No 4624 45s(e Jaargang. Zaterdag 16 April 1932
TWEEDE BLAD
Een koninklijke kunst
T.E.S.O. en een nieuwe
boot.
Sla ook dit niet over
Texelsohe Berichten
Gasverlichting.
Badhotel.
T.E.S.O.
Kunt ook GIJ
GELUKKIG zijn?
WAT is de grondtoon
van UW WEZEN
Lees en herlees wat hier volgt.
In het tijdschrift Montessori-opvoe-
ding vind ik het volgende, overgenomen
uit het „Zeitschrift für angewandte Psy
chologie"
„De thans 77-jarige Carl Herman
U n t h a n is zonder armen geboren en
men begrijpt, dat allen om hem heen hem
beklaagden. Zijn strenge vader had meer
paedagogisch inzicht dan men venvachten
zou. Toen hij eenmaal gezien had, dat
een uiting van medelijden het kind op
eens van vroolijk lachen tot huilen bracht,
klonk dadelijk zijn onverbiddelijk bevel:
„Niemand mag het kind medelijden too-
nen, wie het van vreemden toelaat, krijgt
met mij te doen".
Al gauw begon het kind, ondanks zijn
hulpeloosheid te beproeven zichzelf met
allerlei dingen te helpen, en weer kwam
de strenge vader: „Wie hem bij zijn
pogingen helpt, krijgt met mij te doen".
Dat was zijn redding. Telkens weer
brachten zijn vindingrijkheid en zijn ver
nuft nieuwe oplossingen en altijd was
zijn strenge vader zijn bondgenoot. Toen
hij eens zijn voet in een schaal met eten
stak, commandeerde de vader: „Trek hem
zijn schoenen uit, wasch zijn voeten en
geef hem een lepel. Hij mag voortaan niet
meer gevoed worden." Weldra kon hij
met zijn teenen mes en vork vasthouden,
zonder morsen soep eten en zijn vleesch
snijden.
Ik vertel dit niet om de merkwaardig
heid, dat onze teenen bij voldoende
oefening zoo te ontwikkelen zijn, maar
om er op te wijzen, welk een groote
vreugde een kind kan hebben door liet
zelf overwinnen van een moeilijk
heid.
Unthan vertelt in zijn levensbeschrij
ving, hoe hij eens, toen hij zijn moeder
bij haar weefwerk hielp, tegen haar
zeide: „Moeder, de kinderen met armen
hebben lang niet zooveel vreugde als ik:
is dat niet jammer, ze kunnen heelemaal
niet begrijpen, hoe mooi het in de we
reld is".
Later schrijft hij: „Wie van zijn ge
boorte af op zichzelf is aangewezen en
daarin niet gehinderd wordt, wat in de
meeste gevallen uit een onverstandig me
delijden voortkomt, bij hem ontwikkelt
zich een wilskracht, die eigenlijk vanzelf
sprekend is, maar die niet invalide men-
schen iets buitengewoons toeschijnt. De
warme vreugde over wat bereikt is, is
een machtige drijfveer en voert altijd
weer op nieuwe padenNooit in mijn
leven heb ik een mensch ontmoet, met
wie ik, alles wel beschouwd, zou hebben
willen ruilen".
De beroemde Duitsche psycholoog W.
Stern voegt hieraan toe: „Unthan is mij
persoonlijk bekend. Voor mij als psy
choloog is hij niet zoo merkwaardig om
de ontwikkeling van zijn teenen dan wel
om zijn gemoedsgesteldheid. Optimisme
is de grondtoon van zijn wezen. Tot de
gelukkigste menschen, die ik in mijn leven
ontmoet heb, behooren Unthan en Helen
Keiler, twee menschen dus met de aller
grootste lichamelijke gebreken.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester der gemeente Texel:
Gelet op art. 41 der Gemeentewet;
Brengt naar aanleiding daarvan ter
kennis van de ingezetenen, dat eene verga
dering van den Gemeenteraad is belegd op
Maandag 18 April 1932,
des voormiddags te 9 uur in de daarvoot
bestemde zaal ten Raadhuize dezer Ge
meente.
