'V
D E IN DE PIJP
D0UWE EGBERTS
No. 4940 48s,eJaargang Woensdag 1 Mei 1935
Texelsche Berichten
Van week tot week
ANGST VOOR OORLOG.
MAAR....
Uw adwrtcatie ta dit blai
op Texel hui» aan hut» gek»
UITO.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en de Rooij Den
Burg. Tel. 11.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg f 1.losse nrs. 4ct.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 cent
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven wordt
driemaal berekend.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m
(nam. ongeveer V» uur later.)
9 10 11 12 13 14 15 Mei
0,27 1 27 2,37 3,39 4 45 5.37 7 20 NT
Rl|WIELEN en RIITUIGEN 7.49
HUISVLIJTTENTOONSTELL1NG.
Cursus R.K. Jeugdige werkloozen.
Zaterdagmiddag half vier is in het St.
Janshuis door de heer Burgemeester de
tentoonstelling van voorwerpen, op üe
cursus voor jeugdige r.k. werkloozen in
het afgeloopen seizoen vervaardigd, of
ficieel geopend. Onder de genoodigden,
daarbij tegenwoordig, merkten we op de
heeren Pastoor Van Ruijven, kapelaan
Van Schijndel, weth. Parlevliet, gem.-se
cretaris Jonker, voorz. afd. Den Burg
van de R.K. Volksbond H.Zijm, en de
cursusleiders H.Schrama, J.Buisman en
W. van Heerwaarden.
Aan de officieele opening deed de heer
H.Zijm een korte inleiding voorafgaan.
Het stemt wat droevig, zoo sprak hij,
te bedenken, dat al dit werk vervaardigd
is door jongelui (het werk, buiten mede
dinging ingezonden, buiten beschouwing
gelaten), voor wie in de maatschappij
geen plaats is. Ze hadden daarin moe
ten opgroeien tot volwaardige arbeids
krachten. Maar deze tentoonstelling
laat zien, dat ze nog vol arbeidslust zijn
en dat zij weten wat aanpakken en wat
volharden is. Zij zullen dus hun weg
wel vinden. Moge het werk eenig idee
geven van het nut, dat die cursus ge
sticht heeft. De buiten mededinging in-
ZATERDAGAVOND.
ER IS WEINIG REDEN VOOR
(Volgens de „Haagsche Post".)
Tot korte tijd geleden wanen de be
richten over de internationale toestand
niet bepaald geschikt om er rustig op
te gaan slapen. Daarna is Stresa wat meer
vertrouwen komen wekken. Wellicht komt
er morgen weer een alarmeerend bericht.
Zoo leeft de wereld voortdurend tusschen
hoop en vrees. Ondertusschen wordt de
bewapeningswedstrijd met onverdroten
ijver voortgezet. Aan alle kanten hoort
men van geweldige oorlogstoerusting e,v
van enorme bedragen, waarmee de schul
denlast voor dat doel wondt verhoogd.
Zelfs werden links en rechts al maatre
gelen genomen, alsof de oorlog ieder
oogenblik kon losbarsten: het eene land
trok een groote macht aan de grenzen
samen, het andere land droeg de fabrie
ken op zich in te richten voor het ver
vaardigen van oorlogsmateriaal; weereen
ander breidde de vredessterkte uit en be
zette de vestingwerken; elders werd de
luchtmacht verdubbeld. Niettemin blijven
zelfs in de zwaarst bewapende landen
nog pessimisten rondloopen met zwarte
gezichten wegens de „onhoudbare achter
stand"; zij dringen er met verontwaar
diging op aan daaraan onmiddellijk een
eind te maken, aan die achterstand n.l;
Kortom: Bewapening is troef.
En dat vervult steeds meer menschen
van angstige gedachten: Zou er weer
oorlog komen
HET ERGSTE WAT GEBEUREN KAN
Komt er weer oorlog Dergelijke
vragen verdienen geen aanmoediging; op
zichzelf reeds hebben ze een schadelijke
uitwerking. Want evenals de vraag: „Wat
mankeert je Ben je soms ziek ge
schikt is om „Hollandsch welvaren" naar
bed te zenden, zoo is ook de uiting van,
zenuwachtige onrust over de vrede ge
schikt om het ontstaan van gevaarlijke
stemmingen te bevorderen. Maar er
Koop geen electrische apparaten
die radio-storingen veroorzaken.
gezonden voorwerpen laten intusschen
zien, wat op dit gebied wel kan worden
bereikt.
