De Nieuwe Texslsche Courant
No. 4717 46ste Jaargang Woensdag 8 Maart 1933
Van week tot week
Wereldgeschiedenis in
een notedop.
De Banken in Amerika.
Wat gebeurt er in
Duitschland
De uitslag van de
verkiezingen in Duitschland
Gemeenteraad
van Texei
Uw advertentie In dit blad wordt
op Texel huls aan huls gelezen.
is sinds 1 Juni 1930
in dit blad opgenomen.
UITG.-: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel 11.
ADVERTENTIES: 1-5 regels 60 d.j
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven, wordt
driemaal berekend.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg fl.losse nrs. 4ct.
STOOMBOOTDIENSTEN.
Texel Den Helder v.v.
Op werkdagen:
Van Texel: 6.-; 8.-; 11.20; 2.35; 5.35.
Van den Helder: 7.-; 10.-; 12.20; 4.15; 6.55.
Op Zon- en feestdagen:
Van Texel: 7.30; 11.15; 5.20.
Van den Helder: 9.12.20; 6.30.
DE COCKSDORP—DEN BURG v.v.
Van de C.: 8.— 10.— 1.20; 4.—.
Van den Burg: 8.45; 11.— 3.45*; 5.30.
Zondags van de C.: 9.30 vm.; van den
Burg 10.30 v.m.
beteekent Woensdags en Zaterdags 1.15.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer 1/2 uur later.)
9 10 11 2 13 14 15 Maart
7,35 8,17 8,52 9,22 9,53 10,27 11 02
RljWlELEN en RIJTUIGEN 6 18
Toelating van nieuwe leerlingen
tot de o.l- scholen.
Burgemeester en Wethouders van Texel
brengen ter openbare kennis, dat op 1
April a.s. nieuwe leerlingen kunnen wor
den toegelaten tot de openbare lagere
scholen in deze gemeente.
Om te kunnen worden toegelaten moe
ten de leerlingen vóór dien datum den
leeftijd van vijf jaar en NEGEN maanden
bereikt hebben.
De aanmelding behoort te geschieden
uiterlijk Zaterdag 25 Maart a.s. bij het
hoofd der school.
De toelating tot de school voor u.l.o.
vindt plaats met 1 September.
Texel, 1 Maart 1933.
Burgesn. en Wethouders voornoemd,
W. B. OORT.
De Secretaris, JONKER.
ZATERDAGAVOND.
In Frankrijk zijn na langdurige kibbel
partijen en veelvuldige stemmingen Re
geering, Kamer en Senaat het eens ge
worden over de bezuinigingen, nieuwe of
verscherpte belastingen en salarisvermin-
deringen en over een nieuw twaalfde der
begrooting, met als slachtoffer, behalve tal
rijke belastingbetalers en ambtenaren, Lé-
on Blum, die wegens oneenigheid in de
socialistische Kamergroep, aftrad als haar
leider.
In Oostenrijk stond alles op zijn kop
wegens nieuwe onthullingen inzake de
wapensmokkelarij ItaliëHongarije, of
ItaliëKroatië, en is de leider der spoor
wegen afgezet.
In Genève heeft de Assemblee voet bij
stuk gehouden inzake Japan's optreden in
het Verre Oosten, is de Japansche af
vaardiging dientengevolge kwaad wegge-
loopen. Onderwijl wordt de Japansche in
val in Jehol met kracht voortgezet ten
koste van ontzettende verliezen aan goed
en bloed.
In Zuid-Amerika blijven Paraguay en
Bolivia mitsgaders Columbia en Peru el
kaar zonder oorlogsverklaring bevechten
niettegenstaande elk der vier heldenvol
ken zoo arm is als de mieren.
