No 4545
De Nieuwe Texelsche Courant
Woensdag 8 Juli 1931
44s,e Jaargang
Doorzitten
Texelsche Berichten
Een nieuwe Parel aan
T.E.S.O.'s Kroon.
Van week tot week
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
LICHT OP
JEUGDHERBERG „PANORAMA"
TEXELSCHE COURANT
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
UITO.N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 ct;
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven, wordt
driemaal berekend.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg f 1.losse nrs. 4ct.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllll
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer ys uur later.)
8 9 10 11 12 13 14 Juli
2,52 3.39 4.37 5,45 6,49 7,49 8.42
wel geroepen zal worden uitspraak te
doen'
Een wereldvlucht in 8,5 dag.
De wereldvlucht van Post en Gatty is
wel biezonder schitterend geslaagd. In
ruim 8'/° dag vlogen zij van New-York via
oude en nieuwe wereld. Het is een presta
tie, die niet licht zal worden geëvenaard.
bij Wielrijden en een door de Zon
verbrande Huid, Schrijnen en Smet
ten, verzacht en geneest men met
Doos 30-60 Tube 08 ct. PÜBI
ware een belegging in jeugdgezondheid,
en dus zeer zeker een toekomstig groot
nationaal belang. Waar Texel door zijn
verbeterde communicatie hoe langer hoe
meer bekend wordt, hoe langer hoe meer
door vreemdelingen en vooral door jon
geren, kampeerders etiz. bezocht wordt, is
een uitstekende, naar de eischen des tijds
ingerichte jeugdherberg hier ten zeerste
op haar plaats. Niet alleen om de gezond
heidstoestand en het uithoudingsvermogen
onzer jeugd, krachtig te helpen bevorde
ren, terwijl tevens de geest verscherpt
en de kijk op de natuur verfrischt wordt,
maar vooral om het heerlijke natuur
schoon, dat Texel in zoo'n ruime mate
bezit, onder het bereik van een veel groo-
ter deel der Nederlandsche jeugd, en
vooral onder het minst kapitaalkrachtige
gedeelte daarvan te brengen.
Jeugd en Natuur.
Jeugd en natuur vormen toch een onaf
scheidbaar geheel. Zij moeten echter bij
elkaar gebracht worden.
Van dit standpunt heeft het bestuur
van T.E.S.O. deze zaak dan ook bekeken.
T.E.S.O., die zich die weelde in finan-
cieele zin kan veroorloven, is de schakel
geworden tusschen beide, niet alleen uit
philantropisch, maar ook vooral uit maat
schappelijk en nationaal oogpunt. In de
jeugdherbergen toch vinden jeugdige trek
kers, die gaarne van de natuur genieten,
en gaarne vertoeven in streken, waar zij
trissche indrukken en bloeiende gezond
heid kunnen opdoen, na gezonde ver
moeiende tochten, veilig, goedkoop en
goed onderdak, en tevens raadgeving, en
hulp, waar dit noodig modit blijken.
Meer propaganda voor Texel.
Wanneer dan na het bezoek aan de
Jeugdherberg door de trekkers een aan
gename herinnering aan hun verblijf mee
huiswaarts kan worden genomen, dan
kunnen zij, thuiskomende, en ook nog op
latere leeftijd, bij vrienden en kennissen,
krachtig propaganda maken voor de be
zochte streken, dus straks ook voor Texel.
Wij hopen danook, dat onze nieuwe
Texelsche jeugdherberg ook in dit opzicht
haar vruchten zal afwerpen en er krach
tig toe zal medewerken om de aandacht
op ons mooie eiland te vestigen, niet al
leen ter wille van ons Texelaren, maar
vooral ook terwille en ten bate van het
toekomstig geslacht van Nederland.
Daar de tijd weer is aangebroken, het
zomerseizoen met zijn vacanties, waarin
velen over voldoende vrijheid en tijd kun
nen beschikken voor het ondernemen van
goedkoope tochtjes, hebben wij toen een
maal tot oprichting was besloten, er
groote spoed achter gezet, zoodat eenigo
weken geleden, al was ons gebouw nog
niet kant en klaar, reeds de eerste bezoe
kers konden worden ontvangen.
