r*
No 4418
Zaterdag 12 April 1930
43steJaargan^
Voor do Zondag.
IHEEREN-BAAI
tLiü11STtL. HlAD.
Voor hoofd en hart.
Texelsche Berichten
VOORJAAR.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V,v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
DE MOK.
i* ...v
-
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 50 ct. lodore regel meer: 10 ct.
Dozelfde advertontle 4 maal geplaatst wordt 3 maal borekond.
Bij abonnement lagoro rogelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Vriendschap en Liefde.
De waarde, die een vriend voor ons
heeft, wordt bepaald door de mate waar
in hij begrijpen kan.
Ware vriendschap weet het beste in een
ander te onderkennen en aan te moedi
gen. In ware vriendschap wordt „twee
zielen één gedachte" tot werkelijkheid.
Men zegt, dat Mohammed nimmer zijn
Koran zou hebben samengesteld, noch als
profeet volhard zou hebben, wanneer zijn
zuster niet in hem had geloofd.
Het vertrouwen, het geloof van anderen
in ons is een behoefte onzer natuur. Hel;
is een rots, waarop wij veilig steunen. En'
vooral is het noodzakelijk, dat een vrouw
in haar man gelooft.
Een der oorzaken, waarom de liefde de
wereld regeert, bestaat hierin, dat de
liefde alles weet te ontdekken, wat een,
bepaald wezen aan goede eigenschappen
bezit. Zij werkt als een magneet en trekt
zelfs de kleinste waarden tot zich.
Vele vrouwen houden er van haar man
nen te plagen en, zonder hun goede eigen
schappen te erkennen, steeds op hun klei
ne gebreken in te hakken. Slechts als een
vrouw de groote waarde erkent van het
goede, dat aan het karakter van haar
echtgenoot ten grondslag ligt, kan zij zijn
ware steun in het leven worden. Zij wordt
dan meer dan een gezellin, zij wordt een
vriendin. En vriendschap maakt de wereld
tot een gemeenschap. Slechts daar voelen
wij ons thuis, waar wij weten, dat iemand
ons waardeert en bewondert.
Zondag, 13 April 1930.
ZONDAG.
Niet vele zaken half, maar één ding goed.
Wie alles zoo'n beetje kent, kent niets goed.
Kies u een doel en streef dat na.
MAANDAG.
Het komt er vaak minder op aan wat,
dan wel hoe men iets zegt. Het is da
toon, die de muziek maakt.
DINSDAG.
Hij die wacht, tot men zijn taak hem
wijst, zal sterven eer zijn boodschap is
vervuld. Lowell.
WOENSDAG.
In weerwil van al ons zoeken, is hel
geluk steeds in enge kring en midden
onder de voorwerpen te vinden, welke
onder ons onmiddellijk bereik liggen.
B ulwe r.
DONDERDAG.
Er moest meer gemoedelijkheid wezen.
Er moest meer gesproken worden van
hart tot hart. B. J. Helder.
VRIJDAG.
Er is geen deugd zonder kracht en de
weg der zonde is de lafhartigheid.
J. J. Rousseau.
ZATERDAG
Hij, die waarlijk goed en nederig is,
verwaarloost zelfs niet het kleinste leed
van eenig schepsel, zonder poging het te
verlichten.
Mahabharata.
(Indisch gedicht.)
BOSCHBRAND.
De Burgemeester van Texel brengt in
herinnering, dat het ingevolge het door
Burgemeester en Wethouders uitgevaar
digde „Voorschrift ter voorkoming van
gevaar voor bosch-, heide- en helmbran-
den" verboden is tusschen 1 Maart
en 1 October in de naaldhoutbosschen
binnen deze gemeente sigaren, cigaretten
of pijpen te rooken, brandende bij zich
te hebben of weg te werpen of aan te
steken.
Op overtreding van dit voorschrift is bij
artikel 429 van het Wetboek van Straf
recht straf bedreigd, bestaande in hech
tenis van ten hoogste veertien dagen of
geldboete van ten hoogste f 100.
Texel, 8 April 1930.
De Burgemeester voornoemd
R. P. KEYSER Cz., Loco-B.
ECHTE FRIESCHE
20-50ct per ons
\nnrnrf/rreTfffHrmUf/Mr0Uê
Nieuwe telefoonaansluitingen.
den Burg, no. 84, Ds. Alb. Vis.
Begrafenis Off.-vneger Everts.
