Texelsche Courant van Woensdag 30 April 1030.
TWEEDE BLAD
Texelsche Berichten
Gemengd Nseuws
DE TIJD.
ARM NEDERLAND.
Ach, altijd klaagt men over luid:
De fiscus pompt en perst ons uit
En was eens de fiscus niet,
Dan ging er ook geen mensch failliet.
Het werken, zegt men, is een straf,
De fiscus neemt je alles af.
De fiscus, met Medusa-blik,
Is altijd nog het beeld van schrik.
o
Maar nemen wij dé statistiek
Van het „bezittende" publiek,
Dan zien we hier, ondanks de airs,
Zit toch ons land vol millionnaiirs
En jaarlijks stijgt dat aantal fiks!
Bewijst de statistiek dan niks?
Twaalfhonderd menschen, 't is te doen,
Bezitten meer dan een miljoen.
RAADSVERGADERING
De Burgemeester der Gemeente Texel
Gelet op art. 41 der Gemeentewet
Brengt naar aanleiding daarvan ter
kennis van de ingezetenen dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Zaterdag 3'Mei 1930,
des namiddags te half 3 in de daarvoor
bestemde zaal ten Raadhuize dezer Ge
meente.
Texel, 29 April 1929.
De Burgemeester van Texel,
W. B. OORT.
Onderwerpen ter behandeling:
1. Ingekomen stukken. Mededeelingen.
2. Rekening over 1929 en begrooting voor
1930 van de Texelsche Algemeene
Wijkverpleging.
3. Aanbieding begrooting voor 1930 en
wijziging begrooting voor 1929 van
Algemeen Weeshuis.
4. Wijziging begrooting Algemeen Arm
bestuur en verhooging subsidie Alge
meen Armbestuur over 1929.
5. Vaststelling rekening over 1929 van de
N.V. T.E.M.
6. Benoeming Commissarissen van de
N.V. T.E.M.
7. Formatie stembureaux.
8. Benoeming gemeente-geneesheer te de
Cocksdorp.
9. Benoeming onderwijzeres aan de o.l.
school te Midden-Eierland.
10. Benoeming onderwijzer aan de school
voor u.I.o.
11. Ontslag-verleening aan M. J. Oele als
hoofd der school te de Cocksdorp.
12. Benoeming hoofd der o.l. school te
de Cocksdorp.
13. Regeling onderwijs in de nuttige hand
werken aan de school voor u.I.o.
14. Subsidie aan het Centraal Archief en
Inlichtingenbureau inzake Maatschap
pelijk Hulpbetoon voor Nederland.
15. Aanvrage aannemers bouw 2 woon
huizen om kwijtschelding boete.
16. Verlaging maximum-aantal vergunnin
gen tot verkoop v. sterke drank in het
klein.
16a. Aanvrage van Jac. Zegers om gelden
voor een plaatsje ingevolge de Land-
arbeiderswet.
17. Aankoop van grond te de Koog.
18. Motie inzake benoeming S.C.Eelman
tot regent van het Algemeen Wees
huis.
19. Herziening belastingheffing.
20. Financieele regelingen dienst 1929.
Het ligt in de bedoeling van de minis
ter van binnenlandsche zaken en land
bouw .in het tijdvak van 20 Mei tot 20
Juni een algemeene veetellin^ te houden.
De plaatselijke leiding van de telling zal
berusten bij de burgemeesters. j
„How to see Holland."
Especially the island of Texel.
„How to see Holland" is de titel van
een biezonder mooi, rijk geïllustreerd^ I
op kunstdruk uitgevoerd en meer dan zestig
biz. tellend in 't Engelsch geschreven
boekje, dat door de Alg. Ver. voor
Vreemdelingenverkeer te den Haag ten
deele voor rekening van Texel in En- j
geland en Amerika op groote schaal
wordt verspreid. Het is een keurig boekje,
dat met zijn fraai gekleurd omslag (het
Middelburgsch stadhuis met op de voor
grond een aardig markttafereei) zeker de
aandacht zal trekken. j
Texel komt goed voor de dag. De na-
druk wordt gelegd op de vogelrijkdom, 1
welke het eiland verhief tot een „bird-
lover's paradise", alsmede op het land
schap, waarvan zulk een wondere beko- j
ring uitgaat, dat menigeen jaar op jaar 1
zijn vacantie op Texel doorbrengt. I
Nu maar eens afwachten wat het ople
vert. j
Een dubbele feestdag. j
Ter gelegenheid van diens gouden hu-
huwelijksfeest heeft de heer H.Dalmeijer
op 28 dezer de verpleegden in het Tehuis
van Ouden van Dagen alhier rijkelijk
onthaald. Er was overvloed van gebak en
Ranja, van fruit en sigaren. Een sympa
thieke daad, die tot navolging moge strek
ken. Een feestdag was 't, welke nog lang
in de aangenaamste herinnering zal voort
leven.
Mijn aangebracht.
Naar we Sit goede bron vernemen, is
gisteren te Oudeschild een mijn aange
bracht. De burgemeester hiermee in ken
nis gesteld, nam maatregelen om 'tding
onschadelijk te doen maken. Voor kort
werd uit Zandvoort meegedeeld, dat
dwars van de badplaats een mijn dreef.
Mogelijk is deze gevaarlijke sinjeur thans
ingerekend.
Hoogere Iammerenprijzen
De Iammerenprijzen zullen, naar het
zich Iaat aanzien, dit jaar niet teleur
stellen. De hooge prijzen, welke voor
gelde koeien worden besteed, zullen hier
op zeker een gunstige invloed doen gel
den. Te Leiden, onze grootste wolvee
markt werd van f 17 23 gemaakt, dus
hooger prijs dan het vorige jaar.
Vacantiehuisjes voor postpersoneel.
Zondagmiddag zijn bij Koudekerke op
Walcheren de eerste twee vacantiehuis
jes geopend, opgericht door de Centr.
Bond van Ned. Post-, telegraaf- en tele
foon personeel. Verscheiden autoriteiten
en tal van leden waren aanwezig, terwijl
de Posttanfare uit Vlissingen naast vlag
gen zorgde voor een feestelijk karakter.
De huisjes liggen vlak aan de duinen en
geven langs een trap toegang tot het
strand. Ze zijn in de eerste plaats voor
de Zeeuwsche leden, zoo mogelijk ook
voor die uit andere provincies.
De secretaris van het hoofdbestuur deel
de mee, dat, indien deze huisjes voldoen,
ook op TEXEL en te Bergen aan zee
zulke vacantiehuisjes zullen worden op
getrokken.
Zullen de ooievaars hier nestelen?
Hoewel we hier, in de onmiddellijke
nabijheid der broedplaats „De Bol", wel
gewend zijn, vele en verscheiden vogels
aan te treffen, is in geen jaren gezien
wat Zondagmorgen viel te aanschouwen.
Een mooie ooievaar was neergestreken
op het dak eener schuur en trok aller be
langstelling. Na een poosje vertrok de vo-
gle naar een andere boerenwoning, waar
schijnlijk zoekende naar een geschikte
plaats om te nestelen. Later vernamen we,
dat te Oosterend twee dezer vogels ge
zien zijn en dat aldaar door ingezetenen
pogingen in het werk zijn gesteld om de
dieren aan een goede broedplaats te hel
pen. We willen hopen, dat het gelukken
mag, deze voor 'I exel zeldzame vogels
hier deze zomer te houden.
Visscherij.
Het visschen op alikruiken leverde vo
rige week nog een aardig weekgeldje op.
Ongeveer 20 mud per vaartuig werd ge
vangen en kon geleverd worden. Ook be
proefde men, of de rogvisscherij, welke
de laatste jaren heel slecht is geweest,
nu soms wat beter wil zijn, doch zonder
resultaat. Veel te weinig worden er ge
vangen om een broodje op te leveren, wat
wel jammer is. Het schijnt wel, dat deze
vischsoort verhuisd is en een andere
plaats voor het deponeeren harer eieren
heeft uitgekozen.
DE WAAL.
Zaterdag ging de roep door het dorp:
„Er zijn ooievaars op de schuur van L.
Reijser en J. Plaatsman." Het was zoo en
een prachtig gezicht was dat de vogels
opleverden. Jong en oud kwam opdagen
om de zeldzame gasten te zien en alge
meen was de wensch, dat ze hier maar
zouden nestelen. Hierop schijnt echter
voorloopig geen kans. Stellig is een ver
zoek om de vogels, waar mogelijk, in
bescherming te nemen en hun het neste
len gemakkelijk te maken, overbodig.
Examens.
Onze plaatsgenoot, de heer A. de Vis
ser, verwierf aan de vakschool voor kaas
makers te Hoorn het diploma-Kaasmaker.
OUDESCHILD.
Visscherij.
Dank zij het mooie vroege lenteweer
is door de Heldersche visschers deze week
al 600K.G. ansjovis aangebracht. De heer
M.A.Kolster kocht ze voor 68 ct. per K.G.
UIT TEXELS VERLEDEN.
Door S. M. v. d. GALIËN.
ontstaan. Deze had verbinding met de zee.
Zij werd in 1450 ingedijkt, doch deze be
dijking schijnt niet biezonder goed te zijn
weest, aangezien zij het nog geen hon
derd jaar uithield. In het jaar 1612 is zij
echter weer opnieuw ingepolderd en deze
polder, tusschen De Waal en de zee, be
staat nog. Toen men in 1777 oude voor
werpen in de Sommeltjesberg vond, be
stond het dorp uit één geplaveide straat,
die ter weerszijden met huizen was betim
merd. De huizen hadden meest alle tuin
tjes met vruchtboomen, doch zonder
groenten, aangezien men die toen nog
niet kende. „Men at erwten, boonen, gort
en koeken."
Opgravingen uit de Sommeltjesberg.
Op de morgen van de 20ste November
1777 was de knecht van Symen de Breeker
op diens land aan het spitten, om de sinds
lang onaangeroerde grond van de Som
meltjesberg over het weiland te brengen.
Een landbouwer, zekere Wilkes, stond toe
te zien en merkte dat de knecht, ongeveer
op anderhalve voet diepte, op iets hards
stootte. Bij nader onderzoek bleek het een
ketel te zijn, welke met een deksel ge
sloten was. Toen men deze openmaakte,
zat er niets dan een beetje asch in. (Mis
schien het overblijfsel van de hier begra-
vene?) Er waren verder nog twee bitten
van paarden, twee sporen, een handbijl,
een groote houwbijl, een dissel (soort
bijl), een mes, alles van steen, een ket
ting van zonderling maaksel, welke drie
einden had en een wetsteentje. Tevens wa
ren er 2 metalen lepels, die zoo gaaf wa
ren gebleven, dat de vrouw van Symen
de Breeker ze opschuurde en ze in haar
kast ophing. De eene lepel was vol kleine
gaatjes, waar nauwelijks een speldepunt
door kon en beide pasten ze zoo goed in
een, dat men, als ze op elkaar gelegd wa
ren, zou kunnen denken, dat het maar één
lepel was. Ze hadden ongeveer de vorm
van een koffiezeefje met steel. De ketel,
die veel op een hoedendoos leek, was van
ijzer en voor 't grootste gedeelte vergaan.
Jaren terug had men er ook eenige
grauwe aarden potten (urnen) gevon
den, met dikke ooren, doch die schijnen
weggemaakt te zijn. Zouden ze gediend
hebben, om het erf er mee te verharden?
De gevonden voorwerpen hebben het niet
lang gemaakt, want men dacht, dat er
goud binnen in zou zitten en brak en
verboog ze daarom tot onherkenbaarheid
toe. Natuurlijk zonder gunstig gevolg.
Geleidelijk is de Sommeltjesberg toen
afgegraven, tot in het jaar 1791 haast
niets meer aan het besitaan herinnerde.
(Wordt vervolgd.)
De Waal.
Nu wij toch in de buurt zijn, kunnen
wij het gevoeglijk terloops even over De
Waal hebben. Zijn eerste begin dateert
van vóór het jaar 1450. De naam is out-
leend aan een groote wiel of waal, waar
het aan lag. Een waal (wiel) is een groot-
en open water, veelal door een dijkbreuk
De grootste sluis ter wereld.
Gistermiddag is de derde schutsluis
te IJmuiden op plechtige wijze geopend.
Deze sluis is een werk, uniek van op
zet, van stoutmoedigheid, en onversaagde
durt der ontwerpers, onder wie in 'de
eerste plaats dient genoemd te worden
Jhr. W. van Panhuys, de tegenwoordige
directeur van het Bureau voor Ontwate
ring. Tot de merkwaardigheden van de
nieuwe sluis behooren zeker wel de sluis
deuren. In IJmuiden zijn ze van het rol
deur-systeem en worden loodrecht op de
lengteas van de sluis in- en uitgerold in
een deurkas. Deze stalen deuren zijn lang
53.50 M. ,dik 7.30 M. en hoog 20 M.
Ze wegen elk 1250 ton en kosten per stuk
300.000 gulden. Aan elke deur zijn 255
duizend klinknagels verwerkt. Een ge
deelte van de huid is geheel waterdicht
en vormt met de zijwanden een z. g.
luchtkist, waardoor de deuren kunnen
drijven. Ze zijn vervaardigd door deN.V.
Burgerhout te Rotterdam en in drijvende
toestand van Rotterdam naar IJmuiden
gesleept. De kosten van het geheele bouw
werk bedragen ongeveer 15 miljoen; aan
beton alleen is er 200.000 M3. aan ver
werkt. Het eerste groote zeeschip dat
door de sluis ging was de „Grotius" van
de Alaatschappij Nederland op 28 Febru
ari; op 13 Maart passeerde het nieuwe
schip „Johan van Oldebarneveldt" voor
een proefvaart op de Noordzee.
De lengte bedraagt 400 M. breedte 50
M. en de diepte van 15 M. beneden
N.A.P. De verhouding der lengte tot de
breedte van 8 tot 1 is aangenomen met
het oog op de mogelijkheid van snelle
doorschutting; bij de zeeschepen is die
verhouding als 9 tot 1. Het grootste schip,
dat nu in IJmuiden zal kunnen schutten,
zal een lengte van '360 M., een breedte
van 40 M. en een diepgang van 14 M.
nen hebben; de grootte vart zulk een schip
zal ongeveer 100.000 reg. ton bedragen.
Te Eersel heeft een ruiterdémonstra-
tie een droevig einde gehad, doordat de
26-jarige landbouwerszoon M.G. door 'n
vrachtauto werd aangereden en van zijn
paard dood viel.
—Bij de verhuring der Kerkelanden te
Oosterhttens (Friesl.) bedroegen de prij
zen nog geen 52 pet. van die van het vo-
rige jaar. j
De Texelsche Courant heeft een op
laagvan 1700 ex. en wordt gelezen in
ALLE KRINGEN en telt haar abon
nees en TIENTALLEN medelezers
vnl. op Texel, welke gemeente plm.
1870 gezinnen omvat.
In de provincie Groningen worden
4- a 5-jarige paarden opgekocht voor
transport naar Letland. Voor de beste
paarden wordt f550 tot f600 besteed; le
vering direct.
BUITENLAND.
Bij een brand in een boerderij in
Jamtland Zweden is de eigenares,
de 101-jarige Maris Persson, de oudste
vrouw van Zweden, in de vlammen omge
komen.
In Missouri zijn vier negers in dq
Mississippi verdronken bij een doop
plechtigheid. Een der slachtoffers was de
predikant.