Op Texels mooiste plekje.
De ligging van ons gebouw is zeker
ook uitstekend gekozen: vlak bij de aan
legplaats van de boot, zoodat na aan
komst daarvan, de trekkers geen ver
moeiende reis meer behoeven te maken,
om hun kwartieren te bereiken. Zij zijn
als 't ware dadelijk thuis. Bovendien is
het m.i. het mooiste plekje van Texel,
van waaruit men het geheele eiland met
de torens van alle zeven dorpen kan over
zien. Men heeft naar het zuiden een
schitterend gezicht op het Marsdiep met
Wieringen en den Helder op de achter
grond; naar het westen op onze prachtige
duinen en naar het noorden op ons mooi
gelegen hoofddorp „den Burg", en de
vuurtoren in de verte. Het wordt danook
met recht het Panorama van Texel ge
noemd.
De plannen dateeren van begin 1931.
Hoewel, zooals boven reeds gezegd,
de eerste vaste plannen een jeugdherberg
te stichten van zeer recenfte datum zijn,
n.l. van 't begin van dit jaar, hadden wiji
het gebouw gaarne reeds voor Pinksteren
willen openen. Door verschillende moei
lijkheden, die wij niet konden voorzien,
omdat wij misschien eenige te verrichten
werkzaamheden te licht hadden opgeno
men, zijn wij hierin eenigszins teleurge
steld geworden. Gelukkig is dit oogen-
blik, hoewel iets later dan wij ons hadden
voorgesteld, thans aangebroken, dank zij
mede ook de moeite en energie van de
vakmenschen, die aan de verschillende
onderdeelen der verbouwing hebben mee
gewerkt.
Het is mij niet mogelijk iedereen, die
zich daarbij verdienstelijk heeft gemaakt,
afzonderlijk te noemen, doch ik wil het al
len gemeenschappelijk dankzeggen voor
de krachtige hulp, die zij ons hebben ver
leend.
J. van der Pijl, de architect.
Ik kan echter niet nalaten één persoon,
die ons van buitengewone dienst is ge
weest, bij name te noemen, n.l. onze
architect, de heer J.v.d. Pijl, die op zeer
geschikte wijze en tot onze volle tevre
denheid de plannen tot verbouwing en
het bestek heeft uitgewerkt, Het is toch
altijd veel gemakkelijker een nieuw ge
bouw van 't begin af te stichten, dan een
reeds bestaand om te werken en voor
het een of ander doel geschikt te maken.
Door eendrachtige samenwerking met't
bestuur van T.E.S.O., vooral met de heer
W. H. Lap, die onvermoeid was en steeds
door groot optimisme was bezield, is het
hem gelukt, dit oude gebouw te moderni-
seeren, zoodat het bijna niet meer te
herkennen is en het in betrekkelijk korte
tijd zoo comfortabel om te werken, dat
het thans in alle opzichten, voor zoover
wij dit momenteel kunnen overzien, een!
ieder zal kunnen bevredigen.
T.E.S.O. draagt de Jeugdherberg over aan
„Mooi Texel."
En thans, dames en heeren, acht ik het
oogenblik gekomen, om deze pas ge
stichte Jeugdherberg toe te vertrouwen
aan hen, die hier van heden af de scepter
zullen zwaaien, n.l. aan de Jeugdherberg-
ouders, onder dagelijksch toezicht van het
comité van Jeugdherbergleiders, geza
menlijk door „Mooi Texel en T.E.S.O.
benoemd. Ik hoop, dat zoowel ouders
als leiders zich steeds streng zullen hou
den aan de door de N. J. H. C. vastge
stelde instructies. Van hen toch, van hun
plichtsgevoel, van hun onderling eens
gezind samenwerken is het welslagen van
onze zoo mooie, te algemeenen nutte op
gezette instelling geheel afhankelijk.
