Luchtvaart-varia.
TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
Brieven van Texelaars
in den Vreemde.
Zaterdag 26 Juni 1937
Pretoria, Juni 1937.
NIEUWS UIT DE HOOFDSTAD
VAN ZU1D-AFRIKA.
Hier is ek weer, hier is ek weer.
Met my kakiebroek geskeurzoo luidt
een Afrikaansch volksliedje, gezongen
door een Engelsche soldaat in de boeren-'
oorlog, die van tijd tot tijd eens bij een'
Boeren nooi (boerendochter) ging „gesel-
se" en zich niet liet weerhouden door 'n
„geskeurd broek" of een „ma die hom
driemaal om "die kop wou slaan".
Ik ben er dus weer in de Tesselaar,
zij het na een korte pauze. Verontschuldig
gen en zeggen, dat het „van wal gaan van
mijn hmvelijksskepie veel tijd heeft ge-
kos" kari ik niet doen, daar ik reeds d<(
bruidsdagen achter de rug had en al
twee dagen getrouwd was, voor ik 't wist..
Verandering van woonplaats en adres
waren de hoofdzaak. Ook is de post hier/
nogal „stadig". Enfin, ik zal de mooie
omstreken van Pretoria, .waar ik nu zit,
er de schuld maar van geven.
Eën halt jaar heb ik in Vereeniging ge
werkt. Nu zit ik in Pretoria, de prachtige
hoofdstad van Z.-Afrika. Johannesburg
wordt wel de stad genoemd, waar het
hart van Z.-Afrika klopt. Pretoria zou ik
het hoofd en de hersenen willen noemen.
Hier immers zetelt de regeering, hier zijn;
aile officieele gebouwen, banken, en wat
daar allemaal bij hooft. Kortom, hier ze
telt de bureaucratie. Het ligt in een dal,
ongeven door tamelijk hoog gebergte, dat
Pretoria des zomers berucht warm houdt.)
Het klimaat is een stuk milder dan b.v.
in Johannesburg, dat toch maar nauwe
lijks 60 KM. verder ligt. De plantengroei
is sub-tropisch; zie maar eens naar dei
fijn-begroeide hellingen of in de beslist)
grootsteedsche dierentuin. Ja, Pretoria
lijkt me. Pretoria ligt nog bijna 5000voet
boven de zeespiegel. Het gaat nu winter)
worden, maar hier loopen we nog in ons
zomercostuum, wat men in Johannesburg,
60 K.M. verder, niet zoo veel aantreft.
Ik ben hier in een Hollandsch kosthuis,
wat geen zeldzaamheid is, want in Pre
toria wonen eenige duizenden Hollanders.
Hier in Z.-Afrika moet men niet te veel
over het eten zeuren, dat hoofdzakelijk
„Engelsch" is en zoo heel anders wordt
bereid dan bij ons. „Aanpassen" geldt
ook hier, maar tochhoe internatio
naal ik ook moge zijn, op dit punt ben ik
een verwoed nationalist. Op de „mielie-
pap" na mag men bet andere houden.
Maardaarover genoeg.
Naast bet "riollandsche eten trof ik hier
waarachtig nog een stukje „ouu'-Texel"
ook aan, een timmerman, Jan Timmermhn
gehee'ten, die jarenlang bij Qebr. Geus
werkzaam was.
Hierover meer de volgende keer.
SIEM DE WAAL.
VAN OVER DE GI^ENS
WERD DE LEIPZIG AANGEVALLEN?
„Verbeterde stemmingen" schijnen in
het huidige Europa slechts van korte duun
te kunnen zijn. Scheen nog de vorige
week na de oplossing van het incident
met de Deutschland alles pais en vree in
ons werelddeel, thans is de toestand wee*
uiterst gespannen. Dezer dagen heeft zich
n.i. weer een nieuw incident voorgedaan.
