Texelsche Courant van Zaterdag 7 Maart 1931,
TWEEDE BLAD
Texelsche Berichten
Bij Griep
pepermunt
Kerknieuws.
Op Zondag 15 Maart a.s. zal Ds. F.
Visser, van den Haag, door Ds. Oskamp,
consulent, in zijn herderlijk ambt van
Ned. Herv. predikant alhier worden be
vestigd. Des namiddags zal Ds. Visser
zijn intrede doen.
De vertooning van de Zendingsfilm Me-
lawan Gelap op Texel is een succes ge
weest. Overal behalve te den Burg
was groote belangstelling. De netto-op
brengst bedroeg f313,meldt Gemeen
tebelang.: Oosterend f130, de Cocksdorp
t50, den Burg f44 plus f10 collecte, den
Hoorn f45 en de Waal f34. Voor het
volgende jaar wacht Texel misschien een
nieuwe zendingsfilm. Wellicht „War-
ta Sari", welke op Terschelling pas zoo'n
groote belangstelling trok
Sportnieuws.
Men schrijft ons:
Morgen speelt Texel de belangrijkste
wedstrijd voor het kampioenschap van
afd. 1 C. Indien T. deze wedstrijd wint,
is de kans op het kampioenschap zeer
groot. Allen dus morgen op, naar het
sportterrein.
o
De Schager Crt. schrijft over bovenbe
doelde voetbalmatch:
Schagen heeft een goede gooi gedaan
naar het kampioenschap van afd. I C.
De nek-aan-nek-race met T. zal eerst
volgende week misschien aan spanning
verliezen, want wint Schagen welke
club wij favoriet stellen voor de over
winning dan heeft ze nog een met
al te zwaar program voor de boeg, n .1.
thuis tegen Helder III, Zeemacht, en uit
tegen H.R.C. III. Het kampioenschap zou
haar dan nog moeilijk kunnen ontgaan.
Uit N.Niedorp schrijft men aan de Scha-
ger:
De nederlaag van N.Niedorp in de strijd
met Schagen (1—8), was verpletterenden
de grootste sinds jaren. Schagen heeft nu
een zeer gevaarlijke klip op zijn weg naar
het kampioenschap omzeild. Haar ifest;
thans nog de groote strijd op Texel
welke door haar naar onze meening ver
loren zal worden, hoewel we de kwali
teiten van de Schagen-ploeg hooger aan
slaan.
,,'t Groentje" schrijft over de wed
strijd T. I Schagen van morgen.
„We kunnen er niet veel van zeggen.
We achten Schagen sterker, maar T. heeft
terreinvoordeel. Wellicht wordt het ge
lijk spel".
Men schrijft ons:
Zondag 1.1. speelden de adsp. B tegen
C. met als resultaat, dat B met 20 won.
Het was een uitermate spannende wed
strijd. Hoewel C voor de rust in de min
derheid was, wist zij toch de leiding te
nemen. Met alle macht werd nu door
B gezwoegd om het verloren terrein te
herwinnen; vele malen trokken ze ten
aanval, maar veelal werd er slordig af
gewerkt, terwijl A. van der Slikke zijn
doel uitstekend verdedigde. Na de rust
pas gelukte het B. gelijk te' maken en
even later de leiding te nemen. Van dit
oogenblik af was C steeds in de aan
val, rpaar het mocht ze niet gelukken
in de stand verandering te brengen.
B heeft nu, evenals A., vijf punten. A
moet echter nog een keer spelen tegen
C., wat tevens de laatste wedstrijd is.
Zoo A gelijk speelt, is dit al voldoende
om de kampioenstitel te behalen. Zon
dag 15 Maart wordt deze laatste wed
strijd gespeeld.
LEZING DR. TE HENNEPE.
Een leerzame avond.
Donderdagavond sprak dr Te Hennepe
in De Lindeboom voor de afd. Texel der
H. M. van Landbouw alhier over de werk
zaamheden der Rijksseruminrichting te
Rotterdam. De zaal was flink bezet, over
welke groote opkomst de voorz., de heer
C.Keijser Hz., in zijn inleidend woord
zijn voldoening te kennen gaf.
De heer Te Hennepe ving aan met te
vertellen, dat de Seruminrichting reeds
meer dan 25 jaar bestaat en zich ten doel
stelt de gegevens der wetenschap op het
gebied van landbouw en veeteelt in prac-
tische vorm aan het boerenbedrijf dienst
baar te maken. Ons land moet exportee
ren, maar het buitenland tracht import tot
een minimum te beperken of zelfs over
bodig te maken. Duitschland meent b.v.
na 1934 geen Holl. eieren meer noodig
te hebben, hetgeen spr. betwijfelde.
Ons land moet daarom zijn productie
op een veilige, gezonde basis stellen, eco
nomisch inrichten. De Rijksseruminrich
ting wil hierbij behulpzaam zijn, o.m. door
bestrijding van besmettelijke veeziekten.
Er dient op gelet te worden, dat bij
teelt op groote schaal het dier veelal ver
zwakt, door inteelt b.v. Bacteriën-vrees is
Influenza en gevatte koude zullen
Mijnhardt's Grieppoeders
U spoedig helpen. Prijs per poeder 8 cent
en per doos 45 cent. Zoowel op de poe
der als op de doos staat de naam Mijn-
hardt. Let hierop. Verkrijgbaar bij Uw
Drogist.
niet op haar plaats omdat een dier
bij aanwezigheid van smetstoffen toch niet
ziek wordt als het daarvoor niet vatbaar is
Bij de opfok reeds moet de voorkoming
.en bestrijding van ziekten beginnen. Voe
der en huisvesting spelen een groote rol
Getracht moet worden dieren te fokken,
die tegen schadelijke invloeden goed be
stand zijn.
Ziekteoorzaak kunnen bacteriën zijn, die
zich bij beschouwing met de microscoop
als staafjes, kogelt,es, enz. aan't oog voor
doen. (Miltvuur, uierziekte). De schapen
ziekte echter wordt veroorzaakt door een
smetstof, die door geen enkele micros
coop te zien valt.
De inrichting doet onderzoek naar de
aard der ziekte en zoekt naar de beste be
strijdingsmiddelen. Beide takken van
dienst zijn in een gebouw ondergebracht
ingang Oct. wordt bij Schiedam een
nieuw pand betrokken Als zoodanig
vindt dit instituut in het buitenland zijn
weerga bijna niet.
Het spoedig onderkennen van een ziekte
is van groot gewicht, b.v. bij bestrijding
van de runder-t.b.c., uit welke ziekte
veel schade, zelfs gevaar kan voortkomen.
In twee maanden werden aan de inrich
ting 2500 koeien op t.b.c. onderzocht. Van
kippenbloed werden 200.000 monsters be
studeerd.
Bacteriën kunnen zich vermenigvuldigen
van 1 tot 16 miljoen exemplaren in acht
uur. Op goede voedingsbodems, bouillon
of gelatine, bereidt men z.g „reincultures"
waarvan men zich bij de ziektebestrijding
bedient. Met onzichtbare smetstof gaat dat
niet. Wanneer echter een druppel bloed
van een koe, lijdende aan mond- en klauw
zeer op een gezond beest wordt geënt,
krijgt ook dit de ziekte te pakken.
bacteriën hebben een taai leven. Veelal
geven ze noch om strenge kou, noch om
zeer hooge temperaturen. Miltvuurbacil
len kunnen, na 50 of 60 jaar in de grond
te hebben gezeten, nog gevaarlijk zijn.
Ontsmetten van land en erf is zoo bijna
onmogelijk.
Dieren kunnen besmet worden dooi
voer, drinkwater, hok, enz., maar ook -
door vliegen en vogels. Bloedluizen zelfs
kunnen de kippen cholera bezorgen.
Gevaarlijke dieren zijn de z.g. smet
stofdragers, dat zijn dieren, die van een
besmettelijke ziekte genezen zijn, maar
hoewel daarvoor zelf niet meer vat
baar nog smetstof bij zich dragen.
Spr. zette uiteen, hoe b.v. vlekziekte
bestreden wordt. Men ent het dier in.
Dit wordt hierdoor licht ongesteld, her
stelt echter weer en is dan onvatbaar ge
worden voor vlekziekte. Op soortgelijke
wijze wordt opgetreden tegen pokken,
diphteritus, hondsdolheid, enz. Naar een
entstof tegen varkenspest wordt nog ge
zocht. De enting geschiedt met smet-
stof, welke op de een of anderle ma
nier verzwakt is.
Wanneer een dier genezen is, bevat z'n
bloed (in het serum) tegen-gifstoffen, -
waarvan men zich bij de bestrijding van
de ziekte bij andere dieren bedient. Zoo
worden ter bestrijding van vlekziekte 50
paarden gehouden voor het bereiden van
serum tegen vlekziekte (Men ent de paar
den eerst met verzwakte smetstof van
deze ziekte in) Tegen wel 46 ziekten
worden serums gemaakt, waartoe o.m.
gebruikt wórden 200 paarden, 100 os
sen en 100 varkens. Van paarden kan
per week wel 7 L. bloed worden afge
tapt; dit geschiedt aan de hals. Bij var
kens echter, moet telkens een stukje van
de staart worden afgehakt Wanneer er
ten slotte geen staart meer over is, kan
geen bloed meer worden afgetapt en -
moet het dier geslacht worden.
Van groote beteekenis is het juist on
derkennen van ziekten. Hiervan toch is
de keus en het succes der bestrijdings
middelen afhankelijk. Men late zich dus
niet lijmen door praatjes van kwakzal
vers. Ge betaalt altijd te veel, komt dus
bedrogen uit en zijt met uw dieren
luk-raak behandeld een gevaar voor
uw buren. Ga ook niet zelf inenten. Ge
snijdt hierdoor het- contact met de we
tenschap af en dus ook dat van de we-i
tenschap en de practijk. Dit wreekt zich
altij d.
Uitvoerig gaat spr. op een en ander
in. Na de pauze werd een en ander
meegedeeld uit het jaarverslag over 1929
Voor 400.000 dieren werd entstof af
geleverd; de afgeleverde hoeveelheid se
rum bedroeg 9500 K.G.; 166000 dieren
werden onderzocht. Opgemerkt werd,
dat entstof wel eens geen succes heeft
ten gevolge van slechte voeding, kouvat
ten, enz. Op het z.g. besmettelijk
verwerpen, veroorzaakt door de Bang'
sche bacil, ging spr. uitvoerig in; de
zelfde bacil verwekt bij de inensch de
z.g. Malta-ziekte.
Voor onderzoek van melk op t.b.c.
werden in één jaar 3000 marmotten ge
bruikt.
Kippen-t.b.c. kan voor de mensch ook
gevaarlijk zijn. Ze valt echter goed te
bestrijden, in tegenstelling met pullorum,
welke landelijk moet worden aangepakt
(Reactiedieren afmaken). Vooral met ver
lamming en kanker bij de kippen staae
het er slecht voor.
Spr. wijdt uit over de tuberculineproef,
dienende om t.b.c. te onderkennen; over
bestrijding van hondsdo;h|eid en pape
gaaienziekte, waarvoor een aparte afdee-
ling werd ingericht; over de ambulante
afdeeling, van welke veeartsen uitgaan,
om ziekten plaatselijk te bestudeeren
over wateronderzoek; over ratten- en mui
zenplaag, welke met een bepaalde typhus-
bacil bestreden wordt; over melkonder-
zoek, om b.v. uit te maken door welke
ziekte uierontsteking veroorzaakt werd;
over kwakzalversmiddelen, waarvan bij
onderzoek niet veel overblijft, enz., enz.
Men noemt mij wel de levertraanapos
tel, zeide spr. Inderdaad propageer ik 't
gebruik van goede levertraan, omdat m.i.
't fokken van goede kuikens anders on
mogelijk is (gevaar voor Engelsche ziek
te). Neem echter „goede" levertraan, en
geen vloeistof, welke alleen de naam er
mee gemeen heeft, doch 50 pet machine
olie bevat (Dit komt voor) Van goede
levertraan krijgt een kip na het slach
ten geen walgelijke lucht Geef één of
twee pet in het meelvoer en geen „pap
van levertraan met meel er door", zoo
als wel gebeurt.
Met onderzoek van veevoer belast de>
inrichting zich, wanneer dat ziekte zou
hebben' veroorzaakt In één geval ver
klaarde de leverancier, dat vischmeel, le
vertraan en geest aanwezig waren,
maar het was niet zoo; wel werden rijst-
afval en blauw zand gevonden. Dit in
de krant publioeeren zou beter straf zijn
dan een hooge boete. Spr. raadde aan
bij het koopen van vischmeel op het
zoutgehalte te letten; vijf pet. is welle
tjes, maar het kan nog minder. Gebleken
is, dat op dit gebied grof wordt ge
knoeid, zoodat uitkijken de boodschap
is.
Hiermee besloot spr. zijn hierboven be
knopt weergegeven causerie. Hij hoopte,
dat ze tot voordeel van de veeteelt zou
mogen strekken.
Een luid en spontaan applaus bewees
ten duidelijkste, dat hij de aanwezigen
op interessante en prettige wijze had be
zig gehouden. Geen wonder, want dr.
Te Hennepe is een vlot en geestig spre
ker alles gaat voor de vuist weg
hij beheerscht zijn stof volkomen en heeft
er slag van zijn onderwerp op populaire
wijze te behandelen. Tevens is hij een
bereisd man; hij bezocht de meeste lan
den van Europa, bezocht zelfs Amerika
en put zoo uit een rijke ervaring. Hij
heeft zijn toehoorders zeer verplicht.
Door de heer W. Reuvers werd nog
een vraag gesteld in verband met het
veel voorkomen van zeere spenen bij z'n
schapen; eerst vertoonen ze etterpuistjes,
later kloven. Genezen beesten schijnen
onvatbaar; dit wijst z.i. op een besme-
telijke ziekte. Hij vraagt er een onder
zoek naar te willen instellen, daar het
euvel op het eiland veel voorkomt en
niet alleen duizenden gids schade, maar
ook veel ongemak voor de dieren ople
vert. Dr. Te Hennepe zei z'n mede
werking toe. Men stelle zich met de
inrichting in verbinding; er kan dan ter
plaatse een onderzoek worden ingesteld.
Tegen „zweiuier" verklaarde de heer
Reuvers zijn dieren met succes door de
veearts te hebben laten inenten.
Op een vraag van de heer Van Heer
waarden, of gist in het voer levertraan
kan vervangen, gaf spr. een ontkennend
antwoord.
Ten slotte deelde spr. op een vraag
van de heer Schumaker mee, dat milt
vuur zich soms bij de mensch in de
vorm van puisten openbaart. De z.g. ne
genoog bij de mensch openbaart zich
bij de schapen als uierziekte. Als een
merkwaardigheid deelde spr. verder nog
mee, dat hij eens in Engeland voor Hol
land geroeid heeft en toen een negenoog
aan een van zijn handen had. Deze brak
door en, toen spr. thuis kwam, bereidde
hij uit zijn bloed een serum waarmee
hij zich inspoot ter voorkoming van meer
van die ongemakken en tot heden met
succes ook.
Hierop volgde te elf uur sluiting door
de voorzitter, die Dr. Te Hennepe harte
lijk dank zij voor zijn schitterende, zoo
leerzame rede.
Wolveehandel 26 Febr. 4 Maart
De markten gaven voor schapen be
perking van aanbod. Een verschijnsel, dat
gewoonlijk in deze tijd van het jaar op
treedt. Ook het handelsverloop was op
de meeste marken stug en niet geheel
prijshoudend. Alleen Leiden sprak, bij
een aanvoer van ruim 700 stuks, van een
nogal wat vluggere omzet, als gevolg
van flinke exportvraag voor België en
Frankrijk. De prijzen waren daar dan
ook iets hooger.
Wolmarkt.