De Jeugdherberg volkomen neutraal.
Ik ben er dan ook vast van overtuigd,
dat, wanneer iedereen zijn plicht betracht,
en met opgewektheid zijn taak aanvaardt,
deze inrichting, die absoluut neutraal moet
zijn, volkomen aan haar doel zal kunnen
beantwoorden. Daarvoor is echter even
eens dringend noodig, dat zoowel de
Jeugdherbergouders als de Jeugdherberg
leiders zich volkomen bewust zijn van de
op hen rustende groote verantwoordelijk
heid, om er voor te zorgen, dat alle Ne-
landsche ot buitenlandsche ouders, van
welke politieke ot godsdienstige richting
ook, hun kinderen met de grootste gerust
heid aan hen kunnen toevertrouwen.
De nieuwste parel aan T.E.S.O.'s kroon.
En hiermede, dames en heeren, verklaar
ik deze stichting, de nieuwste parel aan
de kroon van T.E.S.O., officieel voor ge
opend en draag haar in beheer en exploi
tatie over aan de vereeniging „Mooi
Texel", die voortaan het oppertoezicht
zal uitoefenen en in samenwerking met
Jeugdherbergouders en Jeugdherberg-
leiders geheel verantwoordelijk is voor
de verdere goede gang van zaken.
Een schitterend monument.
Dames en heeren, ik wil thans eindi
gen, daar ik misschien reeds te veel van
uw aandacht en geduld heb gevraagd, met
de wensch, dat alle hier aanwezigen onze
Jeugdherberg „Panorama" een goedhart
mogen toedragen en liet succes daarvan,
waar mogelijk, zullen helpen bevorderen,
zoodat deze een schitterend monument
Voor de toekomst zal blijken te zijn.
Deze rede werd met luid applaus be
loond.
De vlag geheschen.
Vervolgens verzocht de heer Wagema-
ker de vlag te willen hijschen, waarop:
allen zich naar buiten begaven en voorde
Jeugdherberg de heer W. H. Lap, com
missaris van T.E.S.O. de plechtigheid vol
trok, besloten door een herhaald Hoera!
voor T.E.S.O. en Jeugdherberg.
De rede van de heer Deelen.
Met boven het hoofd de groote vlag,
wapperend en klapperend in de stevige
wind, ving toen de heer H. L. F. J. Dee
len, secr. der Ned. Jeugdherbergcentrale,
te spreken aan.
De uitnoodiging om hier tegenwoordig
te zijn en de N.J.H.C. te vertegenwoordi
gen heb ik gaarne aangenomen, zoo onge
veer sprak hij. Waar ik mij beijver overal
de belangen der Jeugdherbergen te be
hartigen, heb ik niet willen nalaten naar
Texel te komen, in weerwil van standjes
van de zijde van mijn vrouw wegens
mijn veelvuldige uithuizigheid.
Groote waardeering.
Ik heb er geen spijt van, want ik steler
een eer in namens bestuur en Raad van,
Toezicht en Advies blijk te geven van,
onze groote waardeering, voor wat hier
tot stand is gebracht. Dankbaar moeten
we zijn, dat er weer een Jeugdherberg
bijgekomen is. J. H. dienen immers om
volkskracht te verzamelen en gemeen
schapszin aan te kweeken. Er is weer een
schakel toegevoegd aan de keten. We heb
ben nu een net van 34 jeugdherbergen*
dat vastgeknoopt is aan het Duitsche,
Zweedsche, Oostenrijksche en Tsjecho-
Slowaaksche. In België en Engeland zijn
J. H. op komst. Het internationaal con
tact wordt er door bevorderd. Er is
een nieuwe knoop gelegd in het net,
dat ten bate van het gansdhe volk moet
strekken. Getroffen ben ik door de wijze,
waarop hier de stichting is aangepakt, in
het biezonder door de zeer geëerde dok
ter Wagemaker, T.E.S.P, getuigt hier
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 9.54
Zaterdagavond.
