t
De Nieuwe Texelsche Courant
No 4493
44st8Jaarg?nj
Woensdag 7 Januari 1931
rWint er t eeneiig
Kloosterbalsem
Van week tot week
Texelsche Berichten
De Legende
van de Razende Bol.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ SS DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
■iiiiii#iiiiii6iiiiii#iiini mui1
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
■iiiiiwiiin^iiiiiwiiiiii iiiiii#iiiiii#iiiiii#iniM
Zaterdagavond.
De dood van Maarschalk Joffre.
Zaterdagmorgen is Joffre, de Fransche
maarschalk overleden. Met dezelfde rus
tige vitaliteit, waarmee hij in 1914 een!
onoverwinlijke vijand bevocht, stelde hij
zich te weer tegen de groote overwinnaar
van alle individueele leven. Het was een
strijd met veel op-en-neer. Het eene mo
ment heette het: een kwestie van weinige
uren nog slechts; een dag later vernam
men dat de maarschalk zich liet scheren
en zelfs met eigen hand een kop melk
naar de dorstende mond bracht. Zaterdag
morgen pas heeft Joffre de levenswapens
neergelegd.
De Maarschalk der industrie.
Een andere maarschalk, een „maar
schalk der industrie", Lord Melchett,
stiert na een korte ziekte. Hij was rijpt
alleen een der voormannen der Britsche
nijverheid, maar speelde ook een rol van
beteekenis in de politiek van zijn land
en in de strijd voor het Zionisme.
Stakende mijnarbeiders.
In één district van het Britsche mijnbe
drijf in Zuid-Wales, is het toch nog tot
een staking gekomen, omdat de arbeiders
niet accoord gingen met de loonsverla
ging, die voor de eigenaars de voorwaar
de was, waarop zij tot werktijd-verkorting
wilden overgaan. Er is echter nog altijd
reden om aan te nemen, dat de bemidde
ling der regeering succes zal hebben;
opdat de staking niet van lange duur zal
zijn.
Een complot tegen Moestafa Kemal Pasja.
De belangrijkste politieke gebeurtenis
van de afgeloopen week was stellig de
ontdekking van een wijdvertakt complot
in Turkije, dat ten doel had het bewind
van Moestafa Kemal Pasja omver te wer
pen. Naar men zich herinneren zal, heb
ben Kemal en zijn aanhangers, bij hun
streven naar moderniseering van Turkije,
al hun kracht geconcentreerd op het land
zelt en volkomen afstand gedaan van alle
aanspraken op geestelijke leiding in de
Mohammedaansche wereld. Bovendien be
sloten zij, in hun verlangen om Turkije
te wapenen met Westersche techniek, tal
van maatregelen door te voeren, die het
buiten de instemming der orthodoxe Mo
hammedanen moesten stellen, zooals de
afschaffing van de vrouwen-sluier en de
vervanging van het Arabisch door het
Turksch in de eere-dienst.
Herhaalde malen reeds kwamen zij, die
van de modenniseering niets wilden weten
tegen de besluiten der republikeinsehe re
geering in verzet. De samenzwering, die
door het voorbarig optreden van een fa
natieke derwisj, in een plaatsje bij
Smyrna tijdig kon worden ontdekt, schijnt
wel een van de omvangrijkste te zijn ge
weest, en velen, die om andere dan gods
dienstige redenen vijandig staan tegen
Kemal en zijn vrienden, hadden er zich,
bij aangesloten. Zoolang echter de regee
ring kan rekenen op de steun van het
leger en op de jeugd in de steden, zal
zij wel het hoofd kunnen bieden aan de
pogingen om haar te doen verdwijnen.
Nog een revolutie in Latijnsch-Amerika.
Het aantal revoluties in Latijnsch-
Amerika is weer met één vermeerderd:
sedert Vrijdagochtend werd er in Panama
gestreden om de macht. Is het toeval dat
die nieuwe opstand samenvalt met de toe
genomen activiteit van de Nicaraguaansche
vechtgeneraal 'Sandino, die het de Ameri
kanen zoo lastig maakt in de moeilijk-
toegankelijke bergen van zijn land?
Natuurrampen.
Vermelden wij tenslotte de aardbeving
in de Argentijnsche provincie Salta, waar
aan 60 menschen ten offer vielen. De
uitbarsting van de Merapi blijkt 1300
dooden te hebben gekost, terwijl de aan
gerichte materieele schade buitengewoon
groot is. Er wordt thans een beroep ge-
Links: Miss Amy Johnson, de stoutmoedige Engelsche dame, die onlangs in
d'r eentje van Engeland naar Australië vloog en thans bezig is door een vlucht
van Engeland naar Peking (China) nieuwe lauweren te oogsten. Als ze maar niet
te duur worden gekocht. 9
Rechts: Een der deelneemsters aan de strijd om het wereldkampioenschap—
kunstrijden, welke te St. Moritz een wintersportgelegenheid bij uitnemendheid
gestreden wordt.
daan op het Nederlandsche volk, daar in
Indië zelf niet voldoende geld bijeen zal
kunnen worden gebracht. Bijdragen kun
nen worden gestort bij het Agentschap
der Ned. Handelmij., Kneuterdijk 1, Den
Haag, of postrekening no. 172700.
„Geen goud
zoo goed"
rnirinnr - i
Merkwaardige natuurverschijnselen.
Drie regenbogen.
In de Januari-aflevering van Hemel en
Dampkring, orgaan o.m. van de Ned.
Vereen, voor weer- en sterrenkunde, tref-
ten we onder het opschrift „Een fraaie
gespiegelde regenboog" een uitvoerig,
door twee schetsen verduidelijkt artikel
van de heer M.D.Dijt, l.i. te Eierlandaan,
Het natuurverschijnsel, dat 29 November
door de heer Dijt en anderen op Texel
zoo goed waargenomen werd en dat ze
ker onze aandacht verdient, is gelijk
prof. dr. Van Everdingen, te de Bilt, in
zijn woord ter inleiding opmerkt zoo
nauwkeurig beschreven, dat het zeldzame
geval in al zijn biezonderheden te vol-
gen is.
Uitvoeriger dan de heer Dijt het ver
schijnsel onlangs, bij gebrek aan teeke-
ningen, in ons blad heeft kunnen beschrij
ven, zet hij het in Hemel en Dampkring uit
een. Er traden een drietal fraaie regen
bogen op, waarbij naar schrijvers mee
ning de weerkaatsende watervlakte in
Waalenburg zeer uitgebreid door de
hooge waterstand een rol moet hebben
gespeeld. Het doorkomen van een briesje
uit het Oosten waardoor het effen
wateroppervlak verstoord werd zou de
gespiegelde regenboog hebben doen ver
dwijnen.
Prof. dr. Van Everdingen oordeelt in
zijn commentaar de verklaring van de
heer Dijt ongetwijfeld juist en wenscht
hem geluk met het feit, dat hij met de
ruwe hulpmiddelen waarover hij beschikte
zoo nauwkeurig gemeten heeft. Van de
veertien brieven, welke de heer Dijt naar
aanleiding van zijn oproep ontving, was
er een van Wieringen afkomstig. De
waarneming daar, schrijft prof. Van
Everdingen, kan natuurlijk niet aan de
plassen op Texel worden toegeschreven.
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
vreemde gedaante, dat hij zoo rijk kon
worden als hij wilde, maar dan moest hij
Item dienen na 't verstrijken van 10 jaar.
Dan zou hij hem komen halen op dezelfde
plek, waar zij nu waren.
De visscherman nam liet voorstel aan.
Van dit oogenblik begon het dadelijk
beter te gaan, totdat de man welgesteld
kon heeten. Niemand van de andere vis-
schers kon dat begrijpen. De jaren vlogen
heen en toen de tijd van die tien jaar
om was, volgens accoord, maalde de
visscherman zich ongerust. Zijn huisge-
nooten wisten maar niet, wat er aan
scheelde. Hij kon het haast niet meer uit
houden van angst, tot hem de raad werd
gegeven naar een geestelijke te gaan. Zoo
deed hij en kreeg de raad veel te bidden.
Tevens kreeg hij een kruis mee. Als de
tijd om was, moest hij dat maar voor zich
uit houden: dan was hij veilig. Die raad
werd door de visscherman opgevolgd; hij
was nu rustig en zoo kwam de dag, waar
op de tien jaar om waren. Hij begat zich
naar bovenbedoelde plaats. Ook de duivel
was op tijd. „Kijk," zei toen de duivel,
„jij bent nog eens 'n man om zaken mee
te doen; op jou kan ik rekenjen". „Ja",
antwoordde de vissclierman, „pak maat
vast" cn hij hield de duivel het kruis
voor. Toen werd de duivel woedend om
dat zijn prooi hem ontglipte. Tegen het
kruis kon hij niet op. Hij dook naar de
bodem van -de zee, krabbelde met zijn
groote klauwen zand naar de oppervlakte,
zoodat het verscheiden meters boven water
uitvloog.
Zoo ontstond „De Razende Bol", waar
het nog tot op de huidige dag op
woelige dagen niet pluis is en de duivel
zijn slag tracht te slaan.
Ons Texelsch dialect.
Woorden en uitdrukkingen, alfabetisch
gerangschikt en van verklarende aantee-
keningen voorzien, meest door de heer
S. de Boer, oud-onderwijzer te Sneek.
(Vervolg).
Kippedrift; vvot hè je 'n kippedrift
onnoodige haast, ongeduld.
Kistgöt houten koker in rieten dak.
Hij hep 'n klöd op de règ een vlek
op de rug.
Klauw tuinhark.
Kleize zeven; Engelsch: clean (spr. uit
„klien") rein; to cleanse rei
nigen; de n is uitgevallen, evenals
in „peizen" van „peinzen".
Kliempot aanhalig kind.
