De Nieuwe ïexelsche Courant
No 4577 45s*Jaargang. Woensdag 28 Oct. 1931
Een toiletgeheim.
Van week tot week
ïexelsche Berichten
De Ontwapenings
conferentie-avond.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIII1II1IIIIIIIIIIIII
is sinds 1 Juli 1930
hi dit blad opgenomen.
UITO.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 ct.;
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven, wordt
driemaal berekend.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg fl.losse nrs. 4ct.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllill
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer Va uur later.)
28 29 30 31 1 2 3 Nov
9,28 9 58 10.30 11/6 11,47 0,11 1.06
LICHT OP
RljWIELEN en RIJTUIGEN 5.16
Zaterdagavond.
Het publiek betaalt 't gelag.
Binnen twee maanden tijds is, door
de arrestatie van een schrijver eerste*
klasse bij de Pensioenraad, voor de
tweede maal een geval van verduistering,
ontdekt, hetwelk evenals de eerste keer
veroorzaakt is door het feit, dat een amb
tenaar uit hoofde van zijn functie post-
chèque-formulieren onder zijp berusting
had, waarmede hij jarenlang fraude pleeg
de zonder te worden ontdekt. Het gaat,
ditmaal niet om zulke schrikbarend hooge
bedragen, als de vorige keer op 't Dep.
van Financiën, maar dit neemt niet weg,
dat zulk bedrog in meer dan één geval
mogelijk blijkt, zonder dat er binnen af
zienbare tijd een haan naar kraait. Wij
kunnen niet beoordeelen, of er een andere
regeling mogelijk ware, waarbij ambte
naren niet vrijelijk de verleidelijke be
schikking hebben over blanco chèque-
boekjes, doch dat deze gevallen van ver
duistering een organisatorische leemte
verraden, is duidelijk. Het is dan ook geen
wonder, dat de openbare meening zich
met pijnlijke verwondering afvraagt waar
om de regeering het nog steeds niet noo-
dig heeft geoordeeld, het publiek, dat in
laatste instantie het gelag moet betalen,,
het resultaat van het onderzoek mede te
deelen, zoomede, hoe dergelijke voorval
len in de toekomst kunnen worden voor
komen.
Een gevaarlijke wereld.
'Wanneer de wereld tegenwoordig vol
gevaar en bedreiging zit, dan is dit mede.
te wijten, zelfs voor een niet gering ge
deelte, aan de vrees die verschillende
volken voor elkaar gevoelen en aan de
vrees die binnen verschillende volksge
meenschappen de politieke, sociale en
economische partijen voor elkaar gevoe
len. Mede dientengevolge is alle samen
werking, zoo broodnoodig om de wereld
weder op pooten te zetten, zoek, en mede
dientengevolge wapent ieder zich zoo sterk
mogelijk op militair, economisch, finan
cieel en politiek gebied met als voor
naamste gevolg, dat allen zwak blijven,
dagelijks zwakker worden en gevaar loo-
pen binnen afzienbare tijd van louter
zwakte in elkaar te zakken meer dan
een van die bevreesden is trouwens al in
elkaar gezakt, of daaromtrent. „Vrees
voor een ongeluk maakt velen ongelukki
ger dan dat ongeluk zelf," heeft Melati
van Java eens gezegd.
Het woord is nu aan Japan.
In Genève put de Volkenbondsraad on
der leiding van Briand zich uit in pogiVi-
gen om het Japansch-Chineesche conflict
in en over Mandsjoerije bij te leggen en
een formeele oorlog te voorkomen. Tot
heden niet zonder eenig, maar wel zonder
afdoend succes. Het is de Raad gelukt
Amerika aan de beraadslagingen te doen
deelnemen, eerste succes; en Japan's hard
nekkig verzet tegen deze deelneming te
overwinnen, tweede succes. Buitendien is
het de Raad gelukt Japan tegenover China
iets minder onhandelbaar te maken dan 't
was, derde succes. Tot dit laatste heeft
ongetwijfeld meegewerkt het afkeurend
oordeel van vrijwel de geheele wereld
over Japans werkelijk treurige houding
en eveneens de anti-Japansche boycot in
China die een ramp dreigt te worden voor
Japan en dit ongetwijfeld zal worden,
wanneer de regeering van de Mikado niet
inbindt. Boycot is een geducht verdedi
gingswapen voor elk volk, vooral voor het
Chineesche, dat dit wapen zoo voortref
felijk weet te hanteeren.
