52ste Jaargang Woensdag 28 December 1938 No. 5321 Bi} het 75-jarig bestaan der Parochiekerk te Den Burg DE WERELD IN KAART EERSTE BLAD. DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT Texelsohe Berichten 4? 41 as®»®®®®® llllllllllll WAT ER GEBEURDE.... iu. TEXELSCHE COURANT IS SINDS 1 JULI 1930 IN DIT BLAD OPGENOMEN. UITGAVE: N.V. Boekhandel en Drukkerij v.h. Langeveld en De Rooij Den Burg. Tel. 11. Postrek. 652. ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal, buiten Den Burg tl.— lossenrs. 4 ct ADVERTENTIES: 12 cent per regel minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor vier plaatsingen opgegeven, wordt drie maal berekend. Vraagt ons zeer voor- deelig tarief voor neringdoenden. TEXELAARTJES: 4S ct. (4 regels, ge heel met kleine letter gezet.) HOOGWATER (ter reede van Texel v.m. (nam. ongeveer een half uur later.) 29 30 31 1 2 3 4 Jan. 0.29 1,09 2,03 3.40 4.58 6,03 7.04 LICHT OP RIIWIELEN en R1ITUIGEN 4 22 EB s 58 De wereldvrede kan niet tót fig S3 stand worden gebracht als een 58 Si van regeeringswege, dus van bo- ff! 33 venaf georganiseerd instituut; hij EB EB moet uit de volkeren zelf voort- ff EB komen. Prof. Heringa. EB SI EB EBEBffiSs^SifiBSdSlê 4) «iffifBËBfflfBEEStf.S lillll IIIIUllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllll llllllllllll GEMEENTE TEXEL ||||||iiiiiiiiiiiiiiii:!iiiiiiiiiiii!!Iiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!Iiiiii|||||| m STEUNVERLEENING AAN KLEINE BOEREN. Burgemeester en Wethouders van Te... vestigen de aandacht van belanghebben den op het Reglement der tewerkstelling, op eigen bedrijf voor kleine grondgebi !- kers. Ingevolge dit reglement kunnen kl. Ine grondgebruikers, wier bedrijfsinkon'Ven meer dan f4.per week bedragen, K-ch wier inkomsten een bepaald bedrag, af hankelijk van den aard dier inkomsten en de samenstelling van het gezin niet te boven gaan, voor een vergoeding in aan merking komen om op het eigen bedrijl te werk te worden gesteld. Voor vergoeding komen niet in aan merking 1. grondgebruikers, wier bedrijfsinkom- sten meer dan f4.doch minder dan f7.per week bedragen en die de leef tijd van 6ö jaar bereikt en overschreden hebben, tenzij een plaatsvervanger aan wezig is. In dat geval 'kan bedoelde plaatsvervanger voor tewerkstelling in eigen bedrijf in aanmerking komen. 2. grondgebruikers, wier bedrijfsinkom- sten meer dan f4.doch minder dan f 7.,per week bedragen, en die weduwe zijn, tenzij "'een plaatsvervanger aanwezig is. In dat geval kan bedoelde plaatsver-1 vanger voor tewerkstelling op eigen be drijf in aanmerking komen 3. grondgebmikers, die li- hamelijk niet in staat zijn hun bedrijfje 'mar behooren, te bewerken, of niet in aanmerking komen zich bij de bureaux voor arbeidsbemidde ling te laten inschrijven, voorzoover zulks ingevolge de bepalingen noodzakelijk is; 4. grondgebruikers, die een bedrijfje exploiteeren, dat, berekend naar de toe stand en omstandigheden, waarin het op 1 November 1937 verkeerde, niet voor de kleine boerenregeling in aanmerking zou zijn gekomen. 5. grondgebruikers, die geen ingezete nen van het Rijk der Nederlanden. Zij, die meenen voor steun ingevolge bedoelde regeling in aanmerking te kun) nen komen, dienen zich daartoe aan te melden ten gemeentehuize voor of op 31 December a.s. Aanvragen, die na dezen datum worden ingediend, moeten terzijde worden gelegd. Onder de aandacht wordt gebracht, dat grondgebruikers, wier bedrijfsinkomsten volgens de aan te leggen maatstaven, meer dan f4.