Spreker heette de genoodigden welkom
en bracht mede namens de cursisten en
hun leiders dank aan het gemeentebe
stuur voor zijn royale financieele mede
werking en aan de leiders H.Schrama
voor deze cursus de rechte man op
de rechte plaats, zei spr. J.Buisman
en W. van Heerwaarden resp. voor de
motorcursus en de cursus meetkunde. Be
langeloos verleenden zij hun steun. De
heer Zijm besloot met een waardeerend
woord jegens Bakker's Ijzerhandel voor
zijn medewerking en aan de heeren Joh.
Witte Cz. en C.Schoenmaker, die met
spreker de jury hadden willen vormen.
Hierna verkreeg de heer Burgemeester
het woord, die volkomen zeide in te
stemmen met het werk van .de comm.
voor deze cursussen voor jeugdige werk
loozen. Daarom ook gaf hij gaarne ge
volg a an het verzoek deze tentoonstelling
te willen openen. We zijn in goed ge
zelschap, zei spreker, want deze middag
wordt ook de wereldtentoonstelling te
Brussel geopend. Ook een hondenten
toonstelling te Frankfort. De ten
toonstelling hier is klein, maar toch kun
nen we er trotsch op zijn. De cursus
hield de jongelui van de straat en uit
de cafe's. Handenarbeid maakt de han
den vaardig; dwingt tot inventief zijn
(niet altijd maar nabootsen, maar ook
zelf eens wat bedenken); leert zuinigheid
betrachten, want het materiaal kost geld;
kweekt huiselijkheid. Dit alles is reden
om met belangstelling te zien, wat hier
is gewrocht. Gaarne dank ook ik de
leiders voor hun gewaardeerde medewer
king. Moge uit een druk bezoek de be
langstelling voor hun en der cursisten
werk blijken.
Hierna hadden we gelegenheid de werk
stukken te bekijken. De voorwerpen wa
ren talrijk en van allerlei slag. De lei
ding was blijkbaar in orde en de werk
lust en het geduld groot.
PR1JSW1NNERS waren in de afd. Fi
guurzaag werk
1. JAN SCHRAMA Hz., met lijst met
foto van de Konimkl. Familie, versierd
kan altijd een ongeluk gebeuren, voor
al zoolang er allerlei brandstof zoo slor
dig over de Europeesche vloer uitge
spreid blijft liggen. De onrust en ze
nuwachtigheid zijn dus niet geheel onge
motiveerd. Maar des te meer is het noo-
dig te beseffen, dat oorlog voorloopig
voor alle partijen, zonder uitzondering
het ergste is, wat er geschieden kan; dat
zelfs de landen, die er desnoods de ellen
de voor over zouden hebben, voorloopig -
het oogenblik niet gekomen kunnen ach
ten; kortom: dat alle landen er wel het
grootst mogelijke belang bij hebben de
„oorlogstijger" voorloopig nog in zijn
kooi opgesloten te houden.
Men late zich door het brullen van dit
monster niet teveel verontrusten. Beden
kelijker is het plotseling uitschieten van
kwade honden, m.a.w.het uitbreken van
oorlog zonder voorafgaand sabelgeklet-
ter.
ALS OORLOG LOSBARSTTE
Het openlijk hernemen van het recht
op gelijke bewapening door Duitschland
is op zichzelf nog geen symptoom van
oorlogsgevaar. Eerder had men dit dan
nog kunnen zoeken in de verborgen her-<
bewapening. Maar een algemeene oorlog
kan voor Duitschland voorloopig niet de
minste aantrekkelijkheid hebben. De re
geering zit er na het hernemen van het
gelijke recht nog vaster in het zadel dan
tevoren (Voor zoover wij dat kunnen be-
oordeelen) Indien zij de oorlog ontke
tende, zou een ongelukkige afloop onge
twijfeld gekocht worden met het einde
van dit bewind en waarschijnlijk met
de verdeeling van het Duitsche rijk. De
na de oorlog ontstane methode, tegen een
aanvaller dadelijk een zoogroot moge
lijke overmacht te stellen, heeft het voor
deel oorlogszuchtige of roekelooze sta
ten van avontuurlijke ondernemingen af
te schrikken. Dit laatste geldt natuuri^jk
voor alle staten, voor het geval zij moed
willig de aanvalsoorlog mochten begin
nen. Het spreekt echter vanzelf, dat al
tijd het grootste gevaar is te duchten
van de landen, die onbevredigde verlan
gens koesteren, zoodat ook tegenover de
ze in de eerste plaats behoefte bestaat
aan een rem.
