Texelsche Courant van Zaterdag 19 Oct. 1929.
TWEEDE BLAD
In De Ruyter's Kamer
Texelsche Berichten
Gemengd Nseuws
TEXELSCHE NOVELLE.
door D. DEKKER (1864).
III.
Men schreef anno
1652. Olivier Crom
well had op de 9 Oc
tober 1651 de acte van
navigatie uitgevaar
digd, en de gevoelige
slag, daardoor aan de
Hollandsche handel
toegebracht, deed zich
ook bij de Texelsche
loodsen gevoelen. De verdiensten van va
der Arisse waren belangrijk verminderd;
dat ontstemde de man, die misschien wat
te ijverig was in het verzamelen van een
goede nalatenschap voor zijn zoon. Daar
bij kwamen huiselijke geschillen. Hun
zoon Aris had de ouderdom van veertien
jaar bereikt, het was dus hoog tijd dat
men naar een bestemming voor de knaap
uitzag.
Ofschoon moeder sedert jaren haar best
gedaan had om zoonlief het zeeleven te
gen te maken, ofschoon zij ieder zeeva
rende, die zij aan boord kon klampen,
verzocht om in tegenwoordigheid van
haar zoon te vertellen van allergevaarlijk
ste reizen, liefst van stormen, orkanen,
van strandingen het scheen of de jon
gen ongevoelig was voor al de rampen,
die verteld werden, en waarbij moeder de
haren te berge rezen; want als het ver
haal uit was, verklaarde hij, dat zijn be
geerte om naar zee te gaan er door was
toegenomen. Dat vader de jongen niet
meer tegenging in zijn zucht voor het
zeevaren, en haar plan, om van de knaap
een dommenee of zoo iets te maken, niet
goedkeurde, dat was de arme vrouw een
verschrikkelijke griet, en dat was de oor-
zaak, waaruit, zoo wij boven zeiden, hui
selijke twisten ontstaan waren. Als moe
der over dit onderwerp begon, zei Jan
Arisse steeds: „Hoor reis vrouw! jij het
ollan te veul pietlut; sien lot is in Gods
hand: hij ken as student, as geleerde,
as dommenie, hij ken te land net zoo
goed sturve, as op zee. Ik seg, de jonge
moet sien zin hewwe. Ik ben teuge me zin
loos worre: ik hew 't deen om mien mem,
die zon hekel had dat ik zoo lang van
heur of ging; maar 't zow te bezien staan
ot ik gien are kerel weest wos, as ik mien
zin volgdwos. De commandeur Michiel
Adriaansz. was skeepsjonge op 't zelfde
skip, waarop ik as licht-matroos foer.
Wie zei segge, ot het geluk mee ok niet
diend zow héwwe. Ik murmereer niet;
ik hew Goddank ollan mien brood had, ol
,was het dan in de leste tied wat skraal;
maar ik seg maar: jij het ollan te veul
pietlut, en zoolang as ik wat te segge
new, zei de jonge sien ege zin en wil
volge."
Zulk een redeneering ontmoedigde moe
der geheel, daar zij er niets tegen wist
in te brengen, dan dat zij haar eenige
zoon toch zoo gaarne bij zich wilde
houden.
Het was in het begin van Oogstmaand
anno 1652, dat het lot van Aris Jansz.
Arisse, ten aanzien van een beroep, als
door een toeval beslist werd.
De eerste Engelsche oorlog was uitge
broken; een aantal Hollandsche oorlog
schepen, onder bevel van de Ruijter, la
gen op de reede van Texel; de comman
deur bevond zich aan de wij al, en had
zijn intrek genomen in het logement „de
Zeven Provinciën", waar hij sedert altijd
logeerde in dezelfde kamer, ter rechter
zijde van de ingang, vanwaar hij het uit
zicht had naar de dijk en reede, en bij
gevolg ook naar de schepen aldaar, waar
over hij het bevel voerde. Nog heden ten
dage heet die kamer, naar onze grootste
zeeheld, „de Ruyter's kamer."
