Texelsche Berichten
Gerrit de Wolf.
Gemengd Nieuws
lessen uit 't verleden. Maar het is hoogst
gevaarlijk om dit te doen, als men zich
dit verleden niet juist voor oogen stelt,
ot geen rekening met de veranderde om
standigheden houdt.
Wanneer men zegt, dat de boeren zich
door de vorige crisis hebben heengesla
gen, dan is dit niet geheel juijst. Men kan
zeggen, dat de flinke en tegelijk kapi
taalkrachtige boeren de crisis te boven zijn
gekomen. Vele armere boeren zijn echter
tot paupers geworden, terwijl de land
bouwers gedurende de vorige crisis in let
terlijke zin honger hebben geleden. Al
leen door een uiterst sobere leefwijze van
alle bewoners van het platte land en hon-
gerloonen voor de plattelandarbeiders, is
imen door de crisis heen kunnen worste
len. In het Oldambt bedroegen de loonen
per dag in de zomer 75 cent en in de win
ter 50 cent. Het totale inkomen van een
landarbeider kwam omstreeks 1890 zel
den boven f 280 gulden per jaar.
De loonen, die in andere deelen van 't
land gegeven werden, kwamen hiermede
tamelijk wel overeen.
Onder de invloed van dit lage loon, ge
paard met groote werkloosheid in de win
ter, kwam het in vele dorpen van Oost-
Oroningen en in de bouwstreken van
Friesland tot revolutionnaire bewegingen,
welke slechts door de militaire macht
konden worden onderdrukt.
In de periode van 1884 tot 1890 kon,
bij een gemiddelde tarweprijs van f8.S0
per 100 Kg. en een daaraan evenredige
prijs der andere granen, op een schuld-
vrij bedrijt slechts f280 per arbeider wor
den uitbetaald, als de boer zelf wilde
bestaan. Met bange zorg vragen velen
zich af, hoe het thans zal gaan, nu de
prijzen tot het laagste niveau van de cri
sisjaren in de vorige eeuw zijn gedaald
en het arbeidsloon zooveel hooger ge
worden is.
Eén zaak is echter belangrijk ten voor-
deele van de landbouwer gewijzigd. De
productiviteit van de arbeid is veel groo-
ter geworden. D.w.z., dat bij 'n gelijk aan
tal arbeiders op hetzelfde bedrijf veel
meer tarwe en andere producten kunnen
worden voortgebracht. De vooruitgang
van de landbouwwetenschap en de ver
betering van de werktuigen zijn hiervan,
de oorzaak.
Tegenover de groote opbrengst staan
wel weer grou ere uitgaven, voor betere
bemaling, voor meststoffen, onderhoud
en aanschaffing van werktuigen, onder
houd en afscnrijving op gebouwen, be-
drijfsverzekeringen en electrische kracht,
maar deze meert'ere uitgaven worden ge
deeltelijk en so us zelfs ruimschoots ge
compenseerd door een meerdere ont
vangst van stroo.
Bij gelijkgraanprijzen zou men thans
veel meer dan f280 per arbeider kunnen
betalen. Een gelijk aantal arbeiders kun
nen thans ongeveer 45 H.L. per H.A.
voortbrengen tegen 30 H.L. in 1890; 90
H.L. haver tegen 60 H.L. in 1890; 36 H.L.
erwten tegen zu H.L. in 1890.
(Wordt vervolgd.)
Sportnieuws.
Men schrijft ons:
Morgen ontvangt T. 1 „Wieringerwaard"
I op bezoek. Gezien de prestaties van;
dit elftal, kan een spannende wedstrijd
tegemoet worden gezien. De overzicht
schrijver van het Alg. Sportblad voor
spelt gelijk spel. Het staat nu aan T.' om
die voorspelling ten spijt een over
winning te bevechten..
T. II moet op bezoek bij J.V.C., te
Julianadorp.
Zakennieuvvs.
