Texelsche Courant van Zaterdag 23 Maart 1929, dat beteekent: goedkoopzuinig en op de juiste manier wasschen! Filmavond TWEEDE BLAD {zonder toevoeging BE ZUIDERZEE FILM, Ouwe Sunderklaas op Texel Slechts ééa avond Woensdag 3 April. Waarschuwing. slechts één avond Texelsche Berichten 9@ Zuiderzeefilm. gaft#SU»* georganiseerd door de „Texelsche Courant." geêuUAen\ Eenig Importeur E. Ostermann Co's Handel Mij., Amsterdam -Fabrikonte: Henkei Cie. A. G., Düsseldorf waarin opgenomen de viering van „Een ontroerend meesterwerk van groote en weelderige schoonheid, speciaal ook voor Texel van diepe beteekenis". en wel in Hotel „TEXEL" op De film wordt toegelicht door den heer D. J. v. d. VEN, folklorist te Oosterbeek, en geprojecteerd door de heer W. SCHEFER operateur van de Orion-filmfabriek te den Haag. Zie verder de redactioneele kolommen. Zaalopening half 8. Aanvang te 8 uur precies Kaarten vanaf Woensdagavond 7 uur uitsluitend verkrijgbaar in BOEKHANDEL PARKSTRAAT a f 1,— per stuk. (NIET aan de zaal). De totale opbrengst der Zuiderzeefilm vertooning komt, na aftrek der gemaakte kosten, geheel ten goede van de afd. TEXEL van „WITTE KRUIS" en „WIJK VERPLEGING", wier groote beteekenis vooral in de laatste weken wel sterk op den voorgrond is getreden. We willen er met nadruk op wijzen, dat de film i wordt vertoond. Wie niet wil worden te leurgesteld, wachte dus geen dag langer met het koopen van een toegangsbewijs. Er worden geen kaarten gereserveerd en geen plaatsen besproken. De vertooning van de Zuiderzeefilm belooft een groot succes te zullen wor den. De kaarten gaan grif van de hand en werden reeds de eerste avond van de verkoop tot een aantal ver boven onze verwachting geplaatst. We durfden het ons ook nauwelijks anders denken; immers moesten we wel op een groote toeloop rekenen om een filmavond te kunnen voorbereiden, zoo als tot nog toe slechts in de groote plaat sen van ons land geboden werd. Zoo er gens, dan moest deze rolprent toch op i exel een goede ontvangst wachten, om dat hier toch een belangrijk deel van de film opgenomen werd en honderden be kende personen op het doek zullen ver schijnen, hetgeen juist voor de bezoekers een der grootste attracties uitmaakt. Zekerheid omtrent die groote toeloop hadden we niet; vandaar dat we de toe gangsprijs voor een ieder op een gulden moesten stellen, teneinde de kosten ge heel of anders toch grootendeels te doen dekken. Mocht die prijs te hoog getaxeerd blijken te zijn en dientengevolge de avond een batig saldo opleveren, gaarne zullen we het afstaan aan Wijkverpleging en Witte Kruis (zie hierover ook het vorige nummer.). De Zuiderzeefilm Wist de lezer, dat het negatief van deze film als een kost baar historisch-folkloristisch document wordt bewaard in 's Rijks-filmarchief te den Haag Wist gij, dat op deze film vastgelegd is al hetgeen door de Zuiderzee- drooglegging dreigt verloren te gaan, op de eilanden en langs de Zuiderzee En dat de film meermalen een ontroerend en schoon beeld geeft van de folklore en volkscultuur der Zuiderzeebevolking? De film bestaat uit zes deelen en be- bepaalt allereerst onze gedachten bij de drooglegging der Zuiderzee. Vervolgens gaan we aan boord van een inspectievaar tuig de Zuiderzee op op een mooie Maartsche ochtend ter haringvangst, j In tal van prachtige, levendige tafereelen heeft de film heel die bedrijvigheid van ten doode gedoemde visscherij vastgelegd We brengen bezoek aan Marken na een verrassend mooie tocht over de Gouwzee en leeren daar de kunst van het volk en de vreugde der kinderen kennen. We rei zen naar Spakenburg in wintertooi en zien daar de haven door ijs geblokkeerd Verder trekken we met spieringvisschers de bevroren Zuiderzee op, terwijl winter nevelen zwaar hangen over de grijze, wijde