Texelsche Courant van Zaterdag 4 Oct. 1930,
TWEEDE BLAD
-TA
Wegen voorheen en thans
Huiduitslag
Texelsche Berichten
Ingezonden
3333 Levenswijsheid. 3333
g] Gebruik uw kracht: zij zal ver- 3
rg meeren EB
gj Misbruik uw krachtze gaat teleur 3
?§j De maat betrachten is regeeren 3
3 Gebrek aan wilskracht wille- 3
pgq keur
3 Vele menschen hebben mond's 3
3 Om anders werk te laken, 3
3 Maar weinig hebben hands genoeg 3
3 Om beter's daar te maken. 3
3 Een blijde blik is zonneschijn, 3
3 Die soms het donkerst hart doet 3
[g gloeien 3
3 Wil toch, waar zooveel tranen 3
jg vloeien 3
3 Niet zuinig op een glimlach zijn. 3
3333333333 3333333333
door IN. VAN DER PIJL.
IV.
Aard van het gesteente.
Het gesteente, dat men te Lessines ex
ploiteert, om te gebruiken bij werken
als plaveisel, steenslag, enz., is een erup
tief gesteente, omhoog gestegen uit de
diepten van de aardschors, op een zeer
lang geleden geologisch tijdstip. (Het is
kwartsbevattend Diorietporfier
Het moet uit het binnenste der aarde
half vloeibaar omhoog gekomen zijn
bij een temperatuur, zoo hoog, dat het
nog niet stolde.
Door afkoeling is het magma, dat eerst
gloeiend en half vloeibaar was, langza
merhand vast geworden, mede door de
sterke druk in de eerste plaats van de
atmosfeer, en verder ook waarschijnlijk
van het zeewater. Daardoor is ontstaan
een kristallijn gesteente, waarin verschil
lende kristallen van veldspaat en kwarts
te zien zijn in een blauw grijs-groene
massa.
Deze porfierische bouw bepaalt voor
namelijk het uiterlijk karakter van het
gesteente en het wordt daarom danook
meestal porfier genoemd. Wat de hard
heid betreft is de porfier van Lessines
de beste, ze wordt danook overal gelijk
gesteld met de porfier van Quenast.
Frankrijk, Engeland, België en Nederland
maken er danook wel gebruik van en in
steeds toenemende mate.
Aard van de ligging
Te Lessines is het porfiersche massief
overal in zijn geheele thans bekende uit
gestrektheid bedekt door gronden uit 't
tertiaire tijdvak, waarvan de dikte sterk
varieert. Het is inderdaad merkwaardig,
dat het gesteente op die plaatsen het best
bewaard is gebleven, waar het bedekt is
met een ondoordringbare mantel van klei.
Wanneer men het met groote kosten heeft
ontdaan van de losse gronden, draagt de
oppervlakte overal duidelijke sporen van
de hevig werkende krachten, die de boven
lagen hebben doen verweeren. In ide
diepte der massa vindt men overal onre
gelmatige kromme spleten, vermoedelijk
ontstaan door de voortgaande afkoeling
der massa; ze liepen oorspronkelijk con
centrisch met de oppervlakte, die ze dus
niet sneed. Deze spleten worden soms
uekruist door andere inkrimpingsspleten,
waardoor de massa verdeeld is in vierhoe
kige prisma's, zoodat een zuilenbouw
ontstaat, gelijk aan die, welke karakteris
tiek is voor basalt. Op verschillen/de
plaatsen in dezelfde groeve vindt men
plaatselijk veranderingen in het gesteente
die wijzen op stroomingen in de gloeiende
massa, toen ze zich uitstortte. Hiterdoor
ondervindt men groote moeilijkheden om
de steen te winnen. Met de diepte ver
dwijnen deze spleten meer en meer.
De tegenwoordige groeven zijn hoog
stens 100 M. beneden de begane grond.
Ongetwijfeld gaat het gesteente veel die
per, doch bij dieper werken stuit
men op grooter moeilijkheden met het
losmaken (laten springen) en omhoog
halen van net gesteente.
Hoe men de steen wint, vertellen we
een volgende 'keer.
3333333333 3333333333
1 BRIEVEN VAN TEXELAARS
IN DEN VREEMDE.
§333333333 1* 3333333333
Brief van J. de Jager. II.
Langoan (Celebes), 1 Aug. '30.
De loonen.
