PROPAGANDA VOOR DE N.V.L.
Vele leden gewonnen.
De eerste van de neeks propaganda-
avonden voor de Nederl. Vereen, voor
Luchtbescherming, welke deze week in de
verschillende dorpen worden gegeven, is
Maandagavond in hotel Texel aan Den
Burg gehouden. We twijfelen er niet
aan, of deze eerste avond heeft aan zijn
doel beantwoord. Niet alleen, dat van de
circa 150 aanwezigen zich in de pauze,
bijna allen als lid zich aanmeldden, maan
ook werden deze aanwezigen wat meer
bekend gemaakt met de gevaren uit de
lucht. Zij leerden, dat zij geen biezondere
angst behoeven te koesteren,, omdat voor)
een eiland als Texel de gevaren niet zoo
heel groot zijn.
Namens het bestuur van de onlangs
opgerichte afd. Texel opende de heer
H.H.J. Frederiks de bijeenkomst.
De heer Wij ma, propagandist en ten
toonstellingsleider der N.V.L., die hierna
het woord verkreeg, stelde de volgende
vragen: Is luchtbescherming noodzake
lijk? Is luchtbescherming mogelijk?
De luchtbescherming is noodzakelijk,
omdat de vliegtuigen van vreemde mo
gendheden alle deelen van ons land zul
len kunnen bereiken. Niet altijd zal de
Neden. vliegmacht in staat zijn, vlieg-
tuigaanvallen .af te weren. De vliegtuig-
aanvallen zijn er vooral op gericht, net
economische leven te ontwrichten. Daar
om moeten wij allen samenwerken, op
dat de gevolgen van een luchtaanval zooi
gering mogelijk zullen worden. Want]
luchtbescherming is zeker mogelijk, wel
niet voor honderd procent, maar toch
voor een groot deel. Ben luchtaanval af
weren kan de burgerbevolking niet. Zij
kan isleChts de gevolgen beperken. Ook
de brandweer kan geen brand voorko-:
men. Zij kan wel zorgen, dat de schade!
zoo gering mogelijk wordt.
Spr. besprak vervolgens de aard der
bommen, welke vliegtuigen kunnen uit
strooien. In de eerste plaats de BRI
SANTBOMMEN. Deze zijn het gevaar
lijkst. Er is weinig tegen te doen. Een
brisantbom kan een huis geheel ver
nielen. Als een brisantbom neervalt op
©en afstand van 15 tot 20 meter van ons
verwijderd, kunnen wij ons tegen de
scherven afdoende beschermen. De kans,-
dat ons huis wordt getroffen, is slechts
heel gering: 1 op 15000.
De BRANDBBOMMEN zijn alleen ge
vreesd, omdat zij zoo gauw een paniek
stemming teweeg kunnen brengen. Het
zijn slechts heel lichte bommen, 0.5 totv
2.5 Kg., die echter groote hitte teweeg
brengen en in groote hoeveelheden wor
den uitgestrooid, zoodat altijd op vele
plaatsen tegelijk brand uitbreekt. Die
brandweer kan die natuurlijk niet tegelijk
blusschen. Daarom moet de burgerij mee
helpen. Zij moet niet bang zijn voor de
zoo fel brandende bommen, maar er met
zand gewapend dadelijk op afgaan. De
bommen branden slechts 12 sec., mis--
schien een minuut. Een brand is dus
meestal te voorkomen, als er op zolder)
tenminste geen licht ontvlambaar materi-
De GASBOMMEN zijn het minst ge
vaarlijk, zoo ging spr. verder. Uit de we
reldoorlog is er gVoote angst voor over
gebleven. Maar toen werden zeer beperk
te gebiedsdeelen soms uren achtereen,
beschoten. Het is danook niet te verge
lijken met hetgeen het voor een burger
bevolking zal beteekenen. Uit de we
reldoorlog kennen wij elf strijdgassen,,
twee vluchtige, vijf vloeibare en vier
vaste. Behalve het mosterdgas zijn zij
niet erg gevaarlijk. Slechts binnen een
straal van 25 M. van de plaats waar de
bom valt, zal het gas een doodelijke uit
werking kunnen hebben. De vliegtuigen
zullen dus om b.v. een stad te „vergas-,
sen" duizenden bommen noodig hebben.
Aangezien de gasbommen veel zwaarder
zijn dan de Jjdhte brandbommen, is het
onmogelijk er zooveel te laten vallen.
