Een bezoek aan Vliegkamp De Mok.
GRONDONDERZOEK.
U weet natuurlijk, waar de Mok ligt,
ons vliegkamp, de belangrijkste haven
voor watervliegtuigen in ons land. Van
Den Hoorn uit komt men er langs een
pad, dat echter deze naam nauwelijks
verdient. Soms leek het ons, toen we
ons naar het kamp begaven, dat het pad|
hier en daar geheel ontbrak. Maar -
de paddenstoelen van de A.N.W.B. hiel
pen ons uit deze dwaling. Deze waren
het, die duidelijk de richting De Mok
aangaven en daar de A.N.W.B. nooit
iemand dwars door de duinen zal sturen,
moesten wij dus wel aannemen, dat die
smalle strook mul zand, die daar tus-
schen de begroeide duinen door kron
kelde „de weg naar De Mok" was. Er»
waarlijk na een moeizame tocht bleek,,
dat we werkelijk op „de goede weg"
waren. We kwamen uit voor het hek
van de vlieghaven, waar een bordje met
het opschritt „Militair terrein. Verboden
toegang" iedere adspirant-bezoeker wel,
de schrik op het lijf moest jagen. Maar
het lijkt afschrikwekkender dan het is,
want hebben de afgeloopen zomer niet
negen duizend menschen dit opschrift
genegeerd en een bezoek aan dit kampl
gebracht We lieten ons dus evenmin"
bang maken en met een gezicht van „Wie
doet ons wat" zijn we maar verder ge
gaan. De schipper van De Mok ontving
ons zeer voorkomend en stelde ons met
een voor aan de ziekenoppasser Dirksen,
„de man van de rondleiding". Met hen»
hebben wc op de vrij stormachtige mor
gen van Woensdag gedurende twee uur
op De Mok vertoefd en daar alles in
oogenschouw genomen.
EEN DORP OP ZICHZELF.
De Mok is eigenlijk een dorp op zich
zelf, een dorp dan, dat door louter man
nen wordt bewoond. Maar het werk, dat
zij verrichten, het schoonhouden van de
gebouwen, het etenkoken, enz., doet voor
hetgeen elders vrouwen op dat gebied
presteeren, niet onder.
IDEAAL VLIEGWEER
Toen we onze excursie begonnen waren
er tal van toestellen in de lucht en
dat is de heele morgen zoo gebleven.
Het is ideaal vliegweer, verzeker
de onze begeleider: Een stevig briesje
is juist zeer geschikt, daar de opstijging
door eenige deining wordt vergemakkei
lijkt.
Het is een genot te kijken naar de
verrichtingen van vliegtuigen, naar het
dalen en weer opstijgen, naar de bewe
gingen in de lucht. Je kunt er je oogen
haast niet van losmaken. Maar wij kwa
men toch ook om het kamp zelf te
bekijken en we moesten dus verder.
Vereen, voor Bedrijfsvoorlichting
voor de Landbouw op Texel.
400 monsters onderzocht.
Dit voorjaar schreven we in de T.C.
enkele korte stukjes over het grond
onderzoek op Texel en wat dat ons kan,
Ieeren. We stellen ons voor daar nu mee;
door te gaan. Er zijn ruim 400 grond
monsters van Texel onderzocht. Gedu
rende de zomer stond dat onderzoek stil.
Monsteren in te velde staand gewas valt
niet altijd mee en bovendien was er
veel ander werk. Maar nu de oogst bijna
van 't land is, gaan we weer beginnen
en 't is vooral daarom nu een goede
tijd, omdat men dan met zijn bemesting,
met de uitslag van 't onderzoek rekening
kan houden.
Wie dus grond onderzocht wil hebben
doet goed, dit spoedig te melden bij de
heer E. v. d. Ban, die dan wel zorgt, datl
de monsternemer bij hem komt. Die zal
dan wel met u bespreken, welk onder
zoek 't meest gewenscht is, wat het
kost enz.
Stuur dus spoedig bericht aan v. d. Ban
en u hoort er nader van.
De monsternemer bezoekt de (opgegeven
adressen in volgorde van aangifte, zoo
veel mogelijk.
HET GAF VOORDEEL.