ijsvelden. „De oogst van de Zuider zee" is op meesterlijke wijze vereeuwigd, evenals de verdwijnende bedrijven en huisindustrieën rond die zilte plas. We doen hier slechts een greep uit het zeer uitvoerig tekstboekje, dat wel 32 blz. druks bevat en in de Boekhandel verkrijgbaar is. Opmerking verdient dat de film niet muzikaal wordt geïllustreerd het tekstboekje spreekt hiervan wèl. Om de enorme kosten moesten we hiervan op advies van de heer v.d.Ven trouwens afzien. We willen besluiten met een fragment uit dat boekje. Wie mocht denken, dat ten N. van het IJ de meest nuchtere bevolking van Ne derland woont, zal niet weten hoe hij het heeft, wanneer hij op Ouwe Sunder klaas op Texel mocht komen. Want het is daar gaat het verder vooral in de avonduren tusschen 8 en 11 een echt carnaval. Zonder verklaring zou men de gefilmde tafereelen zeker ontleenen aan Brabantsche of Limburg- sche vastenavondvieringen en zeker zal men ze het laatst zoeken op dat rustige schapeneiland in het hooge noorden. Toch is het waarheidsgetrouwe filmbeeld een slechts flauwe weergave van al hetgeen er zich op Ouwe Sunderklaasavond 1927 heeft afgespeeld in dat vriendelijke en leutige dorpje den Burg. Met volle medewerking van Texel's vriendelijke burgemeester en met de ge waardeerde hulp van het ministerie van oorlog en van de commandant van het corps genietroepen, die een tweetal Pac kard automobielen met zware lichtinstal laties ter beschikking stelde, is het de heer v.d.Ven mogen gelukken deze Ouwe Sunderklaasviering als een pendant van de Volendamsche te vereeuwigen. Des middags trok een bonte schaar kleine Sunderklaasjes het dorp door. En kele kinderen waren volgens de oude tra ditie gestoken in vader's jas of moeder's rok en herinnerden zoo uitgedost aan de oude mannetjes en wijfjes, die op Onnoo- zele Kinderendag in Zuid-Nederlandsche steden als Tilburg en Venlo rondloopen, maar de meeste waren toch gekleed als Pierrots en Pierrettes, clowns en harle kijns. Met hooge faussetstemmetjes praat ten er de meikes achter hun vitrage-mas kers en al maar toeterend op hun trom petten een enkele had nog de oude koehoorn als blaasinstrument trachtten er de jongens onherkenbaar te blijven. Ook het ezeltje-rijden was die middag een echt pretje en zoo gaan er gauw een paar uren voorbij, waarin heel het dorp meeleeft met de pret der kleinen. Doch wanneer het donker gaat worden, dan komen zeer angstwekkende figuren te voorschijn, die, gehuld in gonjezakken, zware kettingen rinkelend over de stra ten slepen en met de bezems de kleine Sunderklaasjes achterna zitten. Deze vluchten dan snel naar alle kanten onder het angstig geroep van: „De streetvegers" Deze „streetvegers" zijn uiterst interes sante, folkloristische midwinterverschij ningen, die we op Ameland als „baan vegers", in de Engelsche Christmas- en Tiroler Nikolo-spelen terugvinden. Het feit, dat onder de Texelsche Sunderkla- ook vroeger altijd een „dokter" rondliep en wel als „keezentrekker", met een ge weldige nijptang gewapend, wijst weer op overeenkomst met buitenlandsche mid- wintersche volksspelen, die een overgang dramatiseeren van het oude naar het nieu we jaar in de periode van de joeltijd. Maar naast deze telkens terugkeerende figuren zijn er ieder jaar tal van deze voorstellingen verband houdend met wat in de gemeenteraad behandeld is Satierieke straat-revue-scènes vervangen thans de vroeger vermaarde Texelsche burenruzie. Zoo is er in die rumoerige jolige Ouwe Sunderklaasavondviering een uitlaat der eilandbevolking te signaleeren en daar goede burgerzin excessen voor komt hebben wij in dit Ouwe Sunder- klaasfestijn een der mooiste en zuiverste dorpsfeesten te conserveeren. Ofschoon de zoeklichten der genie eerst niet wilden functionee'rcn, kwam daarin onder