— per week bedragen, niet in de werkverschaffing kunnen worden ge plaatst; evenmin kunnen zij worden ge steund ingevolge de algemeene steunrege ling voor werklooze arbeiders. Texel, 23 December 1938. Burgem. en Wethouders voornoemd, De Secretaris, De Buvgemeester, C. JONKER. KAMP. HET TEXELSCHE SCHAAP. Aan de vaste wal. We lezen in het Kerstnummer van De Boerderij o.a. Texel komt de eer toe de bakermat van het Texelsche schaajp te zijn. Aan 't in zicht van enkele Texelsche voormannen en de fokkerscapaciteiten van de Texel sche boer is het te danken, dat Nederland een schapenras heeft verkregen, dat lang-! zamerhand ook ver buiten onze lands grenzen de aandacht gaat trekken. Ook zal de schrale Texelsche bodem en de' daaraan zeer waarschijnlijk gepaarde! grootere ontwikkelingsmogelijkheid van de oja het eiland gekochte dierem zeer zeker een groote aantrekkingskracht op de koopers blijven uitoefenen. Doch de tijd, dat het schaap van het Texelsche type feitelijk alleen op het; eiland te vinden was, is voorbij. Er is een hoekje van Noord-Holland dat, wat fok- prestaties betreft, zeker niet achter komt, met wat op Texel in doorsnee bereikt wordt. We bedoelen hier de Abberkerke Weere, een landstreek, door haar bodem gesteldheid uitermate geschikt als scha- peuland, n 1 hooge, droge, aardig vrucht bare weiden. Flinke bedrijven, welke door hun lange gerekte stukken land, op de- achterste gedeelten in de herfst liefst schapen en jong vee weiden om het melk vee meer bij huis te houden. Op deze voor de Noordhollandsche be drijfsvorm van oudsher toch al schapen- rijke bedrijven, heeft de geregistreerde: Texelaar in het midden der twintiger ja ren vaste voet gekregen. Overeenkomstig de sterke West-Friesche aard van deze hoek werd zeer degelijk te werk gegaan, en kochten in twee achtereenvolgende jat ren de wed. H. Langiedijk en J. Wagema- ker de dochters van ram 351 uit de fok kerij van P. Konijn. Deze ram, welke ook later in Friesland beste diensten bewees,, leverde prima dochters en stamde af uit de overbekende bloedlijn 54105246 322, zoowel van vaders- als moeders zijde. Ook het rammenmateriaal werd, hier met zorg gekozen, zoodat het geen, wonder mag heeten, dat hier succes ge boekt werd. In 1929 teelde de wed. H. Langedijk uit een paring van een 351 - dochter met ram 632 (welke Heidenrijk, van Berkhout, fokte met het beste bloed, afkomstig uit de fokkerij van J. Sijp Sr., de vader van de algemeen bekende J. Sijp Jr., Inspecteur van het Texelsche Schapenstamboek in N.-H een ramlam dat later als de grondlegger van de tot nu toe eenige preferente rammenstam, n.l. ram 893, naar voren zou komen. 41 41 ilfflfflfflfflffifflSlEB del S EB De wereldvrede laat zich niet EB 3 afkondigen. Hij zal langzamer- EB EB hand langs handelswegen door EB gj de solidariteit der wereld worden EB 33 opgelegd. Ferd. de Lesseps. EB ||||||iIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|||||| lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'llllll 28 Dec.: De heer Jac. P. Thijsse be-i noemd tot hoofd van de Mulo te Den Burg. 1889. 29 Dec.: Geboortedag van de Engelsche staatsman Gladstone^ Liverpool. 1809. 30 Dec.: Marg. van Parma, landvoogdes vertrekt uit de Nederlanden. 1567. ||||||'!iiiii:i'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!|||||| IIIIIIIIIIHIIIIII UIT DE OUDE DOOS. ||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii!iiitiiiiiiiiiiiiiiiiiii|||||| VOOR VIJFTIG JAAR. December 1888. Gekozen tot hoofdingelanden van de Dertig Polders de heeren Corn. Bz. Bak ker en Pieter Jz. Roeper; tot hoofdinge land van Waalenburg de heer J. IJ. Ran (Haarlemmermeer.) Cocksdorper schelpenvisschers bren gen een Engelsche stoomer, met ballast, bij de vuurtoren aan de grond geraakt, v'.ot. Ze ontvangen f200 als loon. Door notaris Coninck Westenberg wordt 84 A. weiland van D. Keijser Jz. voor f 109.50 verhuurd Ma_g oor bouw land gebruikt worden. Te Oudeschild werd door „Neptu- nus" en het Mannenkoor „Amicitia" (dir. G. Klazinga) in het lokaal van de heer; Bijl, aan de haven, een feestelijke samen- komst gehouden. DIENSTBODENVRAAGSTUK. (Ingezonden.) Men moet zich nooit inlaten met zaken, waarvan men geen flauw