De beide vluchtige gassen zijn chloor
en fosgeen. Zij zijn oplosbaar in water.
Gooi dus maar e'en puts water over de
over de bom en er is geen gevaar meer.
Trouwens, doordat het bij ons altijd
waait er Zijn slechts weinig windstille
dagen zal het gas meteen verwaaien,,
zich in de lucht verdeelen, waardoor del
concentratie sterk afneemt.
De neusprikkelende en traanverwek.
kende gassen zijn geheel onschuldig, al
leen maar zeer hinderlijk. Tenslotte be
handelde spr. de blaartrekkende gassen,
het lebisciet- en mosterdgas. Speciaal aan
het laatste gas wijdde hij veel iaan-
dacht. Dit gas dringt overal doorheen.
Als men over een straat loopt, waarop
de mosterdvloeistof ligt, trekt het door
de schoenen heen naar de voet. Een
genezing vordert wel twee en een halve
maand. Met bleekpoeder kan men de
vloeistof verwijderen.
Wat moet de burger dus doen? Zjjn
huis verduisteren, zich zelf scherfvrij
bergen en ook gasvrij. Er zal tijdig wor
den gewaarschuwd. Er is een militaire
luchtvaartdienst ingesteld, die onmiddel
lijk bericht geeft, als vliegtuigen de
grens overkomen. Of deze waarschu -
wingsdienst in de practijk voldoet, zal
nog moeten blijken. Provinciegewijs zal
geoefend worden.
De burgers worden gewaarschuwd als
de vliegtuigen nog slechts 60 k.m. ver
wijderd zijn. Ze hebben dan nog plm. 10
minuten de tijd om zich gereed te maken.
Spr. wees er nog op, dat men in een
kleine kamer niet bang behoeft te zijn
spoedig gebrek te krijgen aan versche
lucht. Een mensch heeft noodig te leven
10 liter lucht per minuut, d.i. 600 liter per
uur. Een kub. meter is 1000 liter, dus men
heeft slechts 3 kub. m. lucht noodig om
zeker wel vier tot vijf uur te kunnen
ademen.
De verschillende soorten gasmaskers
maakten ook nog een deel uit van sprekers
beschouwing. Hij achtte het onnoodig, dat
iedereen zich zoo'n masker aanschaft.
Voor leden van de gasverkenningsdienst
zijn zij echter onontbeerlijk. Niettemin gaf hij
toe, dat het wel gemakkelijk is een gas
masker te hebben. Op het oogenblik zijn
er volksgasmaskers, die slechts f3.50 kos
ten. Wel is het noodig. dat de burgerij
goed wordt georganiseerd en van voor
lichting gediend.
Met een opwekking daarna lid te wor
den van de Vereen, voor Luchtbescherming,
minimum contributie f0.25 per jaar, bij
drage voor het blad „Luchtgevaar" f0.10
per jaar, besloot spreker zijn rede.
Na de pauze werden een groot aantal
lichtbeelden vertoond. Aan het einde van
de avond was nog gelegenheid tot het
stellen van vragen, waarvan eenige aan
wezigen gebruik maakten. O m. werd een
vraag gesteld over de gevaren van bac
terie-oorlog. Een duidelijk antwoord werd
hier niet opgegeven. Het kwam ons voor,
dat spreker meende, dat op een bacterie
oorlog weinig kans bestaat en dat, als het
zoover komt, de geneeskundige dienst het
gevaar wel zal weten te bezweren. Nog
werd gevraagd of de heer Wijma Texel
geen gevaarlijke plaats achtte. Het ligt
dicht bij Den Helder, het bezit het marine
vliegkamp De Mok, nog een burgerlijk
vliegveld, er zijn dus voldoende objecten
om te bombardeeren. De heer Wijma vond
niettemin, dat wij hier op Texel nog al
veilig zitten.
De heer P. B. Riteco bracht spreker
dank Hij wees er op, dat het zeker geen
aangename stof was, die werd behandeld,
maar het is toch een geruststelling, dat
de gevaren niet zoo groot zijn, als men
soms wel had gedacht Spreker wekte
allen nog op. in hun kennissenkring pro
paganda voor de vereeniging te maken en
sloot de bijeenkomst. H
LUCHTBESCHERMING.
Nog worden op de volgende dorpen
propaganda-avonden gehouden: Van
avond 7.30 in de school aan De Cocks-
dorp; Donderdag 8 uur, in Loodsmans
welvaren, Den Hoorn; Vrijdag 7.30 in het
Gebouw voor Christelijke Belangen aan
Oosterend; Zaterdag 8 uur in het Eigen
Gebouw te Oudesehild. De toegang is
kosteloos. Wij wekken gaarne ieder op,
deze avonden te bezoeken.
PATER PETERS O.P.S.A.
Op uitnoodiging van R.K.Volksbond, de
L.T.B., Hanze en Propag. Club zal Pa
ter Peters O.P.S.A., die vorig jaar voor
de K.R.O. de vastenmeditaties hield, over
het onderwerp „Beginselmensehen" het
woord voeren alhier op 6 |anuari a.s.
LEDENVERGADERING A.T.M.V.
De Maandag in De Lindeboom gehou
den vergadering werd bijgewoond dooi:
36 leden.
Uit het jaarverslag vernamen we, dat
de Vereen, thans 171 leden telt en een
kas-isaldo heeft van f610.91. De balero-
week gaf een teleurstellend resultaat (na
deel ig saldo f49.71).
Adhaesie werd betuigd aan het voor
stel der Hanze-afd., oin B. en W. en de
Raad te verzoeken, in de Politieverorde
ning een bepaling op te nemen, waarbij
het zitten tegen etalages, leunen op ven
sterbanken verboden wordt.
Na bespreking van het rapport inzaice
credi-etbeperking (uitgebracht door Com i
missie uit de Midd. Bond) volgde een
breedvoerige discussie over het bonnen-'
en cadeaustelsel. Vermoedelijk zullen
Sperwer- en Enkabé-reisbonnen alleen
voor a.s. zomer nog gelden. Het bestuur
raadde de winkeliers af, Vaca-bonnfen
te verstrekken. Deze geven recht op
spoorkaartjes en leiden tot koopen aan de
vaste wal. Wie Vaca-bonnen kocht, ge
lieve opgave te doen aan het bestuur der
A.T.M.V. Dit zal dan ovenvegen, of het
die bonnen kan overnemen. Tot het be
sluit om op Texel het cadeaustelsel af
te schaffen, kon men niet komen. Vieel
leden waren van oordeel, dat aan dit
euvel alleen de wet (die gelukkig op
komst is) een einde kan maken.
Herbenoemd werden de bestuursleden
Joh. Parlevliet en J.v.d. Slikke. In de
plaats van dc heer S. Prins werd gekozen
na herstemming met de heer C. v.d.
Kooij, de heer P. Moerbeek. De heer S.
Prins, die zich te Den Helder gaat vesti
gen, maar iedere Maandag hier zitting
houdt, werd tot eere-Iid benoemd.
(Zie uitvoeriger volgend nr.)
ALLERLEI.
De collecte voor de R.K. Missie
heeft ruim f91,opgebracht.
De laatste dagen spoelt nieuw hout
aan, vooral aan de N.-duinkust.
Op 15 Nov. wordt in Texels Bi
oscoop een Maggi-,avond gegeven.
De veiling van hotel „Texel" is
uitgesteld (zou 15 Nov. geschieden)
Aan de teekencursus, welke door
de heer J.Tiessen aan (a.s.) ainbachts-'
lieden wordt gegeven, nemen 9 perso
nen deel.
De R.K. Schaakclub S.I.V., welke
15 leden telt, zal dit seizoen, omdat voor
zaalhuur geld ontbreekt, een thuiscom-
petitie spelen. Nieuwe leden kunnen zich
aanmelden bij Nic. Witte.
De heer Joh. Witte kwam in aan
merking voor een volledige keukenuit-
zet, uitgeloofd door de „Prodent"-fa-
brieken, omdat zijn verjaardag samenvalt
met die van het „Prodent"-meisje.
ONS ZONNESTELSEL.
Voor een zeer groote groep van leden
van de R.K. Propag. club hield Kapelaan
Grent Maandagavond een lezing met licht
beelden over ons zonnestelsel. In volgend
nr. komt een verslag met illustraties, waar
voor in dit nr. geen ruimte meer was.
LEZING DR. J. GRASHUIS.
Naar men ons meedeelt zal volgende
week de bekende deskundige op het ge
bied van veevoeding, Dr. J Grashuis, hier
een lezing houden, vermoedelijk op 16 Nov.
Toegang vrij voor iedereen. Nadere bijzon
derheden volgen.
WAARSCHUWING.
De aandacht wordt gevestigd op de of-
ficieele publicatie betreffende vuurwapenen
in dit nr. De daarin genoemde machtigin
gen zijn slechts twee jaar geldig. Let dus
op de datum en vraagt bijtijds verlenging
aan.
MOND- EN KLAUWZEER.
Nieuwe gevallen deden zich voor op de
bedrijven van N. J. Kikkert, den Hoorn
K. Bremer, 't NoordenGebr. Brans, Oos
terend C. Bakker Dz., Waalderweg, den
Burg; P. Bakker, EverstekoogH. Hin,
Witte EngelH. Zijm Pz., den Hoorn C.
J. Veeger, de KuilW. S. Keijser, de Wes
ten T. Kikkert, OosterendJ. Roeper Cz.
Oost.
Sinds het uitbreken van deze epidemie
zijn thans 46 gevallen aangegeven. Op 8
bedrijven in totaal is het vee officieel ge
nezen verklaard.
PRINS HENDRIK-POLDER.
B. C. LAP OVERLEDEN.
In de leeftijd van ruim 62 jaar is Zon
dagmorgen in het hospitaal te Den Hel
der overleden de heer B.C.Lap, die tal
van jaren als heemraad de belangen van
de P.H.-polder behartigde. Men stelde 't
oordeel van hein, die een serieus werker
was en algemeen hoog stond aangeschre
ven immer op hooge prijs. De bouwe
rij op Zeewijk kon menigeen ten voor
beeld worden gesteld.
EIERLAND.
GEEN STROOM
Morgen zal ook onze polder een groot
deel van de dag van electr. stroom ver
stoken zijn. Pogingen van de heer A.J.
Keijser, dijkgraaf, om, in verband met
bemaling, die tijd te doen beperken, had
den geen succes, daar de T.E.M. heel'
wat werk gedurende de stnoomonder-
breking heeft te verrichten. Loopt alles
mee, clan kan misschien een half uurtje
gewonnen worden (zie adv.)
GEMENGD NIEUWS
De kapper te Obdam, die z'n vrouw
worgde, is tot 15 jaar veroordeeld.
Een veehouder te Purmerend kreeg
in hooger beroep wegens het dichjtplak-
ken van uiers zes dagen.
Frankrijk. Maandagmorgen heeft 'n
17-j. Pool schoten gelost op de secr. van
de Duitsche ambassade te Parijs, Von
Rath, die ernstig werd gewond. De man
wilde zich wreken op de Duitschers, die
7000 Poolsche Joden uit het land zetten
en aan de ellende prijs gaven; oo*k zijn
ouders behoorden daartoe. BerIJjn
dreigt het de Joden nog moeilijker te
zullen maken. Wat zal het eind zijn
ESPERANTO.
ZELFSTUDIE. Wie door zelfstudie Es
peranto wil leeren, kan aan ons Bureau
zonder eenige verplichting inlichtingen
bekomen.
IJSLAND. Na een lezing van de heer
lvan Krestanov uit Bulgarije, werd in
Akureyri (IJsland) 'een Esperantoclub op
gericht. De plaatselijke bladen „Islandin-
gur" en „Dagur" voerden een wekdijk-
sche Esperanto-kolom in.
OUDESCHILD.
VISSCHERIJ
Aangevoerd aan de Vischafslag alhier:
1 Nov.: 60 Kg. garnalen 15 ct.
2 Nov. 550 Kg. garnalen 15 ct.
3 Nov.: 575 Kg. garnalen 15 ct.
4 Nov.: 154 Kg. garnalen 15 ct.
5 Nov.: 405 Kg. garnalen 15 ct.y 304
Kg. wulken 22' - ct.
7 Nov.: 500 Kg. garnalen 15 ct.; 430
Kg. wulken 22'ct.
DEN HOORN.
INTREDE EN BEVESTIGING
DS. W. WESSELDIJK.
Na een vacature-tijd van slechts drie
maanden ontving de N.H. Gemeente te
Den Hoorn op Zondag 6 Nov. weer een
eigen predikant in Cand. W. Wesseldijk,
tevoren hulpprediker te Den Helder. Des
morgens werd hij bevestigd door zijn va
der L. J. Wesseldijk, em.-pred. te Huis
ter Heide. Voor de gemeente en de vele
familieleden en vrienden, die het Mars
diep waren overgestoken om deze plech
tigheid bij te wonen, was het een aangrij
pend en zeer dankbaar stemmend oogen
blik, toen de oude Ds. Wesseldijk na zjjn
preek over Rom. 1:16, over het Evangelie,
dat een kracht Gods tot zaligheid is, door
handoplegging zijn zoon wijdde tot Die
naar des Woords. Hij werd daarin bij
gestaan door Ds. Wesseldijk van Oud-
Schoonebeeke, Ds. P. Tasseron, van
Eethen en Drongelen en Ds. F. Visser,
van Den Burg.
's Middags deed Ds. W. Wesseldijk in
tree. Ook toen deed het slanke witte
torentje zijn klokgelui niet tevergeefs klin
ken over het wijde zonnige Texelsche
land. Een groote, echt feestelijk ge-
Stemde schare vulde weldra liet hoogd
kerkje, waarin de nieuwe predikant zijn
eerste prediking tot zijn gemeente hield
over de liefde Gods, waarvan wij ver
zekerd mogen zijn In Jezus Christus,
naar aanleiding van Rom. 8:38 en 39. Tot
zijn ouders, familieleden en vrienden,de
verschillende besturen van de gemeente
Den Hoorn, de ringcollega's, die allen
tegenwoordig waren, de Doopsgezinde
collega Ds. Smidts, de organist en kosJ
ter en ten slotte de gemeente zelf, richt
te hij daarna enkele woorden, getuigend
van dank, en uitsprekend de hoop op 'n
goede en vruchtbare samenwerking bij
de vervulling van zijn ambtswerk. Deze
toespraken werden beantwoord door Ds.
Smidts, zijn vader en de consulent Ds.
F. Visser, die hem mede namens ge
meente, ring en Texels Theologenconvent
welkom heette en de gemeente verzocht
tezamen met de nieuwe predikant uiting
te geven aan de gemeenschap des geloofs
met hem in Jezus Christus door het zin
gen van Gez. 45:1 en 2.
God stelle de nieuw-gewijde dienaar
des woords en zijn echtgenoote tot rijke
zegen voor de N. H. Gemeente te Den
Hoorn en voor d-e Ned. Herv. Kerk. V.
SPORT OP TEXEL
Texel 1 thuis tegen Atlas:
B.Beumkes
H.Neijens G.Witvliet
A.Verseput P.Neijens J.Weijdt
Th.Lap N.deGraaf M.Vlaming H.Ran
A.Verheijen
Texnel 2 uit naar HRC 6:
x W.Geus
G.Wilner A.Dros
H.Boon J.Helsloot N.N.
J.Kiljan B.Kiewiet D.Huizinga C.Zutfen
P. Hemelrijk
Texel 3 thuis tegen JVC 2:
S. Keijser
J.Gieles C. Ollyslagers
J.Westdorp JoopKikkert S.Langeveld
A.Keijser P.Keijser N.Tuinder Jn.Rab
W.Langeveld
Afberichten voor Vrijdag S uur, Haller-
weg no. 3.
TEX. BOYS-NIEUWS.
De wedstrijd tegen SVC is volgens dc
verwachting verloopen. We moesten een
4—2 nederlaag boeken. Over de wedstrijd
mogen we toch tevreden wezen. Vooral
voor de rust werd er door ons hard ge
werkt, zoodat we een 20 voorsprong
hadden. Doch duidelijk kwam na de rust,
het niet-trainen uit. Van ons gebrek aart
uithoudingsvermogen maakte SVC dank
baar gebruik. We hopen, dat nu is inge
zien, dat er meer getraind moet worden.
Voor Zondag een zware taak: naar
BKC. Het 2e elftal gaat naar Helder 7.
Dit moet een overwinning worden, hoor.
De spelers van le en 2e elftal worden
morgenavond om 8 uur verwacht. M.
S.V.C.-NIEUWS.
S. s_peelde thuis tegen Tex. Boys. Tex.
Boys stond wel onderaan, maar dat S.
het niet gemakkelijk zou hebben, stond
vast. De B's zetten er dadelijk alles op
en de achterhoede, nog niet compleet,
had de handen vol. Na een gevaarlijke
aanval, blijft de achterhoede een oogen
blik staan en een B-speler maakt 1—0.
