wijzigde levensomstandigheden worden
aangepast. Nog steeds verkeeren de amb
tenaren in een bevoorrechte positie. Veel
bedrijfstakken werken met verlies. Zoo
teert de nationale welvaart in. Hoe kan
onze scheepvaart op de wereldmarkt con-
curneeren, wanneer de loonen hier 20
pet. hooger dan in Engeland en 50 pet.
ihooger dan in Finland zijn? De regee
ring heeft al te lang igewacht en moet
nu duchtig ingrijpen. Als de staat straks
financieel ontredderd is; zijn we nog ver
der van huis. Dat er tegen cummulatie
iets gedaan moet worden, staat voor mij
vast. Destijds heeft de V..B. voor een
desbetreffende motie-Albarda gestemd.
Waar over versobering gesproken
wordt, zijn de boeren niet bedoeld. Die
lijden toch al in veel gevallen een kom
mervol bestaan. Punt 5 is: Wij strijden
voor een nationale eenheid. Thans is ons
land nog in ontstellende mate verdeeld.
Wij willen naar voren brengen wat ver
eent en niet wat verdeelt. Er wordt ge
roepen om 'n sterke man; men doelt op
Colijn. Een man van groot formaat is hij
zeker en ik wil op zijn verdiensten niet
afdoen, maar eigenlijk regeert Rechts al
sinds 1918 zonder de verslechtering te
'hebben kunnen tegenhouden. Het alge-
meene wordt door Rechts niet erkend.
De Avro werd door Rechts liberaal ge
doopt. Spr. verwacht niet, dat liberalen
zullen vluchten onder de vleugels van
een levensbeschouwing, die de hunne niet
is. Eigenlijk moesten de liberalen in V.B.
en Vrijz. Dem. Bond samenwerken in de
strijd tegen rechts en rood. Dit stuitte
echter 'af op onwil van de Vrijz. 'Dem.
De zuiverste drager van de liberale ge
dachte is de V.B.
o
Ik ken uw inooden, aldus spr. Ik ben
op het platteland geboren en getogen en
met de toestand op landbouwgebied be
kend. Veelal wordt de beteekenis van een
welvarende boerenstand niet beseft. Lange
tijd heeft men de boer aan zijn lot over
gelaten. De motie-Boon, ten doel heb
bende, niet alleen het platteland gébuktte
doen gaan onder de noodzakelijke bezuini
ging werd oorzaak van het aftreden der
regeering. Op het platteland is het vaak
zoo: minimale overheidszorg, maar maxi
male belasting. Deze belasting moest over
eenkomstig die overheidszorg zijn. Al
jaren hebben de boeren met moeilijkheden
te kampen (vakorganisaties, beschutte be
drijven, zegelsplakkerij). Wij keuren de
sociale zorg niet af, maar de kosten moes
ten uit de staatskas bestreden worden. De
boer kan ze immers niet op zijn klanten,
verhalen, omdat hij van de wereldmarkt
afhankelijk is., Jammer, dat de regeering
zoolang draalde, alvorens in deze ernstige
tijd in te grijpen. De boer, die niet aan
organisatie dacht, beeft daar mede schuld
aan. De Crisiszuivelwet hielp maar ten
deele. Waar de uitvoer hevig belemmerd
wordt, zullen, we een deel van de bodem
een andere bestemming moeten geven
(meer graanland!). Het overschot van de
rund veestapel moet opgeruimd worden.
Van de consument moet een zeker recht
geheven worden ten bate van een fonds^
dat dienen moet om vee uit de markt te
kunnen nemen. Gaan dan de ruindveeprij-
zen wat omhoog, dan zullen ook de scha-
penprijzen daardoor stijgen. Ook voor
wol is wat te doen. Er wordt in ons
land veel wol verbruikt en toch ontvangt
de boer maar weinig voor zijn product.
De Ned. fabrikanten moesten verplicht
worden daarvan een deel te verwerken.
Ook de bollenteelt moet geholpen wor
den. Ze geeft veel menschen brood en
heeft recht op bescherming.
Na de pauze beantwoordt spr. de vraag:
wat kan er voor de boer gedaan wor
den? Spr. wil trachten binnen het libe
raal beginsel de boerenbelangen te be
hartigen. We moeten strijden met het
wapen der overtuiging, zegt hij, niet met
dat van de macht, omdat in het laatste
geval iedere strijd toch nutteloos is. Wan
neer we bóerenafgevaardigden aan andere
partijen onttrekken en met hen een aparte
boerenpartij stichten, ontnemen we die
partijen het belang om voor de boeren
op té komen. Zoo spannen we het paard
achter de wagen, want die aparte boeren
partij zal geen belangrijk gewicht in de
schaal kunnen leggen, al was ze 15 man
sterk. Wanneer Braat zegt, dat boeren-
afgev. in politieke partijen aan de leiband
van de leiders Ioopen, getuigt dat van
gebrek aan eerbied voor de kracht van
de boeren. Van menige boer is het eco
nomisch inzicht zuiverder dan dat van
de stedeiing. Redding van de boerenstand
is 'n belangrijke taak voor de regeering
en hierop wijzen we telkens met nadruk.
Wat Braat zei, wordt gelogenstraft door
de daden van de boeren-Vrijheidsbon-
ders. Zij hebben vóór de crisiswetten ten
gunste van de boer gestemd. Later stemde
de heele fractie voor. Een aparte belan
genpartij zou slechts tot meer versnippe
ring van de liberale gedachte leiden, om
dat zij haar aanhangers*zeker niet onder de
voorstanders eener rechtsche regeering
vinden zou. Zij zou het kostelijk liberale
goed aan rechts en rood uitleveren.
Steun de Vrijheidsbond. Deze wil er toe
meewerken, dat de boerenstand wederom
als een fier en welbewust deel der natie
de plaats krijgt, welke hem toekomt, en
niet langer is „de pakdragende ezel eener
reizende familie".
Van de gelegenheid tot debat maakt
eerst gebruik de heer H.Braam, die van
de liberale gedachte, belichaamd in de
V.B., niets moet' hebben en afraadt op
zulke sukkels ais V.B.-candidaten te stem
men. De heer Louwes verwijt de heer
Braam, dat hij alleen maar afbreekt en
grappen verkoopt. Enkele punten licht hij
nader toe. Zoo kosten de crisiswetten het
land b.v. 100 miljoen gld, een aardig
wat grooter bedrag dan de heer Braat
noemde.
De heer Joh. Parlevliet vraagt hoe spr.
denkt over het verleenen van overheids
steun aan particuliere boeren om daardoor
de werkverschaffing in de hand te wer
ken. De heer Louwes zegt dit zooveel
mogelijk te bevorderen. De landbouw mag
niet verwaarloosd worden. Bovendien is
het voor de overheid een goedkoope
werkloosheidsvoorziening.
De heer D.G.Bakker merkt op, dat
Braat voorstelt op de salarissen van Mi
nisters (f16000), Kamerleden f5000) en
andere hooge ambtenaren 50 pet. te kor
ten en vraagt of dhr Louwes dat ook wil.
Het antwoord is: Dat is onmogelijk
Een goed ambtenaar moet verdienen wat
hij voor hetzelfde werk als particulier
zou hebben verdiend Thans is hij in vele
gevallen nog bevoorrecht en ben ik bereid
aan meer verlaging mee te werken. Wat
de Kamerleden betreft: de meeste laten
vrijwillig 10 pet. in de staatskas De Soc.-
Dem. geven die 10 pet. aan „Zonnestraal"
(voor t.b.c..-bestrijding). Of Braat ook
10 pet. laat staan, weet spr. niet, maar
hij vermoedt van wei. Spr. wijst er nog
op, dat de boer destijds zoo weinig moeite
deed om politieke invloed te krijgen. Nu
hij die gebruiken kan, staat hij er juist
beroerd voor. Laat dit een les zijn..
De heer E. Kerkhof stemt met het laat
ste volkomen in en brengt naar voren, dat
de verkiezingscollecte voor de S.D.A.P.
f82000 opbracht.
De heer D.Frank vraagt, wat de V.B.
voor de kleine neringdoenden denkt te
doen. De lieer Louwes antwoordt:
Ze zijn het meest gebaat bij een wel
varende Iandbouwstand. Als de boer geld
heeft, zegt een Duitsch spreekwoord,
Ihee'ft de heele wereld geld.
De heer ir. M. D. Dijt spreekt hierna
een kort slotwoord, waarin hij vertelt,
dat de Soc.-Dem. alleen maar critiseerea
en niet opbouwen; dat de fascisten de
Marxisten bestrijden, omdat zjj aan hen
de crisis wijten; dat Colijn de crisis met
een „halt", „terug" meende te kunnen be
zweren, alsof de wereldgeschiedenis terug
te dringen zou zijn; dat het de liberalen,
waren, die de laatste 150 jaar de nocdige
hervormingen aanbrachten. Spr. heeft
deze. avond weer moed gekregen in de
V.B. en is er van overtuigd, dat men er
goed aan doet, zijn stem uit te brengen
op de Iheer D. H.. Louwes, no. 1 op de
lijst van de Vrijheidsbond" in deze Kies
kring.
HOLL. MIJ. VAN LANDBOUW..
In het biezonder met het doel een
ontwerp-plan tot steun aan de schapenfok
in bespreking te brengen, kwam Maan
dagavond de afd. Texel van de H.M. in
vergadering bijeen. De besprekingen wer
den ingeleid door de heer 'C. Keijser Hz.,
voorz., die ee'r'st de vergadering met de
ontvangst van eenige ingekomen stukken
in kennis stelde.
Het gemeentebestuur deelde mee, dat
de heer Herm. Kejjser ontslag nam uit
de Contact-Comm. Op voorstel van de
voorz. wordt in zijn plaats de heer Jac.
Keijser Dz. benoemd.
De L.T.B. deelt mee wederom het volle
vertrouwen te stellen in de voorz. van de
H.M. en hoopt weer prettig met de H.M.
samen te werken.
De heer Keesom had aan de heer C.
Keijser Hz. meegedeeld, dat hij bij de aan
koop van schapen voor Frankrijk moei
lijkheden ondervond vanwege de daarop
geheven f15 uitvoerrecht."
Bij informatie deelde de heer Govers
mee, dat deze heffing t'12,50 bedroeg.
Stamboekschapen waren echter vrij uit te
voeren. Het bestuur van de rl.M.. heeft
aan de Fransche Comm. verzocht laatst
genoemde maatregel in te, trekken, doch
de heer Govers deelde mee,, daaraannietj
te zullen meewerken. Het geldt geen,
massa-uitvoer, maar de uitvoer van slechts
een beperkt aantal, dat van prima kwali
teit moet zijn. De afd. echter meent,
dat de boer dan genoodzaakt zal zijn
zijn beste materiaal te verkoopen en dat
dan verscheidene fokkers gepasseerd wor
den.
Inzake de verdeeling van het Schapen
potje betuigde de afd. adhaesie aan het!
adres van de L.T.B.Hieraan hechtte het
Dag. Bestuur van de H.M. echter niet
haar goedkeuring. Thans staat nog het
beroep op het Hoofdbestuur open, waar
van ook gebruik gemaakt zal worden.
Over de uitvoer van fokschapen deelt
de voorz. nog mee, dat voorwaarde voor
vrije uitvoer van fokschapen is, dat de
'boer er de volle prijs voor krijgt (vol
gens de Fransche Comtn. plm, f34), dit
om te voorkomen, dat, bij de vrij hooge
prijzen in Frankrijk, een te gro.ot bedrag
in de zakken der exporteurs belandt.
De heer J.Eelman vraagt of die Crisis
heffing wettelijk geregeld is. Voorz. be
vestigt. Ze heeft wel 52 ct. per Kg. be
dragen. De regeling is in handen van de
vertegenw. der drie Centr. Landb.. Org.
De Fransche regeering eischte destijds
dat de oudste relaties de meeste consen
ten zouden krijgen.
Vervolgens stelt voorz. aam de orde
STEUNPLAN SCHAPENFOK.
Door de heeren S.J.Keijser, H.. J. Keij
ser (H.M.), M..D.Dijt en W. Reuvers (H.
M. Eierl.) en J. Schraag (L.T.B.) is een
plan tot steun aan de Schapenfok ontwor
pen, dat, indien goedgekeurd, zoo spoe
dig mogelijk bij de autoriteiten zal worden
ingediend.!
De heer S. J. Keijser brengt als rappor
teur verslag uit:
Een drietal plannen zijn onder de oogen
gezien, lo.. dat van H. J. Keijser, later
aangevuld en verbeterd door M. C. Keij
ser. Het betreft het afmaken van jonge
lammeren, een plan, dat voor dit jaar
echter te laat komt. Het zou voor vol
gend jaar misschien kunnen (minder voer,
selectie van het wolvee door opruiming
van de mindere dieren).
2o. dat van C. Boon Pz. tot steun op
de wol van alle Nederl. schapen. B.
gaat uit van een wolprijs van f 1,62 en
meent er 100,000 1-perspons en 100,000
2-p. dekens van te kunnen laten maken.
Het aantal schapen stelt hij op 160.000.
Dit zal volgens de Comm. 200.000 moe
ten zijn. Dit zou een eenvoudige methode
zijn. Wol is een stapelproduct, lammeren
kosten iedere dag dat men ze houdt. De
vraag is echter of de Min. er aan wil
(zie le pag.antwoord aan Braat.)
3o. De Commissie komt tenslotte met
een plan, dat ten doel heeft namens alle,
Texelsche landbouworganisaties zoo spoe
dig mogelijk van de negeering een "bedrag
van f 200,000 te vragen ter ondersteuning
van de Texelsche schapenfokkers. Als dit
lukt, moet het volgende gebeuren: 1.
Stichting van een vereen, van Tex. scha
penfokkers. Alle fokkers worden lid. Con
tributie b.v. f0,25. Een bestuur van 9
leden, van Wie drie de in- en verkoop
regelen. Minstens eenmaal per jaar ver
gaderen, begin Mei.
DOEL: een minimum-prijs voor NOR
MALE, GOEDE lammeren te garandeeren
van f5 per stuk; voor idem mokken f8.-.
MIDDELEN om hiertoe te raken: de
vrije handel wordt niet belemmerd, maar
het resteerend deel van de normale, goede
lammeren en mokken, dat onverkocht
blijft, na b.v. 12 uur, en door de eigenaar
Wordt aangeboden, wordt uit de markt
genomen voor de gestelde minimumprij
zen. De overgenomen lammeren worden
zoo mogelijk voor directe consumptie ge
plaatst (zal plm. 16000 maal 9 Kg. zijn,
dus plm. 150,000 Kg., te verdeelen over
4-5 mud). De overgenomen mokken tracht
men ook zoo te plaatsen (zal plm. 250.000
Kg. zijn, at te nemen in 3 nïd..) Deeven-
tueele verliezen hierop draagt de ver-
eeniging.
TOELICHTING. Op Texel zijn 28,653
oudere fokooien. Die geven elk plm. 1,5
lam. Totaal 42980 lammeren. Dit aantal
komt door vermindering met keur plus
verlies op rond 32000 voor de handel.
We nemen aan, dat de handel de helft
a f5.of meer opneemt. (De laatste 3
jaar nam de handel er tijdens de zes
groote markten plm. 25000, dus al 7000
over zes markten meer dan in 1933 totaal
kunnen worden aangeboden voor de han
del. De rest of 16000 neemt de Vereen,
a f5 over. Totaal vóór f80.000.
De oude mokken komen op f8.
Aantal oudere fokooien 28653. Ruim zes
pet. verlies. Rest plm. 27000. Gaat af
plm. een vijfde als gewone afvloeiing
(5400), extra afvloeiing 600 plus nog 4000,
die plaats zullen maken voor de 4000
éénj. ooien, die er teveel zijn. Zoo ko
men wie aan 10,000 stuks. De handel zal
hiervan opnemen 2000 a f8 of meer. De
rest neemt de vereen, over: 8000 maal
f 8, dus f 64000. Samen met het bedrag
voor de lammeren f 144000.—. Om ab
soluut te slagen, is een reserve gewenscht.
(tegenvallers in taxatie, kosten vervoer
enz.) Hiervoor wordt f 56000 geraamd.
Totaal f200.000.
Met de grootere afvloeiing van oude
mokken wordt bereikt: 1. terugbrenging
van de bedrijven tot meer normale pro
porties, dus inkrimping, zonder dat het
■heele Tex. schapenbedrijt hierdoor te dun
bevolkt zal raken; 2. extra selectie van
het Tex. schaap.. De beste zullen immers
blijven.
Onder NORMALE, GOEDE lammeren
en mokken wordt verstaan wat op Texel
algemeen hieronder begrepen wordt. Geen
rommel of wrakken. Deze neemt de ver-
eeniging op de gewone markt nooit over.
(Misschien op een speciaal daarvoor te
bestemmen verkoopdag.)
Het uit de markt nemen geschiedt, na
dat de Comm. de dieren heeft goedge
keurd. Levering geschiedt op door de
Comm. aan te wijzen tijd en plaats. Af
rekening geschiedt zoo spoedig mogelijk
na levering. De lammeren en mokken
wil de Comm. trachten voor weinig of
niets onder de menschen te brengen in
plaatsen, die ze willen afnemen. Lukt dit
niet, dan zullen andere uitwegen gezocht
moeten worden.
De Comm. controleert wekelijks in- en
verkoopprijzen en de onkosten en zorgt
er voor, dat de verliezen uit het fonds
worden bijgepast.
DISCUSSIE. Dhr A.Dros: Waar moeten
die dieren belanden? Dhr S.J.Keijser:
Zoo mogelijk in de steden. Dhr A.
Dros: De ervaring met het Nat. Crisis-
Comité was niet bemoedigend. Dhr S.
J. Keijser: De destijds genomen proef
was ook niet veel waard. Dhr M.C.
Keijser voorziet conflicten met de handel.
Dhr S.J.Keijser: De handel moet
minstens vijf gulden besteden. Gaat dit
niet, dan nemen we alles uit de markt.
Aan Groninger en Friesche schapen heb
ben de scholen en kerken verloren. Ze
zullen voor goede dieren wel boven de
fs besteden. Dhr P.Bakker: Zal een
best lam voor f5,50 verkocht worden en
een prul voor f5 door de Comm. over
genomen? Dat werkt het fokken van
goede dieren niet in de hand. Dhr S.
J. Keijser: We nemen alleen normaal
goede. Dhr J.Keijser Az.: De Comm.
moest die prijs naar kwaliteit regelen
Dhr D.G.Bakker vreest, dat vreemde
koopers zullen wegblijven Dhr W.Reu
vers: Evenals dhr Dijt vind ik dhr Keijser
met zijn f5 en zijn 16000 lammeren te
optimistisch. Ook moesten we vragen aan
Hoofdbestuur en dhr Govers om mede
werking, alvorens het adres in zee te laten
gaan. Dhr Dijt stelde voor het vleesch
aan het Crisis-Comité te schenken, maar
ik betwijfel, ot het aftrek zal vinden. De
heeren Dijt en Stoepker zouden een toe
slag van b.v. f3 per verkocht lam willen
vragen. Maar daarvan kan het gevolg zijn
dat er te veel komen. Voörz.Inder
daad. Dan neem je geen lammeren uit de
markt. Het is een makkelijker regeling
maar je spant het paard achter de wagen.
Dhr S.J.Keijser: Een groot deel lam
meren zo(u onverkoopbaar blijken. En dan
ontvang je alleen de toeslag. Dat Texel
een echt
„SCHAPENLAND"
is, blijkt uit deze cijfers:
Bunders Oudere fokschapen
Nederland 3300000 245500
Texel 18000 285(0
Nederl.
buiten Texel 32820C0 217000
Texel per bunder 1,58
Oveiig Nederl. op 15,12 bunder 1,00
Dus op eenzelfde oppervlakte land beeft
Texel gemiddeld 23,89 (bijna 24) fok
ooien tegenover de rest van Nederland
slechts EEN. Texel is dus met recht
HOLLAND'S SCHAPENLAND BIJ UIT
NEMENDHEID.
Dhr J. Eelman geeft de voorkeur aan
het plan, dat met inkrimping gepaard
gaat en bij de regeering z.i. de meeste
kans heeft. Dhr R.W.Stoepker wil het
lidmaatschap van de Vereen, van Texel
sche fokkers verplicht stellen. Voorz.:
Ik krijg de laatste tijd nogal eens brieven
van dhr C. Boon Pz. met wel eens iheel
goede ideeën. Hij verwacht van de wol
van alle schapen in ons land 200,000
dekens te kunnen laten maken, waarvoor
in ons land wel een weg te vinden zou
zijn (8 milj. inwoners, leger en vloot).
Dhr J.Eelman: Ik zou beide plannen tege
lijk indienen. Dhr P.Bakker Az.Zijn
er nu in ons land meer schapen dan vroe
ger? Voorz.: Zeker. Gelderland zit
propvol. En verder zijn er zelfs in ons
land 90,000 jonge fokschapen, die lam
men moeten. Dit is in jaren zoo niet ge
weest. Eerst was bij de berekening van
de verdeeling van het potje op 160,000
oudere fokooien gerekend; er bleken er
'243,000 te zijn en ook nog 40,000 jarige.
Dhr Eelman: Ook zonder steunplan
zal de boer wel moeten inkrimpen.
Voorz.: Twee plannen indienen lijkt ons
gevaarlijk. Dhr J.Eelman: Niet bang
zijn. De regeering is het ook niet met
haar belastingheffing. Voorz.Blijkens
zijn antwoord aan Braat voelt de Minister
niets voor steun via de wol. Hij zou op
de industrie stuiten. Dhr M.C.Keijser:
Stuur de overcomplete lammeren naar de
gevangenissen. Dhr S.J.Keijser: De
regeering werkt ook aan één steun aan de
rundveefok. Dhr W.Reuvers: Voor
mindere lammeren zou de Com|m. f3—
13,50 kunnen betalen. Dhr A.Dros:
Tusschen de door dhr Boon genoemde
prijs van f 1,62 voor de wol en de wereld
markt (f0,40) zit een groot verschil. Op
de offervaardigheid van het publiek moet
niet te veel worden gerekend. Dhr S.
J. Keijser: Voor een deken is 56 Kg.
noodig. Reken maar 5060 pet. rende
ment, gewicht van de deken plm. 3,2
Kg. Dhr A. Dros: Maak van de twee
plannen een. Dhr H.Keijser: De steun
aan de fokkers is voor Texel, die van de
wol voor het heele land bedoeld. Dhr
W.iReuvers wéét van een boer, Cie van
zijn wol dekens liet maken, die hij voor
11,60 verkoopen kon.
Na deze 'bespreking wordt het plan
ongewijzigd AANGENOMEN.
'RONDVRAAG. Dhr D.G.Bakker vraagt
naar het Schapenpotje. Voorz. moet het
antwoord schuldig blijven. Op een
vraag van dhr A.Garritsen antwoordt de
voorz., dat dezelfde avond ook de L..T.B.
vergadert. Na afloop heeft een gecomb.
bestuursvergadering plaats. Dhr V/.
Reuvers dringt op zooveel mogelijk be
perking van de schapenstapel aan. Dhr