De Raad dringt er bij Japan op aan,
het bezette Chineesche gebied vóór 16
November a.s. te ontruimen, terwijl China
wordt verzocht, onder buitenlandsche con
trole alles te doen om de veiligheid van
de Japanners en hun bezittingen te waar
borgen. Het woord, of liever de daad, is
nu aan Japan, dat zich bij deze ge
legenheid wanhopig geblameerd heeft,
beter: zich wanhopig heeft laten blamee-
ren door de militaire partij in het land,
die machtiger schijnt te zijn dan de regee
ring. Van alle Oostersche landen heeft
Japan het meest overgenomen van de
Westersche beschaving. Het heeft het bij
deze gelegenheid bewezen.
Wat er meer gebeurde.
De Engelsche verkiezingen hebben,
als deze woorden in druk onder de oogen
komen, haar beslag gekregen. Kijk maar
in de dagbladen van heden naar liet resul
taat. Men rekent te Londen op 400 aan
hangers der nationale regeering en 200
van de oppositie.
Wat het resultaat van Lava I's be
spreking met Hoover zal zijn, laat zich
nog niet vertellen. Zal de wereldvrede
ook op economisch terrein er door
worden gediend?
Op Cypru s, een Engelsche kolonie,
met 350.000 inwoners, is een opstand uit
gebroken. Men wil zich ontdoen van het
Britsche juk en aansluiting zoeken bij
Griekenland. In 1914 werd het eiland,
eerst Turksch gebied, door Engeland ge
annexeerd, doch aan Griekenland beloofd
mits het Servië in de oorlog zou steunen.
Deze hulp bleef echter uit en het eiland
bleet in handen van Engeland, dat er
thans zware belastingai heft. Cyprus
raakte nu in opstand, maar Engeland
komt met oorlogschepen, vliegtuigen, etc.
en zal het wel winnen. Maar blijft het
daarbij
Bescherm Uw keel! vf^JÊ
FILMAVOND—l.V.A.V.A.R.A.
„Het Leed van Millioenen."
Zondagavond werden vanwege de afd.
Texel van de „VARA" en het Instituut
van Arb. Ontwikkeling in hotel Texel
twee films vertoond, getiteld „Charley's
Ongeluksdagen" („Charley op Avon
tuur") en „Het Leed van Millioenen", een
werkloozen-tragedie.
De zaal was zeer goed bezet.
De heer J. Bruin Pz„ voorz. van de
afd. Texel der S.D.A.P., sprak een kort
woord ter inleiding, waarin hij o.m. als
zijn overtuiging te kennen gaf, dat de
film, welke eenig beeld zou trachten te
geven van de ellende in de kringen der
tallooze werkloozen, op het juiste mo
ment kwam. De Texelsche arbeiders den
ken wel eens aldus spr., dat ze in een
paradijs leven. Ze zijn vrijwel onbekend
met het leed, dat werkloosheid over een
groot deel van de wereld uitstort. Zij
hebben niet beleefd, wat de hoofdpersoon
in deze film onderging: een jaar werk
loosheid, stempelen (een wekelijksche on
dersteuning ontvangen op vertoon van 'n
werkloosheidkaart) en dan nog uitgeschol
den worden als te lui om te werken. Spr,
sprak de wensch uit, dat de arbeider!# zich
bewust zouden zijn van het gevaar, dat
ook hen kan bedreigen, in deze tijden van,
ontslag en overproductie en streven naar
loonsverlaging. Treedt toe, eindigde
spr. als lid tot de S.D.A.P., zoo ge het
nog niet deed. Leest het dagblad „Het
Volk" en steunt de V.A.R.A. (applaus.)