Hier te lande, zoo wordt uit Alkmaar
aan het Alg. Ned. Landbouwblad gemeld,
blijft de wolhandel uiterst stil met bie
dingen ad f 0,55 en f 0,60 voor goede
tot beste partijen in Noord-Holland. Of-
terten in uitgesorteerde wol op prima
ad f 0,90, eerste ad f 0,80, tweede ad
t0,70, derde ad f0,65 en vierde ad f 0,55
hadden geen succes.
UE COCKSDORP.
Ringvergadering N.J.V.
Morgen komt, blijkens Gemeentebelang,
de N.J.V. hier in ringvergadering bijeen.
De Prov. Bondsdag is bepaald op 2e
Paaschdag en wordt gehouden te I J mui
den. Morgen kan men zich daarvoor me
de opgeven.
OOSTEREND.
Geref. Kerken H.V.
Het Alg. Handelsblad schrijft:
Deze week hebben de Geref. Kerken in
H.V. een classicale vergadering gehouden
te Bussum.
Aangekondigd werd, dat spoedig een
proeve voor een nieuwe liederenbundel
aan de kerken zal kunnen worden aan
geboden. De deputaten voor bezinning
en ordening van het kerkelijk leven kre
gen opdracht zich eerst bezig te houden
met de samenstelling van een nieuw hu
welijksformulier. Ds. Van den Brink werd
tot afgevaardigde in de Raad van Ned.
Kerken voor Practisch Christendom be
noemd, ds. Buskes tot zijn secundus.
OUDESCH1LD.
Veevervoer.
Gedurende de laatste week zijn van
Texel verzonden:
32 kalveren, 23 varkens, 9 koeien, 28
schapen en een paard.
Goede haringvangsten.
Onder de Friesche kust werd Woens
dag en Donderdag veel haring gevangen.
Een tweetal Texelsche motorschippersen
twee Wieringers waren de gelukkigen met
resp. acht en twaalf last haring (Een
last is 50 tal). De haring werd voorplm.
15,per tal verkocht. Alzoo een mooi
buitenkansje. Voor de trekkers was het
weer de laatste dagen te ruw.
Hoe hard het wel vroor.
Nachtvorsten zijn we in Maart wel
gewoon; ook dat in deze maand zoet
water in een kuip wel zoo bevri|ezen
kan, dat je het met een emmer niet
stuk kunt slaan. Maar dat zeewater
meteen ijs wordt, komt in Maart zoo
dikwijls niet voor
Toen Vrijdag de Marsdiep 's morgens
uit den Helder vertrok, bevroor het
buiswater,, dat op het voordek werd ge
worpen, meteen, zoodat toen de boot
Oudeschild bereikte, het heele dek met
een dikke ijslaag was bedekt. Dat
is zeker iets biezonders voor de zesde
dag in Maart.
DE WAAL.
Dam-simultaan.
Dinsdag gaf de heer J. IJ. Witte, van
Oudeschild, in het café van de 'heer
C. Bruin alhier, een simultaan-avond. Hij
bond de strijd aan met negen tegenstan
ders, van wie hij er vier wist te ver
slaan. De heeren S. Kuiper, C. Kooiman
en Joh. Eelman wonnen; twee partijen
eindigden met remise.
Het was een gezellige avond. De heer
Witte heeft tot meerdere belangstelling
voor de damsport weer een steentje bij
gedragen.
INRICHTINGEN
welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
Bur^eme 'ster en Wethouders der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis, dat het verzoek van J.C.RAB te
den Burg om op het perceel, kadastraal
bekend in sectie D. no. 2239 een onder-
grondsche bewaarplaats voor benzine met
aftappomp te mogen oprichten, door hen
voorwaardelijk is ingewilligd.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat volgens de bestaande jurisprudentie
eventueel NIET tot beroep van de be
schikking bevoegd zijn zij, die indertijd
niet voor het Gemeentebestuur zijn ver-
schenen, om hunne bezwaren mondeling
toe te lichten.
TEXEL, 2 Maart 1931.
Burgem. en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. W. B. OORT.
De scheikundige analyseert,
—het publiek proeft
de aparte kwaliteit van