De galanterie-zaak aan de Weverstraat,
van de heer G. van Putten (voorheen K.
Slot), zal door de heer J. P. Stam, al
hier, worden overgenomen.
DE KOOG.
Reddingsdemonstratie.
De reddingdemonstratie, bepaald op he
denmorgen 10 uur reeds aangekondigd]
in ons vorig nummer zal o.m. worden
bijgewoond door de leerlingen der Z.V.S.,
onder leiding van him leeraren.
EIERLAND.
Een biezonderheid.
Een lezer schrijft ons:
Donderdag werd ik in de sloot bij de
„Vooruitgang" een tamme eend met vier
jongen gewaar. Dat is iets nieuws en ze
ker waard in de Texelsche Courant ver
meld te worden.
OOSTEREND.
Een raadselachtig geval.
Op 30 September 1.1. ontving de heer
W. Bremer alhier van zijn zwager te
Groet (N.-H.) een niet-aangeteekende
brief, welke volgens een begeleidend
schrijven f330,had moeten bevatten,,
doch welke naar B. aan zijn zwager
onmiddellijk schreef gedeeltelijk ge
opend bleek te zijn en slechts f300,—
inhield. B's zwager wendde zich toen
tot het postkantoor, waar hij zijn brief
had afgegeven, waar een ijverig onder
zoek werd ingesteld en kort daarop werd
onze burgemeester vanwege de posterijen
verzocht een politieonderzoek te willen
doen instellen. Op heden zijn plm. lie
gen personen gehoord, evenwel zonder
dat eenig licht in deze duistere zaak
werd ontstoken.
DE WAAL.
N.V. Zuivelfabriek „De Hoop".
In de Dinsdag gehouden vergadering
van de N.V. Zuivelfabriek de Hoop, bij
gewoond door 45 van de ruim 70 aandeel
houders, werd bij meerderheid van stem
men besloten over te gaan tot aanstelling
van een directeur-boekhouder. De heer
W.H.Lap, boekhouder, had n.l. de wensch
te kenjnen gegeven, van zijn functie te
worden ontheven, welke gelegenheid men
meende te moeten aangrijpen, om de
functies van directeur en boekhouder in
één persoon te vereenigen. Aan de heer
C. Bruin, die 12 jaar als directeur en
de heer W. Lap, die plm. 6 jaar als
boekhouder de belangen der vennootschap
behartigde, zal dan eervol ontslag worden
verleend. Tot de bouw van een directeurs
woning werd niet besloten, daar hier een
geschikte woning kan worden gehuurd.
Voor de eventuneele bouw van een labo
ratorium, in te richten in overleg met
de nieuwe directeur, werd een crediet
verleend van f 1500,voor welk be
drag dan een leening zal worden aange
gaan.
TEXELSCHE NOVELLE.
Een vertelling uit 1867.
door D. DEKKER.
(Vervolg)
„Jaantje" zei moeder „Trien", „krieg
'n are keers uut de kos". Dadelijk
wilde de aangesprokene dit bevel ten uit
voer brengen, maai' na gedaan onderzoek,
klonk het bericht uit haar mond: „Mem,
deer is gien ien keers meer in huus".
Dit was inderdaad een ontdekking, welke
de arme moeder met angst vervulde; de
kaars toch, zou weldra ophouden, het
weinige licht, dat ze nog verspreidde, in
het vertrek te werpen, en maar al te zeer
zeer wist ze, dat bij de weinige winke
liers in het dorp de wet bestond, welke
een van hen zelfs op het „uuthangbord
hod late skrieve, dat na tiene niet meer
ope deen wier."