Vervolgens werd een aanvang gemaakt
met de vertooning van de komische film
een echte gooi-en-smijt-klucht, vol on
zinnige streken van een jongeman, die
zich nu eens als schildersmaatje, chef-
randjesknipper, dan weer als portieren
schoonmaker verdienstelijk tracht te ma
ken, maar daarin nimmer slaagt. De film
telde wel vijf bedrijven, waarvan we er
gaarne eenige vervangen hadden gezien
door films, welke met het doel („Ont
wikkeling") meer in overeenstemming
waren. Ook met een komische film van
korter duur zou men o.i. hebben kunnen
volstaan. Er is in de wereld al schijn en1
humbug genoeg.
Na de pauze: „Het Leed van Milli
oenen", van welke film we in het vorig
nummer reeds een korte inhoudsbeschrij
ving opnamen. De film zit uitstekend in
elkaar, getuigt van een knap film-techni
cus en niet minder ervaren regisseur. De
propaganda (want met dat doel is de film
toch in de wereld gebracht) ligt er niet
dik op. Ze geeft een brok menschenleven,
zonder opsmuk; een treffend beeld van
het leed, dat werkloosheid in de gezinnen
teweegbrengt. We leven mee met boek
houder Kremke, een flinke vent, twintig
jaar in trouwe dienst bij zijn firma, maar
tenslotte ontslagen, met nog eenige col
lega's, tengevolge van de aanschaffing
eener boekhoudmachine. „Wie werken
w i 1, vindt altoos werk", denkt Kremke
in 't eerst, maar hij vergist zich, want het
leger werkloozen wordt iedere dag groo-
ter en daarmee daalt !de kans nog aan de
slag te komen. Hij probeert het met de
verkoop van manufacturen, maar dit le
vert niets op; we zien hem ten einde
raad op het bureau, waar hem als
werklooze eenige guldens per week wor
den uitgekeerd om hem te helpen zijn
gezin op de been te houden. Zoo gaat
Kremke zijn ondergang tegemoet. Hij ziet
geen uitweg meer, maakt het zijn kinde
ren moeilijk, daar hij door immer
drukkender zorgen gekweld wel eens
vergeet hun vader te zijn, en pleegt ten
slotte, in een vlaag van waanzin, waarin
hem niets dan donkere gedaanten schijnen
te omringen, zelfmoord.
De film heeft niet nagelaten diepe in
druk te maken. Fel dringt de realiteit zich.
bij de toeschouwers op. Zonder uitzonde
ring werden de rollen uitstekend vertolkt.
Welk doel de film beoogt, ligt voor de
hand en behoeft geen toelichting. Beant
woording van de vraag, aan het slot ge
steld: „Millioenen werkloozen, waarom?
Waarom? wordt aan het publiek overge
laten.
Een bedenking zouden we willen oppe
ren: (in een politieke of economische dis
cussie treden we niet) en wel deze: Het
slot van de tragedie, hetwelk ons in ont
stellende beelden de laatste uren van.
Kremke's strijd doet beleven en ons diens
zelfmoord door zich 'te verdrinken voor
oogen stelt, komt ons voor zeer ongeluk
kig gekozen te zijn. Het mag als „af
schrikwekkend voorbeeld" bedoeld zijn, we
vreezen, dat het in streken, waar de werk
loosheid groote afmetingen heeft aan
genomen, in omgekeerde richting werken
zal. En dat moet toch voorkomen worden.
Tijdens de vertooning van de komische
fi'm werden eenige muzieknummers op de
Coiumbia-Kolster ten gehoore gebracht.
Ook socialistische liederen.
Ten afscheid werd nog even het woord
gevoerd door de heer J.Henkes, soc.-dem.
raadslid, die betoogde, dat het de plicht
ook van de Middenstand was toe te tre
den tot de S.D.A.P., „Het Volk" te lezen
en de V.A.R.A. te steunen. De Midden
stand vooral ook lijdt onder de gevolgen
van de crisis, en moet zich daarom, aljdus
de heer Henkes, niet bij de élite maar bij
de soc. dem. aansluiten.