Er wordt vaak beweerd, dat de loonen
in Ned.-Indië zoo belachelijk laag zijn,
maar in verband met de levensbehoeften
zijn ze niet laag, en daar mogen we toch
ook wel rekening mee houden. Wij heb
ben b.v. een kokkie, die f 25 per maand
verdient. Op Java zijn de loonen over 't
algemeen lager. Deze kokkie heeft voor
voeding en kleeding noodig per maand
f10. De rest kan ze overhouden. Nu
heeft de Inlander geen zin voor sparen,
maar toch zijn er natuurlijk enkelen, die
een gunstige uitzondering op de regel
maken. Deze kokkie spaarde in anderhalf
jaar tijd (wij bewaarden het geld voor
Wasch de aangedane plaatsen met warm
water en Purolzeep en doe er dan wat
Purol op, en bij jeukende of vocht-af-
scheidende uitslag en eczema bovendien
nog wat Purolpoeder. Herhaal dit eiken
dag, zoolang het noodig is.
3
haar) bijna f300. Welke dienstbode in
Holland kan dat? Dat de Inlander over
het algemeen niet spaart en alles dadelijk
uitgeeft 'of groote schulden maakt, is
niet de schuld van het Gouvernement. Dat
de Poenale Sanctie hier nog bestaat, ligt
niet aan het Gouvernement, maar in de
aard van de Inlander. Wanneer de Inlan
der niet aan wetten gebonden is, dan
zouden ze te allen tijde de lust in zich
voelen opkomen er maar eens uit te gaan,
De Hollandsche werkman heeft wel zoo
veel eergevoel, dat hij zijn baas niet tij
dens drukke werkzaamheden verlaat, maar
zoo is de mentaliteit van de Inlander!
niet. Geef hem f 10 in de zak, en hij loopt
met alle graagte uit het werk, en komt
weer terug, als hij niets meer heeft. Het
zijn feitelijk allemaal groote kinderen,
en als zoodanig moet je hen steeds be
handelen.
Hiermee wil ik niet beweren, dat er
onder de meer ontwikkelden niet veel
flinke menschen zijn, integendeel, maar
we hebben het nu over de werklieden
onder de Inlanders. Ik tel onder mijn
kennissen zeer veel inlanders, met wie 't
een genoegen is om te gaan. Hoogstaande
en ontwikkelde menschen zijn het, maar
daaruit bestaat het geheele volk met., Op
Java b.v. zijn nog meer dan 90 pet. an-
alphabeten, menschen, die dus lezen noch
schrijven kunnen, en onder de overigen
vindt men ontwikkelde luidjes, maar toch
zijn er daar weer zoovelen bij, die hun
kennis ver overschatten, en meenen, dat
ze daarmee al dadelijk dat miljoenen rijk
kunnen besturen. Hoeveel Inlandsohe on
dernemingen zijn hier in de Oost? Zeer
weinig of geen enkele.
Laten de Europeanen er uit trekken en
de armoede zal het land binnenkomen.
De Inlanders zijn nu nog niet zoo ver
dat ze een onderneming van de grond at
kunnen opbouwen. Ze willen dadelijk re
sultaat. Ze zetten niet door, en kunnen
geen tegenslag verdragen. Zet een Inlan
der aan het Hoofd van de school, geef
een Inlander een andere leidende positie,
en in de meeste gevallen zal het een,
fiasco blijken te zijn. In deze betrekkelijk-
korte tijd heb ik al zoovelen zien vallen,
en dat zijn dan toch de beste onder de
Inlanders.
De Inlandsche hoofden.
Wie mocht denken, dat de Inlandsche
hoofden zoo liefdevol zijn voor hun ras-
genooten, heeft het mis. Ik zit hier mild-
den in de Inlandsche wereld. Ik kan me
dagelijks van het tegendeel overtuigen.
Zoo ongeveer de laagste Inlandsche
bestuursambtenaren zijn de z.g. Hoekoem.
Toea's. Ze voelen zich mijlen ver boven
hun broeders verheven. Ik heb gezien,
dat 's morgens om 8 uur iemand bij de
Hoekoem Toea verscheen om deze te
spreken. De Hoekoem Toea was thuis
en bleet thuis aan zijn werk. Om
1 uur, dus na 5 uur wachten, mocht da
man binnenkomen. Deze man had '11 wan
deling van 2 uur achter de rug, wat mijn
Inlandsche onderwijzeres me zelf vertelde.
Een hoekoem besar, „districtshoofd", het
zijn menschen knielen, voor ze zijn stoep
betraden, en als mijnheer niet in z'n hum'
was, werden ze op de grofste wijze uit
gejouwd en verwijderd. Dit laatste ge
beurde nog een 20 jaar geleden en is nu,
al veel beter. Een kind van mijn school,
dat een beetje ondeugend was geweest
kreeg van de vader straf, tenslotte werd
de strafoefening opgeheven en het kind
was toen verplicht, de voetzool van de
vader te kussen. Ik wil hier van af stap
pen, om u eenige biezonderheden te ver
tellen over de verkiezingen hier.
(Wordt vervolgd.)
3
3
Jachttijd.
Uitslag aanbesteding.
Door B.enW. werd aanbesteed de leve
ring van brandstoffen, voor het raadhuis
en de openbare scholen in deze gemeente.
We geven hier de uitslag. beteekent:
gegund.)
Raadhuis:
Vos 1416; Wuis f448; Bruin f430,90;
Rab f413.80*.
O.L. scholen den Burg, de Koog en
de Waal:
Vos f566.75*; Wuis f604; Brum f600;
Rab 1582.47. x
O.L. scholen den Hoorn, Oosterend
en Oudeschild:
Vos f 483.50*; Wuis f 517; Brum
1534.65; Rab f499.40.
O.L. school de Cocksdorp:
Vos f 223.75*; Wuis f 246; Brum
f256.45; Rab f 231.
O.L. scholen M.-Eierland, Z.-Eierl.
en Oost:
Vos f 437.68*; Wuis f473; Bruin
1481.55; Rab f454.50.
Zeevaartschool
Vos f365.40; Wuis f393; Bruin f381;
Rab f357.45*.
Mulo-school:
Vos f 204.40*; Wuis f 236; Bruin
f219.95; Rab f205.
Rijverceniging "Texel."
Donderdagavond vergaderde Rijvereem-
ging „Texel" in „de Zwaan", waar 12
leden van hun belangstelling blijk gaven,
terwijl mede de nieuwe instructeur, de
heer W.Brouwer, aanwezig was. De lieer
H.Keesom opende met een hartelijk wel
komstwoord de vergadering en leidde de
besprekingen in. Besloten werd, wederom
geregeld en wel Zondags, aanvangende
te 2 uur nam. te oefenen. Geruime tijd
werd van gedachten gewisseld over de
bouw van een afgesloten buiten manege,
waarvan de kosten werden begroot op
f 50,—. De heer Brouwer achtte deze
manege voor een goed Lesgeven een eerste
vereischte en oordeelde het besteden van
zulk een bedrag wel verantwoord.
De vereeniging heeft twee nieuwe le
den kunnen hoeken we deelden dit
reeds mee en telt er thans 14. Getiacht
wordt nog een paar liefhebbers te bewe
gen als lid toe te treden. Wie maken het
tweede achttal vol?
De rondvraag leverde niets van belang
op, waarna de voorzitter te ruim tien
uur de vergadering sloot.
Bij het koopen of huren van larid.
We deelden de lezers reeds een en an
der mee over de commissie, welke bij
huur of koop van land op Texel op
verzoek adviezen uitbrengt. De landbouw
bladen hebben aan de instelling van dit
ongetwijfeld nuttig instituut reeds in ruime
kring publiciteit gegeven. Het Alg. Ned.
Landbouwblad voegt er deze regelen aan
toe:
„De noodzakelijkheid van deze commis
sie' werd gevoeld, omdat er veel land op
Texel wordt verkocht of herhaaldelijk ver
pacht en het zoo dikwijls gebeurt, dat te
veel wordt betaald als koop- of pachtsom:
wegens onvoldoende bekendheid met de
grond en plaatselijke omstandigheden, of
doordat onbetrouwbare gegevens worden
verstrekt.
Het is te hopen, dat ieder, die om land
naar Texel komt, bij de commissie aan
klopt".
Wolveehandel 25 Sept.'1 Oct.
Op de Leidsche markt was de wolvee
handel deze week vrij goed met vaster
prijzen, terwijl Zwolle, Hoogeveen en
Rotterdam een tamelijke handel gaven
met vrijwel stationnaire prijzen.
Leeuwarden echter was over het geheel
iets minder, vooral de vette lammeren
voor export gingen iets lager, hetgeen
ook te Groningen het geval was.
Te Utrecht en Purmerend was de wol
veehandel matig, terwijl op laatstgenoem
de markt de noteering iets ten achter
bleet bij de vorige week.
Overzicht eierhandel.
Roermond 29 Sept. In de afgeloopen
week was de handel in versche eieren zeer
traag. Het zal zeer moeilijk zijn de aan-.
Voeren tegen de prijzen van f7.50 tot
f8.50 te plaatsen. Er is een vlugge han
del in koelhuiseieren. Deze worden ver
kocht tegen f 7—7.50. Ook naar de kleine
kuikeneieren is een zeer goede vraag.
Deze worden verkocht tegen f4.o0-5.30.
De aanvoeren in dit kleine goed nemen
geregeld toe.
Bij de Roermondsche Eiermijn was de
aanvoer 2,600.000 stuks. Kleine eieren
14.50-6.50; groote f7—8.50; eendeneie
ren f6—6.50 Men verwacht voor deze
week geen hoogere prijzen.
DE COCKSDORP.
Een ernstige waarschuwing.
Zwaar vergiftige bessen.
Momenteel komt hier om en nabij de
Cocksdorp, en dit zal op andere plaat
sen ook 't geval zijn, de zjg. zwarte nacht
schade (solanum nigrum) voor.