Van Duitsche zijde is aan de commissie
van de vier landen, welke zich met de
controle ter zee hebben belast, medege
deeld, dat pogingen zouden zijn gedaan
om de Duitsche kruiser Leipzig te torpe-,
deeren. Voor Duitschland was dit aanlei
ding van bedoelde commissie een vloot-
demonstratie voor Valencia te eischen.
Nu heeft echter de regeering van Valen
cia ten stelligste ontkend, dat haar duik-
booten een aanval op de Leipzig zouden
hebben ondernomen en aangezien de Leip
zig geheel ongedeerd is, is het niet een-
lllll!» VAN ZON EN MAAN.
MAAN ZON
Datum: Op: Onder: Op: Onder:
Z 27 Juni 22,59 8,39 4.39 21,26
M 28 23,18 9,43 4,40 21,26
D. 29 23,37 10,57 4 40 21,26
W 30 23,56 12.12 4.41 21.26
D 1 Juli 24.13 13,30 4.42 21,26
V. 2 24 37 14,49 4 32 21,25
Z 3 1 16.11 4,43 2125
Donderdag 1 Juli Laatste kwartier.
EEN PRAATJE OVER
KUNSTVLIEGEN.
De teekening brengt u al dadelijk op
het goede spoor. Kunstbeenen, kunst-
oogen, kunstmoedersnu ook kunstvlie-
fen? Neen, daar moeten we niets van
ebben. We hebben van de doodgewone
vliegen al hinder genoeg. We willen he|
eens over „het" kunstvliegen hebben, over
luchtacrobatiek. Daarmee bedoelt men:
het samenstel van figuren met een En
gelsch woord „stunts" genoemd waar
bij de vliegtuigbestuurder door bepaal
de stuurbewegingen het vliegtuig zeer
ongewone standen doet innemen.
De meest bekende stunts zijn de vol
gende:
de DUIK of de nose dive, waarbij het
vliegtuig in een geleidelijk steiler wor
dende baan voorover op de aarde toe
vliegt;
het VALLEND BLAD of feuille inorte,
waarbij het vliegtuig „griezelig", in dwar
relende beweging, net als een dood blad,
van rechts naar links en weer van links'
naar rechts glijdend naar beneden komU
de IMMELMAN-TURN (zie teekening),
zoo genoemd naar de Duitsche oorlogst
vlieger, die hem 't eerst toepaste om zijn
tegenstanders te verrassen en waarbij'het
vliegtuig eerst steil wordt opgetrokken
en vervolgens door het maken van een;
snelle korte bocht in een duik wordt ge
bracht, die geleidelijk vlakker wordt, zoo
dat het vliegtuig vrijwel dezelfde baan
terug beschrijft, waarlangs het werd op-'
getrokken.
de LOOPING (spreek uit als „loeping")
waarbij het vliegtuig, na een korte duik
wordt opgetrokken, en, na in rugligging
te zijn gekomen, weer naar beneden
duikt, zoodat een verticale cirkel wordt
beschreven, waarbij de wielen van het;
vliegtuig zich aan de buitenkant van dtt
cirkelomtrek bevinden; een looping 'kan
ook voorover gemaakt worden. De wielen
bevinden zich dan aan de binnenkant.
De teekening geeft dit laatste weer.
de PIROUETTE: het toestel wordt uit
een duik steil opgetrokken, waarna het
in de klim langzaam eenige malen om
zijn lengte-as rolt;
de ROLL OF TONNEAU, waarbij het
vliegtuig, recht vooruit vliegend, snel om'
zijn lengte-as draait. Gebeurt dit draaien
in langzaam tempo, wat de toer veel moei
lijker maakt, dan spreekt men van een
langzame roll (zie onderaan de teekening)
het RUG VLIEGEN, waarbij het toe
stel over een bepaalde afstand onderstel
boven vliegt, een kunststuk, waarvoor
de benzinetoevoer op speciale wijze moet
worden geregeld
de VRILLE, ook wervelval genoemd,
waarbij het vliegtuig met de neus naar
beneden valt, daarbij voortdurend omzijn
ifs wentelend.