leiding van luitenant Mulder al spoedig verbetering, terwijl geen moment de feeststemming verbroken werd. Verder verschijnt op de film „de beer", die ook in de midwinterommegangen langs de Oostzee optreedt. Verder de „barbier", die iedereen inzeept, de schar reljoden, die doode krabben en zeesterren als „zeebanket" venten, de zeer omvang rijke „bakers" met hun „buitjes", de koop lieden met hun traditioneele „weerboom- pjes, kortom, al de folkloristische typen, die over heel Europa een rol spelen in midwinter-ommegangen werden in het fel le schijnsel der electrische schijnwerpers voor de lens gebracht. Maar ook waren er historische verschijningen als de meikes in de mooie oud-Texelsche dracht met de kaperhoed en de fijne kanten flodder muts, terwijl een vrouwtje zedigjes stil het spinnewiel onder haar arm van huis tot huis droeg, om daar onder tractatie van een kopje chocolade (sukkelaat) het wieltje lustig te laten snorren.. Immers, volgens oud gewoonterecht, is iedere Sunderklaas vrij overal in- en uit te loopen. En van die gelegenheid wordt een zeer ruim gebruik gemaakt. Dat be wijzen de koddige opnamen van „de eeu wigdurende visite", welke ds. Vis en zijn; vriendelijke echtgenoote op Ouwe Sun derklaasavond 1927 te ontvangen hadden tot ver over twaalven. Telkens zien wij dat typen, die wij zoo juist op de don kere straat ontmoetten, hun opwachting maken bij dominee en dcmineesche, die iedereen een waarlijk zeer heusche ont vangst bereidden, ook zelfs aan hen, die vanachter hun masker dominee leelijke strikvragen stelden en hem af en toe wel, eens een steek onder water trachtten te geven. Maar daarvoor was het nu een maal Ouwe Sunderklaas op den Burg. Na twee teemige oude vrouwtjes, ver scheen er een jolig groepje met branden de lampions aan hun versierde para- pluies, daarna namen wij de gelegenheid waar de spinster in haar dagelijksche avondwerk (de hier gefilmde vrouw spint nog geregeld) te vereeuwigen en toen trad een zeer zwijgzame figuur dominee's salon binnen, een sneeuwpop. Dominee en mevr. Vis waren met dat bezoek wel wat verlegen, want alle pogingen om met de pop een praatje te maken, faalden. Daarom waren zij wat in hun schik, toen de pop met zichtbare haast wegging bij de komst van eén zeer correcte politie agent, die als een biezonder waardige, onbezoldigde dienaar der H. Hermandad salueerend binnentrad en onder een fijn sigaartje over allerlei Texelsche toestan den zijn meening als de eenige juiste ten beste gaf. Maar dat in de sneeuwpop, zijn eigen ste vrouw verborgen zat, heeft de brave gemeentebode (want hij vervulde die avond de zelfbewuste rol van veldwach ter) eerst de volgende dag vernomen. Zoo ging het maar door bij ds. Vis, die gedenkwaardige avond, tot de streetfegers met hun vitrage-gezichten en hun ver fomfaaide hooge hoeden kettingrainme- lend dominee's salon betraden, om onder veel misbaar met een groote bezem hun taak van „schoonvegen" te vervullen, hier zoo goed als op de straat. Toen kwam eindelijk de rust in de pas torie terug, zooals er ook de rust kwam in de al leeger en leeger wordende straat. Met eenige stemmingsvolle opnamen over de glinsterende ijsvlakten, waaruit als 'n waarschuwend memento mori hier en daar een wrak van een verzonken schip op steekt, sluit dan deze afdeeling, die een beeld heeft gegeven van het wintersche leven langs onze Zuiderzeekusten en op de eilanden. Narcissen-onderzoek. Het bestuur van de vereeniging „De Narcis" deelt mede, dat de bollenstreek voor de keuringsdienst in verschillende rayons is verdeeld. Aanvragen voor keu- r'ng of onderzoek van partijen van Texel kunnen gericht worden aan de controleur J.v.Leeuwen, 3e Poellaan, Lissc. Een bloeiende afdeeling van 't H.B.G. Het gaat de afd. Texel van het Holl. Bloem'o. Genootschap