't Spreekt vanzelf, dat hier een poging
moest worden aangewend, om een winke
lier te bewegen, voor ditmaal, van dezen
regel at te wijken. „Jaantje zow Ariën
Dros porre, en ze zow wel zoo mooi
prate en bede le en zeggen dat het was,
om bee het sieke broertje, dat in de ter
mine lag, en dat moeder van benauwd
heid, voor den sieken Wullum, er niet
om docht had, om keerse te halen, zij
zow wel zoo lang prate, tuut ze er uut-
kwamrne, om keerse te geve". Nauwe-
welijks had het meisje zich tot dit doel
verwijderd, of bij de laatste flikkerende
lichtstralen, welke de kaars op den ar
men Willem wierp, zagen vader en moe
der het aangezicht van den knaap zooda
nig verwringen, dat beiden met een gil
van hun zitplaatsen opsprongen, terwijl
vader Gerrit met de uitroep: naar den
dokter, naar den dokjer de huisdeur uit
vloog, zijn vrouw in doodsanjgst, bij Wil
lem, die weer zoo in termifne lag, achter
latende.
Op dit oogenblik was de kaars geheel
uitgebrand, en bleef de arme moeder,
met haar zieken knaap, geheel alleen in
den stikdonkeren nacht Arme moeder.
Wij wagen het niet, de angst en vertwijfe
ling te schetsen, die zich van de arme
vrouw meester maakte. "Ze wist toch,
toch, dat het gevaarlijk was, haar kind,,
terwijl het stuiptrekkingen had, aan te ra
ken; alle buurvrouwen hadden haar im
mers gezegd, dat ze dan gevaar liep, om
haar kind ,,'n dingsijgheiid, zoo as 'n
lammigheid ot een aar mankement te be-
zurge, en dat zow ze voor gien werelds1
geld doen."
Daar zit zij in vertwijfeRng neer. Zal
zij, wanneer opnieuw licht wordt ontsto
ken, haar kind de oogen zien opendoen
ot zal zij eerst dan, wanneer in een beter/
leven een 'licht voor haar wordt ontsto
ken, dat nimmer zal worden uitgebluscht,
haar lieveling eerst wederzien Zal
zij misschien bij een nieuw ontstoken
kaars haar kind als een lijk aanschouwen?
O, deze gedachte foltert de moeder zoo
zeer. Gebogen over de legerstede, zonder
haar kind te durven aanraken, ligt
zij daar, en zoekt hulp en steun bij God
in het gebed.Dat niets meer vertroost,
en bemoedigt, dan een hartelijk gebed,
met vertrouwen tot den Hemelschen Va
der opgezonden, dat wist ze, maar nooit
deed zij daarvan meer de wetenschap op
dan dezen keer. 't Was of een engel
haar toefluisterde: „hoop". Door het ge
bed eenigszins getroost, stond zij op, en
toen Jaantje, die „Ariën Dros bewoge
had, om er uut te komme en keerse te
verkoope", er een had ontstoken, ont
waarden moeder en dochter tot beider
onbeschrijfelijke blijdschap, dat Willem
veel beter was. O, hoe steeg toen een
danktoon uit het hart der moeder om
hoog, dat het haar gegeven was, haar
kind levend weder te zien en te omhelzen.
(Wordt vervolgd.)
Na overleg met de rijkszuivelconsu-
lent voor Noord-Holland, dr. Schey, te
Hoorn is te Wierijngen besloten tot de op
richting van één groote coöperatieve zui
velfabriek. Wanneer deze pogingen sla
gen, zullen de thans bestaande vier kleine
dagfabrieken worden opgeheven.
Er werd een brandje ontdekt in een
huis aan de Westmolenstraat te Schiedam,
bewoond door de familie Tettelaar. De
vader werkte in Drente, de moeder was
de heele dag afwezig. Toen de buren een
onderzoek instelden, bleek er op zolder
een bed in brand te staan. Op dit bed
werd een 7-jarig dochtertje gevonden, dat
met zware brandwonden was overdekt.
Een kind van vijf jaar stond bij het bed,
en ook liep op zolder nog een 3-jarig
kind rond. Geen van deze twee kinderen
had evenwel letsel bekomen. Het brandje
dat was ontstaan, doordat de kinderen
met lucifers speelden, werd spoedig ge-
bluscht, maar het met brandwonden over
dekte kind is aan de gevolgen bezweken.'