Verscheidene stunts zullen vandaag 6o-
ven en nabij het vliegveld worden uitge
voerd. Men zal versteld staan over dei
mogelijkheden, welke het moderne vlieg
tuig biedt; over de aan vermetelheid gren
zende stoutmoedigheid, waarmee piloten
hun toeren verrichten.
voudigj om na te gaan of genoemde
aanval werkelijk heeft plaats gehad. In
Engeland twijfelt men niet aan de goede
trouw van de Duitsche getuigen, maar
anderzijds weet men daar in vlootkringen
zeer goed, dat men zich sterk Ijan vergis
sen in de oorzaak van geluiden onder wa
ter. Londen stelt zich derhalve op het
standpunt, dat alvorens iets tegen Valen
cia kan worden ondernomen, de zaak.
eerst nauwkeurig zal moeten worden on
derzocht Dit is een tijdroovend werk, en
Duitschland is in dergelijke zaken haastig
gebakerd. Men voelt zich in Berlijn op
de teenen getrapt .dat men aan de ont
kenning van de „roode piraten" van Va
lencia in Londen en Parijs nog zooveel
waarde hecht. Intusschen zijn deze „rooue
piraten" voor Engeland en Frankrijk een
erkende regeering, aan welker bewerin-i
gen men evenveel aandacht moet schenken
als aan die van de Duitsche. Engeland;
heeft dan ook bij de hevige aandrang
van Duitsche zijde op onmiddellijke maat
regelen eenigszins het geduld verloren,
en Lord Plymouth heeft in de niet-in-
mengingscommissie harde woorden ge
sproken. Volgens hem was er van een.
afdoende controle nog steeds geen sprake.,
Beide partijen zouden nog steeds wapens
en munitie ontvangen. En daar Franco
slechts hulp uit Italië en Duitschland kan
krijgen, richtte Plymouth's aanval zich
kennelijk tegen de twee groote Euro-
peesche dictaturen.
WAAR WIL HITLER HEEN?
Over de Duitsche eisch is nu in de
commissie van de vier controleerende
staten geen overeenstemming bereikt en
de desbetreffende onderhandelingen kun
nen als mislukt worden beschouwd.
I MM E LMANN
T u R. N
LOOPING
ROLL M G
(SpInn
MARINE-LA ND VLIEGTUIG EN.
We krijgen vandaag bezoek van K.
L.M.- en sportvliegtuigen alsmede van
eenige marine-landvliegtuigen, Fokkers C
5, uitgerust met Hispano Suiza motor vair
450 p.k., z.g. lichte bommenwerpers. Ze
zijn berekend voor een nuttige last van'
1000 Kg. en voor een maximum-snelheid
van 220 K.M. Ze kunnen klimmen tot
5300 M. en 1400 K.M. zonder tusschen-
landing afleggen. Vrijdragende tweedek
kers zijn het met zitplaatsen voor 'twee
personen.
ESCADRILLE-VLIEGEN.
Die bommen-werpers zullen escadrille-
vliegen. Onder een escadrille verstaat men
een groep van minstens vijt vliegtuigent
die in een regelmatige vorm bijeenvlie-
gen. De V-vorm wordt het meest toege
past. De vliegtuigen vliegen op onder
linge afstanden van 25 M. in de breedtd
en onderhouden een hoogteverschil van
50 M. De commandant vliegt voorop.
Zijn bevelens worden door teekens aan- en
doorgegeven. Vliegen in escadrille-ver
band is een moeilijke kunst, welke mei'i
na veel oefenen pas meester wordt.
MET EEN KOOLHOVEN.
Luit-vlieger Beugelink zal, zooals ge
meld, met een Koolhoven-toestel eenige
stunts uitvoeren.
