De Nieuwe Texelsche Courant
Verzuim niet tijdens de Schoonmaak
No 4515
Woensdag 25 Maart 1931
44steJaargan{
Van 'jveek tot week
Texelsche Berichten
Over Vogeltrek en
Texels Vogeltrekstation.
ABONNEMENTEN:
UITGAVE;N.V v/H LANGEVELD&l-E ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11 F
iieiiimeii
iieiiimeii
is sinds 1 Juli 1930
m dit blad opgenomen.
■iiiiiiemaeiiiiiieiiiiii iiiMieiiiiiieiiiiiieiiiiin
Verkiezing Provinciale Staten.
Stemmen in een andere gemeente.
De Burgemeester van Texel maakt be
kend, dat bij de verkiezingen voor de Pro
vinciale Staten, de kiezer met inachtne
ming van het bepaalde in artikelen 57 b
tot en met 57 j der kieswet, in plaats van
in de gemeente op welker kiezerslijst hij
voorkomt, in 'n andere gemeente in dezelfde
provincie aan de stemming kan deelnemen.
De kiezer kan in die andere gemeente
niet bij volmacht stemmen.
De kiezer, die van deze bevoegdheid ge
bruik wil maken, deelt, uiterlijk veertien
dagen vóór den voor de stemming be
paalden dag, in persoon ter secretarie van
een gemeente aan den Burgemeester ot
aan den daartoe door dezen aangewezen
ambtenaar mede in welke gemeente hij
aan de stemming deelnemen wil. Hij geeft
daarbij op zijn naam en voornamen, de
dagteekening en plaats zijner geboorte
de gemeente in welke hij op de voor deze
verkiezingen geldende kiezerslijst voor
komt, en een adres in de gemeente in
welke hij aan de stemming wil deelnemen,
zoo mogelijk met aanduiding van straat
en nummer.
Van de mededeeling wordt een schrif
telijke verklaring opgemaakt, waarvan een
afschrift aan den kiezer wordt uitgereikt.
De kiezer, die heeft medegedeeld, in
een andere gemeente dan die op welker
kiezerslijst hij voorkomt aan de stemming
te willen deelnemen, behoort tot het stern-
district in hetwelk hij het door hem op
gegeven adres geeft. Bij onzekerheid hier
omtrent behoort hij tot het eerste stern-
district. De kiezer en zijn gemachtigde
mogen niet meer deelnemen aan de stem
ming in de gemeente op welker kiezers
lijst de kiezer voorkomt.
Aan het opgegeven adres ontvangt de
kiezer, die bevoegd is aan de stemming
deel te nemen, van den Burgemeester der
gemeente van dit adres de oproepings-
kaart voor de stemming in die gemeente.
Texel, 21 Maart 1931.
De Burgemeester voornoemd
W. B. OORT.
Zaterdagavond.
Een verdrietige week
Voor alle vrienden van de vrije handel
en de soepele samenwerking tusschen de
volken is het een verdrietige week ge
weest: De Geneefsche douane-conferentie
is met een totale mislukking geëindigd
en in Engeland, vanouds een der bolwer
ken van de vrijhandel, teekenen zich
steeds duidelijker de protectionistische
stroomingen af, in alle drie de groote par
tijen.
Na vier jaar Volkenboiidsarbeid.
Het Geneefsche echec is al een heel
triest resultaat van vier jaar Volkenbonds-
arbeid voor de economische vrede, met
name in Europa. Ons werelddeel is meer
en meer gaan gelijken op een gevangenis
waar ieder door celwanden van zijn buur
man gescheiden is. met dit verschil,
dat men zich nog wel verbeeldt, dat deze
toestand mooi en goed is. Na lang be
raadslagen kwam men het vorig jaar tot
een afspraak om het althans niet nóg
erger te maken dan het al is.
Geen veelbelovend voorspel.
De conferentie, die j.l. Maandag begon
en j.l. Woensdag al afliep, heeft moeten
constateeren, dat de animo voor die af-
afspraak niet groot genoeg was om het
vereischte aantal bekrachtigingen bijeen
te brengen. Er is dus nu geen afspraak
meer. En dit beteekent, dat alle landen
thans vrij zijn om hun handelsverdragen
te gaan opzeggen, teneinde hun invoer
rechten nog te verhoogen, d.w.z. hun
afzondering nog volkomener te maken. Dat
dit geen veelbelovend voorspel is voor
de Pan-Europa-besprekingen van a.s. Mei,
ligt voor de hand.