De overvloedige regens van de laatste
weken hebben een voorspoedige ontwik
keling in de hand gewerkt. Hiier en daar
treft men groote exemplaren van deze
erkend
DE BESTE
plant aan, beladen met groene en zwarte
bessen. Deze bessen nu zijn in niet ge
ringe mate vergiftig ca leveren daardoor
gevaar op voor jonge kinderen, vooial
daar ze in rijpe toestand veel overeen
komst vertoonen met zwarte aalbessen.
Wee de kleine, die er zich aan te goed
doet. Het verdient dus wel aanbeveling,
de planten zooveel mogelijk uit te trek
ken en te vernietigen, vooral de in het
oog loopende groote exemplaren.
De bladeren van de plant, die behoort
tot dezelfde familie als de aardappel,
vertoonen overeenkomst met laatstge
noemde. Ze is verder te herkennen aan
de kleine witte bloempjes met gele hart
jes, die gevormd worden door de meel
draden, doch vooral de groene en zwarte
bessen, die een groot aantal zaden be
vatten, geven de leek op plantkundig ge
bied zekerheid of hij met bovengenoemde
gevaarlijke sinjeur te doen heeft.
We namen juist in het vorig nummer
een berichtje op van een 6-jarig meisje
te Huizen, dat tengevolge van het eten
van deze bessen overleden is. Laten we
de kinderen toch vooral wij zen op het
groote gevaar, dat in die aanlokkelijke
bessien schuilt. Red.
De dijk gereed.
Met de aanleg van de dijk, die moet
dienen tot bescherming van de landerijen,
behoorende bij de hofstede „Het Eier-
landsche Huis", is men gereed gekomen.
Onder leiding van de heeren A. Vonk
(aannemer) en W.v.d.Hoek, vaste arbei
der in dienst van het waterschap Eier-
land, is een knap stuk werk afgeleverd,
dat werkelijk gezien mag worden.
Het werk is een maand eerder voltooid
dan de oorspronkelijke berekening was.
OUDESCHILD.
Veevervoer.
Gedurende de laatste week zijn van
Texel verzonden:
307 schapen, 268 lammeren, 25 varkens,
4 koeien, 6 kalveren, 1 paard.
EIERLAND.
Mondorgelclub „Crescendo".
Onlangs werd te Zuid-Eierland, onder
voorzitterschap van de heer P. Verijzer,
een mondorgelclub opgericht. Ze werd
„Crescendo" genaamd en telt vijftien le
den, die iedere Vrijdag oefenen in het
gebouwtje voor Chr. Belangen te Zuid-
Eierland. Secretaris is de heer A. Lager -
veld, penningm. de heer J.Eelman.
Nieuwe leden worden nog gaarne inge
schreven.
TERSCHELLING.
Het „Spook" van West-Tersdhelling.
Reeds geruime tijd werden enkele be
woners te West-Terschelling bij avond
ot in de nacht door iets gehei|tnzinnigs
verontrust.
Somwijlen, zoo weet de N. Harl. Crt.
te vertellen, werd een persoon gezien,
ook wel dat men iemand hoorde loopen
en dan wel iemand op klompen. Don
derdag in de late avond is bij een alleen
wonende vrouw een gat door het raam
geboord, waarmee des anderen daags de
politie werd in kennis gesteld. De gem.-
veldwachter Appeldoorn heeft zich toen
verdekt opgesteld, in de W.C. Eeji buur
man, zekere J. Lieuwen had ook post
gevat in zijn woning, beiden in afwachting
van de dingen die komen zouden. Na
eenige uren te hebben gewacht, inocht 't
de veldwachter gelukken om de persoon,
welke weer op net afgesloten erf kwam,
te herkennen, doch hij nam direct de
vlucht, achtervolgd door Appeldoorn en
Lieuwen. Hij had zijn klompen in de
steek gelaten, wat later ook een goed
overtuigingsbewijs was voor de politie.
Zaterdag is hij door de gem.-veldwachter
gehoord en nu zal van het een en ander
procesverbaal worden opgemaakt. Het is
te hopen, dat het hiermede, wat betreft
het z.g. spoken, is afgeloopen.
LET OP!
Hooggeachte rijwielrijders,
Rijdend met electrisch licht,
Schijnt, wanneer een auto nadert,
De chauffeur niet in 't gezicht.
Want ge brengt daardoor uzelf, maar
Ook een ander in gevaar.
Licht onwetend, onbedachtzaam,
Maar daarom niet minder waar.
't Is voor u een kleine moeite,
Doch de moeite toch wel waard.
Dekt uw lticht slechts met uw hand af,
Richt het anders naar de aard',
't Is hier als met vele dingen:
Slechts een simp'Ie kleinigheid,
Doch voor de één als voor de ander
Verzekering van veiligheid.
HUIB DE RIJMELAAR.
O