Terwijl hij op een namiddag op het
bordes van het logement stond, werd zijn
aandacht getrokken door een aantal jon
gens, die zich op de zeedijk met een vrij
luidruchtig spel bezighielden. Onderhen
was er een, die bij alles „het katje van
de baan was"; die zoo ontzettend vlug
was in zijn bewegingen, dat de Ruyter
er over verbaasd stond; bovendien munt
te deze knaap door een forsch en gunstig
uiterlijk boven allen uit. Hij wenkte hem;
dadelijk verliet de knaap zijn makkers, en
begat zich met beleefde groet naar de
commandeur, die hem met zich in zijn
kamer nam.
(Wordt vervolgd.)
Een slecht voorbeeld.
Aan de postkantoren staat te lezen:
„postvlucht n nederland-indië gelegen
heid voor envan amsterdam enz."
Ik meen, dat ook thans nog steeds op
lagere school wordt geleerd, dat de be
ginwoorden van elke zin en alle eigen
namen met een hoofdletter moeten wor
den geschreven, en dat toch zeker de
Staat in de eerste plaats het voorbeeld
behoort te geven van behoorlijk schrij
ven onzer moedertaal. (Ingez.)
Een strenge winter op komst?
De geleerden schijnen het eens!
In de Umschau, het Duitsche Weekblad
voor wetenschap en techniek, schrijft F.
Grosmayer:
In de dagbladen zijn verscheiden aan
wijzingen uit het dieren- en plantenrijk
gemeld, die op een vroege en strenge
winter zouden wijzen. Ofschoon deze
kenteekenen waarschijnlijk op langjarige
waarnemingen berusten, moet de weer
kundige zijn voorspellingen toch op an
dere gegevens opbouwen.
Sinds eenige jaren is uit de ervaring
gebleken, dat na groote overstroomingen
in de N.W. provinciën van Indië in
Augustus en September en springvloeden
van de Nijl in de zomer en het begin van
de herfst, de daarop volgende winter in
Noordelijk en Midden-Europa zeer streng
pleegt te zijn. De overstroomingen in het
lndus-gebied zijn nauwelijks gekeerd en
de Nijl bracht de sterkste springvloed-
catastrofe sinds 1S78, waaruit met bijna
wiskundige zekerheid mag afgeleid wor
den dat we ook dit jaar een zeer strenge
winter tegemoet gaan.
Mémery, de directeur van het observa-
rium te Talence bij Bordeaux, voorspelt
eveneens een strenge winter, maar hij
baseert zijn gevolgtrekkingen op de terug
keer van dezelfde temperatuur na negen
zonnevlek-perioden ot m.a.w. na 9 maal
11,1 is 100 jaar.
De Berlijnsche weerkundige Hellmann
besluit uit het karakter van de afgeloo-
pen zomer dat de winter streng zal wor
den zooals ook verleden jaar na een
'heete zomer het geval is geweest. We
mogen nog wet opmerken, dat Mémery
en Groszmayer ook de koude winter 1928-
1929 voorspeld hebben.
Cursus Bloembollenteelt.
Naar men ons meedeelt is voor de cur
sussen bloembollenteelt uit vier sollicitan
ten de heer D. v. Egmond Jr. te Hille-
gom tot onderwijzer benoemd.
In verband met het groot aantal deel
nemers bijna 100, waaronder enkelen
van zeer gevorderde leeftijd is de
cursus in drieën gesplitst. Twee worden
er hier en één wordt in Midden-Eier-
land gegeven.
Te den Burg vangen de lessen Woens
dag a.s., te Midden-Eierland Dinsdag a.s.
aan.
Voornamelijk zullen de narcissen- en
crocusteelt behandeld worden.
De cursus gaat uit van het bestuur der
Lagere Landbouwschool, dat door de afd.
Texel van het H.B.G. werd aangezocht.
