De Nieuwe Texelsche Courant
No. 5070 49s,e Jaargang Woensdag 29 Juli 1936
EERSTE BLAD.
Van .veek tot week
Ook Homerus slaapt
wel eens....
WAAR GAAT SPANJE HEEN?
m ffl
Uw advertentie in dit blad wordt
op Texel huis aan huis gelezen.
TEXELSCHE COURANT
■■mnBMHnv aujaranfaanMHrvnmramaBMünraBnnnMBMnaraBHHimi ■MamBHiMara
HOEKJE BIJ DE MUI
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
UITG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en de Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ADVERTENTIES: 12 ct. per regel;
minimum 4 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deefig tariêt voor neringdoenden.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m
(nam. ongeveer uur later.)
30 31 12 3 4 5 Aug
5.46 7.— 8,11 9,07 9,56 10,44 11.29
LICHT OP
R1IWIELEN en RIITUIGEN 9.24
ZATERDAGAVOND
JOSE GIGRAL.
Op de schouders van José Oigral rust
in Spanje in deze dagen van burgeroorlog
de verantwoordelijke taak van minister-,
president.
De opstand in Spanje, het Iberisch
schiereiland, is nog in volle gang. Dé
moord op de monarchistische oud-mi
nister Sotelo, door politiedienaren in unw
torm gepleegd met gebruikmaking van
een officieele overvalauto, vormde de in
zet van de strijd, welke in de Spaansch©
zone van Marokko ontbrand is. De lei
ders van de opstandelingen daar zonden
troepen over de Straat van Gibraltar,^
maar de verwachte groofie bijval bleet
uit. Generaal Franco-, gouverneur van de
Canarische eilanden, vloog naar Marokko
en stelde zich aan het hoofd van de re7
bellen. Eeft groote teleurstelling was even
wel de dood van generaal San Juirjo, die
in ballingschap in Portugal leefde. Hem
overkwam een doodelijk vliegtuigongeval
toen hij zich naar Spanje zou begeven.
De strijd is hevig en heeft al honden
den slachtoffers geëischt. Aan de kant der
militairen vallen allerlei stroomingen te
constateeren, monarchistische en republi-.
keinsche. De beste kans scrlijrit een repu-
blikeinscti en militair fascisme te heb
ben lezen we in de Haagsche Post
gelijk in Duitschland regeert. De regee
ring is echter nog lang niet overwonnen.
Alle garnizoenen bleven haar trouwkoor-
al dat te Madrid, dat o.a. de vliegers
en de tankafdeelingen omvat. Tegen
welke regeering echter is de strijd dei-
opstandelingen nu gericht? Binnen
24 uur tracl tweemaal een nieuwe minisi
ter-president op, terwijl het kabinet nog
meer Iinksche ministers kreeg. Om man
schappen aan het gezag der officieren
te onttrekken heeft de regeer in g een
groot deel der militairen met verlot ge-
zouden, maar arbeiders daarentegen bij
duizenden gewapend. Een gewaagde on
derneming. Spanje verkeert op het
oogenblik dus niet alleen in gevaar van.
een staatsgreep van rechts; het heeft even
zeer te duchten, dat de uiterste linker
zijde en haar aanhang van anarchistische
elementen zich van de macht meester
maakt.
Wij belasten ons met het plaat-
sen van advertenties in alle bin-
nen- en buitenlandsche bladen.
Geen prijsverhooging.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT.
DE STAATSGREEP IN DANZIG.
De staatsgreep, die men, na het op
treden te Genève van Greiser, de se
naatspresident, te Danzig verwachtte, is
niet uitgebleven. De regeering der Vrije
Stad heeft bepalingen uitgevaardigd, die
met een terzijdezetting van de grondwet,
gelijk staan: Maatregelen der politie zul
len voortaan niet meer onderwotrcen zjjn
aan beslissingen der rechterlijke macht.
De maximumduur van „Schutzhaft" wordt
van drie weken tot drie maanden ver
lengd. Deze beide bepalingen openen de
mogelijkheid voor de toepassing van con
centratiekampen. Vender zijn er nieuwe
verordeningen uitgevaardigd, die ten doel
hebben het bestaan van oppositioneele
vereenigingen onmogelijk te maken. Te
gen de Joden begint liet, gelijk het in
Duitschland begonnen is, met een verbod
van ritueel slechten. Tevens is het Jood-
sclie blad te Danzig verboden voor een
termijn, die met een doodsvonnis gelijk
staat.