Na een geringe woordenwisseling
heeft een 23-jarige man, wonende aan de
Weteringschans te Amsterdam op zijn
stiefvader eenige revolverschoten gelost,
waardoor hij overleed. De dader werd
aangehouden.
Te Willemstad (N.B.) is, terwijl
hij de paarden drinken liet, de 80-jarige
J.Sneep, te water geraakt en verdronken.
De man was gedurende 65 jaren als ar
beider op dezelfde boerderij in betrekking
geweest.
In de Ouden-IJsel te Doetinchem is
het lijk gevonden van de 70-jarige D. J.
\k oismk, oud-lid van de raad van Zelhem.
BUITENLAND.
Een blad te Lissabon meldt het over
lijden van Fransico Lima. De man
die geboortig was uit Kaap Verde
zou..'.127 jaar oud zijn.
Wij zouden wel eens willen weten, op
grond van welke authentieke stukken men
er toe is gekomen om aan deze oude
man die hooge leeftijd toe te kennen.
Te Parijs is een ernstig geval van
effectenvervalsching ontdekt. Er zijn stuk
ken nagemaakt van een Engelsche onder
neming met een kapitaal van 4 milliard
francs. Meer dan duizend stukken, ter
waarde van een miljoen moeten reeds in
omloop zijn.
Na een tocht van 84 dagen is dr.
Blanco Alberich, die met een zeilboot van
10 Meter lengte en 3V2 Meter breedte uit
Massachusets was vertrokken, te Barce
lona aangekomen. Zijn vrouw en dochter
hebben de reis meegemaakt.
De automobielweg Boedapest-Wee-
nen is voor het verkeer geopend.
Een diamantgraver in Gonggong Bar-
key West, werd, na 18 maanden zoekens,
zonder iets te vinden, eindelijk beloond
met een prachtige steen van 200 karaat.
Parijs: Marcel Rioual, 'n scheepsjon
gen van 16 jaar, die in de jongste hevig
ste storm een in nood verkeenend schipi
in veiligheid had gebracht, is benoemd
tot Ridder in de Orde voor Maritieme
verdienste.
De oppasser van het Waldpark te
Mannheim, die door een beer levensge
vaarlijk was gewond, is aan zijn verwon
dingen overleden.
Wegens het hamsteren van levens
middelen zijn te Moskou weer zes perso
nen terechtgesteld.
Cholera neemt op de Phillippijnen
groote afmetingen aan.
Uit de Vredeskerk te Keulen-Miihl-
heim zijn 's nachts 19 pijpen van het
orgel gestolen. De pijpen, die ruim 100
kilo wegen, hebben een waarde van 2600
mark.
Bij het opstellen van de palen voor
de nieuwe krachtige zender te Heilsberg
in Oost-Pruisen, zijn drie werklieden ge
vallen van een hoogte van 35 M. Een jon
gen van 19 jaar werd gedood; de beide
anderen werden ernstig gewond.
De onderhandelingen tusschen Frank
rijk en Italië over de Vlootkwestie zijn
definitief mislukt.
Te Albernau (Ertsgebergte) hielden
twee jongelieden een bokswedstrijd. Eén
van hen kreeg er zoo van langs, dat hij
bewustloos bleef liggen. Een dokter heeft
de dood moeten constateeren. Bah,
wat een sport!
De auto van prof. dr. Ludwig Moser
van de technische hoogeschool te Wee-
nen is bij Zeil am See door een trein
gegrepen. De professor en zijn vrouw
werden beiden gedood.
In Brazilië is een revolutie uitgebro
ken. Zeven staten kwamen tegen de
regeering in opstand. Wel 40.000 rebellen
zouden naar de hoofdstad optrekken.
