ELECTRISCH!
WÉ|
/S0M«
TEXELSCHE COURANT
I
VERRAST ELKAAR
TWEEDE BLAD - WOENSDAG 8 NOVEMBER 1939.
fMtki
W
m.
Ï!1
m
,,C^. c. ELK
,ft ES" tAL® „«yS- stopcontact
verduisteringsoefening.
Texelsche Berichten
- -
iSfireP/lai li
«>W
OliV H»Y»* _«<V V <»'i u thuis, bij Uw kennis-
sen, Uw familie, heeft slechts deze
ééne bestemming: een gewillige bron te
zijn van genoegen en gemak Op méér
dan 100 manieren kunt U iemand lange
electrischen weg blij maken: met een
keteltje, een kacheltje, een bedkruik of
een strijkbout; met een grooter of kleiner
electrisch geschenk, voor méér dan 10O
doeleinden en in werkelijk alle prijzen.
Het moderne geschenk ie: een electrisch
geschenk.
Geeft 'n electrisch geschenk
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiiiiiii
S GEMEENTE TEXEL |||||||lil||
lininiiiuiiiiinuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiHiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii||||||
De Burgemeester van Texel:
Overwegende, dat'de op Woensdag 15
foveinber 1939 te houden verduisterings-
-fenincr voor die luchtbescherming net
oorschrijven van lajjgemeene gedragsrc-
•ls noodzakelijk im#aafct:
Gezien den brief van den Commissaris
er Koningin in Noordholland van 30
ctober 1939 1ste afd. no. 80/24131,
waarin o.in. wordt medegedeeld, dat de
oedkeuring voor vorengenoemde oefe-
mcr vereischt in artikel 10 van de Lucht-
beschermingswet door den Minister van
Binnenlandsche Zaken is verleend bij
missive van 19 October 1939, nr. 23461
afd. B.B.
Gelet op artikel 12 der wet betreffen
de bescherming tegen luchtaanvallen;
STELT VAST
de volgende GEDRAGSREGELEN, wel
ke zullen gelden op 13 November 1939
van 20—22 uur.
\t. de straatverlichting wordt ge
doofd; van 20.30—22 uur;
2e. het uiTsrralen van licht uit huizen
of gebouwen is VERBODEN van 20.30
—22 uur;
ie. het verbod sub 2 betreft tevens van
buiten af zichtbare voorwerpen als licht
reclames, automaten, benzinepompen,
klokken, enz., alsmede woonwagens,
woonschepen, stilstaande voertuigen,enz.;
-Ie. bij het verlaten van huizen of ge
bouwen is men gehouden er tegen te wa
ken, dat licht door de geopende deur
naar buiten kan stralen;
5e. het gebruik buitenshuis van lan
taarns, fakkels, en andere lichtgevende
voorwerpen is verboden;
6e. leder is verplicht, zich van 2022
uur BINNENSHUIS te begeven,althans
zich niet op den openbare weg te ver-
toonen.
7e. leder is verplicht aan de door of
vanwege den Burgemeester in het be
lang der oefening gegeven bevelen of
aanwijzingen, waaronder die van de leden
der Politienafdoeling, kenbaar aan een
witte band met het woord Politie om den
linkerarm, onmiddellijk gevolg te geven
en alle medewerking desgevraagd onmid
dellijk te verleenen;
Se. het onder le tot en met 5e be
paalde is met van toepassing voor de be
bouwde kom van Oudeschild en De
Cocksdorp
9e Ontheffing van het onder 6e bepaal
de kan slechts bij hooge uitzondering
worden verleend; een schriftelijke aan
vrage daartoe, te richten tot den Burge
meester, dient uiterlijk 11 Nov. 1939 des
morgens om 11 uur ten Raadhuize aan
wezig te zijn.
ICe. Het vorenstaande geldt even
eens voor militairen, behoudens door den
Commandant Troepen Texel nader te ge
ven bevelen.