Men zal zich herinneren, dat het vorige
jaar op de tocht van de Mok uil
van het drietal voor Indië bestemde Dor-
nier Wal vliegbooten een daarvan, de
D 22, op de brug over de Tigris te Bag
dad in aanvaring kwam met de telefoon
draden en verpield werd. Bij dit ongeval
is de bestuurder P. S. Everts, officier-
vlieger tweede klasse, gedood. Het stoffe
lijk overschot van deze off.-vlieger wordt
thans naar Nederland overgebracht. Het
zal ter aarde worden besteld op het R.K.-
kerkhof aan de Kerkhoflaan te 's Qra-
venhage.
De teraardebestelling geschiedt door de
landmacht met militaire eer. Van de Ma
rine zullen officieel vier officieren wor
den afgevaardigd, die als slippendragers
zullen fungeeren, benevens 12 onderoffi
cieren, die het stoffelijk overschot zullen
dragen.
VLIELAND.
Genege(e)rde neringdoenden.
De Vlielander neringdoenden maken
lang niet beste zaken, wat begrijpelijk is,
wanneer men weet, dat de gemeente 400
zielen, verdeeld over nog geen 125 ge
zinnen telt, en dat daaronder gevonden
worden zes melkslijters en vijftien win
kels, in zeven waarvan men, behalve krui
denierswaren ook klompen, balatum en
galanterieën kan koopen. Daar komt bij,
dat het eiland geregeld door niet-ingeze-
tenen wordt afgevent met garen, band, sa
jet, kaas, brood vleesch, koek, enz. Dat
moest niet zoo zijn, meent de N. Har-
iinger Courant, maar dan dient niet in de
eerste plaats de hulp der overheid te
worden ingeroepen, dan moeten, om te
beginnen, de winkeliers hier hun waren
aanbieden tegen prijzen, waar geen ven
ter beneden kan. Dan let maar op
maakt geen dier uitwonende kooplieden
nog hooge kosten om op het eiland zijn
artikelen te verkoopen. Dan maar ook
dan alléén koopen alle eilanders bij eigen
winkeliers. Dan, ten slotte, zouden be-
beschermende verordeningen door de
gemeenteraad kunnen worden vastgesteld
maar dan zijn ze niet meer noodig.
TERSCHELLING.
Gced drinkwater een dringende behoefte.
Niet alleen cp Terschelling!
De bedoeling van het gemeentebestuur
is een plan te ontwerpen voor de drink
watervoorziening over het heele eiland.
Te Hoorn, Midsland en West-Terschel
ling werden lezingen met lichtbeelden ge
houden en overal bleek de belangstelling
stijgende. De kosten zouden volgens bur
gemeester Hirschman geen bezwaar ge
ven. Wie een inkomen heeft van f 700.
betaalt een kwartje per week. Daarvoor
beschikt men dan over goed en-overvloe
dig water, ook in overigens droge tijden.
Naar de oppervlakte der bewoonde per-
ceelen gerekend zou van f0.25 tot hoog
stens f 1.25f 1.50 per week verschul
digd zijn. Er werd op gewezen, dat de
al ot niet aanwezigheid van een drinkwa
terleiding een woordje meespreekt, waar
het 't Vreemdelingenbezoek betreft. Ge
wilt, zoo sprak de burgemeester op de
laatst gehouden propagandavergadering,
dat Terschelling aantrekkelijk wordt, dat
oud-Terschellingers hun geboorteplaats
nog weer eens opzoeken en dat vreemde
lingen naar hier komen, zorgt dan dat
men hier vindt wat men elders ook heeft:
stroomend water en nog eens stroomend
water tot heil van de heek gemeente.
(Hoe denkt Texel daarover? Red.)
■tt» rn an,.
W
^\.nVs
-N'itV\
K£MPHA.NeN CmÖtvv£Q
Nóg houdt winters starre adem de ont
luiking van het jonge leven tegen; nog
gaat haar kilte over de velden en ont
houdt de vogelen heel het zoete tee re ge
luid. Snerpend waait Oostenwind soms
nog en zelfs de leeuwerik waagt het niet
voorjaars onvermoeide pionier te zijn.
Het blijft bij eenige zwakke pogingen op
torenhoogte; dan schiet hij naar beneden
en zoekt een goed heenkomen tusschen-
de grassprieten, die toch al heel wat zon
newarmte vergaren.
En toch is de lente begonnen.
Neen, niet op de kalender alleen. Ook in'
het open veld. In de boomen, in heg en
steg, op het bouwland en in de wei,
ook in de slootwallen zwelt en springt
het jonge leven naar buiten. Hier gaat
een wonder open.
Aan honderd dingen merken we, dat
de lente haar intree heeft gedaan.