zeer naar den vlee- sche. Wederom trad een zevental nieuwe leden toe, waarmee de afd. zeker haar plaatsje als grootste gemakkelijk weer handhaven zal. Ons Texelsch dialect. IV. Vinkcdroelen, vinken vangen met een lantaarn; speeën, spuwen; grazig, ge zegd van een kind, dat alles eet; niet kieskeurig is; Jantjes-van-gaayen, soort broodjes, die alleen met sunderklaas ge bakken werden; groos, trotsch; hossel- doek, deel van een hemd Onder de arm; harseslap, soort kleine kaper; afgrobbe- len, onvoldoende afwassciien van han den of gezicht; deuvekatcr, soort krente- brood, (wij hoorden dit woord ook in de Beemster, zoodat de Texelsche oorsprong aan twijfel onderhevig is). Gorlegooi, zoo schrijft een geacht le zer, is geen prulleboel maar werd meer gebruikt voor slappe koffie of thee. Bariel gaat hij verder, moet „barrel" zijn. Het woord „hossie", schrijft hij ten slotte, heb ik op Texel nooit gehoord; liet wordt in N.-Holland wel gebruikt. Wij hebben eens nader geïnformeerd en meenen dat liet woord hier toch meerma len gebruikt wordt in de beteekenis van portaal of boetje (aan een zijde geheel open). Een ander schrijver meent aan het woord „hossie" ook de beteekenis van „schoot" te moeten toekennen en hoorde het in die zin wel eens gebruiken door een moeder, die hurkte en haar kindje, die pas loopen kon toeriep: „Kom in m'n hossie". (Wordt vervolgd.) o— Een hartelijk woord van dank past hier weer aan allen, die ons opnieuw tal van woordenlijsten deden toekomen. Wanneer allen zoo meehelpen, zal het ons wellicht mogelijk zijn de aldus verzamelde stof te bewerken tot een klein boekje over "Ons Texelsch dialect", maar dan moeten we ook over betrouwbaar materiaal beschik ken. Vriendelijk willen we daarom nog eens vragen ons welwillende critiek op al deze publicaties niet te willen onthou den. Sportnieuws. Men schrijft ons: Zondag a.s. krijgt Texel 1 DTSI op bezoek, welke vereeniging candidaat-kam- pioen is. Naar wij vernemen wordt DTS door ongeveer zestig supporters verge zeld, zoodat het de bezoekers aan aan moediging niet zal ontbreken. Nu is het aan onze donateurs en verdere belang stellenden om te toonen, dat het ook SV. T. niet aan belangstelling zal ontbreken. Moedigt dus onze jongens flink aan. Het is voor hen prettig en aansporend, wan neer er veel publiek aanwezig is. Toont dus door uw groote opkomst uw belangstelling en uw medeleven met onze vereeniging. Laat het zijn: „Tot morgen, op het sportterrein". Uitslag verkooping. door notaris Mulder, gehouden Dinsdag j-i- 1. Woonhuis met erf en tuin in de Wes ten voor f 1300 aan P.Zijm Sz. 2. en 3. „Voorste en Achterste Boet- jesland" aldaar voor f4600 aan G. P. Koorn Jbz. 4. een perceel bosch aldaar voor f 870 aan G.Buis q.q. 5. een perceel weiland aldaar voor f 2350 aan Jn. Boon Jz. 6. een perceel bouwland aldaar voor f330 aan R. Eelman Jbz. Belangrijke verkooping. Donderdag 4 April zal door notaris Mulder op verzoek van de Nat. Bank- vereen. te Utrecht worden verkocht het gebouw in de Binnenburg, waarin voor heen het kantoor Texel van gemelde ver een. gevestigd was. (zie adv.) Landarbeiderswet. Bij beschikking van de minister van fi nanciën van 15 Maart, is aan de gemeente Texel een voorschot verleend tot een maximum van f 2650, ter uitbetaling van het door de landarbeider W. de Smit be- noodigd bedrag voor de verkrijging van een plaatsje. Als het leven ontluikt Naar onze correspondent te de Waal meldt komt er al aardig bedrijvigheid in de Waalenburger vogelwereld. Niet alleen de kieviten wier- komst we in het vo rig nummer reeds vermeldden maar ook grutto, kluut en tureluur hebben er hun „tenten" weer opgeslagen. Er komt dus weer leven in de brouwerij, zooals we

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1929 | | pagina 5