In de V.S. heeft William MacAdoo,
minister der schatkist onder president
Wilson, verklaard, dat het credietstelsel
in Amerika „een schandelijke mislukking"
is en het bankstelsel „het slechtste ter
wereld". Een senator Logan verklaarde,
dat het Amerikaansche volk eigenlijk een
slavenvolk is, aangezien het zich feitelijk
bevindt in de slavernij van de geldtrust
van Wallstreet, waar zeven groote banken
door middel van 2242 commissariaten be
slissende invloed uitoefenen op een ge
weldig groot aantal nijverheids- en han
delsondernemingen daar te lande. Terwijl
Henry Ford voor de zooveelste keerver-
klaarde, dat hij zich door bankiers niet op
de kop liet zitten. Naar zijn geld konden
zij fluiten. Onderwijl zijn in het geheele
land duizendtallen banken, men spreekt
van 20,000, onder een soort bewind ge
steld, naar het heet tijdelijk, omdat ze
voos zijn, althans in de oogen van het
Amerikaansche publiek, dat alle vertrou
wen in banken en bankdirecteuren verloren
schijnt te hebben en eischt dat het ge
heele bankwezen onder streng staatstoe
zicht zal worden geplaatst.
Hoe belangrijk al deze gebeurtenissen
op zichzelf mogen zijn, ze worden alle
verre overtroffen door wat in Duitsch
land voorgevallen is. De heele wereld is
er vol van. Ze kunnen ook van zeer
groote invloed zijn op de verdere lotge
vallen van dit land en van bet werelddeel,
waarvan het deel uitmaakt.
Van een z.g. "zaken"-kabinet, dat vele
jaren geleden zetelvast in Den Haag re
sideerde en dat ondanks alle innerlijke
verdeeldheid als genageld achter de groene
tafel bleef, heeft een geestige landgenoot
gezegd: Zij stoelen wel niet op dezelfde
wortel, maar zij wortelen op dezelfde
stoel! Men zou van Hitler's kabinet vrij
wel hetzelfde kunnen getuigen. Uit de
dagen, voorafgegaan aan vorige Duitsehe
verkiezingen, herinnert zich ieder de felle
strijd tusschen Von Papen en de
Führer" („leider") Hitler. Zij verklaarden
elkander tot aartsvijand van het Duitsehe
volk en waren op hun beurt allerminst ge
steld op de kampioen der landbouwers en
industrieëlen, Hugenberg. Niettemin vor
men zij heden de kern van het kabinet,
waarvan dan ook met recht verklaard kan
worden, dat zijn leden geenszins op de
zelfde wortel stoelen. De drijfveeren en
doeleinden van Hitier en Von Papen zijn
zoo verschillend, dat „never the twain
shall meet" (ze elkaar nooit zullen ont-
imoeten). Het is daarom niet de vraag of
zij een homogene (eensgezinde) Regee
ring kunnen vormen, maar wie hunner ten
slotte de sterkste zal blijken: Von Papen
dan wel Hitier. Daarenboven moet een
vraagteeken gezet worden achter de voor
spelling omtrent de houding van een dei-
belangrijkste machtapparaten: de Rijks-
weer. Is zij bereid om, zoo de verkiezin
gen Hitier niet aan een meerderheid hel
pen, zijn zijde te kiezen bij eventueel©
pogingen om een complete nationaal-so-
cialistische dictatuur in te stellen Zou
zij, werd van nationalistische zijde (Von
Papen, Von Schleicher) op haar een be
roep gedaan, het gereedelijk opnemen
tegen Hitler's S.A. en S.S.? Niemand,
die dergelijke vragen beantwoorden kan.
Het is al uiterst moeilijk om enkele al-
gemeene trekken van Duitschlands huidig
beeld vast te leggen.
Zooveel is zeker, dat er ten aanzien
van de noodzakelijkheid der bestrijding
van het communisme in het kabinet geen
meeningsverschil bestaat. Maar niet de
communisten alleen, doch de socialisten
niet minder worden aan balden gelegd.
Dat is, gezien de zeer groote beteekenis
van de vakvereenigingen, hoog spel.
Klaarblijkelijk legt de regeering het er op
aan, het volk aan een (niet bestaand)
eenheidsfront van socialisten en commu
nisten te doen gelooven en al wat
links is, van de gematigde revisionisten,
tot en met de satellieten van Moskou
over één kam te scheren. In die tactiek
schuilt gevaar: bij de Novemberverkiezin-
gen stemde meer 37 pet. van het Duit
sehe kiezerscorps socialistisch (20,7) of
communistisch (16,9)! Imtusschen voert de
Regeering haar strijd met drastische mid
delen. De pers is gemuilkorfd, tallooze
vergaderingen zijn verboden, miljoenen
verkiezingsgeschriften in beslag genomen,
duizenden arrestaties verricht. De demo
cratie, die de vrije meeningsuiting tot de
grenzen der strafrechterlijke aansprake
lijkheid als grondslag heeft, is in Duitsch
land van de baan. Maar het blijft hoogst
onwaarschijnlijk, dat, zelfs onder deze
voor Hitier gunstige omstandigheden, de
Regeering een absolute stemmenmeerder-
iheid zal behalen. Tol zoover de bladen
van Zaterdag.
We voegen hieraan toe de uitslag van
de verkiezingen op 5 Maart, waaraan
we Maandagmorgen aan ons bureau per
bulletin reeds publiciteit konden geven:
Nat.-Soc. 28S zetels, 43,9 pet. (was 33,2)
Soc.-Dem. 118 zetels, 18,3 pet. (was
20,7).
Communisten 81 zetels, 12,1 pet. (was
17).
Centrum 70 zetels, 10,9 pet. (was 11,9).
Duitsch-Nationalen 52 zetels, 8 pet.
(was 8,7).
Zie omtrent de verdere gang van zaken
de rubriek Gemengd Nieuws.
Zitting van Zaterdag 4 Maart 1933,
Voorz.de heer W. B. Oort, burge
meester.
Secr.: de heer C. Jonker, gem.-secr.
Afwezig: de heer A. Epe en Jb. Bruin.
Voorz. opent en stelt aan de orde.
1. Notulen.
Worden onveranderd vastgesteld.
2. Ingekomen stukken. Medcdeelingen.
Voorz. deelt mee, in antwoord op het
adres aan de Minister van Waterstaat in
zake de benadeeling van de Texelsche
visscherij en zeegrasexploitatie als gevolg
van de Zuiderzeeafsluiting een schrijven
van het Ministerie te hebben ontvangen.
Zooals bekend, heeft het gemeentebestuur
een onderhoud met de Minister verzocht,
ten einde zijn verzoek om tegemoetko
ming van de gedupeerde Texelaars uit
voerig te kunnen toelichten. Ten einde
dat onderhoud moer vruchtdragend te
doen zijn, deelt de Minister thans mee,
dat hij een onderzoek ter plaatse doet
instellen. Na ontvangen bericht omtrent
het resultaat daarvan zal Z.Exc. het ge
meentebestuur nader bericht doen.
De raad neemt er met instemming ken
nis van. Voorz. hoopt op een behoorlijk
resultaat.
8. Aankoop van gronden en gebouwen.
Op verzoek van dhr Lap, die niet de
heele zitting kan bijwonen, wordt thans
leerst punt 8 aan de orde gesteld.
Het heeft betrekking op de aankoop
van GROND VOOR DE AANLEG VAN
EEN VLIEGVELD. Voorz.: Het doet mij
zeer veel genoegen, dit punt hier in be
spreking te kunnen brengen. Reeds in
Mei 1928 vestigde de K.L.M. onze aan
dacht op de beteekenis van een vlieg
terrein voor de ontwikkeling en de bloei
van onze gemeente. Bij besprekingen
daarover te den Haag werd mij meege
deeld, dat Duitsehe badplaatsen als Nor-
derney en Westland reeds in het bezit
van vliegvelden zijn. Van Duitsehe zijde
wordt hiervoor veel belangstelling aan de
dag gelegd, ook door de Deutsche Luft
hansa. De afmetingen van het terrein zou
den 600 bij 600 M. (36 H.A.) moeten
zijn. In 1930 gaf de Kon. Ned. Vereen,
voor Luchtvaart de verzekering, dat Texel
gerekend kan worden tot de plaatsen,
waar sportvliegtuigen gaarne zullen neer
strijken. Het terrein zou voor dit doel
haakvormig en 7 H.A. groot kunnen zijn.
31 Januari 1.1. wendde de K.L.M. zich an
dermaal tot het gemeentebestuur. Sinds
1931 neemt het binnenlandsch luchtver
keer ©en steeds hooger vlucht. We her
inneren slechts aan de lijnen Rotterdam-
Haamstede, welke met toenemend succes
wordt geëxploiteerd en vermoedelijk
wordt doorgetrokken tot de Belgische
grens; AmsterdamTwente, eventueel te
verlengen tot Borkum; AmsterdamRot
terdam, welke via Eindhoven naar Z.-Lim-
burg zal kunnen worden doorgetrokken.
Zonder twijfel komen ook de Wadden
eilanden voor het binnenlandsch luchtver
keer in aanmerking. Ze vormen een scha
kel in de keten, welke van de groote
bevolkingscentra, in ons land, naar Fries
land, Groningen en de Duitsehe badplaat
sen leidt. VEEL BADGASTEN zullen er
gebruik van maken. De reis is korter en
gemakkelijker. Van Amsterdam naar Texel
in 45 mnt. Een belangrijke toename van
het vreemdelingenverkeer kan er het ge
volg van zijn. Ook des winters heeft zoo'n
vliegveld voor Texel groote beteekenis:
Herinner u 1929 met zijn ijsgang, waar
door Texel werd afgesloten. Dank zij de
militaire autoriteiten kon toen een zieke
per vliegtuig worden vervoerd. Thans
is te Soesterberg voor zoo'n geval een
ambulance-vliegtuig disponibel. Tot heden
ontbrak het aan behoorlijk terrein om te
landen en weer op te stijgen. Het strand
leent zich in vele gevallen daartoe niet
(veel ijs in 1929) en de Mok is maar zel
den bruikbaar.
De K.L.M. wijst er opnieuw op, dat
ook door de toename van het particulier
luchtverkeer de aanwezigheid van 'n vlieg
terrein op Texel niet van belang is ont
bloot. Texel kan daardoor op andere
badplaatsen EEN VOORSPRONG krij
gen. Er zullen natuurlijk uitgaven mee ge
paard gaan, maar „De cost gaet voor de
baet uyt".
Plannen maken voor een vliegveld hier
is geen wissel op de toekomst, zegt de,
voorz. Vooral de mogelijkheid van zieken-
vervoer bij ijsgang bij de aanwezigheid
van een vliegterrein, was voor ons een!
aansporing om in die richting te wer
ken. Er is veel over gesproken en menig
maal is naar geschikt terrein uitgezien,
maar tot voor kort zonder resultaat. Een
vlak terrein, 600 bij 600 M., is, de bo
demgesteldheid in aanmerking genomen,
hier moeilijk te vinden. Er mogen geen
gebouwen of boomen in de nabijheid
staan en ook moet 1 aan goede wegen ge
legen zijn. Deze aangelegenheid werd
actueel, toen „VLIJT" IN" E1ERLAND te
koop kwam, groot 450 bij 600 M., te
meer omdat bij die grond geen hofstede
gelegen is (is afgebrand). De K.L.M.
stelde op ons verzoek een onderzoek in,
ze bevond liet terrein gunstig gelegen,
maar te smal (450 M. moest 600 M.
zijn). Vandaar dat BenW toen in onder
handeling traden met de heer B. Dros Pz.,
eigenaar van het aangrenzend perceel,
groot 11,75,85 H.A., welke grond het ge
meentebestuur tot op lieden (4 Maart) in
handen werd gegeven voor f9000. Toen
de voorbereiding zoover was gevorderd,
was het tijdstip aangebroken om er de
raad mee in kennis te stellen, die eens
gezind onze idee huldigde, dat we deze
kans niet moesten laten voorbijgaan. Over
de koopprijs kwamen we tot overeenstem
ming. De 26,60,50 H. A. werden op
de veiling van notaris Mulder op f9450
afgemijnd, een bedrag, lager dan de
goedgevonden prijs. Met elkaar kwam de
koop dus op f 18450, met de kosten van
koop en overdracht er bij op f19600 voor
38,36,35 H.A. land met twee arbeiders
woningen, waarvan er vermoedelijk één
gesloopt zal moeten worden. De waarde
van de andere woning wordt op f2000
geschat, zoodat de grond op f460 per
H.A. komt.
Voorz. twijfelt er niet aan, of de voor
gestelde transactie is gemotiveerd. Ook
wanneer het terrein niet voor vliegveld
zal worden bestemd, zal er geen schade
van beteekenis uit voortvloeien. De
11,75,85 H.A. worden nu door de heer
Dros voor f450 per jaar verhuurd (met
de woning.) De lasten bedragen f 9,
per H.A., zoodat toch nog 4 pet. rente
wordt gemaakt. De heer Dros heeft de
grond tot 1 Maart 1935 vertumrd. Dit be
hoeft echter geen bezwaar te zijn, want
alvorens het heele complex geschikt ge
maakt is voor het doel, moet er nog veel
werk geschieden (dempen van slooten en
greppels, drainage, enz.) Dat zal veel tijd
kosten. Sportvliegtuigen editer kunnen het
met een kleiner terrein stellen. Zij hebben
het land van de heer Dros niet noodig.
Voor de groote verkeersvliegtuigen zal dit
echter wel het geval zijn.
Omtrent de bestemming van de grond
kan nader overleg worden gepleegd. Eerst
zal de goedkeuring van de Minister op het
plan tot aanleg van een vliegveld moeten
worden verkregen. De K.L.M. twijfelt er
niet aan, of die krijgen we. Omtrent de
bewerking, welke het terrein moet onder
gaan, zal een deskundig advies gevraagd
moeten worden. De aanleg zal een goed
object voor werkverschaffing zijn. Be
halve plm. f1500 voor draineerbuizen zal
meest arbeidsloon worden gevraagd. Op
subsidie hiertoe van rijk en provincie zal
wel gerekend mogen worden. Ook wordt
verwacht, dat de Minister wel toestem
ming geeft het terrein met schapen en
koeien te doen beweiden.
Indien wij de zaak al te optimistisch be
kijken, zou de grond zich ook leenen voor
de bestemming tot landarbeidersplaatsjes.
Het land is aan beide kanten aan een be-
harde weg gelegen en de nabijheid van
de school in Z.-Eierla;nd, waar zich op de
duur een aardige buurt zou kunnen vor
men. Bovendien kan de grond zeer bil
lijk verkrijgbaar worden gesteld.
Samenvattende komen we tot deze mo
tiveering van het voorstel tot aankoop
van BenW.
Ie. De aanleg van een vliegveld wordt
met het oog op ziekenvervoer bij ge
stremde bootdienst, als een noodzake
lijkheid gevoeld; 2e. De aanleg zal bij
dragen tot de bloei van onze gemeente
(vreemdelingenverkeer)3e:. Texel is voor
dit doel gustig gelegen; 4e. De grond
leent er zich toe; 5e. Als dit niet zoo zou|
blijken, wordt het nog geen strop (land-
arb.-plaatsjes); 6e. De aanleg kan in
werkverschaffing geschieden. Onder deze
omstandigheden zegt de voorz. aanneming
van het voorstel met vrijmoedigheid te
kunnen aanbevelen.
Plannen voor exploiatie van de grond
bestaan nog niet. Het gaat nu alleen om
de aankoop, zegt de voorz. Over de in
stelling van vliegdiensten kan later wor
den beraadslaagd. De K.L.M. zal gaarne
een dienst SchipholTexel exploiteeren.
De kosten zouden op dit traject f 58 per
tocht bedragen. Wanneer f 10 per persoon
wordt gevraagd zou dus een aardige winst
worden gemaakt, wanneer het vliegtuig
telkens geheel bezet is (negen personen!)
De K.L.M. dringt echter op de instelling
van'n garantiefonds aan. Hierin kan door
diverse instellingen worden deelgenomen.
Het gaat om de zomermaanden in hoofd
zaak, b.v. een 60-tal diensten. De raad
van Zierikzee stond onlangs voor zoo'n
fonds voor de dienst Rotterdam-Haam
stede met alg. stemmen f 100 toe. Maar
XELSCHECOU
AUTOBUSDIENSTEN
LICHT OP