Oe Hieuwe Texelsche Courant
,DfZE Luidspreker,
No. 4869 47s,e Jaargang Woensdag 22 Aug. 1934
Van *mek tot week
Aan sensatie geen gebrek.
Oostenrijk weer rustig.
De wereld ontwapent niet
Gemengd Nieuws
0p de fiets naar Stockholm
•mwm
J.GRUNO'5
BAAI TABAK
Uw advertentie in dit blad vm
op Texel hui» aan hui» gelezm».
TEXELSCHE COURANT
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
U1TG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en de Rooij Den
Burg. Tel 11.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg f 1losse nrs. 4ct.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 cent
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven wordt
driemaal berekend.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer Va uur later.)
23 24 25 26 27 28 29 Aug
8,20 9.15 9,59 10,36 11,12 11,52 12.33
LICHT OP
RljWIELEN en RIITUIGEN 9.03
ZATERDAGAVOND
Onze tijd stelt felle eischen: er is
nooit sensatie genoeg. De vacantietijd be
gint met het complot Roehm-Von Schlei
cher tegen Hitier, gevolgd door een reeks
terechtstellingen. Op zijn hoogtepunt
brengt hij een poging tot revolutie in
Oostenrijk en de moord op de Oosten-
rijksche bondskanselier (25 Juli). Verder
onrustwekkende troepenbeweging in Ita
lië. Dit alles vindt zijn voortzetting in
de dood van de rijkspresident van Duitsch
land en de troonsbestijging van Adolphus
Hitlerus Caesar. Deze dingen vinden al
le plaats in een sfeer, die vol van onweer
is. Het is voornamelijk ook over het Ver-r
re Oosten, dat onophoudelijk het weer
licht flitst.
In Oostenrijk is het weer rustig. Men
heeft er Von Papen als gezant aan
vaard. Starhemberg, de vice-kanselier, is
nog eens naar Mussolini gegaan, stellig
niet alleen om hem zijn dank te betuigen.
Schuschnigg, de bondskanselier, zal hem
daarin navolgen. Starhemberg heeft het
woord bondgenootschap gebruikt. Italië,
zoo zeide hij, ha# zich als bondgenoot
gedragen. Dat woord zal niet alleen be-
teekenis hebben voor hetgeen achter ons
ligt. Men spreekt opnieuw van intieme
toenadering tusschen Rome, Weenen en
Boedapest.
DE AFREKENING.
Wij kunnen verder constateeren, dat de
Oostenrijksche regeering bezig is met de
nazi's af te rekenen. Het is wi'eed werk;
vooral omdat men precies weet, dat
men slechts de werktuigen heeft kun
nen vangen en niet de ware schuldigen.
Dezer dagen zijn te Weenen weer vier
van de bestormers van de bondskansela-
rij opgehangen. Zij maakten deel uit van
een groep^ politieagenten, die aan de be
zetting had deelgenomen. Een had zelf
moord gepleegd, vijf waren er ontsnapt,
negen kwamen er voor de rechter. Vijf
van hen kregen zware, eenigen zelfs le
venslange straffen.
Met spanning vraagt men zich af, wat
er gebeuren zal met RINTELEN, de ge
wezen Oostenrijksche Minister en laatste
lijk gezant bij Mussolini, zoodra hij de
gevolgen van zijin 'zeer ernstige poging
tot zelfmoord te boven zal zijn. Hij zal
voor de krijgsraad komen. Dat staat vast.
Hij had zich immers beschikbaar ge
steld om, bij het slagen van de staats
greep, bondskanselier te worden van een
regeering, die nog niet nationaal-socia-
listisch, maar nationaal zou heeten om
het buitenland niet onmiddellijk al te zeer
te verontrusten. Deze eerzuchtige man,
die tot iedere prijs kanselier wilde wor
den, was naar Weenen gekomen op het
oogenblik, waarop de samenzweerders
hem noodig zouden hebben. Ook hij is
tenslotte maar slachtoffer, maar vooral
van eigen eerzucht. Hij was leider, ja
wel, maar als zoodanig weer werktuig.
Zijn positie is niet te benijden. Dat heeft!
hij ook wel begrepen, toen hij zijn po
ging tot zelfmoord beging.
Wie spreekt er nog van ontwapening
Amerika treft maatregelen tot verster
king van zijn vloot, zoowel die te water
als die in de lucht.
Engeland volgt dit voorbeeld.
Dergelijke berichten bereiken ons ook
uit verschillende andere landen.
Het jongste bericht van die aard is,
dat de Fransche Minister van Oorlog,
Maarschalk Pétain, last gegeven heeft
meer spoed te maken met het versterken
van de verdedigingswerken in de nabij-
N.V. T. E. M.
KOOKT ELECTRISCH.
9 VEILIG,
ZINDELIJK,
GEMAKKELIJK.
heid van de Belgische grens. De vesting
Maubeuge zal worden gemoderniseerd en
uitgebreid. Te Valencienes wordt een di
rectie voor fortificatiewerken ingesteld.
Het is duidelijk ,dat de Fransche regee
ring zich niet op zijn gemak gevoelt.