Aan de heer Kikkert werd dank ge
bracht voor zijn „muzikale medewerking"
en aan de operateur voor het onberispe
lijk en vlot afdraaien van de film.
o
Uit Oudeschild, waar de films Zaterdag
in „De Zeven Provinciën" vertoond wer
den, vernemen we, dat daar een 140
personen aanwezig waren. Een strijkje,
dat zijn medewerking had toegezegd, zond
te elfder ure bericht van verhindering.
De heer C.Bakker kwam toen als een
reddende engel met gramofoonplaten op
dagen. Zoo was er toch muziek. Ook hier
werd de hoofdfilm met de diepste aan
dacht gevolgd.
Een zeer talrijk publiek gaf gevolg aan
de oproep van 't Dep. Texel der Mij,
tot Nut van het Algemeen tot bijwoning
der Ontwapeningsconferentie-avond in
hotel Texel op Maandag 1.1. De groote
zaal was tot in de verste hoeken gevuld.
Een verheugend verschijnsel.
De leiding berustte bij de heer W. B.
Oort, voorz., aan wiens openingsrede we
het volgende ontleenen:
De opening.
Boodschap van 't Hoofdbestuur.
Het Nut organiseert deze avond in de
312 Departementen over het heele land
bijeenkomsten als deze om uiting te geven
aan het innig verlangen naar verwezenlij
king van't grootsche ideaal: Intern. Ont
wapening. Aan de menschonteerende krijg
moet nu eindelijk eens een einde komen.
Zeker, de natuur en de natuurvolken zijn
wreed (zie de film „Trader Hom").Men-
schen en dieren worden wel aan afgrijse
lijke kwellingen blootgesteld, maar zouden
wij, Europeanen niet ver boven die niet-
geciviliseerde inboorlingen moeten uitste
ken? Sinds 1914 bestaat op dit punt twij
fel. Nog is aan oorlogsgeruchten en be
wapeningswedloop geen einde. Er zijn
echter teekenen, die op beterschap wijzen:
de a.s. Ontwapeningsconferentie, de pe
titie van de dagbladpers, het zich meer en
meer uitend verlangen naar wereldvrede.
Ter kennis van de vergadering worde
gebracht de boodschap van het Nuts-
hoofdbestuur, waarin verzocht wordt het
aannemen eener motie, waarin de verga
dering uitdrukking geeft aan haar vurige
wensch en besliste verwachting, dat niets
wordt verzuimd om de a.s. ontwapenings
conferentie tot een goed einde te brengen.
Immers: mislukt ze, de gevolgen zullen
verschrikkelijk zijn en de wereld zal tot
Men behoeft niet te zien datcrème gebruikt
Want, in tegenstelling met alleandere crèmes
die min of meer op de huid blijven liggen,
wordt „Zij"-crême er geheel in opgenomen.
Men ziet dus niet, dat u het gebruikt, ter
wijl de huid er toch zacht en soepel van
wordt en fraai van teint.
ondergang gedoemd zijn.
Het Nut beoogt de bevordering van het
volksgeluk naar de beginselen van de
Chr. godsdienst. Dat moet het doel van
de menschheid zijn. "Daarom de strijd aan
gebonden tegen de oorlog, leder, onver
schillig van welke godsdienstige of poli
tieke richting kan daaraan meedoen. Be-
wapeningsweaiiver en rassenhaat moeten
de wereld uit. Moge deze avond bijdragen
tot een verlevendigde belangstelling je
gens een der grootste vraagstukken van
onze tijd: Ontwapening. Deze avond heeft
geen ander doel dan stemming te wekken
en aan te toonen wat door samenwerking
kan worden bereikt.
Na deze woorden heette spreker allen
welkom en zette het quintet, gevormd
door de dames A. v.d. Meulen-Flens,
piano, en Emy Dijt, cello, on de heeren
1. Vlessing, viool, W.J.Jouwersma, viool
en J.Visser, orgel, „Ave verum" van
Mozart in, gevolgd door César Franck's
„Panis Angelicas". Die nummers sloegen
in. Het publiek toonde hetdoor een spon
taan applaus.