Dat men voordeel van dit grondonder
zoek kan hebben, is in sommige gevallet»
al dit seizoen gebleken. Daar waar het,
gebruik van Mangaansulfaat aangeraden
werd, gat dit al meermalen een duidelijk)
merkbaar betere oogst. Ook waar kalk-
aamvending werd geadviseerd en nog.
tijdig kon worden uitgevoerd, was ver"
betering* te bespeuren. In verscheidene
gevallen kreeg men de raad zuiniger te,
zijn met kali- en fosformeststoffen, om
dat van deze elementen opneembare voor
raad genoeg in de bodem was. Zij, die;
dit advies kregen, zullen voordeeligen
kunnen bemesten. Zoo zien we na ditj
eerste jaar regionaal grondonderzoek al
tastbare resultaten. Dit kan voor velen,
die moeilijkheden hebben op bepaalde
perceelen, een aansporing zijn nu ook mee
te doen. De Bedrijf svereen. zorgt voor
een goede afwikkeling, als u even be
richt stuurt. Een volgende maal hopen;
we verder te gaan met de bespreking
der analyserapporten. E. v. d. B.
VAN OVER DE GRENS.
DE CONFERENTIE VAN NYON
C>e conferentie van Nyon, bijeengeroe
pen door Engeland om maatregelen te
beramen, welke een einde kunnen makeh
aan de zeerooverij, gaat door, desnoods,
ook zonder deelname van Rome en Ber
lijn. Zoo heeft Engeland het beslist en
vele andere landen zijn het over de juist
heid van deze beslissing roerend eens.
Wat men in Londen wenscht, is vóór
alles: een einde te maken aan het hand
werk der piraten, die de scheepvaart
in de Middellandsche Zee bedreigen, on
afhankelijk van de vraag, tegen wie deze
barbaarsche actie gericht is. En men:
is vast van plan, dit keer zijn wil wet>
te doen worden.
Moskou heeft het daarbij aan Enge
land niet makkelijk gemaakt. Toen men»
in Londen reeds vrij zeker was van def
deelname van Italië aan de conferentie,
richtte de Russische ambalssadeur te Ro
me in opdracht van zijn regeering een
protestnota aan Italië, waarin geprotes
teerd werd tegen het torpedeeren van
twee Russische schepen door een Ita-
liaansche duikboot. Daarop volgde groo-
te verontwaardiging in Rome, dat hef
tig ontkende, dat men hier met een Ita-
liaansche duikboot te doen zou hebben,
en verklaarde, dat de schuldigen in Va
lencia zouden zitten. Dit werd in Rome
en Berlijn overigens ook bij de aanval
op de Havock en het Britsche tankschip
beweerd, maar buiten Duitschland en Ita
lië kan men toch moeilijk aannemen, dat
de Spaansche regeering zeerooverij tegen
zichzelf pleegt. Vast staat in ieder geval,,
dat de actie van de geheimzinnige duik
boot of duikbooten in de laatste weken
steeds tegen de regeering van Valen
cia gericht was. In dit feit moet men ook
wel de verklaring van het Russische pro
test in Rome zoeken. Het is niet aan
te nemen, dat men zich in Moskou over
het algemeen al te druk maakt over een
schending van het internationale recht,
maar in dit geval wil men aan de over
tredingen een eind ïnaken, om de regee-"
ring van Valencia behulpzaam te zijn.
In Moskou vreest men nu, dat Italië de
te nemen maatregelen in de Middelland
sche Zee zoo ondoeltreffend mogelijk
zou willen maken, maar door zijn pro-
DE GROOTSTE.
Eerst naar de loodsen, waar water
vliegtuigen van allerlei type waren on
dergebracht. Dadelijk werd onze aan- j
dacht gevraagd voor de grootste bom
menwerper der Ned. Marine, een Fokker
T4, met twee motoren van elk 820 pk,
Het loslaten van de bommen gaat elec-
trisch, waardoor dit in een onderdeel
van een seconde kan gebeuren.
In ai-t vliegtuig kunnen twee bestuur
ders plaatsnemen; een waarnemer, die
vóór, in een glazen koepel zit en vart
daar uit een mitrailleur bedient; een man,|
die de bommen laat vallen en een vijfde
persoon, die voor de bediening van de
mitrailleurs achter in het toestel zorg
draagt. Zeer goed kan dit vliegtuig ge
bruikt worden voor het vervoer van ge
wonden. Zijn er geen bommen ingeladen,
dan kunnen er in totaal twintig perso
nen mee vervoerd worden.
Ja, die bommen. Verderop liggen er
een paar. Slechts met eenige schroom
durven wij nader te treden. Gelukkig
echter zijn deze ongevaarlijk. Maar die
echte projectielenwat hebben die al
niet een ongeluk in de weneld gebracht.
Gevuld met springstoffen of met doo-
dende of althans zeer schadelijke gassen
Iaat men ze vallen, onheil verspreidend,
waar ze neerkomen Onwillekeurig
schieten ons deze gedachten te binnen,
als wij daar zoo gewoontjes, in een
vreedzame omgeving, deze voorwerpen
zien liggen.
ANDERE VLIEGTUIGEN
We wandelen en kijken verder. De klei
nere vliegtuigen, jachtvliegtuigen en de
verkenners krijgen we rfu te zien. Man
schappen zijn bezig met het uitvoeren
van herstellingswerk.
Dat zijn allemaal vaklui, vertelt
onze begeleider: Wij zoeken onze men
schen zorgvuldig uit. Het technisch per
soneel bestaat hoofdzakelijk uit vrijwil
ligers, die reeds in de burger-maatschap
pij een technische opleiding hebben ge
had.
De jachtvliegtuigen zien er zeer ver
vaarlijk uit. Voor de plaats van de piloot
zijn mitrailleurs opgesteld, die tusschem
de bladen van de propeller door schieten.;
EEN ROOKGORDIJN
Onder de romp kan een torpedo wor
den opgehangen en een apparaat, waar
mee een rookgordijn kan worden gevormd
In dit apparaat bevindt zich, onder 150
atin. druk, chloorsifon-stof, een praepa-
raat van geheime samenstelling, dat on
der een druk van vijf atm. naar buiten
wordt gespoten en door condensatie in
de lucht een rookgordijn vormt. Deze
apparaten worden in ons land echter
weinig gebruikt, daar door ons klimaat,
met zijn wind en regen, een rookgor
dijn slecht blijft hangen.
DE OPLEIDING
Thans komen we aan de lesvliegtui-
gen. Verscheidene bevinden er zich in de
lucht voortdurend hooren we de mo
toren boven ons ronken maar er staai^
er ook nog in de hangars.
Er zijn, zoo vernemen we, op het
oogenblik 27 leerlingen. Deze hebben hun,
eerste opleiding op de Kooij genoten ei»
worden nu verder bekwaamd in het vlie
gen met watervliegtuigen. Deze jonge
mannen zijn hier allen bestemd voor de
luchtmacht in Indië.
Ze kwijten zich serieus van hun taak.
Heel wat vlieguren worden er per dag
gemaakt. En ook 's nachts. Er wordt
op de Mok heel wat aan nachtvliegen'
een kunst op zichzelf gedaan.
DE WERKPLAATSEN
Alle reparaties aan de vliegtuigen wor
den op eigen werkplaatsen verricht. Ge
lukkig komen hier zelden ongelukken
voor, maar natuurlijk maakt een leer
ling wel eens „brokken". En voorts moe
ten de vliegtuigen na dertig vlieguren!
weer worden nagezien. Er is dus altijd
werk aan de winkel.
Wij kwamen in de werkplaats, waar
het linnen over de stalen geraamten ge-*»
spannen wordt. Door het te bedekken*
met een oplossing van cellulose in ace-
ton komt het linnen daarop strak te
zitten.
In de timmerwerkplaats, in de smede
rij, de autogeen-laschinrichting, de ko
perslagerij is het een oorverdoovend
lawaai door het ratelen der machines en
door hamergeklop.
We zien verschillende soorten propel
lers staani
Dit is geen aluminium, zooals u
misschien zoudt denken, merkt onze be
geleider op, terwijl hij naar een bepaalde
propeller wijst. Die is gemaakt van
grenenhout. Het klinkt wat ongeloofwaar
dig, maar toch is het zoo. Dat grenen-
MITSOEMASA YONAI
Vice-Admiraal en Minister van
Marine van Japan.
test hoopt men nu Italië ter conferen
tie in een zoo ongunstig mogelijke posi
tie te brengen. Kennelijk willen de Rus
sen een overeenkomst op de conferentie
van Nyon onmogelijk maken, daar zij
meenen, dat de onafhankelijke actie, waad
mede Engeland in dat geval dreigt, veel
doelmatiger zal zijn en de zeerooverij op
grondige wijze de kop zal indrukken
ENGELAND ZET DOOR
Toch mag men verwachten, dat er een
overeenkomst tot stand komt, welke wer
kelijk doeltreffend zal zijn. Want Enge
land maakt er geen geheim van, dat het
ditmaal voet bij stuk zal houden en dat
het een meerderheid van stemmen vol
doende zal achten, om zijn -voorstellen:
uit te voeren. Op -de stemmen van Egyp-
te' Iurkii€, Boelgarije, Roemenië, Zuid-
Slavië, Griekenland en natuurlijk Frank
rijk kan men vast rekenen. Zelfs 'indien
^Italië en Duitschland ter conferentie ver-;
'séhijnen, beschikt Londen dus nog over
een meerderTieid. Londen Is danoök vol
komen in staat, ditmaaf een diplomatieke;
overwinning in het conflict over "'Spanje
te behalen.
HITLER VERLANGT KOLONIËN
De Duitsche leiders moeten over het
antwoord op de Engelsche uitnoodiging
hout is bekleed met een soort van ge-
praepareerd jute, in aluminiumkleur ge
verfd, waardoor de schroef oersterk is
geworden en het uiterlijk van aluminium
kreeg.
Een Duitsch patent, dat in ons" land
volkomen onbekend is.
In ons land moeten de propellers nog
uit het veel moeilijker te verkrijgen en
veel zwaardere esschenhout vervaardigd!
worden.
We verlaten de werkplaatsen, kijken
even bij de kapper waar juist een.
klant onder het mes is en loopen dajy
door naar de keuken, waar de koks het
middagmaal bereiden. In oude scheeps--
stoomketels wordt het eten gaar ge
stoomd.
DE VERBLIJVEN.
Dan nemen we nog een kijkje in de
verblijven. Alles is hier even zindelijk
en wél onderhouden. Daar zorgen de
miliciens voor en ze doen het keurig. Er
valt niets op aan te merken. De cantinei
ziet er gezellig uit; er staan twee biljarts,
in het midden. In de vrije tijd behoeft
niemand zich hier te vervelen.
Zoo zijn we aan het eind van onze
rondwandeling gekomen. We loopen nog,
even langs de vliegtuigen, die in het
water liggen. Daar wordt juist een zak
onder een toestel bevestigd voor de schiet
oefeningen. Door een touw van 200 M.
is de zak met de machine verbonden,,
zoodat de kans gering is, dat het vliegt
tuig bij het schieten geraakt wordt.
Daar vertrekt er weer een; het toe
stel draait met zijn neus in de wind en
is weldra los van het water.
Een ander komt weer binnen
Zoo gaat het voort, de gansche dag.
We nemen afscheid van onze vriende
lijke gastheer. Stappen weer op de fiets.
Een watervliegtuig ronkt boven ons.
Een tweede volgt. En nog meer
Dat is De Mok. Is het te verwonde
ren, dat wel negenduizend personen zien
tot dit vliegkamp met zijn groote be
drijvigheid aangetrokken gevoelden
tot deelname aan de conferentie zelf be
slissen. Daar wordt het negende congres,
van de N.S.D.A.P. gehouden, de (Partij-
dag van de Arbeid genaamd. De procla-.
matie van Hitler, die door de gouwleider
Wagner werd voorgelezen, 'bevatte wéi
nig sensationeels. Het belangrijkste was
dat Hitier weer eens koloniën eischte,
daar hij deze noodig acht voor de Duit
sche voedselvoorziening. Verder werd er
nog op gewezen, dat Duitschland geen
echte werkloozen meer heeft.
MUSSOLINI NAAR DUITSCHLAND
Naar alle waarschijnlijkheid zal de Par
tijdag ook verder geen verrassingen bren
gen. Een veel grootere sensatie staat voor
de deur. het bezoek van Mussolini. Aan'
het eind van de maand zal de Duce naar
Berlijn komen en men treft reeds alle
voorbereidingen voor een ontvangst, die,
schitterender zal zijn dan ooit een vorst
in de Duitsche hoofdstad ten deel viel.*
De Duitsche bladen wijden reeds vele
kolommen aan deze ge"beurtenis en bren-.
gen roerende levensbeschrijvingen van de
Ttaliaansche heerscher, waarbij zij overi-.
gens vergeten te melden, dat Mussolini
een der mannen was, die er aan meewerk
ten, dat Italië ondanks het verdrag met
Duitschland in de wereldoorlog de zijde
der geallieerden koos. Men moet er de
artikelen van de journalist Mussolini uit
die tijd maar eens op na lezen.
Ook in het buitenland schenkt men dit
bezoek veel aandacht. Maar al te ongb-
rust maakt men er zich toch niet over.i
Men kent zoo langzamerhand de me
thoden van de beide dictators wel en.
ook na hun ontmoeting zal er in hun
houding ten aanzien van de verschillende
politieke vraagstukken wel geen veran
dering komen.
GEEN OVERWICHT VAN JAPAN
In het Verre Oosten valt de taaiheid
op, waarmee de Chineezen Sjanghai te
gen de Japanners verdedigen.. Geen der
partijen heeft in dit gebied een succes»
van beteekenis kunnen melden. En voon
de Japanners beteekent dit eigenlijk niets
minder dan een moreele nederlaag. Ove
rigens bijten de Chineezen nu ook aan
het front van Noord-China wat beter
van zich af. Alles wijst er dan-ook op,
dat het conflict officieel wordt er
geen oorlog gevoerd dit keer niet
zoo spo<edig in een voor Japan gunstige,
zin zal worden opgelost.