En Engeland Sir Maurice Hankey, de
secretaris van het Engelsche kabinet, is
naar Australië vertrokken om aan de
feesten ter herdenking van het honderd-
jarig bestaan van de staat Victoria deel
te nemen. Hij zal echter van zijn reis
tevens gebruik maken tot het houden van
besprekingen met de regeeringen van ver
schillende Engelsche koloniën en men
brengt dit bezoek danook in verband
met zorgen, die men zich te Londen
voor de vrede van het Britsche rijk maakt.
En die zorgen gelden zeker niet enkel
Europa.
Londen zal zeker ook het oog gericht
houden op de horizon in het Verre Oos
ten, waarboven zich nog steeds een zwa
re bewolking vol dreiging vertoont. De
betrekkingen tusschen Rusland en Japan
zijn op het oogenblik weer zeer gespan
nen. Over de Oost-Chineesche spoorweg
die Mantsjoekwo, maar in werkelijkheid
Japan, wil koopen, wordt men het niet
eens. In het bijzonder Mantsjoekwo neemt
tegenover Moskou een uitdagende hou
ding aan, wat zeker geschiedt onder in
vloed van de Japansche militairen e'
jonge ambtenaren, die te Hsingking een
zoo overwegende invloed uitoefenen.
Maar de onvriendelijkheden van Japan
sche kant betreffen niet alleen Rusland.
Er is een sterke strooming te Tokio ten
gunste van het hervatten van de wed
strijd in het bouwen van oorlogsschepen
zoodra het Verdrag van Washington zal
zijn afgeloopen. De Japansche Minister
president Ükada. beseft dit ten duide
lijkste en tevens begrijpt hij, hoe noodlot
tig deze koers voor het politiek schrik
wekkend geïsoleerde en financieel beei
slecht gestelde Japan moet zijn. Hij laat
daartegenover de stem van het verstand
hooren. Maar zijn eigen Minister van
Marine en zijn admiraals gaan door met
hun agitatie. AI moge het geruststel
lend zijn, dat het hoogste gezag in han
den van een man me't een 'kalm inzicht
is dat deze man een officier is, geeft
aan dit feit nog te meer beteekenis
toch zijn al deze dingen onrustwekkend
voor de toekomst.
Het is misschien wel onder de indruk
van deze dingen, dat wij Amerika steeds
meer naar Genève op zien schikken. Nu
heeft het Hugh Wilson, zijn gezant te
Bern, die al jaren lang zijn „observator"
bij de Volkenbond is, daartoe een offi-
cieele volmacht gegeven. Houdt dit mis
schien ook verband met de toenadering
van Rusland tot Genève Rusland, Oost
Azië en Volkenbond hebben voor Wash
ington steeds duidelijker samenhang ge
kregen. Haagsche Post.
TE GENNEP werd in een meubelfa
briek de 43-j. arbeider J. van Schaikdoor
een stuk hout, dat van een cirkelzaag
wegvloog, gedood.
TE AMSTERDAM wordt ter gelegen
heid van het 40-jarig bestaan der S.D.,
A.P. een tentoonstelling georganiseerd
in het gebouw „het Anker".
BIJ SEVENUM ontstond weer hrand,
die nu 500 H.A. van het veen in de
Peel vernielde.
GRONINGEN. Het pompstation bij
Haren, dat de heele provincie van wa
ter zal voorzien, is officieel geopend.
Het water wordt gewonnen in het Z. van
Groningen (De provincie is overigens erg
arm aan goed grondwater). Pompcapa-
citait 500 kub. M. per uur. In totaal
is de buizenleiding 220 K.M. lang. 43 ge
meenten van de 54 zijn aandeelhouder
van de N.V., welke deze waterleiding ver
zorgt.
AMSTERDAM. Aan de De Wittenka-
de zijn drie kinderen van 35 jaar van
de waranda van een tweede verdieping
gevallen. De 5-j. K.Meerman overleed,
en later ook zijn 7-j. broertje. Het 3-j.
buurmeisje is buiten gevaar.
TE LONDEN zal auto's des avonds
en des nachts het geven van geluidssig
nalen verboden worden. Ze moeten dan
lichtsignalen geven.
BERLIJN. Volgens Oskar von Hinden
burg heeft zijn vader op zijn sterfbed
de wensch geuit, dat Hitler hem zou op
volgen.
VII
DE WEG TERUG
VIA BERLIJN.
Het Fonds voor de stichting van een
Esperanto-Monument op Texel heb ik
aardig kunnen verstevigen n.l .met zes
tig Zweedsche en twee Deensche kronen
en nog f3,50. Meer hebben tot lieden niet
kunnen bemachtigen. Ik ben ruim 200
kaarten met de afbeelding van ons monu
ment kwijtgeraakt, maar het geld
buiten beschouwing gelaten: hiermee is
nog iets anders bereikt. Over een goed
deel van de wereld zijn nu kaarten van
ons monument verspreid en overal wordt
nu over „dat eiland van de vele vogels"
gesproken, want aan de verkoop van
zoo'n monumentkaart ging steeds een
praatje over ons eiland vooraf. Anders
had ik de kaarten zoo gemakkelijk niet
aan de man gebracht. Een heer, die mij
zijn naam niet wilde noemen („de onbe
kende Esperantist") gaf mij een biljet
van tien kronen en later, toen ik tij
dens het bal nog enkele pogingen in
zijn nabijheid deed om kaarten te ver-
koopen, kwam hij weer naar mij toe
om nog vijf kronen te offeren. „Voor
deze prachtige zaak", zooals hij zeide.
- Een aanmoedigend voorbeeld.
„Als a.s. voorjaar de vogels haar eie
ren hebben, komen we naar Texel om U
te helpen bij de onthulling van het monu
ment". Dat hebben mij heel wat per
sonen beloofd.
Tot besluit van mijn congres-beschrij
ving die in de verste verte niet com
pleet is nog een enkel gevalletje.
Toen ik na het internationale bal in
mijn hotel aankwam, was irfijn eers'te
gang naar de badkamer om mij eens heer
lijk te vcrfrisschen en een douche te ne
men. Ik zag echter al gauw, dat ik niet,
alleen zou zijn. Er was nog een zestaL
personen, dat hetzelfde voornemen had.
We maakten natuurlijk een praatje 't
waren immers Esperautisten, geen vreem
de lui en het ging natuurlijk over de
zoo kostelijk geslaagde Esperanto-week.
Onderwijl groeide ons clubje aan en nie
mand scheen meer aan zijn bed te denken.
De stemming was enorm. Met zijn tie
nen stonden wij in de groote badkamer.
Zeven nationaliteiten, waaronder drie
Zweden. Het was een amusant geval,
daar in die groote badkamer in dat
Stockholmer hotel: een internationale con
ferentie in badcostuuru We zul
len deze bijeenkomst niet licht verge
ten.
Morgenochtend spring ik weer met 'n
elegante sprong op mijn fiets. Dat weekje
rust, of, beter gezegd, „niet fietsen",
heeft me goed gedaan. Het congres
is ten einde. Eigenlijk moest zoo'n con
gres een maand duren. Wie eenmaal zoo
iets heeft meegemaakt, is voor altijd be
dorven.
Mijn weg terug gaat tot Helsingborg
langs dezelfde route. Maar dan sla ik
links af en nader ik de Oostzee in Zui-<
delijke richting, waar ik naar Duitsch-
land hoop over te steken. Ik neem de
weg terug dus met een omwegje. Mijn
plan is Berlijn nog aan te doen en dan
huiswaarts te keeren.
Verschillende Esperantisten verzochten
mij op mijn terugreis bij hen aan te
komen. Daaraan kan ik echter niet be
ginnen. Dan ben ik met de Kerst nog
niet thuis. Ik zal er daarom voorloopig
maar drie bezoeken. In Potsdam, een
voorstad van Berlijn, heeft een Espe
rantist van de oude garde mij uitgenoo-
dig. Niet minder dan 25 jaar reeds is hij
voorzitter van de Potsdammer Esperanto-
Federatie. „Sinjoro De Waal", zei hij,
,,U gaat over Berlijn terug. Dat rijdt
600 K.M. om. Dat is maar drie dagen
fietsen. Komt U dan bij mij aan. Dan
hebben we weer een geziellige Espe--
ranto-avond". - Geen kleinigheidje -
even bij Berlijn aan te gaan, maar ik
gun de man dat plezier graag en zal het
in elk geval probeeren.
Hierbij wil ik het voor vandaag maar
laten. Mijn bed roept me met luider stem
me: „Schiet op, Siem, morgen scheidt
nog een afstand van zevenhonderd en
vijftig K.M. je van de Oostzee".
Daarom wensch ik mezelf „Bonan nok-
ton". Tot volgende keer.
SIEM DE WAAL C.H z
9 N. V. T. E. M.
KOOKT ELECTRISCH
Niet duurder dan op andere wijze
♦•♦©♦©♦•O©
huldigt zyn roohapparaat
en naluurlijh me! lof ouerz'n
Bflfll-TABAK praat,
hoeravoor GRUNO'i Tabahsfabrieh
urarl
ECHTE FRIESCHE
/s maartgk
marjef/eh'
10 12-13 en 18 cf per ft on*
EVANGELINE BOOTH.
De dochter van de grondlegger van het
Intern. Heilsleger, Evang. Booth, wordt als
opvolger genoemd van Generaal Higgings,
die wegens zijn hooge leeftijd zal aftreden.
Dr. JOHN R. MOTT.
De President van het Wereldverbond
van Chr. Jongeliedenvereenigingen wordt
door 200 vooraanstaande personen uit ver
schillende deelen der wereld aanbevolen
als candidaat voor de Nobel-Vredesprijs
1934.
EEN POLITIE-VLIEGTUIG.
Scotland Yard, wereldbekend door zijn
politioneele speurdiensten, heeft zich een
auto-giro-vliegtuig aangeschaft. Hiermee
kan ook op zeer kleine terreinen gemak
kelijk worden neergestreken.