Bronchitis en Kinkhoest
Voor het voetlicht.
Men deelt ons mee:
Op 26 December komt het Ned.
Schouwtooneel, dir. Pierre Mols, hier een
tooneeluitvoering geven in hotel „Texel".
De naam van het stuk wordt nader be
kend gemaakt. Om teleurstelling te voor
komen is het niet gewenscht daaromtrent
thans reeds mededeeling te doen. De
hoofdrollen zullen worden vervuld door
Pierre Mols en Mevr. Enny Molsde
Leeuwe.
We brengen in herinnering, dat door
hetzelfde gezelschap hier met veel succes
reeds „De Rozenkrans" en „Prulletje"
voor het voetlicht zijn gebracht.
Sportnieuws.
A.s. Zondag ontvangt Texel I thuis „N.
Niedorp" I. Oorspronkelijk moest Texel
uit, maar die wedstrijd is omgezet in een
thuiswedstrijd.
Gezien de wedstrijd tegen „Schagen",
waarin „Texel" geregeld in de aanval
was, en die ploeg niet een van de zwak
ste is, belooft dit een mooie wedstrijd
te worden.
Bezoekt dus allen Zondag de wedstrijd
Texel I—N.N.V.V. I. Voor de adspiranten
a.s. Zaterdag 3 uur oefenen en zoo iedere
week. A. Dr.
De film „Moeder".
Op 8 en 9 November a.s. zal door de
afd. Texel van de S.D.A.P. resp. teOude-
schild en den Burg de film „Moeder"
worden vertoond, welke bewerkt is naar
het boek van die naam van de Russische
schrijver Maxim Gorki.
Naar men zich herinnert, is deze film
hoewel goedgekeurd door de Centrale
llomm. voor Filmkeuring, in :enige ge
meenten verboden geworden.
Verkeersregelen ter voorkoming van
ongelukken.
Van politiewege verzoekt men ons
plaatsing van het volgende:
1. De bestuurder van een motorrijtuig
waarmede over de weg wordt gereden is
verplicht:
a. in geval hij voornemens is plotseling
vaart te verminderen of stil te houden,
van dat voornemen tijdig te doen blij
ken, hetzij door een duidelijk tecken, ge
geven op of aan het rij- of voertuig,
hetzij door het goed zichtbaar op en neer
bewegen terzijde van het rij- of voertuig
van een der armen ot een stok of ander
voorwerp.
b. in geval hij voornemens is van
richting te veranderen, van dat voorne
men tijdig te doen blijken, hetzij dooreen
duidelijk teeken, gegeven op of aan het
rij- of voertuig, hetzij door het goed
zichtbaar uitsteken ter zijde van het rij-
ot voertuig van een der armen of een stok
ot ander voorwerp in de richting, welke
zal worden ingeslagen.
2. Dezelfde verplichting als bedoeld in
het vorig lid (dus als hierboven be
doeld), onder a en b rust op de bestuur
ders van rij- en voertuigen geen motor
rijtuigen ot rijwielen zijnde (dus rij- of
voertuigen door paarden, honden of an-
andere trekdieren voortgetrokken of door
menschen voortgeduwd of getrokken) in
dien door het niet geven van een dezer
teekens de vrijheid of de veiligheid van 't
verkeer op de weg zoude kunnen worden
belemmerd of in gevaar gebracht, met dien
verstande, dat de bestuurder van een rij-
of voertuig, geen motorrijtuig of rijwiel
zijnde, ingeval hij voornemens is plotse
ling vaart te verminderen of stil te hou
den ,kan volstaan met het duidelijk zicht
baar opsteken van de zweep.
Het niet nakomen van deze voorschrif
ten wordt bedreigd met geldboete van
ten hoogste f 300.—
Ons Texelsch dialect.
(Vervolg.)