Sedert deze daad van de regeering
van Danzig verkeert men overal in groote
spanning betreffende de komende gebeur
tenissen. Zal de Raad van de Volkenbond
zich met de zaak bemoeien Als Lester,
de hooge commissaris te Danzig, de
grondwet als geschonden beschouwt, zal
de Raad dit moeilijk kunnen vermijden.
Veel zal afhangen van de houding van
Polen. Daaromtrent heerscht nog groote
onzekerheid. Beek heeft met de Üuitscfiers
gesproken en is waarschijnlijk tot ze
kere overeenstemming met hen gekomen.
Af aar zat generaal Rydz-Smigly, de nieu
we dictator van Polen, die erkennen?
Het is bekend, dat hij heel anders over
de betrekkingen tot Duitschland en het
„Duitscbe gevaar" denkt, dan zijn minis
ter van Buitenlandsche Zaken. En in tal
van Poolsche steden zijn omvangrijke
betoogingen van protest gehouden. De
Duitschers trachten nu de Polen gerust te
stellen, door hun te verzekeren, dat hun
belangen te Danzig niet zullen worden
geschaad. Tot een overeenkomst zijn de
Polen ook zeker bereid. Maar daarvoor
vragen zij belangrijke nieuwe rechten.
Men is het blijkbaar nog niet eens, en
zoolang dat niet het geval is, kan er nog
van alles gebeuren.
GENERAAL RYDZ-SMIGLY.
De opvolger van de Mei 1935 overleden
maarschalk Pilsoedski. Ingevolge ©en
verordening van minister-pres. Sklad-
kovvski dient Generaal Rydz-Smigly „als
de eerste persoon in Polen na de Staats
president te worden beschouwd en ge-
eend".
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
Men heeft verzekerd, dat in Duitschland
in de kerkelijke aangelegenheden niet ge
roerd zou worden, zoolang de Olympische
Spelen aan de gang zijn. Geheet stilzitten
kan Berlijn echter niet. De strijd met de
belijden is kerk is opmeuw ontbrand. Nu
was daartoe, zoo ontleenen we aan de
Haagsche Post, wel een aanleiding. Deze
godsdienstige beweging had aan Hitier
een memorandum doen toekomen,, waarin
zij in voorzichtige termen wees op stroot
mingen, die in regeeringskringen steun
vonden en die niets gemeen hadden met
het positieve christendom^ hetwelk het
program der nationaal-soc.alistische partij
eischt. He memorandum vergeleek deze
stroomingen met het sjintoïsme (de Ja-
pansche staatsgodsdienst), waarin de
staat tot een godsbegrip verheven wordt.
Het vestigde de aandacht van de Leider
op het feit, dat steeds meer zijn portret
geplaatst wordt op de altaren cler kerken
wat zeker met positief christendom
moeilijk vereenigbaar is. Verder wees het
op de verdraagzaamheid, op het karakter
der concentratiekampen, en op de vormen
van het antisemitisme, hetgeen al even
min goed christendom kan worden
genoemd. De leiders der beweging hebben
nooit antwoord gekregen op hun vertoog.
Men zegt zelts, dat het Hitier rooit lieett
bereikt Als een "gevolg van het memoran
dum, dat de opstellers streng geheim had
den gehouden, zal men het moeten be
schouwen, dat Kerll, de kerkminister, het
voorloopige bestuur der belijdenisbewe-
ging verboden heeft, deze naam nog te
dragen. Dit verbod was al eens uitge
vaardigd, maar door het opperste ge
rechtshot onwettig geroemd. De minister
b'jjkt zich daar niet te storen. Tegelijk
is de ontbinding gelast van de broeder
raden der confessioneelen. De „Olym
pische vrede" zal dus op dit punt bo
zwaar lijk stand kunnen houden. Het lijkt
ons echter in iet waarschijnlijk, dat vee(
bezoekers van de Olympische Speler van
deze dinger iets zullen vernemen.
DE STAKINGEN IN FRANKRIJK.
Er wordt in Frankrijk nog steeds ge
staakt en nog tal van fabrieken vvonlep
door de .arbeiders bezet gehouden. De
regeering schijnt onmachtig om daaraan
een einde te maken. Ook ten plattelande
wondt gestaakt. Zelts hebben knechts en
meiden beslag gelegd op eenige hoeven,
.waar zij zich gedragen als' „heer en
meester". Dat zulk een actie in deze
oogsttijd vooral verstrekkende gevolgen
kan hebben, behoeft geen toelichting.