„Koolhovens" dragen de naam van hun
bouwmeester, Frits Koolhoven, die te
Rotterdam zijn constructiewerkplaatsen
heeft. In 1928 verscheen zijn 3-persoons
F.K. 41, waarvan er véle in Engeland
jarenlang als taxi-vliegtuigen werden ge
bruikt. In 1930 bouwde Koolhoven de
F.K. 43 voor 4 personen bestemd, welk toe
stel weldra door de K.L.M. als standaard-
taxi-vliegtuig werd aangenomen. Koolho
ven bouwde ook militaire, sport- en les
toestellen. Voor de K.L.M. construeerde
hij enkele jaren terug een 2-motorig klein
verkeersvliegtuig, de F.K. 48.
HET PANDERTJE.
We hadden het Woensdag ook over een
Pandervliegtuigje, waarmee zal worden
gedemonstreerd. Pandertjes, kleine vlieg
tuigjes waren het, waarmee de Nationale
Luchtvaartschool bij de stichting in 1927
haar vlieglessen aanving. Het 'zijn toestel
len met plm. 8 M. vlucht en 5 M. lengte
De Pander D. is van hout gebouwd, weegt
leeg 190 Kg., heeft een max. snelheid
van 130 K.M. en kan klimmen tot 3000
M. Vergelijk deze getallen eens met de
Frankrijk en Engeland weigeren hun goed
keuring aan een vlootdemo^stratie vooi
Valencia te geven en Duitschland heeft
nu overeenkomstig de eenige weken gele
den gemaakte afspraak, tuss,chen de Her
mogendheden, welke de controle op zee
uitoefenden, het recht genomen om eigen
machtig tot strafmaatregelen over te gaan.
Op het oogenblik, dat wij dit schrijven,
is nog niet bekend, waarin deze maatregel
len zullen bestaan. Zeker is, dat Hitier
met zijn naaste medewerkers Von Neu-
rath, Von Blomberg, Goebels, Goering,
en admiraal Raeder, voortdurend in con
tact staat. Sommigen meenen, dat er een
beschieting van Valencia op het Diuitsche
programma staat. Zeer waarschijnlijk is
dit niet. Duitschland kan er slechts na
deel bij hebben, Europa aan de rand van
de oorlog te brengen. Zooals zoo dikwijl*
krijgt men ook thans weer de indruk,
dat Duitschland eens wil zien, hoever het
kan gaan, zonder een oorlog te ontkete
nen. De houding van Londen en Parijs-
is op het oogenblik in dit opzicht voor
Duitschland nu weinigbelovend. Meer
kans bestaat er danook, dat Duitschland
het voor de tweede maal met een uittre
den u:t de niet-inmengingscommissie zal
probeeren. Er bestaat geen twijfel aan,
dat ook Rome het Berlijnsche voorbeeld
zal volgen. Op het oogenblik, dat dit
overzicht verschijnt, heeft men daar wel
licht al zekerheid over. (Zie onder Ge
mengd Nieuws, lezer.)
VON NEURATH NIET
NAAR LONDEN.
Het incident met de Leipzig heeft voor
Europa nog een onaangenaam gevolg ge
had. Het onderhoud, dat Von Neurath
deze week met Eden te Londen zou heb-
Douglas DC 3: vlucht bijna 29 M„ lang
ruim 19 M„ leeg gewicht 7285 Kg., max.
snelheid 341 K.M., hoogte tot 7040 M.
Klein Duimpje en de Reus.
DE SCHELDEMUSCH.