WAT OORLOG KAN VERHOEDEN:
Wellicht wordt die rem het best aan
gezet door de VERDRAGEN, welke nu
in de maak zijn tot vorming van een blok
tegenover een aanvaller vooral indien
het vereenigd optreden van zulk. een blok
automatisch volgt op een aanval, zooals
bij het luchtpact ontworpen is. Bovendien
echter ligt er een krachtige rem in de
met nationale emblemen, in fraaie kleu
ren uitgevoerd.
2. TH. BAKKER Mz., met wagen met
span paarden en koetsier.
Afd. Houtsnijwerk:
1. JOH. KEIJZER Cz., met theeblad
volgens eigen ontwerp.
2. dezelfde, met krantenhanger.
We noemen hier verder de overige in
zenders met een van hun meest geslaagde
werkstukken.
Figuurzaagwerk: Karei Graaf, sleutel
hanger; L.Stiekema, bloembak; H.Dijt Sz.,
krantenhanger; Th. van Heerwaarden
Jacz., cactusstandaard; Jac. Schrama Gz.,
fotolijst; C.Keijzer Cz., pijpenrek; Jn.
Schrama Gz., de Uiver (ook de prijs
winnaar Th. Bakker had een Uiver inge
zonden); Adr. Zijm Wz., brievenbakje; N.
Witte Pz.wandversiering; P.* Zijm Sz.,
sleutelhanger; Joh. van Heerwaanden Wz.,
boekensteunen; P. van Sambeek, bloem-
tafel; Bert Halsema, krantenhanger; Cor
Bakker Mz., kerstgroep; W. Willemsen
Jr., kerstgroep (buiten mededinging)Jac.
van Heervvaarden, bloemtafel en schemer
lamp (buiten mededinging);
Afd. houtsnijwerk: R.Gomes, pijpenrek;
Fr. Spigt, idem; Jac. Schrama Hz., kran
tenhanger; L.Stiekema, borstelhanger; J.
Witte Jz., plank voor thermo- en baro
meter; W. van Heerwaarden Wz., pijpen
rek; C. van Heervvaarden Fz., idem; Th.
Bakker Mz., theeblad; Nic. Witte Pz.,
wandplankje; C.Bakker Mz., hoekplank-
je; Cor Maas, idem; Henk Schrama,
bloemtafel; het fraaiste snijwerk was dat
(buiten mededinging ingezonden) van de
heeren Joh. Witte Cz. (theeblad) en Hl
Schrama (portretlijst). De heer Witte
behaalde met dat werk (in zijn mohilisa-
tiejaren vervaardigd) in een nationale
wedstrijd te Den Haag een tweede prijs,
op een tentoonstelling te den Helder
een eerste prijs.
Tenslotte maken vve nog melding van
de keurige grafiek, vervaardigd door de
heer W. van Heerwaarden, die daarin op
duidelijke wijze het bezoek aan de drie
cursussen weergaf. Het aantal leerlingen
huisvlijt varieerde van 13—29 en bedroeg
gemiddeld 21. Voor de motorcursus wa
ren deze getallen resp. 81612, voor
de cursus meetkunde ook 81612.
moeilijkheden, welke aan een volledige
VOORBEREIDING VAN EEN OORLOG
in de weg staan. Reeds vóór 1914 was
dat zoo. Ruim veertig jaar lang had men
zich b.v. in Duitsdh'land toegerust voor
de eenmaal te verwachten oorlog; het
heeft daarvoor alles ingezet: zijn heele
macht, zijn heele kracht, energie, orga
nisatievermogen, zijn geweldige industrie,
alles werd dienstbaar gemaakt aan de wa
pening. Bovendien wist Duitschland des
tijds door de uitmuntende voorbereiding
van het personeel van hoog tot laag voor
de oorlogstaak, indruk op de heele we
reld te maken. En toch was Duitschland
niet klaarWe hebben althans dezer
dagen nog dat in een levensbeschrijving
van generaal Ludendorf kunnen lezen.
Na die veertig jaar van voorbereiding
schreef Ludendorf in 1913 een uitvoerig
memorandum 'over de tekortkomingen van
de Duitsche verdediging En nog
sterker: Toen de oorlog losgebroken was
dreigde aan beide zijden reeds na een
paar maanden de materiaal-nood: de op
gestapelde enorme voorraden raakten op.