begrip heeft. Huib de Rjjmeiaar kan soms aardig uit de hoek komen, maar met liet dienst-- bodenvraagstuk raakt hij een teer punt aan. Heeft H. zich weieens afgevraagd, waarom vele meisjes zulk een tegenzin in het beroep van dienstbode hebben; voordat hij voorstelde om alle kantoor- en fabrieksmeisjes enz. te ontslaan? De dienstboden krijgen tallooze malen een behandeling, die niemand zich elders behoeft te laten welgevallen. Wettelijke1 werktijdregeling, vacantieregeling, enz. bestaan meestal niet. Slaapgelegenheid! veelal met te weinig licht en lucht, een< zaam verblijf iu ongezellige keukens, dag in, dag uit. Bij feestelijke gelegenhe den koud eten, omdat binnen de bel voortdurend gaat, ziedaar de reden, waar om velen andere arbeid, zelfs de sloo< pende arbeid aan de loopende band ver-i kiezen boven het bestaan van een dienst bode. In de stad zijn de misstanden het grootst, doch op het platteland zijn de toestanden ook lang niet ideaal. De bui- tenlandsche dienstboden, die hier door' honger en ellen le zijn gekomen, namen meestal met een lager loon genoegen. Doch als de dienstbode als mensch w ordt; behandeld, en behoorlijk loon en een; goede slaapgelegenheid, vacantie en werktijdregeling gegarandeerd wordt, zal ook het Hollandsche meisje er geen be zwaar tegen hebben om dienstbode te worden. Wanneer H. meerdere gegevens; wil, moet hij zich maar eens wenden tot de Alg. Bond van Huispersoneel, Ruyschstraat 40, Amsterdam-Oost. EEN EX-DIENSTBODE. ||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiii|||||| llllll UIT ONZE TAAL-TUIN. Illlll lllllfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiillllll HIJ KIJKT OF HIJ HET IN KEU LEN HOORT DONDEREN. .Dit wil zeg gen: Hij is stom verbaasd. Vroeger meen de men deze zegswijze zoo te moeten verklaren: In Keulen zijn zooveel kerken, dat er bijna steeds klokken aan het lui den zijn, zoodat het haast onmogelijk is, daar de donder te hooren, Giebeuit dit toch, dan moet men wel verbaasd staan. De tegenwoordige opvatting over het ontstaan is deze: Keulen en Rome- werden in de Middeleeuwen in het alge meen gebruikt om een zeer groote af stand aan te duiden. Hoort men het nu van zoo ver weg donderen, dan is men natuurlijk ten zeerste verwonderd. Van welk spreekwoord zoudt U, lezer, een verklaring gegeven willen zien?' PASTOORS DER MIDDELEEUWEN. Pastoor Bruno Jansz. behartigde niel slechts de geestelijke belangen zijner pa rochianen in Den Burg en De Koog, maar zijn priesterlijke ijver strekte zich ook, uit tot het „Buitenveld" (thans Eierland sche polder) en tot VLIELAND. In dé middeleeuwen bezat Vlieland een kapel,, aan St. Nicolaas gewijd, welke onder de bescherming stond van een tweeden pa troon, den H. Willibrordus. Uit de jaren 15041566 zijn ons de namen bekent) van zes priesters, die aan deze kapel verbonden waren. OOSTEREND. Een tweede parochiekerk lag a.d. ooste lijken kant van het eiland in het met hoo rnen omgeven dorp Oosterend, ook Oost en Oostereynde genoemd, waartoe in het begin der löeeeuw omtrent 250 commu nicanten gerekend werden. De kerk was aan St. Maarten gewijd, de populaire volksheilige, die evenals de andere „hei - tige te paard", Sint-Nicolaas, een groote vereering genoot. De Sunderklaasfeesten en de St. Maartensvuren en -optochten getuigen thans nog van die buitengewone volksvereering. Hun voorbeeld van Chris telijke en edelmoedige naastenliefde had den op de vrome volksverbeelding een stimuleerenden invloed; ofschoon die twee bisschoppen nimmer hier geleefd rn gewerkt hadden. Behalve deze monumentale kerk uit de 13e eeuw (1206), welke eertijds tevens: diende als een baken in zee voor de sche i pelingen, bezat Oosterend ook een vica- rie van O.L. Vrouw ter begeving van c'en> Graaf van Holland. 'De kerk ligt op- een verhevenheid in het midden van "de buurtschap en ver toont in haar bouwvormen aan den noordkant den romaanschen trant. Het schip der kerk werd aan den zuidkant HET MEMELGEBIED. Zal hel Memelland, waarin zoo iiu.-i verkiezingen zijn gehouden, die een groon meerderheid vooi de Duitsche eenheids partij opleverden, zich bij het Kijk aan sluiten? Velen nemen dn aan, hoewel van Duitsche zijde langs diploniatieken weg toi oog toe niets anders is gedaan, dan een wakend oog te houden op de toepassing van het z.g. Memel-statuut, dat den Memel landers indertijd zelfbestuur schonk in hei kader van het Lilhausche staatsgezag En TINGEN MEME*1 CAVULEN 'psdnols L t r A U E. N SCHMcff JAKUtEN 'j^H^QEMUO inderdaad schijnt op het oogenbllk wel de lijd te zijn aangebroken voor de definitive oplossing van een kwestie, die in Oost- Europa steeds een steen des aanstoots is geweest, sinds Lithauen in 1923 het Memel - land bezette, bij welke bezetting de Ge- zantenraad der geallieerden zich een maand later neerlegde, zij het ook ondei toekenning van autonomie aan de Memel- landers. De betrekkingen tusschen Berlijn en Kowno zijn op het oogenblik niet slecht en in beide hoofdsteden schijnt men toi onderling overleg bereid. Indien er dus opnieuw een „Anschluss" zou plaats vin den, zal deze toch naar alle waarschijn lijkheid geen dramatisch verloop hebben Het MemeJgebied, dat 2659 vierkanti kilometer groot is en 140.000 Inwoner heeft, is voor Lithauen vooral van belang als verbinding met de zee. Dat de Duit schers echter bereid zijn rekening te -hou den met de behoeften van het Lithauschi transitoverkeer staat wel vast. Verder be zit het gebied een vrij belangrijke hout- ■n papierindustrie, die echter ook than- iiingewezen is op de Duitsche markt. Hei oelangrijkst is overigens de landbouw, du -ier hoog ontwikkeld is HIIII+ Het beste in ons dooft uit, als IIHII+ het niet wordt aangewakkerd, llllll^ Er is een tondel in ons, die op llllll^ vonken wacht. bepleisterd en van hedendaagsche vensters vóórzien. In den kruisbeuk hebben de- vensters hun traceeringen verloren. De kerk heeft houten gewelven, het priester-, koor werd afgebroken en afgestoten door, een rechten muur. Het westelijk gedeelte, der kerk wordf ontsierd door verschil lende vertrekken. Aan den westkant staat, de zware vierkante toren met een zadel dak. In 't begin der vorige eeuw wendt de toren vernieuwd. Bijna iedere eeuw- heeft op deze kerk haar min of minden fraaie sporen nagelaten. In het begin der 17e ieeuw, in 1606, de den de burgemeesteren, schepenen en re geerders van het eiland Texel bij de btaten van Holland en Westfriesland klachten hooren over den schromelijken staat van verval, waarin het kerkgiebouwi verkeerde. Daarom verleenden de Staten bij wijze van subsidie een octrooi „om ses stuivers te heffen op eiken tonne swaar bier dewelke bij de tappers en- herbergiers on den eylande ingeleid suW ien worden". Van 14451551 zijn ons de namen en; jaartallen bekend van 13 pastoors, die aan het hoofd der kerk van Oosterend gestaan hebben. Na de kerkscheuring werd omtrent het jaar 1785 door de mildheid van Trijntje Jans Reij, wed. Jan Otto Bultman te Oost ere-id een bijkerk gesticht,' welke door de priesters van Den Burg bediend werd. Over het ruïneuze vandalisme aan het koorhek, preekstoel, de prachtige luchter van Michiel de Ruyter, de koorbanken, graven en grafsteenen in de oude kerk gepleegd, zwijgen we maar liever, gelijk de zware toren der St. Martinuskerk zijn schaduw spreidt over het pittoreske dorpv waar nog iets hangt van de geheimzinnige charme van voorbije eeuwen van roman tiek. Want de St. Maartenskerk van; Oosterend is een der oudste kerken van Nederland, op wier muren de historie ge- teekend staat van lijden en strijden, maai? ook van standhouden gedurende meer dan; 700 jaren. Pastoor J. P. A. BRINKMAN. -

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1938 | | pagina 1