TEXELSCHE COURANT
DERDE BLAD.
texelsche Berichten
TEXELSQHE MOLENS.
ZUIOERZEELAND.
Zaterdag 9 October 1937
iiijji
llllllllllllllllll HOE LAAT Illlllllllllllllll
fen worden.
||||||!IIIIIIIIIIIIIIIIillllll!ll!lllll!lllllllllllllll!lllll!lllllllllllllllllllllllltlllllll||||||
llllllllllll Mededeelingen llllllllllll
liliiilliill van Texels Bioscoop-Theater llllllllllll
LUNAPARK.
Met: EDDIE CANTOR.
Eddie Pink, een kleine, verlegen kleer
maker, met een diepe vereering voor
Joyce Lennox, een bekende zangeres, wil
een „persoonlijkheid" worden en bestelt
een boek: „Man of muis, wat zijt gij!"
Tusschen het broek-persen door beoefent
hij de kunst om een overheerschende per
soonlijkheid te worden. Mevrouw Carson,
de moeder van Eddie's vriend, Butch,
verzoekt haar zoon het beheer op zich te
nemen van „Droomland", een lunapark,
dat zij bezit. Iedere manager, die zij tot
nu toe gehad heeft, is het leven onmoge
lijk gemaakt, door een troep bandieten,
die er op uit is overal vervalschte auto
maten te plaatsen. Aangezien Butch echter
beloofd heeft, met een vriend een reis:
om de wereld te maken, komt Eddie in
zijn plaats. Onmiddellijk verschijnt de
oplichtersbende bij Eddie om hem te
dwingen de automaten in „Droomland"
te plaatsen. Maar Eddie overbluft tie
gangsters volkomen, zij het dan ook mfet
behulp van een „magnetische vinger", 'n,
„magnetische houding" en een „super-
magnetisch oog", alles geleerd in het
„man-en-muis"-boek.
Mevrouw Carson en Claribel Higgs,
een meisje .dat als Eddie's secretaresse,
veel werk verzet, huren een lijfwacht
voor de energieke manager, een Griek,,
genaamd Parkeerjekarkas, die nooit te
vinden is wanneer men hem noodig
heeft. Vance, de leider van de oplich-
ters-bencle, ontdekt, dat Eddie 'n zwak
voor Joyce Lennox heeft en ensceneert;
een moord, waarbij Joyce als moorde
nares fungeert. Eddie tracht zijn aan
gebedene te redden, doch dit gelukt hem'
alleen maar door een contract te teekenen
voor de plaatsing van een aantal auto
maten in Droomland. Later bemerkt onze
held echter, dat de vermoorde nog leeft;
en dat hij zich ten huize van Joyce op
houdt. Op zeer origineele wijze weet
Eddie dan de bende te ontmaskeren, zij
het dan na sensationeele achtervolgingen
en wonderbaarlijke avonturen.
HERWONNEN LEVENSKRACHT.
De opbrengst van de collecte ten bate
van het R.K. Sanatorium voor T.b.c.-lij-
ders Herwonnen Levenskracht bedroeg
ditmaal f62.19 (vorig jaar f91.07).
Te Den Burg was de opbrengst f41.89
Te Oudeschild t 8.22
Te Den Hoorn f 6.20
Te De Cocksdorp f 5.88
Aan de dames, die zich met de verkooj
der speldjes hebben willen belasten, wordt
uit naam van het comité vriendelijk dank
gebracht.
ii.
In ons vorig nummer vertelden wij een
en ander uit de geschiedenis van de mo
lens op ons eiland en van de eenige ko
renmolen, die er nog overgebleven is.
Het is betrekkelijk nog maar kort gele
den, dat er op Texel meer molens ston
den. Slechts enkele jaren terug vielen
er nog twee in handen van de slooper.,
Daarover is nog veel te vertellen.
WAT DE MOLENMAKER KLAAS
KUIPER ER NOG VAN WEET.
De reeds bejaarde molenmaker Klaas
Kuiper, aan den Hoorn, Texels eenige
en zeker oudste molenmaker, leek ons
de aangewezen man om ons wat mee te
deelen over het wel en wee der molens!
op ons eiland. Wij er dus heen en ja,
dadelijk al bleek dat we aan het goede
adres waren. De molens liggen Klaas
Kuiper nog zeer na aan het hart en het
kostte ons geen moeite hem daarover aan
de praat te krijgien. Kuiper is geen Texe
laar van geboorte; hij komt uit de Zaan-,
streek, maar is toch sedert 1896 molen
maker op ons eiland.
Hoeveel molens heeft u gekend, hier
op Texel? vroegen wij, weetgierig als
altijd.
Laat eris kijken. De watermolen in
de Prins Hendrikpolder, waar nu nog al-\
leen de romp van over is, en die, in het
Hoornder-Nieuwland, de molen van het
Noorden, en de korenmolens de Vrede,
tusschen De Waal en Den Burg, De Drie
Gebroeders, aan de Molenstraat in Den
Burg en de molen bij De Cocksdorp, de
Oudeschilder molen en de molen van de
ouwe Jaap Siemensz. Verberne. De mo
len van Jaap Siemensz. stond aan het Sui
kerwegje, maar die was al heelemaal ver-
Met toestemming van de schrij
ver, onze Burgemeester, ontlee-
nen we het volgende aan zijn
boek „Zuiderzeeland", dat Prof.
Mr. D. van Blom iu ons num
mer van Zaterdag 1.1. bespraken
aanbeval als een „kostelijk volks
boek over ons groote nationale
werk".
We herinneren ons nog een hittige zo
merdag uit 1932, toen een Zwitsersch
journalist met Amerikaansche praktijken
de Wieringermeer in ons gezelschap
„deed". Ondanks een tropische warmtd
hadden wij ons al bevonden op den
toren van Medemblik's Groote kerk en er
levensgevaarlijke fotografieën gemaakt, we
hadden gezweefd boven bruggen in aan
bouw, we wisten humeurige vrouwen in
Zeeuwsche dracht te froisseeren door ze
op't onverwachtst te kieken, de fotograaf
journalist had al ruzie gehad met zijn
vrouw over een geel-filter en met zijn
begeleiders over alles. Deze gast kreegi
namelijk een gids mee voor landbouwkun*
dige biezonderheden en schrijver dezes
voor het corrigeeren van algemeenc on
waarheden in grooter verband.
EERSTGEBORENEN.
Men moet erkennen, dat deze journalist
zijn werk grondig deed. Zoo vroeg hij
ons onder andere hem te brengen bij de
eerste baby. Wij verzwegen eenparig, dat
Kornwerdfna inmiddels bijna huwbaar
was, terwijl wij hem trachtten duidelijk
te maken, dat er verschillende soorten.
„eerstgeboren Wieringermeerdcrs" zijn,
b.v.
de jonge dochter, die zich reeds als
baby, en dan als eerste van dit genus in:
den polder vestigde,
de jongeman, die het gelukkig gevolg
was van de eerste in de Meer plaats
gehad hebbende geboorte;
het ineiske, geboren uit het eerste men-
schenpaar, dat besloot in de Wieringer
meer hun trouwplannen te verwezenlijken,
enz.
Wij brachten de man tot wanhoop, door
hem onder het oog te brengen, dat er:
welbeschouwd nog heelemaal geen Wie-
ringermeerders geboren zijn dogma
tisch burgerlij ke-stanklrechtelijk be
zien dan omdat de Wieringermeer nog
geen zelfstandige gemeente is en de
nieuwe wereldburgers dus öf als Medcm-
blikkers öf als Wieringers het levenslicht,
aanschouwden.
De Minister van Waterstaat heeft met
de autoriteit, waarover hij „qualitate qua"
beschikt, deze strijdvraag beslist door in
zijn rede, gehouden op 21 Aug. 1935, bij;
de viering van het eerste bestaanslustrum
van de Meer, te zeggen:
„Ik wil hier niet onvermeld laten een ge
beurtenis, die op zichzelf niet ongewoon
is en wel, dat op 7 Februari 1932 were!
geboren Martinus Sluyter in een woon
schuit, liggende in hef kanaal bij Sloot-
dorp, de eerstgeborene op Wieringer-
meer-bodem.
Moge hij nimmer behoefte gevoelen,
zijn eerstgeboorterecht te verkoopen voor
een schotel linzen".
Deze Martinus Sluyter bezochten wij
met de journalist, die kennelijk teleurge
steld was, een flinke jongen te treffen,
waar hij gedacht had, een eeuwige baby
vallen en ik heb hem nooit zien draaier*
Met elkaar zijn dit dus acht molens.
Ja, vertelt Kuiper, vender, in Den Hoorn
moet ook nog een molen gestaan hebben,
vlak bij de pfaats, waar nu de kaasfabriek'
de Onderneming staat. De Hoornders
spreken nog van het Molenerf.
Kuiper heeft deze molen, zooals we
schreven, echter niet meer gekend. W'el
herinnerf hij zich nog, dat er op het mo
lenerf molensteenen lagen. Lange tijd ge
tuigden deze nog van de vergane glorie
van de trotsche Hoornder molen.
Een gezellig prater is Kuiper en vooral
waar het de molens betreft, weet hij op
een genoeglijke manier aan een stuk door
te vertellen. Hij weet nog zeer goed, dat
ongeveer 18 jaar geleden de Oudesclnlder
molen door een storm zeer ernstig be
schadigd werd. Een wiek brak er af en'de,
omloop kwam gedeeltelijk naar beneden.
Dat was me een groote ruïne.
Kuiper heeft deze inolen in 1902 zelt
uit de Zaan gehaald en hier weer op
gebouwd. De molen had aan de Zaan
al heet wat jaren gednaaïd en heette daaf
„Traanroer". Vreemde naam. Het plan
bestond, om de molen, in Oudeschild op
gebouwd, de naam Nijverheid te geven.
Het bord met deze naam is er echter
nooit op aangebracht. Na de genoemdo
storm heeft Kuiper de molen weer ge
heel hersteld.
Allerlei aardige herinneringen haalt'
Kuiper dan op, speciaal van de vroegere
molens in de Zaanstreek, die hij alle nog
bij hun naam weet te noemen. In zijn
hart blijkt hij nog een echte Zaankanter
te zijn, voor wie het wel zeer spijtig is,
dat thans de meeste molens verdwenen;
zijn. Vijf duizend hebben er wel gestaan.,
vertelt hij. Er staan nóg molens aan de;
Zaan. Ja zeker, maar van de roemruchte
vijfduizend zijn er toch nog maar enkele'
overgebleven. De machines hebben de
windkracht verdrongen. De molen heeft
geen reden van bestaan meer.
Maar ook over zijn werk op Texel weet
Kuiper te vertellen, zooals b.v. op die
koude winterdag, toen hij met zijn zoon
een molenwiek van Den Hoorn naar De,
Cocksdorp bracht voor de molen, die daag
toen nog stond. Een afstand van twintig
kilometer, die te voet moest worden afge
legd. Het sneeuwde. Langzaam vorderden
zij, maar ze kwamen dan toch aan De'
Cocksdorp, zij het dan half bevroren.
Neen, dat was zeker geen pretje; Kuiper
rilt nog, als hij denkt aan die zware tocht:
door de sneeuw. (Wordt vervolgd.) H.
te vinden.
Het was onder dergelijke vermoeiende
conversatie, dat wij ons door de Wierin
germeer spoedden, toen de krantenschrij
ver de beide toen nog niet verwijderde,
wrakken bij de Houkes in het oog kreeg.
Met een schok stonden we stil, we stap
ten uit met fototoestel en geel-filter en,
juist wilden mijn metglezel en ik ons
in afwachting van de te nemen kiek
in het gras neervlijen, toen de vrouw,
van den journalist op haar typische en
door ons langzamerhand gevreesde wijze
energiek in de handen klapte en riep:
„Que c'est ravissant! II ne nous manque
que des enfants et un cheval."
I loc je d'r op komt!
Mijn metgezel was niet zoo goed ot
hij ving een bruine, vrij slanke merrie en
ik begaf niij op het voormalige eiland:
Wieringen om enkele kinderen tot figura
tie te bewegen. Het treurige effect
mijner verschijning op het vasteland was,
dat alle moeders op Wieringen haar ge
zamenlijke kinderen naar binnen sleurden.
Tot twee vergeten knaapjes, verlokt door
enkele reepen chocolade, waarschijnlijk
geheel tegen de instructies van „thuis" in,
met den vreemden meneer meegingen.
Uiteraard verdroegen zich toen de jon
getjes en het paard niet, scheurde er een
broekje aan het prikkeldraad open
genoeg, het was slechts mijn bedoeling
fe betoogen en voor zoover mogdlijk te
bewijzen, dat de thans opgeruimde wrak
ken nog hun poëtische taak in deze zake
lijke wereld en (in een vooralsnog wat
kale landstreek prima vervulden.
„Wat 's dat verrukkelijk. Er ont
breken ons alleen nog maar kinderen en
een paard".
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiin||||||
ll||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiliiiiiliiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin:ii||||||
STOOMBOOTDIENST
TEXEL-DEN HELDER v.v
Op werkdagen
Van Texel: 5.50; 7.50; 11.20; 2.35; 5.35
Van Den Helder: 6.50; 10.-; 12.20; 4.20;
6.55.
Op Zon- en Feestdagen:
Van Texel: 7.30; 11.20; 5.20.
Van Den Helder: 9,00; 12.20; 6.30.
LUCHTLIJN TEXEL-AMSTERDAM.
Alle werkdagen behalve Zaterdags:
Van Texel: 9.40 en 16.50.
Van Amsterdam: 8.50 en 16.00.
Zaterdags
Van Texel: 9.40 en 15.50.
Van Amsterdam: 8.50 en 15.00.
Zondags geen dienst.
MIDDENSTANDERS.
Een abonnement bij
N.V. PROVINCIAAL BELANG.
Handelsinformatie- en Incas-
sobureau voor de Midden-
O stand, opgericht 1864, biedt
in deze tijd groote voordee-
len.
Een volledig prospectus,
waaruit zulks duidelijk blijkt
met een ex. van de 14-daag-
sche zeer verzorgde courant
wordt op schriftelijke aan-
vrage p.o. verstrekt.
N.V. PROVINCIAAL BELANG,
Amstelstr. 14, Tel. 32000 (6 lijnen)
AMSTERDAM C. Q
Voor Middenst. Fed. en Bonden
kan een speciale overeenk. getrof-