Texel 14 April 1932.
De Burgemeester van Texel,
W. B. OORT.
Aan de orde:
1. Ingekomen stukken. Mededeelingen.
2. Aankoop motorbrandspuiten.
3. Subsidie slooping wrak Hoydal.
Dienstplicht.
Uitspraak inzake vrijstelling.
De Burgemeester van Texel brengt ter
algemeene kennis, dat door den Minister
van Defensie bij beschikking van 9 April
1932, VI Ie Af deeling no. 282 V, aan Nan
Lodewijk Vermeulen, dienstplichtige der
lichting 1931 uit deze gemeente, ingaande
1 Mei 1932, voorgoed vrijstelling van
den dienstplicht is verleend wegens kost
winnerschap.
Tegen deze vrijstelling kan uiterlijk den
tienden dag na den dag van deze bekend
making in beroep worden gekomen door:
a. door den ingeschrevene, wien de uit
spraak geit, of door diens wettigen ver
tegenwoordiger;
b. door elk der overige voor deze ge
meente ingeschreven personen óf door
diens wettigen vertegenwoordiger.
Het verzoekschrift, waarbij beroep
wordt ingesteld, moet met redenen om
kleed zijn. Het behoeft niet gezegeld te
zijn. Het moet worden ingediend bij den
Burgemeester, ter secretarie van deze
gemeente. De Burgemeester zorgt voor
de doorzending van het verzoekschrift aan
de Koningin, die op het beroep beslist,
na advies van den Raad van State, afdee-
ling voor de geschillen van bestuur.
Texel, 14 April 1932.
De Burgemeester van Texel.
W. B. OORT.
oud als onze beschaving zelve en reeds
beoefend door de vorstinnen van Egypte,
is de gelaatmassage. Zij hergeeft liet ge
laat de soepelheid en elasticiteit, die de
charme van het gezicht van meisje en
jonge vrouw uitmaken.
Volg dezen koninklijken weg en mas
seer van tijd tot tijd uw gelaat met Purol,
dat alle vetten bevat, welke uw huid voor
haar gezondheid en schoonheid behoeft.
Sportnieuws.
Men schrijft ons:
Morgen gaat Texel I naar Helder ill
voor de nederlaagwedstrijden. Vertrek 11
uur boot.
Texel IA. Stern
Jo Ran André Ran
R.Ran D.Zuidewind N.de Graaf
J.Kiljan, J. Gieles P.Keur W.Winter
G. Pijpers
o
Texel II gaat naar H.R.C. IV voor de
Comp. Vertrek 11 uur boot.
Chr. Stern
Dick Keijser J.v.d.Berg
M.Koorn A.Dros Jb. Geus
Goddard G.Witvliet E.Lap Fangman
A.Bakker
o
Door het bestuur is toestemming voor
de wisselprijsnederlaagwedstrijden, verkre
gen èn van de KN.V.B. èn van de N.H.
V.B., zoodat de uitnoodigingen spoedig
kunnen worden verzonden.
Morgen, aanvang 12 uur, wordt de
Adsp. wedstrijd, die vorige Zondag door
het slechte weer niet doorging, gespeeld,
tusschen de volgende elftallen:
Elftal A. (Wit): Béla
D. C. Dros J.Slikker
P. Slikker Dick Geense H.Boon
K.Kikkert W.Mulder P.Kikkert B.Mulder
S.v. Heerwaarden
Elftal B. (Groen-Zwart)
W.v.Heerwaarden, W.Vlas, F.Kaczor,
P.Vlaming, Jb. Coevert
W.Hopner ThLap I.Boon
T.Eelman G.Coevert
W.Ran
Res. A.: N.Huisman. Res. B.:P.Keesom.
Wat die drie met elkaar te maken heb
ben, ligt niet biezonder voor de hand. Het
is ook louter een toevalligheid, dat we
deze zoo ongelijke grootheden in een
adem noemen. Het raadsel is spoedig op
gelost.
Het is dit jaar een kwart eeuw geleden
dat den Burg een gasfabriek kreeg.
Eveneens moeten we 25 jaar teruggaan
om in gedachten de opening van het
Badhotel te de Koog mee te maken.
En evenzoo is het dit jaar 25 jaar ge
leden, dat Texels Eigen Stoombootonder
neming werd opgericht.
Over elk dezer drie „scheppijngen"
thans reeds een enkel woord. Te gelege-
nertijd kunnen we er wel meer van ver
tellen.
De Gasfabriek.
In zijn vergadering van 31 Jan. 1907
verleende de raad aan de heer Tj. van der
Zee voor dertig jaar concessie voor de
exploitatie van een gasfabriek, „voor de
voortbrenging van licht,' warmte en
kracht", voor de- heele gemeente. Op 8
April 1907 werd de bouw van de fabriek
aanbesteed. Met het leggen van buizen
werd 1 Mei d.a.v. begonnen. Op 11 Mei
werd het nieuwe licht den votke vertoond:
in café den Burg en in een s-traatlantaarn
op de Groeneplaats. Het wend met hand
geklap begroet en voldeed algemeen. Op
27 Mei werd door de jongeheer Abraham
Wagemaker Az. de eerste steen van het
gebouw gelegd en op 31 Aug. had de
officieele opening plaats.
Het initiatief ging uit van de heeren
dokter Adr. Wagemaker, Aug. Keijser en
Herm. Keij ser.
Menig jaar heeft de fabriek in een be
staande behoefte voorzien. De oorlog
bracht er echter de klad in. Men kon
maar moeilijk meer aan de brandstof
(gasoline) komen, de tarieven moesten
worden verhoogd terwijl bovendien
in de loop van 1917 en 191S de plannen
tot electrificatie van Texel vaster vorm
aannamen en, voor wat den Burg betreft,
reeds ten uitvoer zouden worden ge
bracht. In verband hiermee kocht de raad
22 April 1918 voor f8000 de concessie
at, waarmee de fabriek ophield te bestaan.
Badhotel.
Met de stichting van een badhotel te de
Koog door de heer Jn. Flens Pz. werd het
dorp tot badplaats verheven. Het kreeg
althans een goede kans het zoover te
brengen.
De heer Flens, die destijds eigenaar
was van hotel „Texel", liet op 11 Jan.
1907 de bouw aanbesteden. Op 8 Juni
1907 had de officieele opening plaats,
maar 1 Juni reeds namen de eerste gas
ten er hun intrek. Het hotel beschikte
toen over 22 kamers, vond algemeen
waardeering en trok van de aanvang af
geregeld en steeds meer bezoekers. De
groeiende beteekenis van de Koog als
Badplaats deden latere eigenaars tot uit
breiding van het hotel besluiten. Bad
hotel „Prinses Juliana" telt op heden
meer dan 100 kamers en kan wedijveren
met de beste hotels aan de Hollandsche
kust. Doch aan de heer Jn. Flens komt
de eer toe, daartoe de eerste steen te
hebben gelegd.
Van vroeger jaren dateert de bouw van
het „paviljoen" te de Koog. Dit werd
door de heer J. H. Moojen gesticht en
was in die tijd voor velen het doelwit
van een uitstapje in de prille jeugd van
van onze badplaats.
T.E.S.O.
Ten slotte T.E.S.O., wier geschiedenis
geen Texelaar onbekend zal zijn.
Op 19 April 1907 werd in café Den
Burg een vergadering belegd, waartoe
verscheidene ingezetenen waren uitgenoo-
digd. Ze werd geleid door de heer Adr.
Wagemaker, die de toenmalige stoomboot-
dienst Texel-Nieuwediep (uitgevoerd dooi
de Mij. Alkmaar Packet, dir. Mr. P. J.
Bosman) ter sprake bracht en de aan
wezigen uitnoodigde de klachten, ten aan
zien van die dienst geuit, eens nader
onder het oog te zien. Besloten werd een
Comm. te benoemen, die zich tot gemelde
Maatschappij zou wenden met het ver
zoek diverse verbeteringen aan te bren
gen. In die Comm. werden benoemd de
heeren A.Wagemaker, H. Over, H. Flens
en H. Haakman, Hiddingh en Dikkers
(laatste twee als plaatsvervangers).
Als eischen zouden gesteld worden: 1.
Billijker tarief voor het personenvervoer.
2. Idem voor het goederenvervoer. 3.
Zoodanig inrichten van het veevervoer,
dat het personenvervoer er geen over
last door wordt aangedaan. 4. Een nieuwe
boot ter vervanging van de minder zee
waardige „Kampioen", waarin het pu-
pliek geen vertrouwen stelt. 5. Te zorgen
voor voldoende reddingsmiddelen aan
boord der stoombooten.
riet resultaat is bekend. De Mij. kwam
aan de billijke verlangens der Texelaars
niet tegemoet, waarop onverwijld het be
sluit genomen werd zelf een boot in de
vaart te brengen en de strijd met „Bos
man" aan te binden. Het ging er warm
toe in die dagen, maar het loon was zoet.
De eerste boot was een gehuurde, de
„Baron Rengers", die 15 Augustus 1907
in dienst werd gesteld. In 1908 kwam
T.E.S.O.'s eigen boot, de „Dageraad".
Later werd het gezin uitgebreid met de
„Marsdiep". T.E.S.O. won en is opge
groeid tot een krachtige onderneming,
niet ten onrechte Texels „goudmijn" ge
noemd, de trots der Texelaren, symbool
van wat door eendrachtige samenwerking,
door wilskracht en solidariteit kan wor
den bereikt.
De gaspit die ons de beteekenis van
een goede verlichting eerst recht deed
beseffen is door electrisch licht ver
vangen. We kunnen het niet genoeg
waardeeren. Electrisch licht spant de
kroon. Electrische stroom opent vele mo
gelijkheden. Moge binnen afzienbare tijd
een nog grooter deel van Texel de
vreugde, daaraan te beleven, deelachtig
worden.
Het kleine badhotel werd groot en
legde de grondslag van wat de Koog
thans is: een badplaats, die meetelt in de
rij van Hollandsche badplaatsen; een
bekoorlijk dorp tusschen zee en duin en
dennen, waar jaarlijks grooter scharen,
van ver en nabij, verpoozing en rust
vinden; een badplaats, die desondanks
nog in haar kinderschoenen staat en zich
nog verder ontwikkelen kan.
Het T.E.S.O.-zaadje schoot wortel. Het
vond een goed toebereide bodem en
groeide op tot een boom, hoog en om
vangrijk, waarbij we bewonderend op
zien, terwijl we dankbaar degenen geden
ken, die destijds met de plannen ter tafel
kwamen.
Hadden we ongelijk voor de drie on
derwerpen, bovengenoemd, uw aandacht
te vragen?
Uitslag aanbesteding.
Door de heer N. Schermer, architect,
is aanbesteed de bouw van een woon
huis voor de dames T. en A. Eelman
(Amsterdam) aan het Koogereind. Hier
is de uitslag:
Timmerwerk
(.Drijver f1762; J. v. Wessem f1709;
J. v. Meekeren f1698; W.Bruin f1649;
P. v. 't Hoog f1626; J. Koorn f1524;
Bakker en Koom f 1496; P. J. Kooger
f1395.
Timmerwerk:
H. Koorn f2675; A. de Kort f2597;
H. Buis f2314; Th. Witte f2300; L.
Bruin en Zn. f2190; I. Voigt f2175.
Schilderwerk:
C.Bremer f456; S.Smidt f410; C.Tim
mer f 380; J.Vonk en P. Boon f348.
Loodgieterswerk
J. Agter f227.50; Nic. de Graaf f224.20;
P. Oele f193.
Electr. werk:
j.Bruin fSl; R. Daalder f74.75; J.
Agter f74; A. Knopperts f69.50.
Perc. 1. en II.:
H. Buis f3974; Jb. Daalder f3836.
Massa:
H. Buis f4620.25; P.J.Kooger f4150.
De gunning is aangehouden.
In de Schager Courant van Woensdag
lezen we:
Van officieuse zijde vernamen we, dat
het plan bestaat om de dagelijksche
diensten TexelDen Helder, die thans
onderhouden worden door het stoom
schip „Marsdiep", te doen uitvoeren door
een grooter scnip. De reden hiervan zou
zijn, dat de haven op Texel vergroot
wordt, en T.E.S.O. van meeningis, dat
een grootere ruimte voor passagiers- en
vervoermiddelen noodzakelijk is.
Wij wijzen er op, dat wij dit bericht
van niet-officieele zijde ontvingen, en dus
voor de juistheid niet instaan.
Wij wisten reeds sinds een paar weken
uit goede bron, dat T.E.S.O.'s bestuur
ernstig plannen maakt voor de aankoop
van een nieuwe boot, doch achtten de
tijd nog niet gekomen om hieraan pu
bliciteit te geven. Nu echter een niet-
plaatselijk blad daarover schrijft, mogen
we niet achterblijven. We hebben nog
getracht, eenige nadere biezonderheden
te bekomen, doch vingen bot, toen wij
bij de directeur ons licht wilden opste-
steken. Niet ontmoedigd' zetten we onze
speurtocht voort en ziehier het resul
taat. We weten, dat dergelijk nieuws
onze lezers zeer welkom is en vertrouwen
niet van „voorbarigheid" te wonden be
ticht, wanneer we meedeelen, dat het be
stuur van T.E.S.O. zich de laatste tijd
ernstig bezig houdt met plannen, de aan
koop van een grooter boot betreffende.
Een definitief besluit werd niet
genomen. T.E.S.O. voert een wijze en
omzichtige financieele politiek en be
paalt er zich voorloopig toe gegevens
te verzamelen omtrent schepen, die voor
haar doel in aanmerking zouden kunnen
komen. Reeds werd met scheepsbouwers
geconfereerd en menig project aan een
nauwlettende beschouwing onderworpen.
Hoofddoel is: het bekomen van een groo
tere boot. Wie de ontwikkeling nagaat van
het vervoer van passagiers en goederen
in de laatste tien jaar, kijkt daar niet
vreemd van op. Nu de havenwerken over
eenige maanden hun beslag krijgen, ligt
T.E.S.O. geen enkel struikelblok meer in
de weg. De haven verbeterd, de ingang
vergroot, geld in het laadje, het bestuur
volledig op de hoogte met de eischen
van het hedendaagsche vervoer„mijn
liefje, wat wilt ge nog meer?"
Een grooter boot, comfortabel, sierlijk,
zuinig in het bedrijf de taak van de
heeren bestuursleden is niet gemakkelijk,
maar dankbaar zeer zeker.
De Dageraad is 37 M. lang, 6 M. breed.
De Marsdiep is 40 M. lang, 6.4 M. breed.
Er wordt nu gesproken over 'n boot van
48 M. lengte bij een breedte van 7 M.
Zoo gaat-ie goed! Heil, T.E.S.O.! Het
zij u gegund uw plannen binnen afzien
bare tijd te verwezenlijken.
Illill+llllll VEEL van wat ons in het te-
111111+111111 gemvoordige koper toeschijnt
iiiiiwiiiil wordt goud in de herinnering.
TEXELSCHE COURANT