Kleiner nog dan het Pandertje, interes
santer, „grappiger", zouden we haasdj
zeggen, is de Schelde-musch. Hieromtrent
doet de heer Slot, constructeur, ons wel
willende biezonderheden toekomen:
De Scheldemusch is een eenpersoons
vliegtuig, ontworpen en gebouwd door;
de N.V. Koninkl. Mij. De Schelde en wel
ten behoeve van hen, die met ghoote vei-,
ligheid economisch willen vliegen. Het is
een twee-dekker. Voor de romp welfden
gelaschte stalen buizen gebezigd, bekleed
met doek. Het landingsgiestel is voorzien
van drie wielenhet voorwiel kan met
de voetpedalen bestuurd worden. Als mo
tor werd ingebouwd een 40 p.k. Praga B„
welke 9 L. benzine per uur gebruikt. De;
benzine-tank is boven in de romp voor
de motor aangebracht; inhoud 30 L. Hiet)
oliereservoir, dat 3 L. kan bevatten is in|
de motor ingebouwd. De max. snelheid
bedraagt 125 K.M., de ktuissnelheid 105
K.M. Hoogte tot 3500 M. Werkingssfeer
350 K.M. Startlengte 100 M. Vlucht 6.71
M„ lengte 5.2 M„ hoogte 2.5 M. Gewicht
leeg 200 Kg. Nuttige last 100 Kg. Proe
ven hebben aangetoond, dat de Schelde
musch een alleszins betrouwbaar sport-
vliegtuig is, dat stellig zijn weg zal vin
den. Sportvliegers, attentie!
WAT VLIEGT DAAR?
Hoe heet die moderne vogel? Is-ie
van de K.L.M.? Hoeveel p.k. kunnen de
motoren ontwikkelen? Welke afmetingen?
Gewicht Passagiers Op al die vragen
vindt ge vrij zeker een antwoord in het
interessante boekje, dat bij W. Versluysj
N.V te Amsterdam verscheen. Het bevat
103 technisch juiste afbeeldingen van
vliegtuigen met beschrijving. Schrijver:
E. Smits; teekenaar: M. Deglen. Omvang
112 blz. Prijs f 1.25. Te bestellen
in Boekhandel Parkstraat. Ons exemplaar
ligt voor 'belangstellenden ter inzage.
Voor jongens van hoogste klas lagere
school een heerlijk bezit. In het boekje!
wordt ook duidelijk gemaaLt hoe een
vliegtuig wordt bestuurd, wat men ver
staat onder nuttige last, werkingssfeer,
enz. Ook de sport- en militaire vliegtui
gen zoekt men niet vergeefs.
ben en waarvan men zich zooveel had
voorgesteld, gaat voorloopig niet door.
Weliswaar blijft het plan van een derge
lijk onderhoud bestaan, maar dat difr
thans spoedig zal plaats hebben, is wel»
zeer onwaarschijnlijk. Aldus is er van de
verbetering in de politieke situatie van een
goede week geleden weinig meer overge
bleven.
HET NIEUWE FRANSCHE KABINET.
In Frankrijk is Chautemps er, kennelijk
onder de indruk van de binnen- en bui-
tenlandsche politieke toestand zeer spoe
dig in geslaagd een nieuw kabinet te vor
men. Evenals het kabinet Blum is ook de
regeering Chautemps een vólksfrontkabi-
net, waarin slechts socialisten en radicaal
socialisten zitting hebben. Het belangrijke
ministerie van financiën is thans in han-
handen van een radicaal-socialist en wel
van de bekende expert op economisch ge
bied, Georges Bonnet, die zeker in de Se
naat meer vertrouwen geniet dan zijn
voorganger Vincent Auriol. Auriol zelt
is thans minister van Justitie gewordend
Blum heeft het vice-presidentschap van
de kabinetsraad aanvaard en verder is er
in de bezetting van de verschillende mi
nisteries betrekkelijk weinig verandering
gekomen. Zoo blijft Yvon Delbos ministei;
van Buitenlandsche Zaken, zoodat de oude
bu«tenlandsche politieke koers 'in ieder
geval gehandhaafd zal blijven. De be
langrijkste taak van het nieuwe kabinet
zal nu zijn Frankrijk's financiën te sanee-
ren. Slaagt het daarin, dan behoeft Chau
temps niet bang te zijn, om spoedig ten)
val te worden gebracht. Ook nu blijft in
tusschen de houding van de communisten
een beslissende factor.