De Zwitsersche begrooting voor 1931
wijst een tekort aan van 28 miljoen frs-
De toeneming van het aantal Rijks
dagleden van 491 tot 576 deed de vraag
rijzen hoe voor allen een plaats zal zijn
te vinden. Gelukkig kan men verwachten,
dat ze elkaar meestal op de kop zullen
zitten.
Terry, de bekende Amerikaansche
valschermspringer en touwklimmer, is bij
een sprong van de nieuwe Hudson-brug,
welke 75 M. hoog is, verongelukt. Hij is
horizontaal op het water terecht geko
men. Een sensatieblad, wordt o.m. voor
de dood van de acrobaat verantwoorde
lijk gesteld.
Bij een begrafenis te Barame in Bos
nië kwam het op het kerkhof tot oneenig-
heden tusschen vijandige boerenfamilies,
die in een messenstekerij ontaardden. Aan
het einde van de slag lagen drie boeren
dood en zeven zwaar gewond tusschen de
graven.
Tijdens een storm is op het meer van
Chapalo in Mexico een boot gezonken.
Tien lijken zijn opgehaald. Zes perso
nen hebben de ramp overleefd, vijftig
worden vermist.
Te Marseille werden één dag alle
zaken gesloten, als protest tegen de steeds
stijgende gemeentebelastingen.
VOOR DE VROUW,
lllllllllllllllllllllil
De nieuwe hoeden.
De hoed wordt zeer in overeenstem
ming met het costuum gekozen, soms van
dezelfde stof, dikwijls van fluweel in ge
lijke kleur, ook wel van jersey, waaraan
men de noodige stevigheid heeft gegeven.
Maar in het biezonder is fluweel in de
smaak voor onze wintersche hoofddek
sels. We zien ze in de meest verschillen
de vormen, als kapjes, als gedrapeerde
modelletjes, als zuidwesters, als groote
hoeden met opgeslagen rand, enz. We zien
ook aardige fluweelen baretten, met inge
zette deeltjes van fluweel of leer in afloo-
pende tinten gegarneerd. Ook bont wordt
weer veel als' versiering gebruikt, natuur
lijk hetzelfde bont, dat op de mantel
voorkomt, of waarvan pellerine of mof
gemaakt zijn. Want ook de mof belooft
weer populair te worden.
Toch moeten we niet meenen, dat de
vilthoed heeft afgedaan. Hij biedt vele
voordeden, die we niet onderschatten
moeten en vooral, nu men hem weer in
aardige nieuwe modellen brengt, zal hij
zeker nog geruime tijd in de smaak blij
ven. Een dezer nieuwe modellen is het
jagershoedje met veer. Men vindt het in
klein, in middelmatig en groot formaat en
in alle kleuren.
Nieuw zijn ook driekantige steekjes, en
bemerkenswaard is het streven, de hoed
niet meer de hoofdlijn te laten volgen
maar ook de bol te drapeeren.
Chic is ook een vilthoed in dezelfde
kleur van schoenen, kousen, taschje en
handschoenen. Bij sommige vilten mo
dellen heeft men de rand van d|e bol los
gemaakt en iets hooger weer opgezet zoo
dat men zien kan, hoe de bol het voor
hoofd omsluit.
Parijs decreteert voor middenwinter
weer kleine hoedjes, daar de groote mo
dellen veel te lastig zijn bij de enorme
bontkragen, welke ons wachten.
VOOR ONZE DAMMERS.
Vragen, deze rubriek betreffende, te
richten aan de redactie van dit blad.
Een postzegel van zes cent bijsluiten.
We geven hier ter bestudeering een po
sitie, waaruit wit zich fraai weet te red
den. Een prachtig studieterrein voor com
binatiespel. De verschillende slagen lig
gen diep verborgen en de heele afwik
keling, waarbij 28 stukken van het bord
gaan, vordert danook 13 zetten.
Wie ziet kans de winst van het blad af
te vinden? Men probeert het eens, want