Uw handen ook vooral 's avonds in te wrijven met Purol, dan blijven ze, ondanks al
het natte en ruwe werk, toch gaaf en zacht. Purol doos 30 ct Bij Apoth. en Drogisten
„AI te goed is buurmans gek."
En thans de weerslag in Engeland. Ook
deze is, hoe somber-stemmend ook, niet
onbegrijpelijk. Met een variant op een be
kende versregel van Schiller, meenen vele
Engelschen, dat zij alleen niet kunnen
liefhebben, waar iedereen aan het haten
is geslagen. De oude spreekwijs: Al te
goed is buurmans gek, kan men thans in
tal van vormen terugvinden in de uitin
gen van Britsche politici, die ontevreden
zijn over de handhaving van de vrijhandel
in een tijd, waarin de meeste andere lan
den zich, onbekommerd over de gevolgen,
steeds „fanatieker" beschermen.
„Bescherming" is toch voordeeliger?
Eerst waren het de conservatieve pro-
tectionisten-tot-het-uiterste, die onder lei
ding van de krantenlords Beaverbrook en
Rothermere uit de officieele partij weglie
pen. Daarop zeg men een der Labour-Iei-
ders, sir Oswald.Mosley, een nieuwe partij
stichten, die de vrijhandel over boord wil
gooien als protectie toch voordeeliger lijkt.
En thans dreigt de scheuring in de libe
rale partij, waar de ontevredenen-met-de-
leiding-van-Lloyd-George eveneens be
reid zijn hun huik naar de wind te han
gen, naar de booze wind, die protectie en
verdeeldheid naar Europa blaast.
Na de opstandige beweging in Spanje.
In Spanje, waar de oensuur de vol
gende week weer eens afgeschaft zal zijn,
is men bezig met de liquidatie van de op
standige bewegingen van December j.l. De
militaire rebellen van Jaca zijn reeds be
recht. Er werden nogal wat jaartjes ge
vangenisstraf door de krijgsraad uitge
deeld, en één der leiders, kapitein Sed.i-
les, kreeg zelfs een doodvonnis. Met het
oog op de stormen van protest, die on
middellijk in geheel Spanje opstaken, heeft
koning Alfonso, het echter raadzaam ge
acht, in allerijl van Londen uit, gratie te
verkenen. Thans is te Madrid het proces
begonnen tegen de staatslieden die deei
zouden hebben uitgemaakt van het„Voor-
loopig Republikeinsch Bewind" en voor
dit geding is uiteraard de belangstelling
nog grooter.
Twee rampen.
Besluiten wij deze samenvatting met 't
vermelden van twee rampen. Ten N.O.
van New Foundland verging een robben-
vaarder, die niet minder dan 150 man aan
boord had. Daarvan kwamen er 25 om het
leven. De overigen slaagden er in het
kleine Hors Eiland te bereiken. De snel
trein Parijs-Bordeaux derailleerde Don
derdag 'n uur buiten de hoofdstad; de
balans: 8 dooden en ruim 20gewonden.
Stierenkeuring uitgesteld.
De Stierenkeuring vanwege de Prov.
Comm. tot Bevordering van de Rundvee-
fokkerij, eerst bepaald op 26 Maart, is
uitgesteld tot 10 April a.s.
Belastingbetalen ten postkantore.
De directeur van het postkantoor al
hier verzoekt ons er nog eens de aan
dacht op te willen vestigen, dat op werk
dagen op de bekende kantooruren (te den
Burg van 9 u. v.m. tot half 8's avonds)
gelegenheid tot betaling van belasting be
staat aan het postkantoor en alle hulpkan
toren. Zelfs kan men zijn biljet met het
te betalen bedrag aan de postbode mee
geven, wat voor hen, die wat afgelegen
wonen, een uitkomst mag heeten. Onbe
kendheid met het bovenstaande is zeker de
reden van het geringe gebruik, dat van de
bestaande gelegenheid wordt gemaakt.
De heer Jan P. Strijbos, de bekende
natuurvriend en vogelkundige, schrijver
fotograaf uit Bentveld (bij Haarlem), is
Zaterdagavond in hotel Texel voor de
Vereen. „Mooi Texel" opgetreden; hij
heeft gesproken over vogeltrek, over zijn
reis naar de Kurische Nehrung, het orni
thologisch station Rossitten aldaar en in
verband hiermee over Texel's Trekstation,
dat in wording is. Hij lichtte zijn causerie
toe met een reeks buitengewoon fraaie
lichtbeelden en heeft zijn naam als des
kundige op ornithologisch gebied, als
onderhoudend spreker en knap fotograaf
opnieuw bevestigd.
Een vrij talrijk publiek was aanwezig.
o
De vergadering wordt geopend dooi
de heer W. H. Lap, die meedeelt, dat de
heer W.B.Oort, voorz., door ziekte verhin
derd is aanwezig te zijn. Hij heet in het
biezonder welkom de lieer Strijbos, die
belangeloos hier over vogeltrek en treksta
tion zal spreken. Onbekend maakt onbe
mind. Wij weten er nog veel te weinig van
aldus spi\, en er zijn nog viaeI te weinig'
Texelaars, die aan de Stichting Vogel
trekstation Texel hun steun hebben toe
gezegd. En toch is de vestiging van een
trekstation hier van groote beteekenis, ook
in economisch opzicht. Rossitten geniet
door zijn trekstation een wereldbekend
heid en gaat economisch zeer vooruit
Zoo zal het ook met Texel gaan. Jammer
is, dat Texels vogelwereld door droogleg
ging van Waalenburg een onherstelbaar
verlies zal lijden. Een lichtpunt echter is
de stichting van het Trekstation Texel.
Ik hoop, dat de heer Strijbos het succes
heeft uw belangstelling voor dit treksta
tion op te wekken ot aan te wakkeren.
Spr. brengt dank aan de heer Jn. Kik
kert, die zijn zaal voor deze avond koste
loos heeft afgestaan en aan de redactie
van de Texelsche Courant voor haar me
dewerking, door publicatie van talrijke be
richten over Texels trekstation en wat
daarmee verband houdt.
o
Dan is het woord aan de heter Strijbos,
die aanvangt met te spreken over de
mysterieuze vogeltrek, welke jaar op jaar
onze gedachten bezig houdt, doch nog
steeds niet volledig tot klaarheid is ge
bracht. Er zijn onder de trekvogels echte
wereldreizigers, b.v. de kanoet-strandloo-
per, die van pool tot pool trekt. Wat
brengt de vogels daartoe? Ornithologen
en biologen beweren, dat de trek nauw
verband houdt met het voedselvraagstuk.
De zwaluw b.v. trekt naar het Zuiden,
zoodra de vogel hier niet voldoende in
secten bemachtigen kan. De drang werd
een intuïtieve kracht en macht. We weten
van de vogeltrek nog maar weinig af, on
danks de onvermoeide pogingen van vo-
gelkundigen en biologen, om daaromtrent
licht te ontsteken.
Het aantal vogelsoorten in ons land be
draagt 365, in Suriname wel 1500, op
Spitsbergen slechts 80. Het arbeidster
rein is zeer uitgestrekt.
Het trekken komt ook in de insecten
wereld voor, b.v. bij de libellen; en verder
bij zalm, paling, haring, alsmede bij zee
honden, bisons, enz. Spr. gaat op een en
ander nader in.
Het trekonderzoek dateert in ons land
van voor 25 jaar. Zeer verdienstelijk heeft
zich in dit opzicht in 't buitenland. Gatke
gemaakt, die zich op Helgoland wel 50
jaar op deze studie toelegde, zijn bevin
dingen te boek stelde en de grondslag
legde van het eerste vogeltrekstation.
Later werd zoo'n station gevestigd te Ros
sitten, aanvankelijk gesteund door 't Kai
ser Wilhelm Geselschaft, later door ver
mogende industrieelen. Men heeft daar 'n
station, dat geheel beantwoordt aan de
eisch. Een heele toer zal het zijn in ons
land iets dergelijks tot stand te brengen.
Er zal heel wat geld voor noodig zijn.
Dr. Jan Verwey was in ons land de eerste,
die, te Noordwijk, zich op vogeltrekstudile
toelegde. Dat was echter vlak na de oor
log en leidde niet tot oprichting van 'n
trekstation. Eenige maanden werden op
Rottum waarnemingen gedaan, maar ai
spoedig bleek, dat Texel voor dit doel de
beste plaats moest zijn. Er loopt n.l. een
trekweg langs de wadden-eilanden, die
zich aan de kop van Texel juist splitst,
Door een groot aantal met zorg geko-
zen lichtbeelden verduidelijkt spreker zijn
voordracht. We nemen in gedachten deel
aan trekwaarnemingen te Noordwijk en
op Rottum en verdiepen ons in het ge
vaar, dat felle vuurtorenlichten voor Je
vogels opleveren. Het eerst werd de Bran-
daris van rekken voorzien, waardoor tal
van vogels liet leven redden (hulde aan dr.
Thijsse), later ook andere torens. Merk
waardig is wel, dat voornamelijk spreeu
wen van die rekken gebruik maken. Door
gebruik te maken van schijnwerpers pro
beert men thans het doodvliegen van vo
gels tot een minimum te beperken,
(systeem dr. Weigold). In een enkele
nacht vlogen 15000 leeuweriken zich te
gen een vuurschip dood, op 28 Sept. 1930.
waren 194 leeuweriken het slachtoffer van
de Eierlandsche vuurtoren. Het is nog
steeds zaak 'n oogje in het zeil te hou
den, want opgeheven is het gevaar in
middels nog niet.
Spr. vertelt van stand- en trekvogels,
van trekwegen soms eeuwen oud
en vertoont prachtige foto's van de rans
uil, de zwarte specht, 25 jaar geleden -hier
onbekend, doch thans veelvuldig nestelend
in de oostelijke provincies; de nachtegaal,
een echte trekvogel in 1916 voor liet eerst
op Texei ontdekt; de aalscholver, een
echte veelvraat, stand- en trekvogels, te
Lekkerkerk te vinden in 400—500 nesten,
enz.
Uitvoerig wijdt spr. over het expermen-
teel ringonderzoek uit, een -der weinige
middelen om de vogeltrek te bestudeeren,
tevens om de leeftijd van vogels ongeveer
te bepalen. Onze ooievaar blijkt in de
Kaapkolonie te overwinteren, zilvermeeu
wen kunnen 26 jaar oud worden, kneutjes
13, enz. Kapmeeuwen vliegen zelfs de Atl.
Oceaan over. Nog honderden zaken meer
brengt het ringonderzoek aan liet licht.
In ons land wordt dit onderzoek geleidt
van het Rijksmuseum voor Nat. Historie
te Leiden uit. Spr. doet een dringend be
roep op allen, om deze studie met succes
te doen bekronen. Ieder ringetje, dat ver
loren gaat is een verlies voor de vogel-
studie. Met waardeering gewaagt spre
ker van de Tex. Crt., die zoo vaak op de
beteekenis van het ringonderzoek gewezen
heeft en door welker bemiddeling menig
ringetje te bestemder plaatse is gekomen.
Spr. vervolgt met foto's van de reiger,
en vertelt, dat aan een „reigerfilm" met
man en macht wordt gewerkt. De reigers
in de Muij hebben nu reeds eieren.
We brengen een bezoek aan het Zwame-
water, maken er kennis met de lepelaar,
trekken weer verder na een oogenblik
vol bewondering voor „Waterdrieblad"
te hebben stilgestaan en zien achter-
eenvolgens Kap- en Zilvermeeuwen,
Woudaapjes, sterntjes in bonte verschei
denheid, enz. Dat spreker een meester is
in het nabootsen van vogelgeluiden zij ter
loops hier opgemerkt.
Texel heeft te duchten van meeuwen
overvloed. Spr. weet er alles van. De vo
gels schijnen over de zwakkere soortge-
nooten de baas te gaan spelen. De vo-
gelkundigen houden zich hiermee echter
bezig en spr. venvacht wel, dat zij de rak
kers onder de duim zullen krijgen.
De kapmeeuw trekt de Oceaan over, de
zilvermeeuw brengt het niet verder dan de
Seine. Vogels als het goudhaantje kunnen
een dag en een nacht trekken zon
der voedsel tot zich te nemen; in een kooi
opgesloten echter, is de vogel binnen een
paar uur dood. Een vischdiefje trok van
Aljaska naar de oever van de Senegal, wat
bleek uit het ringetje om -een van zijn
pooten, dat -door een missionaris opge
zonden werd.
Grient is thans de grootste broedkolo-
nie van de groote stern, doch zal verdwij
nen, zoodra door afsluiting van de Zui
derzee het peil van de waddenzee met 'n
meter rijst.
Met eenige woorden bij bekoorlijke
kiekjes van de Steert, bedekt met kamillen,
de Slufter, het wad bij de Eendracht en
een schapenboet bij de Waal besluit spr.
het eerste deel van zijn causerie.
Na de pauze vergezellen we hem op
zijn tocht naar en over de Kurisch Neh
rung (Oost-Duitschland.)
Het licht in de bedoeling op Texel een
permanent station t-e vestigen ter beoefe
ning van de algemeene ornithologie. Door
TEXELSCHE COURANT
DEN BURGs75 Ct perr1 -le Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland p. 3 maanden.
Losse nummers: 4 at
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 60 ct. Iedere regel meer: 12ct.
Dezelfde advertentie 4 maa' geplaatst wordt 3 maal berokond.
6I| abonnoment lagere rogelprlis
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN