n De Nieuwe Texelsche Courant c%eèrog. Nu. 5235 51ste Jaargang Woensdag 2 Maart 1938 EERSTE BLAD. fexelsche Berichten Uit ds Geschiedenis van Eieriand. l)w advertentie in dit blad wordt op Texel huis aan huis gelezen. TEXELSCHE COURANT is sinds 1 Juli 1930 bi dit blad opgenomen. HOOGWATER ter reede van Texel v.m (nam. ongeveer uur later.) 4 5 6 7 8 9 10 Maart 0,20 10.56 11.23 12, - 0.22 1,08 2,04 LICHT OP RljWIELEN en RIITUIGEN 6 10 UITG.N.V. Boekhandel en Drukkerij v.h. Langcveld en De Rooij Den Burg. Tel. 11. Postrek. 652. ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal; buiten Den Burg tl.lossenrs. 4 ct ADVERTENTIES: 12 cent per regel minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor vier plaatsingen opgegeven, wordt drie maal berekend. Vraagt ons zeer voor- deelig tarief voor neringdoenden. TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge heel met kleine letter gezet.) Illllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii'iiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiillllll lillllllllll VAN OVER DE GRENS. Illlllllllll iiijiiiiiiiiiiiiiiiiiilium DE REDE VAN SCHUSCHNIGG. Nog wel nimmer zal een rede van een Oostenrijksche bondskanselier met zoo veel aandacht aangehoord en gelezen zijn als die van Schuschnigg. Na de rede van Hitler, die, wat de passages over? Oostenrijk betreft, tamelijk kort was, wilde een ieder weten, wat de Oosten rijksche regeeringschef over de bespre kingen te Berchtesgaden en de toekom stige vorm der Duitsch-Oostenrijksche be trekkingen te zeggen had. En gezegd kan worden, dat Schuschnigg's rede allen, die teleurgesteld waren over Hitler's woor den, schadeloos heeft gesteld. Telkens weer legde Schuschnigg er de nadruk op„ dat Oostenrijk bij alle vanzelfsprekende verbondenheid met Duitschland een on afhankelijke souvereine staat is, welke zich van zijn speciale Duitsche taak bewust blijft. Het meest in het oog springende punt van Schuschnigg's rede was verder wet de verklaring, dat Oostenrijk tot aan de uiterste grens van zijn tegemoetkoming aan Duitschlands verlangens gegaan is en. dat het echter nimmer verder zal gaan. In het buitenland heeft men de indruk gekregen, dat Schuschnigg krachtig be sloten is tot het eind van zijn krachten, te strijden voor de onafhankelijkheid en en vrijheid van zijn land. ENGELAND'S NIEUWE POLITIEK. Chamberlain is ook na de debatten in het Lager- en Hoogerhuis meester va a het politieke terrein gebleven. Hij heeft in beide huizen een flinke meerderheid achter zich gevonden, hoewel zijn over winning misschien wel ietwat geflat teerd moet worden geacht. Onder de conservatieven waren er ongetwijfeld ve len, die slechts ten deele zijn standpunt onderschrijven, maar desondanks op hun partijleider hebben gestemd. Gezien de tegenstand tegen Chamberlain's politielj die ongetwijfeld in Engeland bestaat, zaï het thans voor de minister-president noo- dig zijn, zoo spoedig mogelijk successen langs de door hem aangegeven wegen te bereiken, want behaalt hij deze niet, dan is alle kans groot, dat hij bij de eerstvol gende verkiezingen, die reeds thans van verschillende zijden geëischt worden, geen «eerderheid in het volk meer achter zich zal vinden. Vandaar ook, dat hij de on derhandelingen met Italië zooveel (hoge lijk bespoedigt. Het gevolg daarvan zaï wellicht een nieuw „gentlemen's agree ment" zijn. Sterk hebben de uitlatingen van Cham berlain in het Lagerhuis over de Volken bond de aandacht getrokken. De Engel- sche premier verklaarde openlijk, dat de Volkenbond niet in staat is iemand col lectieve veiligheid te verzekeren en 'dat men Engeland en de kleine zwakke lan den niet in de waan mag laten, dat zij door het Geneefsche instituut tegen aan vallen worden beschermd. Waarom deze verklaring intusschen als zoo sensationeel wordt beschouwd, is niet geheel duide lijk. Wat hij vertelde wisten wij immers reeds; landen als Abessinië en China heb ben het op hardhandige wijze moeten on dervinden. Overigens kan men het er met Chamberlain over eens zijn, dat het beten is. gevaarlijke illusies uit de wereld te helpen. De ergste bedrieger is degeen, die zich zelf bedriegt. Voor misslagen en tekortkomingen heeft zoo iemand al tijd een verontschuldiging. Niet zoo zeer voor anderen, maar allereerst voor zijn eigen geweten. Het is zoo erg niet, wat hij doet, wantEn dan komen al de zelfbedachte uit vluchten. Het is misschien nog niet eens zoo erg, dat zoo iemand zijn fouten bedrijft, als wel, dat hij ze wil goedpraten als normale daden. Zoo'n bedrieger bedriegt niet alleen anderen maar allereerst zichzelf en 'dat is de ergste moeilijkheid om weer tot het goede gemiddelde te komen. Een die vegwischt het onderscheid tusschen goed en kwaad en zichzelf kwaad als goed wil aanpraten, zoo iemand is een gevaar voor zichzelf, voor anderen, voor heel de samenleving. Tracht uw geweten nooit in slaap te wiegen en laat het onderscheid nooit vervagen in u tusschen goed en kwaad. Bedrieg u zelf niet. FRANSCHE MOEILIJKHEDEN. De Engelsche gebeurtenissen moeten uit de aard van de zaak wel van groote invloed op Frankrijk zijn. De Fransche buitenlandsche politiek is steeds met de Engelsche gelijk gericht geweest, ook al moest daarbij door de regeering dikwijls binnenlandsche tegenstand overwonnen worden. De vraag is echter, of de Fran sche regeering dit ook thans nog zal kun nen. Het volksfront, waarop zij steunt, staat op het standpunt van de collectieve) veiligheid, dat zoo juist door Chamberi- lain is afgezworen, en zeker moet men van de politiek van „toenadering tot de; dictatorschappen" niets hebben. De Fransche minister van buitenlandsche za ken, Delbos, die bovendien ook persoon lijk de overtuigingen van Eden deelde, komt danoók wëï in een zeer moeilijke po sitie te verkeeren en hij heeft zich reeds in de Fransche ministerraad bereid ver klaard, zijn portefeuille neer te leggen. Tsen alle aanwezigen hem echter ver zekerden, het grootste vertrouwen in hem te stellen, is hij aangebleven. Frankrijk's eerste antwoord op Hitler's rede en de nieuwe gang van zaken in Engeland is intusschen het ter beschikking stellen van nieuwe groote buitengewone credieten voor de weermacht geweest. Maar dit antwoord heeft toch een voorloopig ka rakter. Binnenkort zal men noodgedwon gen aioeten beslissen, of men de nieuwe politiek van Chamberlain wil volgen, dan wel Zich op het oude standpunt wil blij ven stellen. STALIN'S SLACHTOFFERS. De kwestie van de Russische zaakgelas tigde in Boekarest, Boedenko, is aanlei ding geweest, dat men van verschillende zijden getracht heeft zich een volledig) beeld van het ingrijpen van de GPOe in de Russische diplomatie te volgen. Daar bij is men tot de conclusie gekomen, dat bijna 100 persoonlijkheden, ambassadeurs, gezanten, leden van diplomatieke verte genwoordigingen, militaire attaché's, han delsgedelegeerden, enz. in de loop dei? laatste 14 jaren, meestal echter binnen de laatste 3 jaren, op een of andere wijze „onschadelijk" zijn gemaakt. Een merk waardig groot aantal 18 wordt als „verdwenen" gemeld, en zal waarschijn lijk evenals de ter dood veroordeelden, wel niet meer in leven zijn of verblijf houden in een ot andere uithoek van Si berië. Van 22 leden van de diplomatieke) dienst staat voorloopig slechts vast, dat zij hun ontslag kregen en gearresteerd zijn. Een en ander heeft tengevolge gehad, dat niet minder dan 11 leden van de Rus sische diplomatie weigerden naar Moskou terug te keeren en eenvoudig in het bui tenland bleven. Opvallend is nog, dat thans ook maar schalk Jegoroff, die nog kort geleden als opvolger van Toesjatsjewski werd benoemd, gearresteerd is. Men schijnt) zich slechts kort in de gunst van de Russische dictator Stalin te kunnen verheugen. Vulpenhouders en vulpotlooden hebben we in groote sorteering voorhanden, ook in de prijs, welke U wilt besteden. BOEKHANDEL PARKSTRAAT. GYMNASTIEKVEREENIGING TEXEL. Ook de uitvoering der adspiran- tenafdeelingen een groot succes. Evenals voor de uitvoering van de hoofdafdeelingen der Gymnastiekvereeni- ging Texel, bestond ook voor de uit voering van de adspiranten-afdeelingen, welke Zondagmiddag met medewerking der hoofdafdeelingen in Pen's Zaal werd gegeven, veel belangstelling. Om kwart voor drie werd de middag geopend met een opmarsch der deel nemende adspiranten, die, na zich op het tooneel voor het vaandel geschaard te hebben, een vroolijk welkomstlied tenge- hoore brachten. De heer J. Kiljan heette daarop de aanwezigen hartelijk welkom, speciaal de dames en heeren, die de muzikale medewer king verleenden. Het programma, dat zeer uitgebreid was, was evenals op de uitvoering der, hoofdafdeelingen, zeer gevarieerd; vrije oefeningen, evenwichtslat, brug, paarden ringen. Tusschen deze oefeningen gaven eenige dames en heeren van de hoofdaf deelingen nog enkele demonstraties. Het was een middag, die zeer geslaagd mocht heeten. De leiders mej. M. Koorn en de heer C. Mets, moeten wel veel geduld hebben gehad, om liet zoover met nun discipelen te kunnen brengen. Daar-' toe stellen ook de kennis en de vaardig heid, hun eigen, hen is staat. Een woord van hulde! WAARDEERING. Aan het slot bood Adriaan Sinidt na mens de jongens aan de heer C. Mets als dank voor zijn vele werk een schemer lamp aan. Namens de meisjes boden Adri van den Ban en Bartje Boon mej. M. Koorn een boek en bloemen aan; Adrr van den Ban zei hierbij op keurige wijze een versje op. De heer C. Mets en mej. M. Koorn dankten voor deze bewijzen van erkente lijkheid en hoopten ook weer het ko mende jaar prettig met de kinderen te kunnen samenwerken. WAT DE ZOMER BRENGT. Ook de heer J. Kiljan dankte de lei ders voor hun werk. Spr. deelde mede, dat deze zomer te Den Burg waarschijn lijk een wedstrijd zal worden gehouden, waaraan 600 gymnasten uit N.-Holland deelnemen. We hopen dan een goed fi guur te slaan aldus de heer Kiljan. En hiermede was ook deze zoo ge slaagde uitvoering ten einde. De heer A. Dros Dz. sprak voor de Vereeniging van Oud-leerlin gen der L.L.S. De onlangs gehouden jiraat-avond van de Vereen, van Oud-leerlingen der Lagere Landbouwschool was slecnt bezocht. Dit was zeer jammer. De lezing, die de heer A. Dros Dz. hield over de geschiedenis en de ontwikkeling van de polder Eier iand, was zeker groote belangstelling waard. Het is toch betreurenswaardig, dat, als het bestuur der Vereen, xlles in het werk stelt om een goede spreker te krijgen, die zich dan uitslooft om de jongelui iets leerrijks te vertellen, moet blijken, dat de leden „het-wel-gelooven". Dit kan toch wel anders^ het moet ook anders. Er zijn leden genoeg. Laten zij dan het bestuur en de spreker een vol gende maal niet weer teleurstellen. Alvorens de heer Dros zijn lezing aan ving, vertelde de heer Van den Ban ietSj over de vorming van gronden in het al gemeen. Spr. vertelde, hoe in de verschil lende tijden de gronden van ons land werden gevormd. De diluviale grond welke op Texel bij de Hoogeberg en Den Hoorn nog aan de oppervlakte komt werd in de ijstijd gevormd. Toen moeten de gletschers in ons land zijn ge smolten, en de geweldige steen-, grint-, zand- en leemmassa's daar hebben neer gelegd. Later voerden de rivieren grint, zand en klei aan, die langs de rivierbed dingen werden afgezet en boven de dilu viale gronden kwamen te liggen. Spr. gat in verband hiermede nog eenige biezon- derheden. Hierna verkreeg de heer Dros het woord, die begon met een stukje voor te lezen uit het aardrijkskundeboekje van de heer P. Deuzeman, aan het einde van de vorige eeuw onderwijzer te De Cocksdorp, die