanleiding tot een ern
stig geschil. Er werd in Haarlem schaam
teloos gelasterd, waarin de dijkgraaf aan
leiding vond als zoodanig ontslag te vra
gen. Op aandrang v.d.Comm. dër Koiringin
nam de heer Dijt zijn verzoek echter te
rug. Op Texel werd in een vergadering
met de betrokken boeren de zaak tot
klaarheid gebracht Voor laster bleek ie-
al tot de menschen, die
Roode of Gele Pool
regelmatig gebruiken?
Ook U bevalt
het zeker.
essftS»-
£s-i CS -niet:
dere grond te ontbreken. Verder werd
tot aanleg van de weg besloten, zij het
ook volgens een gewijzigd plan.
De opzichters.
Welke opzichters de dijkgraaf bij de
volvoering van zijn plannen in de ach
terliggende kwart eeuw terzijde stonden?
Eerst de heer Hillenius, vervolgens de
heer Visser, die het langst in dienst van
het waterschap bleef, daarna de heer
Eecen en thans is het de heer J.v.d.Pijl,
die zijn beste krachten geeft.
Nog een kras staaltje.
Als een kras staaltje van doorzicht en
kennis memoreeren we nog het aanbren
gen van de pijp in de dijk bij de molen
in het Noorden. Tot tweemaal toe was dit
werk reeds aanbesteed, resp. voor f4000
en f 6000.maar beide keeren tever
geefs. De tweede aanbesteding leidde zelfs
tot een proces met de aannemer, die het
werk opgaf. Toen de heer Dijt dijkgraaf
werd, lag een derde plan in ontwerp al
gereed; de raming was f 13000.De
dijkgraaf slaagde er nu in, een belangrijke
wijziging in het ontwerp aan te brengen
en smaakte het genoegen het werk voor
slechts 1500,— aan een aannemer te kun
nen opdragen.
„Wat komen zal".
En kunt u nu nog iets meedeelen over
plannen, welke u nog denkt voor te be
reiden of uit te werken zoo vroegen
we tenslotte.
Voornamelijk zoo luidde het ant
woord zullen we ons bezighouden
met plannen, strekkende de bemaling en
de ontwatering aan de eisch te doen be
antwoorden. Verder zal moeten worden
overgegaan tot verzwaring der dijken
daar na afsluiting der Zuiderzee in 1933
de stormvloedstanden van 65 tot 79 c.M.
hooger zullen worden dan thans het ge
val is. Het gaat bezwaarlijk aan de verde
re zaken publiciteit te geven. Dit kan ge
schieden als de plannen vaster vorm heb
ben aangenomen.
Tot slot.
Na deze inlichtingen, ons heel genoeg
lijk onder het genot van een kop thee
verstrekt, hebben we het niet verder aan
gedurfd door verder vragen het geduld
van onze dijkgraaf langer op de proef
te stellen. We namen afscheid en gingen
heen in de stellige overtuiging, dat het
waterschap de Dertig Polders in deze
krachtige persoonlijkheid een even be
kwame als wilskrachtige figuur de
juiste man op de juiste plaats gevonden
heeft.
Dat het werk van de heer J.S.Dijt
waardeering vond ook buiten Texel's
dijken moge blijken uit het feit, dat de
Landsvorstin hem in Maart 1914 in bie-
zondere audiëntie met nog drie groote fi
guren uit den lande ontving. Eveneens
spreekt die achting duidelijk uit het Ko
ninklijk Besluit, waarbij hij 31 Augustus
1927 tot Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau werd benoemd.
Hiermee willen we ons artikel beslui
ten. We hopen erin te zijn geslaagd u
eenig denkbeeld te geven van de onge
twijfeld zeer belangrijke invloed, door de
terecht geachte jubilaris de laatste 25
jaar op de gang van zaken in het groote
waterschap uitgeoefend.
bngros bij J. F. v. LIESnOUT AlKmaar
en Fa. JAC. VERFAILLE den Helder.