Opzettelijke overtreding of niet nako
ming dezer voorschriften wordt gestraft
met ge\angenisstraf van ten hoogste twee
jaren of een geldboete van ten hoogste
duizend gulden.
Hij aan wiens schuld te wijten is, dat
deze voorschriften worden overtreden, of
niet nagekomen, wordt gestraft met ge
vangenisstraf van ten hoogste een jaar
of een geldboete van ten hoogste vijfhon
derd gulden.
De ambtenaren van Rijks- en Gemeen
tepolitie, naar wier oordeel iemand een
feit pleegt, waardoor het welslagen van
de oefening in gevaar wordt gebracht,
zijn bevoegd na aanmaning op kosten
van den overtreder de noodige maatrege
len te treffen of te doen treffen. Zij zijn
in dat geval bevoegd zoo noodig 1e al
len tijde een woning tegen de wil van den
bewoner te betreden.
Geenerlei aansprakelijkheid wordt aan
vaard voor welke schade ook, welke uit
het al hiervoor vermelde kan voortvloei
en.
Ieder, die zich van 20—22 uur op den
openbaren weg bevindt, stelt zich bloot
aan str.i fvervolging.
Texel, 3 Nov. 1939.
De Burgemeester voornoemd,
KAMP.
VERDUISTERINGSOEFENING
Wij venvijzen naai- het onder „offici-
eel" opgenomen bericht in dit nummer,
vermeldende gedragsregelen voor de
verduisteringsoefening, welke op last van
de Minister Van Binnenlandsche Zaken
op Woensdag 15 November a.s. van 20
—_2 uur wordt gehouden. Aangezien ook
thans onder de regelen is opgenomen
een bepaling, verbiedende zich gedurende
(he tijd op de openbare weg te bevinden,
aal men goed doen met het vastellen van
vergaderingen, bijeenkomsten, uitvoerin
gen. e.ü. daarmede rekening te houden.
tr wordt voorts de aandacht op ge
vestigd, dat de bedoeling is de maatrege
len welke men ook in oorlogstijd zou
•retlen, thans te toetsen. Men neme dus
f^bL. "^^maatregelen, b.v. door alle
ïcnten in huis te dooven, doch brenge
noodige materiaal aan. Advies hier-
^°or Vereeniging voor
entbescherming op haar spreekuur te
Dnii 1 in Museum Dinsdags ieh/
w?nn aSS vai1 7~S uur Saarn€ ^lan-
d*r r- Verstrekt, terwijl uiteraard de on-
dorn^Üllmailt*aJlfcei1 'n ^e verschillende
diene €V€neens bereid zijn van advies te
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIlllllll
llllllllllll VAN OVER DE GRENS HHIIIIIIII
WAT RUSLAND VAN PLAN IS.
De Russische volkscommissaris voor
buitenl. zaken heeft vorige week een
rede gehouden over de buitenlandsche po
litiek van zijn land. Hij heeft daarbij
over alle belangrijke vraagstukken ge
sproken, die op het oogenblik aan de
orde zijn. Rusland zal volgens deze ver
klaringen de banden met Duitschland nog
nauwer aanhalen, echter niet op militair
maar op economisch terrein. In de oorlog
blijft de Sovjet-Unie ook in het vervolg
neutraal. Deze neutraliteit werkt in het
voordeel van de Duitschers, in zoover
zij- een economisch accoord mogelijk
maakt. Dit is voor dezen op het oogen
blik het belangrijkste. Want zij hopen
met behulp van de leveranties uit Rusland
aan de blokkade door de Engelschen het
hoofd te kunnen bieden. Deze Duitsch-
Russische handelsbetrekkingen dragen het
karakter van goedenenruilniet met geld
maar direct met goederen zal men beta
len. Er is al een contract gesloten, waar
bij Rusland binnen twee maanden een mil-
lioen ton veevoeder zal leveren; de nor
male jaarlijksche Duitsche invoer van
dit product bedroeg ongeveer 1.14 milli-
oen ton. Dat men hierbij op zulk een
snelle afwikkeling rekent, bewijst tevens,
dat men er op vertrouwt de moeilijkheden
met het transport het hoofd te kunnen
bieden. Hiertegenover zal Duitschland ma
chines leveren, dus volledige outillage
van fabrieken, zooals ook in Duitschland
zelf is geschied binnen het vierjarenplan.
Natuurlijk is dit alles nog maar een
begin. De economen in het westen twij
felen er nog altijd aan of de Duitschers
en de Russen wel zoo intensief kunnen
samenwerken als zij thans beweren. Dit
moet men afwachten. Het is duidelijk,
tioe op dit terrein een der beslissingen
over de oorlog zal vallen.
Van die samenwerking getuigde ook
Molotow in de rede, die wij reeds noem
den. Tegelijk wist hij nogal onaangena
me woorden te vinden aan het adres der
Engelschen en Franschen. Die twee, al
dus Molotow, vechten niet voor eenig
ideaal, maar om hun koloniën veilig te
stellen en de gekleurde volken in Indië
en elders onder voogdij te houden.
Waarom sprak de volkscommissaris al
dus? Omdat hij hoopt, zonder zich in
te spannen, het front van de tegenstan
der door middel van propaganda te ver
zwakken. De Duitschers probeenen het
zelfde. Er is echter minder gevaar van de
zijde der Duitsche als van de Russische
propaganda. Want er is nog steeds een
deel van de openbare meening in Enge
land en Frankrijk, dat welwillend luis
tert naar hetgeen men te Moskou zegt.
Wel is dit deel in de minderheid, maar
geheel te verwaarioozen is de invloed er
van niet. In de radicaal-democratische
1 r ngen in Engeland en Frankrijk is men
lang niet meer zoo strijdlustig als voor
die oorlog, omdat de krijg thans gevoerd
wordt tegen een mogendheid, die bij Rus
land steun vindt. Er is op die manier een
tweestrijd in de radicale gelederen in
het westen: zij haten het fascisme, maar
kunnen hun sympathie voor de Sovjets
n et verloochenen. Daarom neigen zij
thans tot vrede. Op deze gezindheid spe-
cu.eert Molotow. Wanneer men dit ge
deelte van zijn rede leest, waarin hij de
politiek van Londen en Parijs veroor
deelt en tevens te kennen geeft, dat het.
beter is aan het oorlogvoeren e^n eind
te maken, dan merkt men, dat hij daarbij,
vooral denkt aan die oppositie der En
gelsche en Fransclie radicalen.
RUSLAND EN FINLAND.
Naast dit gedeelte in Molotows rede
is van belang, wat hij zeide over Finland.
Het blijkt, dat de Russen ook jegens dit
land de vrije hand van de Duitschers
hebben gekregen. Eerst is de rekening
van Moskou met de drie randstaten ver
effend; nu wil het ook de Finnen in dit
kader invoegen. De bedoeling is, zooals
Molotow uiteengezet heeft, er voor te
zorgen, dat deze kleine landen niet tot
opmarsehgebied van een sterke staat
kunnen dienen. Rusland wil geheel veilig,
zijn in de Oostzee; daarom eischt het
strategische posities voor zich op in de
Finsche golf, die de toegang biedt tot
de tweede groote stad des rijks, Lenin
grad (het vroegere Petersburg). Van de
Esten, Letten en Litauers heeft het
reeds die posities gekregen, het wenschte
ze nu ook van de Finnen. De<ze moeten
een strook bij het Ladoga meer ruilen voor
een strook op hun noordoostgrens (Ka-
relië) opdat Leningrad ook van die zijde
veilig is. De Finnen hebben dit gewei
gerd. Hun verzet is gestijfd door twee
democratieën: door de betooging van
Scandinavische eenheid op de conferentie
van Stockholm en door Roosevelts pro-,
test bij Molotow tegen al te hooge Rus
sische eischen aan Finland. Molotow
heeft nu verklaard, dat zijn regeering
zich aan deze demonstraties en aan dal
Finsche verzet niet zal storen. De Toe
stand kan hier critiek worden, als Finj
land niet besluit toe te geven.
De rede van Molotow heeft in Finland
veel opschudding teweeggebracht, omdat
nu de Russische eischen in het openbaar
bekend zijn gemaakt. De Finsche Minister
van Buiten landsche Zaken Erkko heeflt
op deze rede geantwoord. Hij zei, dat
aan de Russische eischen voor tweederde
kon worden tegemoet gekomen, maar dat
Finland geen verdragen kon accepteerenv
die het zou berooven van z'n mogelijkheid
de neutraliteit en de onafhankelijkheid te
verdedigen. „In dit geval weet Finland^
wat het te doen staat", zei hij.
De Russische krant Prawda heeft de
rede van Erkko uitvoerig besproken. O.m.
wordt gezegd, dat deze oorlogszuchtige
rede beschouwd kan worden als een op
roep tot oorlog.
Finland heeft z'n leger gemobiliseerd en
de groote steden zijn geëvacueerd. Nu
wordt er niet spanning gewacht op de
uitslag van de besprekingen tusschen de
Finsche delegatie en Molotow.
DE DUIKBOOTOORLOG
Deze foto vertoont drie eenhe
den van de Duitsche duikboot-
vloot, die zoo'n groote activiteit
aan de dag legt en waardoor
al menig schip tot zinken werd
gebracht.
HET BRITSCH-1NDISCH PROBLEEM.
De moeilijkheden, waarin Engeland ten
gevolge van de oorlog verkeert, en die
het verhinderen zijn volle macht in Azië
te doen gelden, nu het in Europa de han
den gebonden zijn, hebben vooral betrek
king op Indië en op Oost-Azië. In Indië
is de crisis het eerst gekomen. Hier was
al sinds de wereldoorlog een toestand
van spanning. Het is de Britschc staats
kunst gelukt in de jaren 1930-1935 het
gevaar, dat van Gandhi's beweging dreig
de, te bezweren en in geduldig gevoerde
onderhandelingen met de verschillende
partijen tenslotte een staatsregeling te ma
ken, waarmee een groot deel der bewo
ners gencegen nam. Wel bleef de eigen
lijke nationale partij der Hindoes, die
van het Congres, in de oppositie. Maar
teen men er toe kwam, de staatsregeling
tce te passen, liet ook deze partij een
deel van haar verzet varen. Zij had n.L
aanvankelijk verklaard, niet in de provin
ciale regeeringen zitting te willen nemen,
zoolang niet voor de centrale regeering
een bestuur was vastgesteld, dat aan de
voogdij der Engelschen een eind maakte.
Teen zij echter in de vijf provincies de
meerderheid bij de verkiezingen behaalde,
besloot zij toch naar houding van „niet-
mcewerken" (non-coopenatie) prijs te ge
ven en zij vormde in die provincies re
geeringen, aldus de verantwoordelijkheid
op zich nemende. Het scheen een eerste
stap naar volledige verzoening.
Maar nu het Britsche Rijk in de crisis
verkeert stelt dc Congrespartij op
nieuw haar eischen. Deze zijn, zooals ge
zegd, een zoodanige regeling voor het
C entraal bestuur, dat ook het leger en de
financiën, die thans nog onder Britsche
controle staan, geheel in handen der in-
heemschen komen. Dit komt dus neer op
de positie van Indië als Dominion, pre
cies zooals Australië, Zuid-Afrika, enz.