In op lest, deer gong de deur ope in
deer kwamme ze mit de kom mit bran-
dewien in resiene. Wee drongen mekaar
en vompe, dat begriep je, bang dat je
niks kreeg. In net dot ik ol aardig foor-
uut skadderde, sien ik met deselfde veert
in de vorte mien zussie ankomme. Nou,
wee mogge niet fan moeder om een skep-
pie frage, dat ikke wegkrupe achter mien
maasmeikes, in krigge deed ik mit al die
grappies lekker niks. We giggele der nou
nag welderis om. Maar ik skei er uut,
Duunker, et is ol niet vroog meer, ik
wor sleperig, in de puus sit so te skreu-
we foor de deur, in of ik nou al seg
„Hou je toet, lillikert," et geeft niks, hee
het sien skuddeltje melk hod in nouw
wil ie na buute, das geweunte. Fanochte
wos ik so kwaad op em. Doe het ie een
stikkie fleis van inien stik ofstoole, stik-
kebordje in olies op de grond, stik tan-
selt. Ik sat net te irrepels skille. Dat
doen ik oltied ogges onder koppiestied.
Aars bod ik er wel eerder bee weest fan-
zelt. Zeelings kreeg ie nag wel 'n mep
fan me, maar dot sette gien zode an de
diek. En effies erna het ie weer een feu-
geltje optrete. Ik seg „Lillike puus, de
stien leit voor je klaar, hoor." Ik kreeg
'r 'n krochbeu fan, soo kwaad wier ik.
Nou kroch ik de leste tied toch erg. Maar
so bluuf ik an de veert, in me appelesien
word foor me neerleit, 'n bewies, dat et
bedtied is. Das-so mien geweunte om
eeves foor ik slepe gaan zoksewat nag
te gebruuke.
EEN OUD-TEXELAAR.
Alkmaar, Sept. 1929.
DE WAAL.
Een belangrijke vergadering van „De
Hoop."
De meerderheid der leden spreekt
zich voor T.B.C.-bestrijding on
der het rundvee uit.
Op 14 October vergaderden de aan
deelhouders van de N.V. Zuivelfabriek
„De Hoop", teneinde na te gaan of "liet
gewenscht is, dat de veehouders zich aan
sluiten bij een eventueel op Texel te
stichten „Vereeniging ter Bestrijding van
tuberculose onder het Rundvee".
De voorzitter wees op het groote ge
vaar voor de veestapel, indien zich geval
len van open tuberculose daaronder voor
doen, waardoor al het vee dan besmet kan
worden. De nadeelige finantieele gevol
gen daarvan gaan dikwijls de draagkracht
van de veehouder te boven. Zijn vee is
dan vrijwel waardeloos geworden.
De bestrijding van deze zoo zeer ge
vreesde ziekte brengt geen kosten mee
voor de veehouder. Deze worden gedra
gen door Rijk en Provincie, in de vorm
van subsidies aan vereenigingen die zich
ten doel stellen, de T.B.C. onder het vee
te bestrijden.
Wil men op Texel van die subsidie pro-
fiteeren, dan is het noodig, dat een ver
eeniging als bovenbedoeld in het leven
word! geroepen. In dat verband raadde
hij hder veehouder aan zich daarvoor
als l d op te geven.
Gaarne zou hij vernemen, hoe de aan
deelhouders van de Hoop over deze kwes
tie denken, en of ze bereid zijn zich prin,-
cipieel uit te spreken of ze, zonder eenige
verbinding nog, bij het tot stand komen
der vereeniging als lid toe willen treden.
Van de 24 aanwezigen, verklaarden zich
22 aandeelhouders er voor, wat er wel op
wijst, dat deze veehouders een open oog
hebben voor de gevaren, die hun vee
stapel kunnen bedreigen, door de zoo ge
vreesde ziekte, en voor het voordeel,
dat verbonden is aan een doelmatige
bestrijding daarvan.
Het voorbeeld van „De Hoop" ver
dient o.i. navolging.
OUDESCHILD.