Bevrijd uw lichaam van urinezuur. 135
Bij verzwakte nieren brengen urinezuur
en andere vergiftige onzuiverheden uw
heele gestel in de war. Daarom is het zoo
gevaarlijk om waarschuwende verschijn
selen te verwaarloozen zooals rugpijn,
urinestoornissen, blaaskwalen, rheumati-
sche pijnen, stijve en gezwollen gewrich
ten, gruis of neerslag in de urine, ischias
en spit, gerommel in de ooren, hoofdpijn,
duizeligheid, blaasontsteking, chronische
rheumatiek en zenuwachtigheid.
Gij dient de behoorlijke werking uwer
nieren te herstellen, waardoor zij de ver
giften uit uw bloed filtreeren. Het is on
verantwoordelijk om de kans te loopen,
dat zich blaasontsteking, chronische rheu
matiek, waterzucht, steenvorming in de
nieren of blaas, en gevaarlijke chronische
nierziekten ontwikkelen.
Duidelijk is, dat gij bijtijds uw nieren
moet opwekken en versterken. Wacht niet
langer! Gebruik Foster's Rugpijn Nieren
Pillen, het specifiek niermiddel, in geheel
Nederland om zijn succes bekend. Duizen
den dankbare mannen en vrouwen zeggen,
dat Foster's Pillen hen geholpen hebben,
en zij kunnen ook u gezond maken en
houden.
Verkrijgbaar (in glasverpakking met geel
etiket let hier vooral op) bij apotheken
en drogisten a f 1.75 per flacon. 32
GEBOREN:
GERARD
zoon van H. BOOGAARD
E. E. BOOGAARD-Haakman.
Zevenhuizen, 13 Maart 1929.
Eenige kennisgeving voor Texel.
Hiermede vervullen wij den treurigen
plicht U kennis te geven van het
overlijden van onze geliefde Vrouw en
zorgvolle Moeder,
MARRETJE THOMASSEN,
Echtgenoote van A. v. d. Werf,
in den ouderdom van ruim 55 jaar.
Uit aller naam,
A. VAN DER WERF Dz.
Eierland, Texel, 13 Maart 1929.
Hiermede vervullen wij den treurigen
plicht U kennis te geven van het
overlijden van onze geliefde dochter,
zuster, behuwdzuster en tante,
MARRETJE THOMASSEN,
echtgenoote van A. v. d. Werf,
in den ouderdom van ruim 55 jaar.
Uit aller naam.
Th. THOMASSEN.
Eierland, Texel, 13 Maart 1929.
Heden overleed onze innig geliefde
Man en Vader,
P. VERMEULEN Nz„
in den ouderdom van 47 jaar.
Wed. J. VERMEULEN-Knol
en Kinderen.
Z. Haffel, 13 Maart 1929.
Heden overleed na een kortstondige
ziekte onze geliefde Man, Vader, Be
huwd- en Grootvader
WILLEM VEEN,
Echtgen. van Antje Bruin,
in den ouderdom van 85 jaar.
Namens de Familie,
Wed. W. VEEN.
Oudeschild, 14 Maart 1929.
Heden overleed na een kortston
dige ziekte mijne geliefde Echtgenoote
JOHANNA HAGENAAR,
in den ouderdom-van 78 jaar.
Jac. BRU1JN Pz.
Haven Oudeschild, 14 Maart 1929.
Heden overleed onze beste Man,
Vader, Behuwd- en Grootvader,
DIRK PIETERSZ. BAKKER,
in den oudej-dom van 70 jaar.
Den Burg, Texel, M. BAKKER-Kalis
J. BAKKER
A. C. BAKKER-Keijser
en Kinderen.
Weltevreden (Java) J. OUBORG-
Bakker.
P. OUBORG.
Haarlem, E BAKKER.
Den Burg, Texel, 14 Maart 1929.
Trekking 18 Maart.
HANS Z1JM, den Hoorn.
bon» »coi
-er. mooie houten pijp,