Buiten de stad snuift men de heerlijk
nieuwe „swietrook" op, die niet nader
te omschrijven zacht-zoete geur, lentes
meest wonderlijke geheimenis. Grutto, en
kemphaan en waterwulp vervullen de luch
ten met hun onstuimig tumtilt. De dorps-
menschen spitsen de ooren en zeggen het
elkander als gewichtig nieuws: „Ze"zijn
terug, de Koningszangers, die straks door
de ruimte een vreugdelied doen schallen,
—o
Als de lente haar feeder begin heeft
ingezet, wordt het buiten eerst goed. Dan
wordt het zwerven een lust. Het genegene
werk moet nu een poosje rusten, het
hart van de verjongde mensch moet zich;
een korte wijle verzadigen aan al die
„honderd stille dingen", die in velden)
en duinen en weiden geschieden.
De lente kwam en het is een genot het
tcere begin te zien voorwaarts schrijden,
stap voor stap, om straks in jubel en
schoonheid uit te breken.
UIT TEXELS VERLEDEN.
Door S. M. v. d. GALIËN.
VOOR HONDERDEN JAREN.
Hoe Texel Texel werd.
De naam Texel.
Het eerste, dat wij van Texel vinden
opgeteekend, dateert uit het jaar 860,
in allen gevalle omstreeks die tijd. Wij
toch lezen in een lijst van de kerkelijke
goederen en bezittingen der St. Maartens
kerk te Utrecht, dat een derde gedeelte
der gouw Texla de schatkist van ge
noemde kerk ten goede kwam. Odilbald,
de toenmalige bisschop van Utrecht, liet
deze bezittingen beheeren door een pries
ter Sijbrandt geheeten, die bijgestaan
werd door zijn twee broeders, Ostraven en
Linstraven. Deze bezittingen waren nu
wel niet, dat de Utrechtsche bisschop een
derde gedeelte van Texla in zijn bezit
had, maar van het geld en goed, dat de
bewoners aan de kerk moesten opbrengen,
kwam hem een derde deel toe. Andere na
men uit die tijd dateerendie, zijn: Tlex,
Texle, Texla, Thesala, die allen „Zuid-
land" beteekenen, ongetwijfeld omdat het
ten Zuiden van het Vlie lag. Verder heette
later, Tyesla ot Tyesle, Tyelle, wat soms
weer verbasterd werd tot Tessers. Deze
laatste namen wijzen op de IJsel, die hier
langs naar de Noordzee stroomde.
De gouw Texla.
Niet alleen werd hieronder het tegen
woordige eiland Texel bedoeld, doch er
behoorde nog een heel stuk land bij. De
noordgrens werd gevormd door het reeds
meer genoemde V;ie, ten Westen lag de
Noordzee, ten Zuiden liep da grens langs
het riviertje de Kinhem, in de buurt van
Alkmaar, terwijl de Oostgrens voor ons
moeilijk te bepalen is, doch hoogstwaar
schijnlijk liep langs Koegras en Wicrin-
gerwaard. Wat de hoofdplaats dezer
gouw geweest is, weten wij niet, maar
wel vinden we een aantal plaatsen uit die
tijd opgeteekend, waarvan de meesten
later door de zee verzwolgen zijn, ofvan
naam veranderen, als: Langenmore of
Oostmore (werd Oosterend), Witment-
heim, Kynloren of Kynlosen, Bretenheim,
Tyesle (of Texla-)more en Lantohi. In het
jaar 985 werd Texla als graafschap ge
schonken aan Dirk II, graaf van Hol
land en West-Friesland.
Eilandvorming voorDereid.
Door het vele zand aan de riviermonden
vooral van de IJsel, verzandden deze al
lengs, zoodat er ten slotte weinig meer
overbleef dan een sloot, waar echter geen
rivierwater door kon stroomen. Toch
moest dit een uitweg hebben, en die
kwam, doordat de IJsel buiten de oevers
trad en dat ook blfef, terwijl hij zich,
omstreeks het jaar 500 met het meer
Flevo vereenigde. Toen groeide dat meer
snel aan en reeds van de Evangeliepredi
kers Wiilebrord en Bonifacius lezen wij,
dat zij de Almera het groote water)
overstaken om in'Friesland te komen. Elk
jaar werd deze uitgestrektheid weer iets
vergroot, doordat gedurig het water aan
het land knabbelde, doch vooral niet te
vergeten zijn-de watervloeden uit de jaren
350, 533, 695 en 733 die groote hoeveel
heden Noordzeewater naar binnen joegen
en zoodoende enorme veranderingen te
weegbrachten in de uitgestrektheid der
Zuiderzee. Hierdoor raakte de IJselmond
