De toestand van de
Wat ons bespaard bleef.
Texelsche visscherij.
Met Esperanto door de
wereld.
UIT TEXELS VERLEDEN.
Gemengd Nieuws
Een man met een baard.
Onhoudbaar geworden. De
afsluiting van de Zuiderzee
werd ons noodlottig. Het
gemeentebestuur zit niet stil,
maar de ambtelijke machinerie
te den Haag draait langzaam.
Een protest-demonstratie.
De crisis laat Texel niet ongemoeid.
Integendeel. Zwaar is de last, waaronder
landbouw en veeteelt, vrijwel het gan-
sche zakenleven en de kleine renteniertjes
gebukt gaan. Maar vooral de visscherij is
het kind van de rekening. De visscherij
behoort ongetwijfeld tot de meest ge
troffen takken van bedrijf in onze ge
meente ein broodnoodig is hier dan ook
verleening van steun, hoe daai ook, wil
niet onze eertijds welvarende visschersbe-
vólking ten ondergang zijn gedoemd.
Wat is hier toch het geval? De visch-
prijzen zijn heel laag, maar zouden bij
ruimer vangst toch nog veroorloven een
weekgeldje te verdienen, maar hier is
geen denken aan. Er is geen vangst, vrijwel
alle visdh schijnt spoorloos Verdwenen.
Vrijwel de gansdhe vloot van Oudeschild en
Oosterend, bijkans 40 schepen tellende,
is sinds weken tot werkloosheid ge
doemd. Ook aan de zeegras-industrie is
een eind gemaakt en hiermee aan de
broodwinning, welke tientallen personen
vonden in het maaien, vissdhen, drogen en
exporteenen van wier.
Oorzaak van deze toestand is de afslui
ting van de Zuiderzee. Deze heeft be
noorden de dijk zulke zware stroomen
doen optreden, dat noch wiergewas_, noch
visdh zich daar konden handhaven. En
daar onze visschers op deze wijze de
bron van 'hun bestaan 'teloor zagen gaan,
is steunverleening dringend gewensdht.
HOE? Dat is per slot van rekening
een kwestie van bijkomstig belang, maar
het meest voor de ihand ligt: aankloppen
bij't Rijk, vermits hoofdoorzaak van deze
ellende toch is: de afsluiting van de Zui
derzee.
DE ZUIDERZEE-STEUNWET.
Dat deze afsluiting menigeen in zijn
broodwinning schaden zou, ja, zelfs broo
deloos zou maken, was te voorzien. Van
daar ook de Zuiderzee-steunwet, inge
volge welke op steun aanspraak kunnen
maken alle vissdhers, die hun hoofdmid
del van bestaan OP DE ZUIDERZEE
hadden, en zij, die in daaraan verwante
bedrijven werkzaam waren.
De moeilijkheid sdhuilt voor Texel nu
hierin, dat de minister nog niiet heeft
uitgemaakt, of de zee, waar de Texelsche
vissdhers in hoofdzaak hun bedrijf uit
oefenden, tot de Zuiderzee behoort. Is
dit wel het geval, dan is de Zuiderzee
steunwet van toepassing. Indien de mi
nister edhter concludeert, dat de vis
scherij door de Texelaars op de W a d-
denzee werd uitgeoefend, zal Texel uit
hoofde van de Zuiderzee-steunwet geen
aanspraak op steun kunnen maken. Dan
zal een andere uitweg gezodht moeten
worden, wamt dat er wat in 't belang
van onze visschers gebeuren moet staat
vast als een paal bovein water.
Verslag van de Keuringsdienst
voor Waren in het Keurimgsge-
bied Alkmaar over het dienst
jaar 1932.
De directeur van bovengenoemde Keu
ringsdienst heeft zijn verslag over 1932
uitgebracht en doet ons daarvan een
exemplaar in druk toekomen. Een boekje
van 32 blz. met nog acht bijlagen is het
geworden, een uitvoerig relaas, waaruit
het nut van deze dienst op duidelijke
wijze naar vonen komt. EXe belastingcenten
hieraan ten koste gelegd, zullen zonder
twijfel goed zijn besteed.
De keuring strekte zich uit over 76
gemeenten ook over Texel met to
taal ruim 260.000 inwoners. Van welk
een omvang ze was, blijkt uit het aantal,
monsters, dat in het laboratorium werd
onderzocht, totaal wel 17258, waarvan
bijkans 12000 melkmonsters waren.
Met een opsomming van wat ons be
spaard wend, zouden we wel een 'kolom
kunnen vullen. We doen echter maar een
greep, hetgeen reeds voldoende de nood
zakelijkheid van keuring demonstreert:
In beslag genomen werd: cacao, welke
mut en schimmelig was; chocoladestrooi
sel, dat tarwemeel en spinsel bevatte en
bovendien duf was; consumptie-ijs, dat
blijkens daarin voorkomende bacteriën,
onzindelijk bereid was; roomborstplaat,
zonder een sikkepit vet, dus ten onrechte
met de naam room pronkend; jujubes,
welke onder de mijt zat; 62 potten jam,
idem; 750 Kg. muffe en door spinsel
verontreinigde erwten; appelmoes in blik,
welke sterk gistte; tomatenpuree, welke
kunstmatig gekleurd was; boekweitmeel,
vermengd met tarwe of rijst; havermout
met mijt of spinsel; melanges zonder bo
ter; honing met een heeleboel mieren;
(lekka-lekka!); bedorven paling en ma
kreel (op een kermis aangeboden); an-
thraciet, welke voor de helft uit asch
bestond; cakepoeder voor eiergebak, dat
echter vrijwel niets van een ei bevatte;
enz.
Hiervan is ook ons Gemeentebestuur
overtuigd. Van Januari 1933 dateeren zijn
pogingen om steun te bekomen tot leni
ging van de nood der Texelsche vissche
rij, hetzij door toepassing van de Zuider
zee-steunwet op Texel, hetzij op andere
wijze. Niet alleen schriftelijk is bij her
haling om steun van rijkswege verzocht.
Tweemaal is een bezoek aan het_ Depar
tement gebracht, maar van de ernst
van de toestand schijnt men te den Haag
nog maar niet overtuigd. Althans de
ambtelijke machinerie sukkelt daar in haar
slakkengang voort en tot op heden is
nog niets bespeurd, wat we meteen licht
puntje zouden kunnen vergelijken.
Is het niet een grove onbillijkheid een
'gemeente als b.v. Wieringen te doen dee-
ien in de profijten van de Zuiderzee-
steunwet, terwijl het de Wieringers bo
vendien veroorloofd is het IJselmeer te
bevisschen, tegenover Texel, dat zijn
visscherij en zeegras-industrie te niet ziet
gaan, niet profiteert van de Zuiderzee-
steunwet en niet mag vïsschen op het
IJselmeer? We misgunnen de Wieringers
(we namen hen maar tot voorbeeld) hun
voorrechten geenszins, maar komen op
voor de Texelaars, die met hetzelfde
recht op steun aanspraak kunnen maken.
Ook al zou het waar zijn, dat onze vis
schers hun bedrijf uitoefenen op de Wad
denzee en niet op de Zuiderzee, dan zou
dat nog geen motief zijn om hen van
(steun uit te sluiten. Texel verlangt ook
geen steun ingevolge de Zuiderzee-steun
wet juist. Texel verlangt tegemoetkoming
aan zijn gegronde bezwaren, voldoening
aan zijn dringend verzoek om steun nu
door dezelfde oorzaak, als welke de Zui
derzee-steunwet in het leven deed roepen,
visscherij en wierbedrijf met finale on
dergang worden bedreigd.
Om aan deze sinds lang gekoesterde
wensoh kracht bij te zetten, verzamelden
zich Woensdagmorgen plm. vijftig werk-
Iooze vissdhers voor het gemeentehuis.
Een deputatie, bestaande uit de bee ren
Jb. Bruin, (s.d. raadslid), W. Dijker, S.
Kuiper en C. Zegel, verzocht en ver
kreeg een onderhoud met de heer burge
meester. Later nam ook weth. Parlevliet
aan de besprekingen deel.
Ook bij dit onderhoud kwam duidelijk
naar vonen, dat het gemeentebestuur bij
herhaling in den Haag om steun voorde
visschers heeft verzocht. Ook B. en W.
betreurden de langzame gang van zaken
aan het Departement. Hët is aan te ne
men, dat dé verandering van het Kabinet
daarop remmend heeft gewerkt, maar dat
het hoog tijd wordt, dat het tot daden
komt, was' het algemeen oordeel. De
pogingen zullen in den Haag worden
voortgezet, om Texel te doen krijgen,
wat het toekomt. Het ware te wenschen,
dat ook Kamer- en Statenleden zich deze
zaalc aantrokken en al hun best deiden om
Texel niet langer het stiefkind te doen
zijn, dat met leede oogem de voorrechten
gewaar wordt, waar andere gemeenten
aan de Zuiderzee in deelen.
CONSUMPTIE-IJS wordt speciaal aan
strenge controle onderworpen. Geen
wonder, want enorme hoeveelheden ver
dwijnen des zomers van dit frissohe
goedje door het keelgat. Wordt aan de
bereiding niet de uiterste zoirg besteed
en de grootst mogelijke zindelijkheid be
tracht, dan wordt die ijs-consumptie een
bron van ernstige en talrijke ziektegeval
len.
Gelukkig is de tijd voorbij, dat het ijs
in kleine woonvertrekjes en keukentjes
werd bereid, waarbij de zindelijkheid wel
eens in het gedrang kwam. Streng toe
zicht blijft echter geboden. Wij mogen
niet rusten, schrijft ons de directeur,
.vóór het infectiegevaar, dat mensehen en
kinderen van alle leeftijden en uit alle
bevolkingsgroepen bedreigt, tot een mi
nimum is teruggebracht.
MELK. Het melkonderzoek had weer 'n
uitgebreide omvang. Er werden niet min
der dan 11924 monsters genomen en 274
maal werden stallen geïnspecteerd. We
gens het voorkomen van uierziekte werd
4599 maal een monster genomen, tegen
over vorig jr. 3118, waaruit de hardnekkig
heid van deze ziekte wel zeer in het oog
springt. Over het algemeen werd 'het vet
gehalte op behoorlijk peil bevonden. Toe
voeging van water schijnt haar aantrekke
lijkheid nog iniet geheel verloren te heb
ben. Het aantal prooessenverbaal steeg
zelfs van 10 tot 13. De slechte tijd
spreekt hier een woordje mee, in enkele
gevallen was armoe de drijfveer. "De di
recteur handhaaft echter zijn standpunt,
dat slechts bij hooge uitzondering in ge
val van watertoevoeging op clementie te
rekenen is. Dat de tijdsomstandigheden
ook van invloed waren op de reinheid
der melk blijkt uit deze cijfers: 1,02 pet.
der monsters was iets vuil (vorig jaar
0,66 pet.); 0,17 pet. moest vuil worden
genoemd (vorig jaar 0.04 pet.) Wegens
het ontbreken van een roerder in de
melkbus van de slijters werd zesmaal
procesverbaal opgemaakt. Ook werd een
maal procesverbaal opgemaakt tegen een
melkverkooper, die melk verkocht, zonder
DOOR RUDI KöNIO.
XI.
In de ochtend van de 25e Mei begaf ik
mij op pad naar de Belgische hoofdstad.
Onderweg begon het weer, dat me tot
nu toe gunstig was, te veranderen. On
weer en stortbuien noopten mij te schui
len. Het voorbijgaand buitje werd echter
een bui voor de heele dag en zoo bereikte
ik pas om 5 uur mijn voorloopig doel.
Tot Zondag 28 Mei bleef ik inwoner van
Brussel, zoodat ik voldoende gelegenheid
had om de stad te bezien. Het is een
pracht-stad, gedeeltelijk op heuvels ge
bouwd, met tal van bezienswaardige ge
bouwen. Zooals te begrijpen is, maakte ik
ook hier weer met Esperantisten kennis.
Van Brussel ging de tocht naar Laune bij
Kortrijk en vandaar 29 Mei de Fransche
grens over naar Lille. Alweer een ander
land, een ander taalgebied. Over het alge
meen is België me niet meegevallen. Ne
derland steekt hier wel zeer gunstig bij
af. In Lille trof ik veel mij uit
lectuur bekende Esperantisten aan. O.a.
werd ik daar voorgesteld aan Prof. G,
Waringhien, Lid van het Esp. Taai
comité en aan de heer A. Trotin, van het
Radiostation Lille. Beiden verstrekten mij
Waardevolle inlichtingen en van de heer
Trotin kreeg ik zelfs een Esperanto-boek
ten geschenke. Van Lille fietste ik meer
dan 110 K.M. om Calais te bereiken. In
Omer onderbrak ik even mijn tocht en had
ik een interessante ontmoeting met Prof.
E. Deligny, een Esperamto-veteraan, die
de auteur van ons mooi Esfteranto, Dr,
Zamenhof, persoonlijk gekend heeft, veel
met hem correspondeerde en bijna alle
Intern. Esp. Congressen bezocht heeft,
's Avonds 7 uur fietste ik Calais binnen,
waar ik door pas-moeilijkheden moest
blijven tot 2 Juni, op welke dag ik mij
inscheepte naar Dover, Engeland. In Ca
lais viel het mij op, dat aan het station
op borden met opschriften als Biljetten,
in- en uitgang, paspoorten, enz. de tekst
in Fransch cn Esperanto gesteld was.
Na een prachtige zee- en treinreis bereikte
ik te half 4 Londen, waar ik door een
vriend van mijn vroegere Esperanto-leer-
meester werd afgehaald. Mijn leermeester
was n.l. de Engelsche Esperantist Flo
wer, van wie ik volgens de reChtstreeksche
methode onderricht heb ontvangen.
(Wordt vervolgd.)
dat hij een winkel daartoe heeft, zooals
het Melkbesluit dat eischt. Controle op de
melkkranen: Van de geïnspecteerde kra
nen wanen er 18 zeer vuil, 7 vuil, 24 ie(s!
vuil (totaal 49 niet in orde), 182 zinde
lijk.
DE KEURING VAN WAREN.
OP TEXEL werden ter plaatse ge
keurd 14 fl. alcoholhoudende dranken;
83 fl. azijn, 555 brooden werden gewo
gen, 273 partijen cacao en chocolade;
260 idem gebak en suikerwerk, 625 id.
groenten, fruit, zaden; 205 id. jams en,
vruchtensappen, 69 id. kaas, 256 id. thee,
koffie en surrogaten, 102 fl. limonadesi
ropen, 562 partijen meel- en grutterswa
ren, 537 monsters melk, 4 monsters melk
producten, 348 partijen specerijen en zout,
292 id. spijsoliën en -vetten, 116 id. sui
ker, stropen en honing, 6 id. visch en
visdhwaren, 10 id. vleesdh waren, 23 id.
andere eet-en drinkwaren. TOTAAL: 4340
partijen op Texel gekeurd. In het labora
torium werden van Texel onderzocht 686
monsters, waarvan 537 monsters melk.
HET AANTAL BEZOEKEN in onze
gemeente aan bakkers gebracht, bedroeg
93, aan winkeliers 159, veehouders 132,
melkslijters 132.
Zes >en veertig partijen werden op
Texel aan de consumptie onttrokken en
bleven ons dus bespaard; 19 daarvan be
stonden in meel- en grutterswaren', 10
in groenten en fruit (ook in bussen).
HET MELKONDERZOEK ojj Texel
toonde aan, dat het gemidd. vetgehalte
3,13 pet. was (over 't heele keuringsge-
bied 3,22). Het record behaalde Berkhout
!met ,3,66 pet. Het laagst was Z.- en N.-
Schermer met 2,90 pet. Aantal gevallen,
waarin het vetgehalte op Texel niet aan
de vereischte 2,75 pet. toekwam: 17. Aan 4
tal gevallen van „water en melk" op
Texel twee, van uierziekte vier. Wegens
watertoevoeging werd op Texel tweemaal
f25 boete of 10 dg. heohtenis opgelegd.
Eenmaal kreeg een bakker f10 boete of
3 dg. wegens het aanwenden van meer
dan 20 pet. melk bij het bereiden van
zijn deeg, dat hij met water en melk aan
maakte. Ook was het brood niet met
MB gemerkt. Een geval van uierziekte
werd, blijkens 'het verslag, „geschikt voor
f 15.—
Hiermee willen we ons verslag beslui
ten. Indien het ons gelukt is, hiermee 'het
nut van de Keuringsdienst nog eens in
het licht te stellen en de noodzakelijkheid
aan te toornen, van een voldoen, aan de
eisohen, door diverse verordeningen in
het belang van 's menschen gezondheid,
vooral gesteld, achten wïj onze moeite
ruimschoots beloond.
TEXEL IN DEN JARE 1826.
In de tijd der eieren gaart men er dik
wijls 1000 tot 1500 daags; deze pachter
gaf ons de prijs even zoo op als de
vorige. De tijd is van half Mei tot 21'
Juni; als men later voortging, zouden ze
niet meer goed zijn en zouden vooral de
vogels afnemen.
Een klein deel van Eierland, waar het
huis staat, is door duin en dijk omringd;
maar in Februari 1825 is dit toch over
stroomd. Alleen het huis stond hoog ge
noeg en bleef vrij.
Wanneer er schej>en in deze streek
verongelukken, worden de menschen en
goederen in het Eierlandsche huis opge
nomen; de bewoner heeft opzettelijk paar
den om bij die gelegenheid te gebruiken.
Op elk gedeelte der kust is bepaald, waar
de menschen en goederen moeten worden
verzorgd, wanneer er schepen stranden.
Wij zagen bij dit huis nog stukken van
vergane schepen liggen. Eierlands huis
dient ook voor posthuis op Vlieland.
Nadat we onze wandeling tot aan het
noordelijkste zeestrand hadden voortge
zet, zijn we teruggekeerd, maar langs een
andere weg, namelijk, aan de oostzijde
van het eiland. Wij reden nu voorbij de
tweede pachter van het Buitenveld, de
kwelderboer genaamd, en kwamen spoe
dig aan de zeedijk. Deze beschut het
eiland ten noorden, ten oosten en ten zui
den; terwijl de duinen het aan de noord-
westzijde tegen de ooeaan verdedigen.
7.
DE BRITSCHE FASCISTEN hebben
Zondag onder leiding van Sir Oswald
Mosley hun eerste opmarsch door Lon
den gehouden. De zwarthemden maakten
een propagandamarsch door West-end,
waar de stoet veel opzien baarde. Sir
Oswald (vooraan) verklaarde, dat hij ook
de andere groote steden van Engeland be
zoeken zou.
ANDREW MELLON, oud-minister van
Financiën van Amerika is, zooals we
Woensdag reeds meldden, vrijgesproken
van de beschuldiging van belastingontdui
king. Gesproken werd van voor een be
drag van 220 millioen dollar. Ook de aam
klacht wegens vermeende bevoorrechting
van buitenlandsche scheepvaartmaatschap
pijen hield geen steek.
Mellon is een van Amerika's rijkstere
Wat een man met een baard, ingezetene
van Rotterdam, zooal 'te hooren krijgt
(historisch)
Van werklieden: Jan, daar gaat er een
met je witkwast. Hij is met zijn bek in
een vat zuurkool gevallen.
Van boefjes: Piet, daar komt er een
met voer voor je geit.
Van twee schoftjes pal achter je: Jo,
willen wij wedden? Ja, waarom? Dat die
kerel meer haartjes op zijn gezicht heeft
dan dat er klinknagels zitten in de Maas
brug. (Zij kregen ieder een dubbeltje).
Van een student: Kijk, daar heb je er
nog een uit de oertijd.
Van dienstmeisjes: Mag ik er eens in
klimmen
Van een aardig klein meisje: Kijk eens
moe, die mijnheer heeft geen mond.
Van heeren Je moet toch maar voor
gek willen loopem. Tjonge, tjonge, wat
ben ik mooi!
Van een heel koor: Sik, Bik, sik, sik...,.