Te Makkaresj in Marokko, is een in
lander gearresteerd, die niet minder dan
zeven inlandsche vrouwen heeft vermoord.
Met een duikboot werd bij Spezia
een diepte van 122 meter bereikt, waar
door het wereldrecord van 117 M., even
eens op naam van de Italiaansche marine,
werd geslagen.
Aandacht verdient de snelle ver
meerdering van het Duitsche inkomen
sinds de oorlog, vergeleken met het Fran-
sche. Dit wordt toegeschreven aan
Duitschland's verhoogde werkkracht on
der de druk der behoefte .tengevolge
waarvan niet alleen meer afgewerkte goe
deren werden aangeboden, maar ook de
vraag verhoogd werd. Hierbij moet met
de uit buitenlandsche leeningen verkregen
15 miljard gerekend worden.
In Frankrijk worden niet dezelfde resul
taten bereikt, daartoe behoeft men het
tegenwoordige Berlijn maar met de toe
stand te Parijs te vergelijken. Te Berlijn
is het alles vervorming en vernieuwing.
De Franschman klemt zich aan zijn spaar-
duiten vast. Hij beschouwt de arbeid als
een noodzakelijk maar voorloopig kwaad.
Met matige inkomsten verzamelt men in
Frankrijk magere kapitalen, die in de
vreemde belegging zoeken. Uit: „Die
Bank", een Duitsch financieel orgaan.
In 1929 waren er in Frankrijk ruim
900 duizend luxe auto's, ruim 350 duizend
vrachtauto's, ruim 370 duizend motor
fietsen en ruim 26 duizend zijspanwagens.
Op een der groote boulevards te
Parijs is een politieagent aangevallen en
gebeten door een wolf, die uit een mena,-*
gerie gevlucht was. Het dier werd neerge
schoten.
Een jong Joodsch student van de
universiteit Warschau heeft kans gezien
op een gewoon formaat briefkaart 11367
leesbare Hebreeuwsche woorden te schrij
ven. De kaart is afgestaan aan'tjood-
sche museum te Jeruzalem.
Te Konstantinopel is een jonge
Duitsche vrouw te kijk, die 270 Kg. weegt.
Zij is 24 jaar en zal dus nog wel gewich-<
tiger worden. N.R.C.
De bisschop van Aberdeen, die in
Amerika Hollywood heeft bezocht, heeft
als zijn meening verkondigd, „dat er meer
noodig is dan een gezichtje voor een bon
bondoos, om succes bij de film te heb
ben." Ook zeide de bisschop, dat de gang
bare meening als zou Hollywood een poel
van ongerechtigheid zijn, waar het kri
oelt van bandelooze en nietswaardige
menschen, onjuist is. Over het algemeen
zijn het hardwerkende, goedhartige men
schen, die zich behoorlijk gedragen.
Dieven hebben de kas gestolen van
de bioscoop Tivoli aan het Strand (Eng.)
Er bevonden zich eenige duizenden pon
den sterling in, de Paaschontvangsten.
ELCK WAT WILS.
De Eiffeltoren is over heel de wereld
vermaard. Alen kan b.v. onbekend zijn
met het feit, dat Columbus Amerika ont
dekt heeft, maar het kleinste kind weet,
bij wijze van spreken, dat ingenieur Eiffel
een driehonderd meter hooge toren heeft
gebouwd, welke geheel Parijs en omge
ving beheerscht. Daarom hebben de leden
der regeering aan de voet van de toren1
een buste van Gustave Eiffel onthuld. Bij
deze gelegenheid werd herinnerd aan de
reusachtige bouwwerken van deze inge
nieur, geboren te Dijon. Daarbij kwam
een geheel tijdperk ons weer voor de
geest, de tijd, toen met koortsachtige
haast tentoonstellingen werden georga
niseerd, toen, na Sédan, Frankrijk aan
de wereld toonde, hoeveel levenskracht
en vernuft het bezat. Eiffel ontwierp de
Veetelling.
OOST.
Daar is de ooievaar.