Vcevcrvoer.
Gedurende deze weck zijn van Texel
verzonden: 136 lammeren, 194 ^chapen,
7 koeien, 2 paarden, 12 kalveren, 28 var
kens.
Visscherij.
Hoewel nu reeds ongeveer drie weken
op oesters en wulken gevischt mag wor
den, wordt er, jammer genoeg voor do
visschcrs, niets van deze visch aan de
markt gebracht. Verscheidene visschers
zijn op het oogenblik aan het garnalen-
visschen. Garnalen zijn cr biezondéf veel,
hoewel ze heel klein zijn. Een uitkomst
is, dat de kleine garnalen z.g. als puf
kunnen worden verkocht, zoodat toch 'n
daggeldje is te verdienen. Voor mooie
garnalen wordt plm. 10 ct. besteed.
De nieuwe helling gereed.
Woensdag is het eerste schip op de
nieuwe helling gehaald, om te onderzoe
ken ot alles goed tunctionnecrde. Naar
we vernemen, is de proefneming zeer
goed geslaagd. De schepen, welke thans
op liet droge moeten, worden op wa
gentjes geplaatst, welke op rails loopen
en door middel van een electro-motor
naar boven getrokken. Deze nieuwe hel
ling is hoofdzakelijk gemaakt voor zware
schepen.
De kleinere schepen gaan op de be
staande houten hellingen, welke echter
ook zoo gemoderniseerd zijn, dat de
paarden, waarmee de schepen op het
droge werden gehaald, door een electro-
motor zijn vervangen.
Brand op „De Dageraad."
Op „De Dageraad", welke thans in
Amsterdam ligt voor de jaarlijksche repa
ratie, is brand uitgebroken, doch niet
van ernstige aard. Waarschijnlijk door 't
spatten van vonken bij werkzaamheden,
moet in de machinekamer de brand zijn
ontstaan.
BINNENLAND.
iTe Beverwijk is een tweejarig kind
je aan encephalitis, ontstaan na inenting,
overleden.
De termijn van gevangenhouding van
Kr. v.d.M., de verdachte van de moord
op mevr. O. aan het Bezuidenhout te
's Gravenhage is door de Haagsche recht
bank met 30 dagen verlengd.
De schade, veroorzaakt door het
spoorwegongeluk te Westwoud, zal on
geveer 1100.000 bedragen.
In Aerdenhout reed een bruiloftstoet
afkomstig uit Haarlem. Een der paarden
werd schichtig en sloeg op hol. Door de
schok sloeg de koetsier van de bok en
bleet bewusteloos liggen. Hij geraakte
daarenboven met het hoofd bekneld tus-
schen rijtuig en een boom en is aan de
gevolgen overleden.
Als bewijs van de goede verhouding
tusschen de burgemeester en de Haagsche
gemeenteraadsleden, deelt men mede, dat
de heer Duys dezer dagen, toen hij zijn
rijbewijs haalde, een gelukstelegram van
de burgemeester mocht ontvangen, lui
dende: „Geluk gewenscht. Houd goed
rechts".
Mr. Duys seinde hierop terug: „Har
telijk dank voor gelukwensch. Zal steeds
goed rechts houden, maar moet links
voorbijrijden."
Een landbouwer te Zei hem ontdekte
een hoi van een bunsing, waarin niet
minder dan 40 kippen werden gevonden,
die als wintervoorraad waren ingeslagen
bij de landbouwer, die er in mocht sla
gen de dief te arresteeren en onschadelijk
te maken.
Te Druten raakte bij een 1-jarig
kindje van de familie V. een olienootje
in de luchtpijp. Men bracht de arme kleine
in allerijl naar het ziekenhuis te Nijme
gen, waar operatief ingrijpen echter niet
mocht baten. Het kindje is aan de gevol
gen overleden.
Siroop per flesch 1 gld.
BonbonS per doos 60ct
'Dij Apoth. en Drogisten