Kloddebutter morsepot (ook in Sara
Burgerhart).
Klot hoef (vgl. mond- en k 1 a u wzeer)
't Is klonke werk een beklonken zaak.
Een klussie koffie restanltje.
Knetere de vloer vuil maken door
binnenkomen zonder voeten vegen
Knasie dunne plek in een kous; ge
kneusde plek in een ei
Kneppelkoek, kmeppels? (Wie licht
ons even in Wij weten er het
rechte niet van. Red.)
J<nikkebok kniptor.
Wie helpt ons met zijn op- of aanmer
kingen? Opbouwende welwillende critiek
is ons altoos welkom. Wie weet het be
ter
Boekhouder VJ.'O.D.
Naar we vernemen heeft de heer Joh.
Kikkert, om gezondsheidsredenen ontslag
genomen als boekhouder der Vereeniging
tot uitkeering bij overlijden V.I.O.D. al
hier. Door benoeming van de heer Jac.
van Heerwaarden, die als commissaris van
V.I.O.D. fungeerde, heeft het bestuur in
de vacature voorzien.
De heer Kikkert heeft zich twintig jaar
lang op accurate en voorbeeldige wijze
van z'n boekhouderstaak gekweten en zou
gaarne langer de vereeniging hebben ge
diend wanneer zijn gestel hem dat had
veroorloofd. We spreken de wensch uit,
dat de heer Kikkert weer spoedig zijn
gezondheid moge herwinnen. Dat de heer
Van Heerwaarden intusschen voor dever-
woordelijKe taak, hem opgedragen, bere
kend zal zijn, komt ons voor boven alle
twijfel te zijn verheven.
Daar was vermoedelijk de door vele re
gens eenigszins ondergeloopen Wieringer-
meerpolder in het spel. Het heele ver
schijnsel, zoo besluit de schrijver, blijkt
in zijn uitgebreidheid dus een gevolg
van de overvloedige regens in November.
Plotselinge warmte.
Nog door een ander natuurverschijnsel
heeft de dag van 29 November zich ge
kenmerkt en wel door plotseling opko
mende warmte. Uit verscheiden, tamelijk
uiteenliggende plaatsen in ons land ont
ving de Bilt bericht van een verschijnsel,
dat een klein staaltje van een Föhnwi,nd
moet zijn geweest. (Onder Föhn ver
staan we een warme, droge wind, zooals
die veelvuldig voorkomt aan de N. helling
der Alpen.) Ook in de omgeving van
Texel bleken verscheiden personen die
warmte te hebben waargenomen ongeveer
tijdens de bovenbedoelde regenboog. De
heer Dijt bevestigde dit.
Kent ge de legende van de Razende
Bol? We meenen, dat het meerendeel on
zer lezers er nimmer van heeft gelezen of
gehoord en geven daarom gevolg aan
het verzoek van de heer A. Verhoeff, te
Schellingwoude, die ons verzoekt er een
plaatsje voor te willen inruimen. Het is
wel zeker, dat er nog verscheiden sagen
en legenden bestaan welke op Texel en
zijn onmiddellijke omgeving betrekking
hebben. Gaarne zouden we ook die, voor
zoover niet algemeen bekend, eens in
onze kolommen opnemen. Wie helpt een
handje mee? Laat ons die oude verhalen
in druk geven, dan gaan ze niet ten onder
in „de zee van de tijd".
Het woord is thans aan de heer Ver
hoeff:
Toen in vroeger eeuwen, misschien wet
duizend jaar geleden het Nieuwediep uit
niet meer dan een paar visschershuisjes
bestond, was er een visscherman, met 'n
groot gezin, die veel moeite had zich door
het leven heen te werken. De vangsten
waren veelal niet voordeelig. Op zekere
dag was hij weer in zee bezig de netten
binnen te halen, maar, zooals altijd, wou
het maar niet vlotten. De vangst besomde
niet veel. Toen werd hij wat mopperig,
zooals het dan nogal dikwijls gaat met
sommigen, wie het niet mee wil loopen.
Hij wenschte dan het een en dan het
andere, maar allicht niet het mooiste.
Daar verscheen opeens een zonderlinge
gedaante, niemand anders dan de duivel,
die hem vroeg wat er aan scheelde en
waardoor hij het zoo slecht naar de zin
had. De visscherman vertelde, dat, hoe
hard hij dag en nacht ook in de weer
was, de verdiensten veel te wenschen over
lieten. Ze werden zelfs hoe langer hoe
minder.. Toen was het antwoord van de
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG»75 Ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 1' p. 3 maanden.
Losse nummers: 4 et
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogols; 60 Ct. Iedere regel meor: 12ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borekend.
Bl| abonnement lagoro regelprl|s.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
U behoeft niet met winterteenen te bll|ven
loopen. Maar U moet er wat tegen doen.
En U kunt er wat tegen doen. Akkers
Kloosterbalsem herstelt de cellen der
huid, verzacht onmiddellijk de pijn tn
voorkomt ernstiger ontstekingen. Akker's