De Volkenbond.
Hierna was het woord aan de heer M.J.
Oele, die een causerie hield 'over de be-
teekenis van de Volkenbond en de a.s.
conferentie.
In korte trekken geven we de inhoud
weer: Het is niet langer verantwoord on
wetend of zelfs onverschillig tegenover,
het vraagstuk van de vrede te staan.
Tegen de man, die zei er zich niet mee
te bemoeien, zou men moeten zeggenHet
is dan voor u te hopen, dat de gifbom,
die mogelijk eens voor uw voeten neer
ploft, zich ook niet met u bemoeit. Neen:
wij moeten de handen ineenslaan en
ijveren voor: Nooit meer oorlog. Geen
vendierlijking meer. Die idee is gekristal
liseerd in de Volkenbond. Reeds vóór de.
oorlog bestonden er vredesbewegingen,
maar wie er aan deelnam, werd niet voor
„vol" aangekeken. Men meende, dat vrede
een utopie en oorlog onvermijdelijk was.
De Volkenbond echter bestrijkt een veel
grooter gebied en pakt de zaak op bree
der basis aan. Mannen als Wilson, Lord
Rob. Cecil en Jhr. Loudon mogen met
eere worden genoemd. Aan de spreuk:
Wilt gij vrede, bereidt u ten oorlog ligt
een gedachte ten grondslag, welke de
wereld noodlottig kan worden. Die be
wapening, gepaard met wantrouwen en
haat, moet tot een uitbarsting leiden. In
Febr. 1932 zal over 't lot van de mensch
heid worden beslist. Struikelt men, de
Volkenbond, de Verdragen en Pacten kun
nen worden opgedoekt. Slaagt men, de
wereld zal er baat bij vinden. Komt er
wat van ontwapening,, dan zal ook de
arbitrage-idee ingang vinden. Waarom zou
ieder volk eigen rechter zijn? Toch wer
ken er in Europa krachten, die naar oor
log drijven. Zoolang men hooge tarief
muren blijft optrekken en zijn bewape
ning opvoert kan van vrede geen sprake
zijn. De Volkenbond is nog jeugdig, maar
zal 'op de duur toch in staat blijken de
wereldvrede te bevorderen. Wij allen kun
nen haar die macht geven. Ontwapening
zou moeten geschieden: evenredig, gelijk
tijdig en geleidelijk. Hieruit spreekt een
wantrouwen, de rnensch onwaardig. In
1924 zou door het Protocol van Genève
de grondslag voor geleidelijke ontwape
ning worden gelegd. Het kreeg echter niet
voldoende onderteekenaars en toen is er,
dank zij Engeland, het „Locarno-pact"
uit geboren. Gevolg: een wat beter ver
standhouding, maar de bewapening
ging door. Toen kwam Loudon met het
ontwerp-verdrag voor de a.s. Ontwape
ningsconferentie, waarin o.m. is bepaald,
dat de staten controle door de Bond op
hun bewapening moeten toestaan. De
Bond zou verder de macht krijgen een
ongehoorzame staat tot kalmte te dwingen
en zoo een oorlog tegen te houden.
Intusschen gaat de wereld onider een
crisis gebukt, ten deele door de herstel
betalingen van Duitschland aan Frankrijk.
Dit land moet weer betalen aan Amerika,
dat op zijn beurt het geld weer aan
Duitschland leent. De wereld verarmt in
tusschen en Amerika ziet zijn afzetgebied
en de koopkracht zijner klanten inkrim
pen. Alle menschen moeten zich inspan
nen om de wereld uit het moeras te hel
pen waarin zij bezig is weg te zinken.
Verheugend is het te zien, dat hier ook
dominees aanwezig zijn, dienaren van de
leer der naastenliefde, die veel in het be
lang van de vrede kunnen doen. Houden
zij zich echter afzijdig, dan drukken zij
TEXELSCHE COURANT
verzorg haar dagelijks -
gorgel droog met
4 25, 45 en 65 ets.