Frankrijk en het Hoover-plan.
De Fransch-Amerikaansche onderhan
delingen over het Hoover-plan hebben
de geheele week geduurd. Zij werden
mogelijk, doordat de Fransche Kamer met
een flinke meerderheid (de socialisten red
den bij deze gelegenheid de regeering)
het antwoord goedkeurde, dat Parijs Was
hington had doen toekomen, in welk ant
woord Frankrijk zich met het Hooverplan
slechts accoord had verklaard op voor
waarde, dat aan het Youngplan althans
naar de vorm niet zou worden getornd.
In de nacht van Vrijdag op Zaterdag
is tusschen Frankrijk en Amerika over
eenstemming bereikt.
Uit Hongarije en Spanje.
De verkiezingen in Hongarije en Spanje
hebben het resultaat gehad, dat algemeen
werd verwacht. Graaf Bethlen behoudt
dank zij het openbare stemrecht, ten
plattelande en kras optreden tegen 'de op
positie, zijn volgzame meerderheid. De
Spaansche Cortes zullen voor het over-
groote deel uit republikeinen en socialis
ten bestaan. Laatstgenoemden schijnen er
weinig voor te voelen in een regeering
mee te gaan met Lerroux, de oude radi
cale republikein, die thans de leidende
figuur uit de gematigde groepen gewor
den is. De vorming van een kabinet, dat
op het nieuwe parlement kan steunen,
schijnt derhalve niet gemakkelijk te zijn.
Engeland: Liberalen en Labour-partij.
Onder de Britsche liberalen is het ein
delijk tot de langverwachte scheuring ge
komen. Een 5-tal leden van de Lagerhuis-
fractie heeft zich onttrokken aan de lei
ding van Lloyd George, omdat deze hun
te zoetsappig was tegenover de Labour-
regeering. Daar de afgescheidenen ook
vroeger al herhaaldelijk met de conser
vatieven meestemden, zal men de gevol
gen van de breuk in het parlement wel
niet zooo gauw bespeuren.
Zuid-Peru al weer in opstand.
Voor de derde maal is Zuid-Peru in
opstand gekomen tegen de regeering te
Lima, en wel om dezelfde reden als vroe
ger, n.l. omdat zSj te weinig nationalis
tisch en democratisoh werd geacht in haar
bewindsdaden. De jongste berichten dui
den er op, dat ook deze opstand succes
kans heeft, waarna de geschiedenis zich
misschien wel voor de vierde maal zal
afspelen.
China: De strijd duurt voort.
Ook in China is de burgerstrijd nog
lang niet definitief afgeloopen, zooals men
het vorige jaar hoopte. De troepen van
Tsjang Kaisjek zijn, dwars door het
Sovjet-gebied, in opmarsch tegen het re-
belsche Canton en zij hebben de grens
van de provincie, waarin deze stad ge
legen is, reeds bereikt.
Oost-Groenland: Wiens land is dat?
Een geschil, dat al jaren lang geslui
merd heeft is deze week tot een begin van
uitbarsting gekomen. De Denen eischen,
feitelijk al Sinds vóór de oorlog, de sou-
vereiniteit op over Oost-Groenland, ook
al hebben zij dit gebied niet feitelijk in
bezit genomen. Zij verklaarden zich echter
bereid, hun aanspraken op een handels-
monopolie^ over dit deel van het eiland
tot 1944 niet te doen gelden, ten einide de
Noorsche vissdhers en jagers in de gele
genheid te stellen, met de exploitatie van
het rijke gebied voorloopig voort te gaan
Bevreesd, dat de Noorsche aanspraken op
Oost-Groenland geleidelijk in het vergeet
boek zouden raken, hebben thans eenige
vischers, op eigen gelegenheid, zonder
voorkennis hunner regeering, een deel der
kust „bezet". De vraag van het eigen
domsrecht is hierdoor actueel geworden,
en men verwachtj dat het Haagsche Hof
„Het mooiste, wat de jeugdher
bergen ons kunnen bieden, is: volle
rijke levensvreugde, een stuwkracht
ten goede."