Beide partijen moesten in de loopgraven
blijven wachten tot de industrie van de
heele wereld gereed zou zijn om het oor
logsmonster te voeden wat eerst in
1918 gelukte.
De omstandigheden zijn er sedertdien
zeker niet gunstiger op geworden. Voor
eerst ontbreekt in vrijwel alle landen de
WELGEVULDE SCHATKIST. In het
eene land heeft de munt haar waarde
grootendeels verloren; een ander gaat
gebukt onder een verpletterende schul
denlast; weer een ander toont beide ver
schijnselen tegelijk. En bijna overal is
de welvaart verdwenen. Natuurlijk kan
een land dan probeeren zijn wapening op
CREDIET uit te breiden. Maar daarmee
verzwakt de financieele positie nog meer.
Bovendien is het crediet in vele landen
belangrijk gedaald. Vooral voor Duitsch
land moet dit de oorlogsvoorbereiding
sterk belemmeren, nu bet zoo groote
deelen van het rijk met uitgestrekte bek
kens van grondstoffen heeft moeten af
staan. Dientengevolge zou het thans op
enorme schaal grondstoffen moeten invoe
ren, wat een hoogst moeilijke, zoo niet
onuitvoerbare taak is bij het huidige ge
mis aan crediet en een volwaardige munt.
KOOKT ELECTRISCH 0
0 Gemakkelijk, zindelijk en goed. 0
HEEREN-BAAI A 15 ct per ons
HEEREN-BAAI Paars 10 ct per ons
ECHTE FRIESCHE HEEREN BAAI
en BAAI-TABAK
J
De tentoonstelling, die ook Zondag
toegankelijk was, is een druk bezoek
ten deel gevallen. En dat beeft ze ver*
diend ook.
Daarentegen heeft Duitschland het-voor
deel van zijn groote volkskracht: de
sterke lichtingen, de massa, die gaarne
wil dienen en de onbeperkte macht der
regeering om naar believen in te lijven.
In andere landen, Frankrijk en België
b.v. beginnen de magere jaren, waarin de
lichtingen maar de helft van vroeger be
dragen door de lage geboortecijfers in de
oorlogsjaren.
Maar de allersterkste rem tegen de
oorlog is de onvervulbare BEHOEFTE
AAN MATERIAAL. Eeuwen lang heeft
de menschbeid er naar gestreefd het oor
logsmonster steeds maar machtiger en
geweldiger te maken, totdat er eindelijk
een oogenblik moet komen, dat zij niet
meer in staat zal zijn het voldoende te
voeden. Reeds vervaardigt de oorlogs
industrie vernietigingsinstrumenten, die in
staat zijn een onafgebroken stroom pro
jectielen van allerlei aard naar dé te
genpartij te zenden. De legers zijn in
staat op een enkele dag meer munitie af
te vuren dan voorheen in een heele
moorddadige oorlog verbruikt werd.
Maar hoe sneller al die instrumen
ten schieten, hoe eerder de voorraad op
is en het aanmaken van voldoende voor
raden is een werk, waar geen beginnen
aan is. Tientallen jaren beeft de we
reld voor 1914 gezwoegd om de voor
raden in orde te maken fnet als eenig
gevolg, dat er ireeds na een paar maanden
gebrek ontstond. En het duurde jaren
voor de industrie der heele wereld op
peil was om het verbruik bij te houden
Sedertdien is dit verbruik verveelvoudigd
en zijn de geldmiddelen uitgeput. Hoe
kan men dan thans voldoende voorraden
maken En bovendien: Elke nieuwe uit
vinding kan allerlei vroegere bijna waar
deloos maken en vernieuwing van voor
raden vragen. Vandaar wellicht de ner
vositeit: geen enkel land is gereed en
elk land voelt zich bedreigd. Misschien
ligt hierin Je oorzaak, dat het met het
sluiten van pacten zoo meevalt. Maar
zeker ligt er een reden in, waarom voor
loopig geen enkel land er belang bij
kan hebben, een oorlog te beginnen.
Geen enkel land is gereed. En aldus
besluit de Haagsche Post zijn artikel
naar alle waarschijnlijkheid zal er ook
nooit meer een land in waarheid ge
reed zijn. Zoo rest er niets anders dan
samenspanning tegen de oorlog: de ma-
teriaalnood (er zijn gelukkig ook edeler
motieven, maar alleen ireeds de materi-
aalnood) drijft naar gezamenlijke beteu
geling van het monster.
TEXELSCHE COU
LICHT OP
Ml»