een zeer uitgebreide studie van Texel heeft gemaakt. In dit werkje verdedigde de heer Deuzeifian de stelling dat Texel in de oudheid een gedeelte van het vasteland moet zijn geweest. Reeds iu de achtste eeuw echter werd liet van het vasteland losgescheurd. Uit de „Vaderlandsche Letteroefenin gen", uitgegeven in 1837, las de heer. Dros een artikel voor van een onbekende schrijver over de voorgeschiedenis van de inpoldering en over de inpoldering van Texel. Het was een zeer lachwekkend verhaal door de amusante en geestige be schrijving, welke daarin van Texel en zijn bewoners werd gegeven. Uit dit stuk bleek, dat in 1835 een ontwerp tot inpoldering werd vervaardigd. Er werd een maatschappij gesticht, aanvankelijk met vier aandeelhouders, die met een ka pitaal van driehonderd en vijftig duizend gulden bestemd om de onkosten van de eerste vijftien jaar te bestrijden, de inpoldering ter hand namen. In de kor te tijd van twintig weken er werd met vijftienhonderd arbeiders gewerkt was de inpoldering een feit geworden. Trou wens: haast scheen de maatschappij1 bij alles 'te hebben. Ook het dorp De Cocksdorp, genoemd naar de oudste der vier aandeelhouders, De Cock genaamd, dat eveneens in ongelooflijk korte tijd üit de grond verrees, droeg onmiskenbaar het stempel van deze ongemotiveerde haast. De maatschappij zat vol met de meest fantastische plannen, die echter alle vrij wel mislukten. Zoo werd een poging ge daan om een waterleiding aan te leggen. De buizen zijn thans nog te vinden. Ook werd een poging gedaan tot het aanleg gen van een rioleering. Ook met de verbouw van producten op de gewone grond was men niet gelukkig. Bij het zaaien schijnt men zonder eeni ge kennis van zaken te werk te zijn ge gaan, zoodat er geen oogst viel binnen te halen. Het aanleggen van een boom gaard bleek eveneens een mislukking, als mede de poging tot oprichting van een kalkbranderij. Alleen de schapenteelt scheen beter te gaan altijd dan vol gens de onbekende schrijver in de „Va derlandsche letteroefeningen". Het blijkt aldus vertelde de heer Dros verder dat de eerste jaren schat ten geld hebben gekost. Reeds na vier jaar was het geld op. Tenslotte werd in 1840 besloten de polder te verkoopen, zooalsr hij reilde en zeilde. Het aantal aandeel houders was toen inmiddels reeds tot vier en dertig gestegen. De polder werd te Rotterdam te koop aangeboden, doch er werd zoo weinig ge boden, dat niet tot gunning kon woroep overgegaan. Toen besloot de maatschappij de ex ploitatie te veranderen. De belangen wer den verdeeld in 200 aandeelen. De polder werd verdeeld in zes kavels, vier combi naties van 33 aandeelen en twee van 34 aandeelen. Toen werd het land verloot en de polder was particulier eigendom geworden. Men heeft toen de exploitatie op verschillende manieren voortgezet. Een dijkcollege werd aangesteld. De heer L. J. Kikkert, notaris te Texel, werd tot dijkgraaf benoemd. De polder was toen. nog niet gereglementeerd. Dit geschiedde eerst in 1851. In 1846 was nog getracht de buitengebieden te verkoopen, die daar toe in vier perceelen werden verdeelde Enkel de verkoop van het Noorden ging niet door, daar men een bod van f22000 te laag achtte. In 1817 werd de polder echter aan de Negenentwintig Gemeen schappelijke Polders verkocht voor f13000.—. Met het vertoonen van tal van licht beelden besloot de heer Dros ziijn lezing, waarvoor hij een "hartelijk applaus' in ont vangst mocht nemen. Het was een avond, zooals wij bij de Vereen, van Oud-leerlingen gewend zijn. We kunnen het met een enkel woord zeggen„af". H. Op verzoek van de spreker wordt het verslag pas heden geplaatst. Gaarne be tuigen we op deze plaats namens de heer A. Dros dank aan allen, die hem met gegevens voor deze causerie ten dien ste stonden. Red.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1938 | | pagina 1