D r. C. P. Gunning
In tegenwoordigheid van tal van ge-
noodigden is Zaterdagmiddag omstreeks
half drie Jeugdherberg „Panorama" door
de heer Adr. Wagemaker als president
van de Raad van Comm. van de N.V,
T.E.S.O. officieel geopend.
Het dagverblijf bood met zijn vele
bloemen een recht feestelijke aanblik, iets
waartoe ook de frissche kleuren van lam-
brizeering en plafond niet weinig bijdroe
gen.
Wat we zoo graag nog gezien hadden,
een blij zonnetje, ontbrak, maar overigens
was er niets wat de feestsfeer dreigde te
verstoren.
T.E.S.O. is een goede gastvrouw, een
warmvoelend moeder, ook jegens ander
mans kinderen, maar niet in de laatste
plaats een schrandere handelsvrouwe met
een ruime blik.
Hoe goed blijken ons haar- eigenschap
pen uit wat hief volgen gaat. Allereerst
de openingsrede van de heer Adr. Wage
maker, welke hier in zijn geheel moge
volgen. Zoo sprak T.E.S.O.'s president
op deze gedenkwaardige middag:
Ter inleiding.
Geachte Dames en Heeren.
Het is voor mij als voorz. van het be
stuur van T.E.S.O. een groote eer u na
mens dat bestuur welkom te mogen hee-
ten in deze nieuwe stichting van T.E.S.O.,
de heden te openen jeugdherberg „Pano
rama". Inzonderheid doet het mij genoe
gen dat welkom te mogen toeroepen aan
alle hier aanwezige dames, wier tegen
woordigheid wij ten zeerste op prijs stel
len. Verder aan de pasbenoemde jeugd
herbergouders en de commissie van
jeugdherbergleiders. Aan de vertegen
woordiger van de Ned. Jeugdherberg-
Centrale, te Amsterdam, de heer Deelen,
die ons met zijn gewaardeerde voorlich-
lichting steeds ten dienste heeft gestaan.
Aan de leden van het bestuur dezer ge-'
meente, de jongelui (trekkers), die hier
gehuisvest zijn, aan het dagelijksch be
stuur der vereen. „Mooi Texel", en last
not laest aan de pers, die het publiek in
alle opzichten reeds heeft voorbereid door
verschillende biezonderheden over het
Jeugdherberginstituut te publiceeren.
„De Eeuw van het Kind."
Waar wij thans leven in de „Eeuw van
het Kind", en de toekomst van de Maat
schappij voor een groot deel in handen
van de jeugd ligt, moet iedereen, voor
zoover zijn krachten dit toelaten, mee
werken om het weerstandsvermogen on
zer jeugd,'en daardoor van ons geheele
volk zoo krachtig mogelijk te maken. Dit
toch is één van de groote doeleinden van
het Instituut „Jeugdherberg".
Texel mag niet achterblijven.
Het bestuur van T.E.S.O. heeft danook
gemeend, dat Texel in dit opzicht niet
achter mocht blijven en dat een Jeugd
herberg onder de auspiciën van de N.J.
H.C., wier medewerking wij ten zeerste
op prijs stellen, in deze gemeente drin
gend noodzakelijk was. Wij meenden dan
ook niet beter te kunnen doen dan eeni
deel van ons reservekapitaal voor dit nut
tige doel beschikbaar te stellen, terwijl
wij er zeker van zijn, dat het grootste
deel onzer aandeelhouders daarmede ac
coord zal gaan. Wij zijn er van overtuigd
dat maar zeer weinig Nederlanders het
groote nut van Jeugdherbergen zullen
ontkennen en dat, in navolging van onze
oostelijke buren (Duitschland), waar er
in 1930 reeds 2200 aanwezig waren, er
ook in ons land hoe langer hoe meer zul
len komen.
Een groot nationaal belang.
Het Instituut Jeugdherberg is als 't