Wanneer zal hieraan een einde komen
Het aantal stakers in teel Frankrijk
bedroeg Vrijdag nog 30.000, terwijl nog
200 bedrijven bezet werden gehouden.
Abessinië. Gebleken is, dat de Negus
oip zijn vlucht alle goud en zilver van de
oorlogsschat van wijlen Keizer Menelik
beeft moegenomen. (Als teerpenning voor
de oude dag, veronderstellen we. Red.)
De Negus zou voornemens zijn zich voor
goed in Z.-Engeland te vestigen. Even
wel zou volgens dr. Manner, die Zweedsch
gez.ant te Addis Abeba was, de oorlog
tegen Italië in Abess. geenszins geëindigd
zijn. Hij voorspelt de Italianen nog groote
moeilijkbeden.
DE OLYMPISCHE FAKKEL.
Maandag 20 Juli ving te OJympia op
de Peleponnesus (Gr.) de Olympische fak
kelloop aan, waarvan Berlijn bet einddoel
is. Er nemen ruim 3000 estafette-Ioopers
aan deel. De takkel zal zeven landen
passeeren en, naar berekend is, juist op de
openingsdag der Spelen Berlijn bereiken.
OUD-TEXEL m
83 PLATENTENTOONSTELLING »3
83 83
83 IN HET GLAZEN PALEIS. 83
83 ffl
8j GEOPEND: Alle werkdagen van 83
SI 10—12 uur. Bovendien op alle 8j
90 Woensdagen en Zaterdagen van }fj
83 25 uur. Zondags gesloten. 83
S3 83
ENTREE: 15 ct. (inbegrepen 83
Bi toegang tot het Natuurhist. Mu- 83
ffl seum). 83
81 81
8! S383838383 S3838383 tl L«8iEBS3fflEHfflfflEBBB
KUNT U SPELLEN?
Waarom zou Minister Slotemaker de
Bruine geen fouten mogen maken? Ook
de beste breister doet het.
Maar bedenkelijk wordt het, zoo deze
Minister, dóe ons pas met een nieuwe
spellingsregeling „gelukkig" meende te
kunnen maken, zich zelt aan grove taal-;
fouten te buiten gaat.
In de Groene Amsterdammer vinden
we in facsimile een fragment van dic(n)
briet, welke(u) deze bewindsman ter ge
legenheid van liet jubileum der Utnecht-
sclie Universiteit in bet Utnechtsch Dag
blad deed opnemen.
Daarin vijlden we deze „traaiïgheden''
welke de lezer ons licht vergeven zou,
maar welke achterwege hadden moeten
blijven, waar het een stukje proza jpeldt
van een minister, die de spelling-Mar-
chant van fouten wil zuiveren.
Met alle waaraeeriiig voor zijn goede
bedoeling, betreuren we, dat hij fouten
maakte als we hier aanstrepen:
„lezerkring" in plaats van: „le
zerskring;
jjheudhelijk" in plaats van: ,„heu-
Gelijk;
„van wat hetgeen dit beduidt" m
plaats van „van wat dit beduidt" ot „van
hetgeen dit beduidt":
Brengt Z. Exc. hier wellicht de „bij
zondere taal" ot „bijzundene(n) stijl" in
toepassing, waarvan zijn besluit gewaagt?
Is het gewaagd te veronderstellen, dat
een Minister die zelt in orthogirapbie en
grammatica niet geheel thuis blijkt te zjjjti^
zijn prestige in de waagschaal stelt, waar
het taai-aangelegenheden betreft? Bij
debatten daarover zal Z.Exc. zich zeker
niet op glad ijs mogen begeven.
fWannieer zal het No.'crian Ische volk
weer een algemeen geLende en alge
meen toegepast wordende spelling heb
ben
Wij beseften, dat er in deze(n) tijd
gronter vraagstukken aan de orde zijn
dan dat van de spelling, maar nu sindfi
kort al dirie ministers (Hunne Exc. Terp-
stra Marchant Slotemaker)) met
de spelling voor de(n) dokter z.ijn ge
weest, wordt het toen hoog tijd, dat er
één spelling kome voor ALLE Nederlan
ders en dat ALLEN die éeme spelling
(en geen andere) bezigen.
Thans schijnen we hiervan verder ver
wijderd dan ooit.
Wij binden uw Boeken en Tijd-
schriften voor weinig geld heel
netjes voor U in.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT.