n
De Nieuwe Texelsche Courant
c%eèrog.
Nu. 5235 51ste Jaargang Woensdag 2 Maart 1938
EERSTE BLAD.
fexelsche Berichten
Uit ds Geschiedenis
van Eieriand.
l)w advertentie in dit blad wordt
op Texel huis aan huis gelezen.
TEXELSCHE COURANT
is sinds 1 Juli 1930
bi dit blad opgenomen.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m
(nam. ongeveer uur later.)
4 5 6 7 8 9 10 Maart
0,20 10.56 11.23 12, - 0.22 1,08 2,04
LICHT OP
RljWIELEN en RIITUIGEN 6 10
UITG.N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langcveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.lossenrs. 4 ct
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
Illllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii'iiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiillllll
lillllllllll VAN OVER DE GRENS. Illlllllllll
iiijiiiiiiiiiiiiiiiiiilium
DE REDE VAN SCHUSCHNIGG.
Nog wel nimmer zal een rede van een
Oostenrijksche bondskanselier met zoo
veel aandacht aangehoord en gelezen zijn
als die van Schuschnigg. Na de rede
van Hitler, die, wat de passages over?
Oostenrijk betreft, tamelijk kort was,
wilde een ieder weten, wat de Oosten
rijksche regeeringschef over de bespre
kingen te Berchtesgaden en de toekom
stige vorm der Duitsch-Oostenrijksche be
trekkingen te zeggen had. En gezegd kan
worden, dat Schuschnigg's rede allen, die
teleurgesteld waren over Hitler's woor
den, schadeloos heeft gesteld. Telkens
weer legde Schuschnigg er de nadruk op„
dat Oostenrijk bij alle vanzelfsprekende
verbondenheid met Duitschland een on
afhankelijke souvereine staat is, welke zich
van zijn speciale Duitsche taak bewust
blijft.
Het meest in het oog springende punt
van Schuschnigg's rede was verder wet
de verklaring, dat Oostenrijk tot aan de
uiterste grens van zijn tegemoetkoming
aan Duitschlands verlangens gegaan is en.
dat het echter nimmer verder zal gaan.
In het buitenland heeft men de indruk
gekregen, dat Schuschnigg krachtig be
sloten is tot het eind van zijn krachten,
te strijden voor de onafhankelijkheid en
en vrijheid van zijn land.
ENGELAND'S NIEUWE POLITIEK.
Chamberlain is ook na de debatten
in het Lager- en Hoogerhuis meester va a
het politieke terrein gebleven. Hij heeft
in beide huizen een flinke meerderheid
achter zich gevonden, hoewel zijn over
winning misschien wel ietwat geflat
teerd moet worden geacht. Onder de
conservatieven waren er ongetwijfeld ve
len, die slechts ten deele zijn standpunt
onderschrijven, maar desondanks op hun
partijleider hebben gestemd. Gezien de
tegenstand tegen Chamberlain's politielj
die ongetwijfeld in Engeland bestaat, zaï
het thans voor de minister-president noo-
dig zijn, zoo spoedig mogelijk successen
langs de door hem aangegeven wegen te
bereiken, want behaalt hij deze niet, dan
is alle kans groot, dat hij bij de eerstvol
gende verkiezingen, die reeds thans van
verschillende zijden geëischt worden, geen
«eerderheid in het volk meer achter zich
zal vinden. Vandaar ook, dat hij de on
derhandelingen met Italië zooveel (hoge
lijk bespoedigt. Het gevolg daarvan zaï
wellicht een nieuw „gentlemen's agree
ment" zijn.
Sterk hebben de uitlatingen van Cham
berlain in het Lagerhuis over de Volken
bond de aandacht getrokken. De Engel-
sche premier verklaarde openlijk, dat de
Volkenbond niet in staat is iemand col
lectieve veiligheid te verzekeren en 'dat
men Engeland en de kleine zwakke lan
den niet in de waan mag laten, dat zij
door het Geneefsche instituut tegen aan
vallen worden beschermd. Waarom deze
verklaring intusschen als zoo sensationeel
wordt beschouwd, is niet geheel duide
lijk. Wat hij vertelde wisten wij immers
reeds; landen als Abessinië en China heb
ben het op hardhandige wijze moeten on
dervinden. Overigens kan men het er met
Chamberlain over eens zijn, dat het beten
is. gevaarlijke illusies uit de wereld te
helpen.
De ergste bedrieger is degeen, die
zich zelf bedriegt. Voor misslagen en
tekortkomingen heeft zoo iemand al
tijd een verontschuldiging. Niet zoo
zeer voor anderen, maar allereerst
voor zijn eigen geweten. Het is zoo
erg niet, wat hij doet, wantEn
dan komen al de zelfbedachte uit
vluchten. Het is misschien nog niet
eens zoo erg, dat zoo iemand zijn
fouten bedrijft, als wel, dat hij ze wil
goedpraten als normale daden. Zoo'n
bedrieger bedriegt niet alleen anderen
maar allereerst zichzelf en 'dat is de
ergste moeilijkheid om weer tot het
goede gemiddelde te komen. Een die
vegwischt het onderscheid tusschen
goed en kwaad en zichzelf kwaad als
goed wil aanpraten, zoo iemand is een
gevaar voor zichzelf, voor anderen,
voor heel de samenleving. Tracht uw
geweten nooit in slaap te wiegen en
laat het onderscheid nooit vervagen
in u tusschen goed en kwaad.
Bedrieg u zelf niet.
FRANSCHE MOEILIJKHEDEN.
De Engelsche gebeurtenissen moeten
uit de aard van de zaak wel van groote
invloed op Frankrijk zijn. De Fransche
buitenlandsche politiek is steeds met de
Engelsche gelijk gericht geweest, ook al
moest daarbij door de regeering dikwijls
binnenlandsche tegenstand overwonnen
worden. De vraag is echter, of de Fran
sche regeering dit ook thans nog zal kun
nen. Het volksfront, waarop zij steunt,
staat op het standpunt van de collectieve)
veiligheid, dat zoo juist door Chamberi-
lain is afgezworen, en zeker moet men
van de politiek van „toenadering tot de;
dictatorschappen" niets hebben. De
Fransche minister van buitenlandsche za
ken, Delbos, die bovendien ook persoon
lijk de overtuigingen van Eden deelde,
komt danoók wëï in een zeer moeilijke po
sitie te verkeeren en hij heeft zich reeds
in de Fransche ministerraad bereid ver
klaard, zijn portefeuille neer te leggen.
Tsen alle aanwezigen hem echter ver
zekerden, het grootste vertrouwen in hem
te stellen, is hij aangebleven. Frankrijk's
eerste antwoord op Hitler's rede en de
nieuwe gang van zaken in Engeland is
intusschen het ter beschikking stellen van
nieuwe groote buitengewone credieten
voor de weermacht geweest. Maar dit
antwoord heeft toch een voorloopig ka
rakter. Binnenkort zal men noodgedwon
gen aioeten beslissen, of men de nieuwe
politiek van Chamberlain wil volgen, dan
wel Zich op het oude standpunt wil blij
ven stellen.
STALIN'S SLACHTOFFERS.
De kwestie van de Russische zaakgelas
tigde in Boekarest, Boedenko, is aanlei
ding geweest, dat men van verschillende
zijden getracht heeft zich een volledig)
beeld van het ingrijpen van de GPOe in
de Russische diplomatie te volgen. Daar
bij is men tot de conclusie gekomen, dat
bijna 100 persoonlijkheden, ambassadeurs,
gezanten, leden van diplomatieke verte
genwoordigingen, militaire attaché's, han
delsgedelegeerden, enz. in de loop dei?
laatste 14 jaren, meestal echter binnen
de laatste 3 jaren, op een of andere wijze
„onschadelijk" zijn gemaakt. Een merk
waardig groot aantal 18 wordt als
„verdwenen" gemeld, en zal waarschijn
lijk evenals de ter dood veroordeelden,
wel niet meer in leven zijn of verblijf
houden in een ot andere uithoek van Si
berië. Van 22 leden van de diplomatieke)
dienst staat voorloopig slechts vast, dat
zij hun ontslag kregen en gearresteerd
zijn.
Een en ander heeft tengevolge gehad,
dat niet minder dan 11 leden van de Rus
sische diplomatie weigerden naar Moskou
terug te keeren en eenvoudig in het bui
tenland bleven.
Opvallend is nog, dat thans ook maar
schalk Jegoroff, die nog kort geleden
als opvolger van Toesjatsjewski werd
benoemd, gearresteerd is. Men schijnt)
zich slechts kort in de gunst van
de Russische dictator Stalin te kunnen
verheugen.
Vulpenhouders en vulpotlooden
hebben we in groote sorteering
voorhanden, ook in de prijs, welke
U wilt besteden.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT.
GYMNASTIEKVEREENIGING TEXEL.
Ook de uitvoering der adspiran-
tenafdeelingen een groot succes.
Evenals voor de uitvoering van de
hoofdafdeelingen der Gymnastiekvereeni-
ging Texel, bestond ook voor de uit
voering van de adspiranten-afdeelingen,
welke Zondagmiddag met medewerking
der hoofdafdeelingen in Pen's Zaal werd
gegeven, veel belangstelling.
Om kwart voor drie werd de middag
geopend met een opmarsch der deel
nemende adspiranten, die, na zich op het
tooneel voor het vaandel geschaard te
hebben, een vroolijk welkomstlied tenge-
hoore brachten.
De heer J. Kiljan heette daarop de
aanwezigen hartelijk welkom, speciaal de
dames en heeren, die de muzikale medewer
king verleenden.
Het programma, dat zeer uitgebreid
was, was evenals op de uitvoering der,
hoofdafdeelingen, zeer gevarieerd; vrije
oefeningen, evenwichtslat, brug, paarden
ringen. Tusschen deze oefeningen gaven
eenige dames en heeren van de hoofdaf
deelingen nog enkele demonstraties.
Het was een middag, die zeer geslaagd
mocht heeten. De leiders mej. M. Koorn
en de heer C. Mets, moeten wel veel
geduld hebben gehad, om liet zoover met
nun discipelen te kunnen brengen. Daar-'
toe stellen ook de kennis en de vaardig
heid, hun eigen, hen is staat. Een
woord van hulde!
WAARDEERING.
Aan het slot bood Adriaan Sinidt na
mens de jongens aan de heer C. Mets als
dank voor zijn vele werk een schemer
lamp aan. Namens de meisjes boden Adri
van den Ban en Bartje Boon mej. M.
Koorn een boek en bloemen aan; Adrr
van den Ban zei hierbij op keurige wijze
een versje op.
De heer C. Mets en mej. M. Koorn
dankten voor deze bewijzen van erkente
lijkheid en hoopten ook weer het ko
mende jaar prettig met de kinderen te
kunnen samenwerken.
WAT DE ZOMER BRENGT.
Ook de heer J. Kiljan dankte de lei
ders voor hun werk. Spr. deelde mede,
dat deze zomer te Den Burg waarschijn
lijk een wedstrijd zal worden gehouden,
waaraan 600 gymnasten uit N.-Holland
deelnemen. We hopen dan een goed fi
guur te slaan aldus de heer Kiljan.
En hiermede was ook deze zoo ge
slaagde uitvoering ten einde.
De heer A. Dros Dz. sprak voor
de Vereeniging van Oud-leerlin
gen der L.L.S.
De onlangs gehouden jiraat-avond van
de Vereen, van Oud-leerlingen der Lagere
Landbouwschool was slecnt bezocht. Dit
was zeer jammer. De lezing, die de heer
A. Dros Dz. hield over de geschiedenis
en de ontwikkeling van de polder Eier
iand, was zeker groote belangstelling
waard. Het is toch betreurenswaardig,
dat, als het bestuur der Vereen, xlles in
het werk stelt om een goede spreker te
krijgen, die zich dan uitslooft om de
jongelui iets leerrijks te vertellen, moet
blijken, dat de leden „het-wel-gelooven".
Dit kan toch wel anders^ het moet ook
anders. Er zijn leden genoeg. Laten zij
dan het bestuur en de spreker een vol
gende maal niet weer teleurstellen.
Alvorens de heer Dros zijn lezing aan
ving, vertelde de heer Van den Ban ietSj
over de vorming van gronden in het al
gemeen. Spr. vertelde, hoe in de verschil
lende tijden de gronden van ons land
werden gevormd. De diluviale grond
welke op Texel bij de Hoogeberg en
Den Hoorn nog aan de oppervlakte komt
werd in de ijstijd gevormd. Toen
moeten de gletschers in ons land zijn ge
smolten, en de geweldige steen-, grint-,
zand- en leemmassa's daar hebben neer
gelegd. Later voerden de rivieren grint,
zand en klei aan, die langs de rivierbed
dingen werden afgezet en boven de dilu
viale gronden kwamen te liggen. Spr. gat
in verband hiermede nog eenige biezon-
derheden.
Hierna verkreeg de heer Dros het
woord, die begon met een stukje voor te
lezen uit het aardrijkskundeboekje
van de heer P. Deuzeman, aan het einde
van de vorige eeuw onderwijzer te De
Cocksdorp, die een zeer uitgebreide studie
van Texel heeft gemaakt. In dit werkje
verdedigde de heer Deuzeifian de stelling
dat Texel in de oudheid een gedeelte
van het vasteland moet zijn geweest.
Reeds iu de achtste eeuw echter werd
liet van het vasteland losgescheurd.
Uit de „Vaderlandsche Letteroefenin
gen", uitgegeven in 1837, las de heer.
Dros een artikel voor van een onbekende
schrijver over de voorgeschiedenis van de
inpoldering en over de inpoldering van
Texel. Het was een zeer lachwekkend
verhaal door de amusante en geestige be
schrijving, welke daarin van Texel en
zijn bewoners werd gegeven. Uit dit
stuk bleek, dat in 1835 een ontwerp tot
inpoldering werd vervaardigd. Er werd
een maatschappij gesticht, aanvankelijk
met vier aandeelhouders, die met een ka
pitaal van driehonderd en vijftig duizend
gulden bestemd om de onkosten van
de eerste vijftien jaar te bestrijden,
de inpoldering ter hand namen. In de kor
te tijd van twintig weken er werd met
vijftienhonderd arbeiders gewerkt was
de inpoldering een feit geworden. Trou
wens: haast scheen de maatschappij1
bij alles 'te hebben. Ook het dorp De
Cocksdorp, genoemd naar de oudste der
vier aandeelhouders, De Cock genaamd,
dat eveneens in ongelooflijk korte tijd
üit de grond verrees, droeg onmiskenbaar
het stempel van deze ongemotiveerde
haast.
De maatschappij zat vol met de meest
fantastische plannen, die echter alle vrij
wel mislukten. Zoo werd een poging ge
daan om een waterleiding aan te leggen.
De buizen zijn thans nog te vinden. Ook
werd een poging gedaan tot het aanleg
gen van een rioleering.
Ook met de verbouw van producten op
de gewone grond was men niet gelukkig.
Bij het zaaien schijnt men zonder eeni
ge kennis van zaken te werk te zijn ge
gaan, zoodat er geen oogst viel binnen
te halen. Het aanleggen van een boom
gaard bleek eveneens een mislukking, als
mede de poging tot oprichting van een
kalkbranderij. Alleen de schapenteelt
scheen beter te gaan altijd dan vol
gens de onbekende schrijver in de „Va
derlandsche letteroefeningen".
Het blijkt aldus vertelde de heer
Dros verder dat de eerste jaren schat
ten geld hebben gekost. Reeds na vier jaar
was het geld op. Tenslotte werd in 1840
besloten de polder te verkoopen, zooalsr
hij reilde en zeilde. Het aantal aandeel
houders was toen inmiddels reeds tot
vier en dertig gestegen.
De polder werd te Rotterdam te koop
aangeboden, doch er werd zoo weinig ge
boden, dat niet tot gunning kon woroep
overgegaan.
Toen besloot de maatschappij de ex
ploitatie te veranderen. De belangen wer
den verdeeld in 200 aandeelen. De polder
werd verdeeld in zes kavels, vier combi
naties van 33 aandeelen en twee van 34
aandeelen. Toen werd het land verloot
en de polder was particulier eigendom
geworden. Men heeft toen de exploitatie
op verschillende manieren voortgezet. Een
dijkcollege werd aangesteld. De heer L.
J. Kikkert, notaris te Texel, werd tot
dijkgraaf benoemd. De polder was toen.
nog niet gereglementeerd. Dit geschiedde
eerst in 1851. In 1846 was nog getracht
de buitengebieden te verkoopen, die daar
toe in vier perceelen werden verdeelde
Enkel de verkoop van het Noorden ging
niet door, daar men een bod van f22000
te laag achtte. In 1817 werd de polder
echter aan de Negenentwintig Gemeen
schappelijke Polders verkocht voor
f13000.—.
Met het vertoonen van tal van licht
beelden besloot de heer Dros ziijn lezing,
waarvoor hij een "hartelijk applaus' in ont
vangst mocht nemen.
Het was een avond, zooals wij bij de
Vereen, van Oud-leerlingen gewend zijn.
We kunnen het met een enkel woord
zeggen„af". H.
Op verzoek van de spreker wordt het
verslag pas heden geplaatst. Gaarne be
tuigen we op deze plaats namens
de heer A. Dros dank aan allen, die hem
met gegevens voor deze causerie ten dien
ste stonden. Red.