die bekleeden. Een Dominion in het
Britsche rijk is vrijwel geheel vrij; de
eenige band (althans theoretisch) is de
kroon. In hun buiten landsche politiek zijn
zij vrij; zij kunnen met Engeland mee
doen, als er oorlog is, zij kunnen ook
neutraal blijven. Zoo is b.v. Ierland in
het huidige conflict neutraal, het heeft
Duitschland niet de oorlog verklaard. Zij
hebben voorts hun eigen defensie en hun
eigen budget; in niets behoeven zij Enge
land naar de oogen te zien. De Engel
schen echter zijn van oordeel, dat Indië
voor zulk een volledige vrijheid nog niet
rijp is, dat de inwendige geschillen van
dit gebied te groot zijn, dan dat de
Britsche voogdij nu al gemist kan wor
den. Hindoes en Mohammedanen, vors
tenlanden en democratische provincies
staan tegenover elkander.
De Congrespartij houdt vast aan haar
eisch van de positie van Dominion. Haar
redeneering is deze: Engeland verklaart
tegen Duitschland te vechten ter wille
van de democratie. Daarmee zijn wij,
Indiërs, het eens ook wij verwerpen
de autoritaire methoden van Hitier. Maar
dan moet Engeland beginnen met in zijn
eigen "Rijk de democratie toe te pas
sen. Zoo staat op het oogenblik het
geschil. Onlangs is Gandhi, wiens ge
zag in de Congrespartij nog altijd over
weegt, naar Nieuw Delhi vertrokken, om
daar met Lord Linlithgow, de onderko
ning de kwestie te bespreken.
Het vraagstuk wordt er niet eenvou
diger op, omdat de Mohammedanen een
llllllllllllllllll'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllillllllllllllllllllllll
llllllllllll WEET U ZE ALLE VIJF il||||||||l|
III|||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
621 Worden in ons land spelden ge
maakt
622 „Zweefvliegtuig". Hoe moeten we
de „v" in dit woord uitspreken
623 Ce wisseling van eb en vloed
heet
624 Gijsbert Japiks was
625 „Lord Mayor" is de titel van....?
ANTWOORDEN.
621. Neen. 622. Als F omdat er een
F (scherpe medeklinker) aan voorafgaat.
623. Kentering. 624. Friesch dicTitcr,
grondlegger der Friesche literatuur (1603
—1666). 625. In groote Engelsclie ste
den de eerste burgemeester (Londen,
Manchester, enz.)
NIEUWE VRAGEN
626 Wie was Carmen Sylva?
627 Wat gebeurde er in 1572 in ons
land?
628 Een „kornak" is een oppasser
en wel van...»..?
629 De „godin van het toeval" heette
bij de Romeinen.
630 Domeingoederen behooren aan
eenigszins andere lijn volgen. Deze
wonen vnl. in het VijfstroomenLand (de
Pendzjaab) in het westen van liet schier
eiland; daar zijn ze in de meerderheid;
overal elders zijn, zij in de minderheid.
Z,\j vreezen dus een democratie, die de
Hindoes de overhand geeft in de meeste
provincies. De onderkoning had danook
tegelijk met Gandhi de voorzitter van
de Mohaminedaansche raad naar Nieuw
Delhi ontboden. Blijkbaar wil de Britsche
staatskunst de twee groote volksgroepen,
Hindoes en Mohammedanen, ook nuw?:r
tegen elkander uitspelen.
De besprekingen, die de Britsdi-Indi
sche onderkoning met de vertegenwoor
digers van liet Indische congres en de
Mohaminedaansche Unie heeft gevoerd,
zijn tot nog toe mislukt. In een radio
rede stelde de onderkoning voor, een
raadgevende greep van Indische leiders
op te richten om de steun te verzekeren
van Indië aan de Oorlogvoering. Duitsch
land maakt van deze troebelingen gebruik
en strooit aan het front pamfletten uit,
waarin het de Mohammedaansche, Fran
sehe en Engelsche soldaten aanraadt om
niet te vechten met het doel de verdedi
ging van de democratie. Engeland is ook
niet democratisch jegens Britsch-Indië,"
aldus Berlijn.
