TEXELSCHE COURANT
Woensdag 10 Januari 1940
No. 5410
52ste Jaargang
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
SCHIMMENSPEL.
te lagl premie.
Texelsche Berichten
OVER VEEVOEDING EN VITAMINEN
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
IS SINDS 1 JULI 1030
IN DIT BLAD OPGENOMEN
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie-
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 et. (4 regels, ge
heel met kleine letters gezet, hoogstens
vier; vooruit betaald)
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.lossenrs. 4 ct.
ZONDAGSBLAD: f0.50 per kwartaal;
buiten Den Burg f 0,70.
POSTREKENING no. 652.
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer een half uur later.)
10 I! 12 13 14 15 16 Jan
L 9,17 9,53 10,27 11,— 11.35 0.03 0,37
OP 10 JANUARI LICHT OP VOOR:
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 4 36
Fragment uit het pas verschenen
beek van D. L. Daalder Dz. (f 2,50
In prachtband f 3,2J>)
Royaal is Tante Tet niet.
Zelfs niet op „nuwwe jaar" Er
schiet niet meer over dan een eindje
Friesche koekGelukkig geeft Oome
Keus me een stuiver, als hij met me mee-
locpi. naar buiten, maar het lijkt wel,
oi hij schichtig omkijkt Tante Tet
hoeft het niet te weten Een stuiver
is centen, dat is veel voor iemand, die
haar schoenen elke week omwisselt: de
linker aan de rechtervoet en de rechter
aan de linker om te maken, dat ze recht
K en heelemaal afslijten
En dan is de Nieuwjaarsellende voor-
blj.
Dc rest van de dag gebruik ik om cen-
ten te geven aan de .nuwwejaarswen-
schers" bij de deur en om een heel mooi
kaartje te schrijven voor Stijn Timmer,
c en zwaluw, die een briefje in zijn bek
houdt, met de bi nk de woorden. ,,Ge-
H }uk::alig Nieuwjaar" ik schrijf hel
ach in enoonschriit en breng het dan
■nr..-.- Kees mmer, waar ik het onder de
■voordeur door schuif. Brievenbussen heb
ivjbcn we n,et aan Oosterend. Dïft is te
gre l goed vcor menschen van Den
JL c.e ven de overkant ,.Net as
badkamers en zok gedoen"
En 's avonds komt de Texolsche Krant
W met de Nieuwjaarswenschen. Die houd*.
ons uren bezig. Want we zoeken van alle
menschen uit, wie hc-t precies zijn. Va-
k dei- er moeder verdiepen zich m lar.ue
besniegelingen over alle Kikkerts Keii-
sers, Koningen. Wittes en Daalders, die
kris kras over ,,het gou'en boltje" zijn
verspreid en al eeuwen lang door elkaar
zijn getrouwd. Moeder kent de buurt van
Oosterend en Oost goed, Vader is expert
in Den Burg en Den Hoorn. De Cocksdor
nors en de Oudeschilders kennen ze niet
zoo goed
I Als de debatten me vervelen, lees ik
dwars door de strepen heen de krant van
lmks naar rechts dat is een interes-
Ijk santé sport met vele verrassingen.
WAT IS EEN VREK
Antwoord Een afschuwelijke spaar
pot in de gedaante van een mensch
OM VOORUIT TE KOMEN
NOOIT ZAL ER EEN KANS ZIJN
voor de luie, de tijdverspiller, voor de
ensch, die van het dooden van de tijd
en beroep gemaakt heeft;
voor de mensch, die niet houdt van
Ejraanpakken, die niet vlot of enthousiast
■kan zijn; die altijd klaagt over tegenslag
-•Jen over gebrek aan gelegenheden;
voor de mensch, die met eerlijk met z'n
medemenschen omgaat; voor de leuge -
•naar, voor'de slimmerik, die leeft van 't
.pvoor de mal houden van 'anderen; voor
«hem, die op anderen aast, als hij er maar
.even gelegenheid voor heeft; die zegt:
yji.Zakan- zijn zaken en dingen doet, waar
«een luchtje aan is.
ALGEMEENE TEXELSCHE
POLITIEVERORDENING.
GLIJBANEN. Het is verboden: a. op de
hopenbare wegen glijbanen te maken of
daarvan gebruik te maken; b. op de open
pare weg sleden onbestuurd te laten
voortglijden; c. bij vriezend weer de
straten te schrobben of zonder noodzaak
op eenige andere wijze water op de open-
t^ire weg te laten vloeien of te werpen.
ART. 74.
SPOEDIGE OVERNAME.
DIRECTE AFWIKKELING.
Een prachtig getuigschrift voor de
veeverz- „Texel" en voor de
Onderlinge Pa arden verzekering D.E.L
n.H. Veehouders! wordt allen lid!
ONGEVAL DOOR DE GLADHEID
Mw. J.B.-V. Groeneplaats, kwam Zon
dagavond in het Molenglop door de glad
de weg zoo te vallen, dat zij een pols brak
Zij moest zich de volgende dag te Den
Helder laten behandelen.
OVER VEEVOEDING
Hedenavond wordt in de Landbouw -
school de tweede praatavond over vee -
voedin" gehouden. Onderwerp: Bieten -
koenen en -blad, voeraardapuelen, merg-
kool, enz. en de Regeeringsvoedermeng -
seis. Aanvang half acht.
HET MUSEUM IN 1939.
Ook gedurende het afgeloopen jaar
heeft het museum weer een groot aan
tal bezoekers getrokken, n.l. 3054, dc 3
scholieren, die kosteloos toegang hadden
niet meegerekend. Elk jaar wordt het Md
seum met vondsten en andere aanwins
ten verrijkt Zoo is er dit jaar een vitrine
met een groep zwartkopmeeuwen bij ge -
komen, terwijl het aantal kleine aanwins
ten in de tientallen loopt. Het Bestuur
dankt allen, die ook in het afgeloopen
jaar hun medewerking hebben willen ver
leenen.
Een zeer belangrijke oudheidkundige
vondst was die van de twee steenen bij
len, door gebr. Bakker uit de Hoogeberg
opgediept. Ook de verzameling schelpen
en zwerfsteenen werd weer uitgebreid, -
eveneens het aantal platen. Drs Ponger
schonk een overzicht van het voormalige
Westerkerkhof met teekemngen.
Door de heer Van der Horst, praepara-
tcur.te 3everwijk, werd in 1939 reeds'n
begin gemaakt met de vervaardiging van
een vitrine met lepelaars, maar hij moest
in militaire dienst, waardoor hij zijn an
dere werk nu moet laten rusten. De heer
H. Kraai, de beheerder van ons Museum,
vertelde ons, dat dit nieuwe werkstuk t
mooiste van het museum belooft te wor
den.
Van uitbreiding van de behuizing van
ons museum zal voorloopig niets kunnen
komen. Zelfs heeft het gemeentebestuur
twee lokalen doen ontruimen, daar ze, in
verband met de tijdsomstandigheden tij
delijk voor een ander doel bestemd moe
ten worden.
De heer Kraai ziet, wat het bezoek be
treft. de loökomsl niet donker in. Hij
meent, dat in 1940 dit bezoek nog wel
grooter kan zijn, omdat maar weinigen
cr plezier in zullen hebben hun vacantie
in het buitenland door te brengen.
Zooals bekend kan de heer Kraai al
sinds geruime tijd zijn functie als hool'd
der o. 1 school alhier niet vervullen. Het
werk voor het museum heeft hij ook moe-
c n neerleggen. Van harte wenschen wij
hem- een spoedig herstel toe, opdat hij
aan de school, natuurlijk in de eerste
plaats, en aan 't Museum weer zijn beste
krachten kan wijden.
HET CONSULTATIEBUREAU IN 1939.
In liet afgeloopen jaar werden elf zit-
t.ngen gehouden met een totaal van 799
consulten. Het aantal nieuw ingeschreven
zuigelingen bedroeg 116. Het gernidd.-
aantal consulten per zitting bedroeg 72.6,
hooger dan ooit te voren.
Ter vergelijking diene:
Resp.. jaar, consulten, gemidd. £er
zitting, nieuw ingeschreven, zittingen:
1933 532 «.3 159 12
1934 559 50.8 98 11
1935 524 58.2 103 9
1936 742 61.8 104 1 2
1937 T76 70.5 106 11
1938 653 65.3 106 10
1939 799 72.6 116 11
IN DE MOESTUIN.
Wat deze maand te doen geeft.
In de tuin moet de composthoop eens
worden doorgewerkt en omgezet, opdat
de vorst er flink op kan inwerken. Het
verteren van stokjes, houtachtige sten
gels, dikhuidige bladeren en dergelijk ma
teriaal wordt er door in de hand ge
werkt
Eikenblad bevat nogal looizuur, wat de
ontleding tegenhoudt. Door wat kalk door
de hoop te werken, wordt dat looizuur in
die schadelijke werking belemmerd, zoo
dat de vertering van zulk blad vlugger
verloopt.
Als het niet vriest, •"kan men in de
•ooomgaard doorgaan met het snoeien van
boomen en bessenstruiken. Mos en schors
schubben worden met een stalen borstel
afgekrabd en iegelijk met het snoeisel ver
brand. De gladde stammen en takken be
sproeit men in Januari met vruchtboom-
carbolineum, als onderdeel van een ratio-
neele ziekten- en insectenbestrijding.
Bij open weer kan ook nog stalmest
worden uitgestrooid in fruit- en moes -
tuin, mits men die mest licht onderwerkt
Rondom de stammen van nieuw ge
plante en verplante boompjes laat men
de ruige mest liggen om ze als vorstbe-
schutting dienst te laten doen.
SPREKENDE GETALLEN.
Mars schaft werk.
De Belgische metaalnijverheid is over
belast met orders. De laatste maanden
2ijn besteld:
3500 wagons door Frankrijk
750 wagons door Duitschland
200 wagons door Turkije
150 wagons door Zweden
8500 stellen wielen door Frankrijk
Het gaat meest om tankwagens
EEN WIJLE RUST
Een Finsch soldaat, een der
duizenden, die strijden voor de
onafhankelijkheid van hun land
afgebeeld met zijn kinderen, tij
dens een kortstondig verlof, dat
hem werd toegestaan Straks weer
naar het front
HOE LAAT
TEXEL-DEN HELDER v.v.
Op werkdagen:
Van Texel: 7.30; 10.— 13—; 15.—.
Van Den Helder: 7.30; 10.- 1230, 15.-
Op Zon- en Feestdagen:
Van Texel: 7.30; 13.—.
Van Den Helder: 10.15.
SCHAPENVOER.
Voor het tijdvak 8 Jan.-4 Febr. zijn
toegewezen per dier per vier weken:
Fokooien voor 1939 geboren 7 Kg
Fokiammen voor 1939 geboren 7 Kg.
Schapen in 1939 ^ebore 7 Kg.
Andere schapen 7 Kg.
DF. COCKSDORP.
MIJNENLEGGER AAN DE GROND.
Tengevolge van de vrij dichte mist is
de Nederlandsche mijnenlegger Jan van
Erakei Zaterdagmiddag in de Eierland-
sche gronden gestrand. Pas de volgende
morgen kwam het schip vlot. Zondag
morgen hebben we een praatje gemaakt
met de heer J. Bakker, schipper van de
Joan Ilodshon. welke ïedriiiigbool Za
terdagmiddag zee koos.
Om 7 uur kreeg ik opdracht uit te
varen. Dc zee was wel vrij kalm, maar
door de dichte mist was de tocht niet van
gevaar ontbloot. We wisten niet, welk
schip aan de grond was geloopen; het had
seinen doorgegeven naar Den Helder,
vanwaar het bericht verder verspreid
werd. Nadat wij 20 minuten hadden ge
varen, zagen we op korte afstand plots
ten flauw lichtschijnsel. Enkele oogen-
blikken nog en we lagen langszij. Het
bleek de Ned. mijnenlegger Jan van Bra-
kel te zijn Ik werd door de kapitein Lt.
ter zee Versluis verzocht aan boord te
komen. Ook eenige leden van de 7 kop
pen tellende bemanning van de redding
boot kwamen langs de touwladder aan
boord Na eenig beraad verzocht de kapi
tein mij een ankêr van de Van Brakel
uit te leggen. Een zwaar ding - het woog
eventjes drie- tot vierhonderd Kg. Het
uitleggen gin? vlot en hierdoor werd
voorkomen, dat het schip bij eventueel
sterk opkomende zee nog meer land
waarts zou worden gesla.gen.
Hoe ver lag het uit de kust?
Ik schat van 700 M.; van de vuur
toren zal het ongeveer 2600 M. geweest
zijn. De vuurtoren heeft eenige tijd ge
schenen om de kapitein bij de oriëntee-
ling te helpen. (Zooals bekend heeft men
het licht van de toren sedert het uitbre
ken van de oorlog Gedoofd; slechts in bij
zondere gevallen zooals hier, doet de to
ren voor korte tijd dienst.)
Niet alleen de Joan Hodshon, maar ook
de sleepboot Utrecht van de Firma Wijs
muller was ter assistentie uitgevaren. De
Hodshon is pas om half een in de nacht
teruggevaren. De thuisreis, aldus vertel
de de heer Bakker, heeft anderhalf uur
geduurd, doordat we toen niet alleen het
tij tegen hadden, maar ook veel drijfijs
de boot dwars zat.Alzoo stapten we
pas snachts 2 uur weer aan wal!
De volgende morgen begaf menigeen
zich naar het strand om de gevangen Van
Brakel te bekijken, maar. hij was
gevlogen. Bii het krieken van de dag was
hij vlotgekomen, vlugger dan men had
verwacht
De Van Brakel was Zaterdag voor een
oefentocht uitgevaren. Men zou de Texel-
sche kust houden en even ten zuiden van
de Eierlandsche gronden terugkeeren.
Maar de mist heeft de stuurman parten
gespeeld en de 70 opvarenden ,,een sla-
pelooze nacht" bezorgd.
Schipper Bakker was in Oct. j.l. 25 jaar
op de reddingboot. Men deelde ons dit
dezer daoen pas mee. De laatste 20 jaar is
hij in vaste dienst en daarvan bekleedt
hij gedurende 7 jaar de functie van schip
per.
door H. KOENS, dierenarts te Den Burg.
De vitaminen nemen op het gebied der
veevoeding een bijzondere plaats in. Ze
hebben een groote invloed op de groei
en de gezondheidstoestand van het li
chaam. Vitaminen zijn in het planten- en
dierenrijk voorkomende chemisch beken
de stoffen, welke noch tot de eiwitten
koolhydraten of vetten noch tot de mine-
lalen gerekend moeten worden en on
danks het feit, dat ze in zeer geringe
hoeveelheden in het voedsel aanwezig
zijn, voor de groei en de gezondheidstoe
stand van 't individu onontbeerlijk zijn.
De verschillende vitaminen worden
aangeduid met een hoofdletter; we spre
ken van vitamine A, B, C, D, etc. Er is
reeds sprake van een vitamine K. We
kennen in de vitaminen gelijk we dat
in de mineralen-huishouding hebben: le.
een totaal ontbreken van een vitamine
Avitaminose; 2e. een te kort hypovita-
minose; 3e. een te veel hypervitamino-
se. In ons land hebben we als dierenarts
meest te maken met een hypo-vitamino-
se, zelden met de twee andere vormen.
Onder de vitaminen zijn er, die door het
dierzelf kunnen worden gevormd. Koeien
en schapen hebben b.v. in hun voedsel
geen vitamine B noodig, omdat het vita
mine B. in de pens wordt gevormd
door bacteriën. Het vitamine-B-gehalte
der melk is altijd constant.
Het lichaam is soms in staat om uit de
in het voedsel aanwezige stoffen z.g.
Provitaminen door een eenvoudige
omzetting deze Proviatminen in vitami
nen te veranderen. Een bekende Pro vita
mine is het carotine der groene planten.
Een typisch verschijnsel kunnen we bij
diverse hypovitaminosen waarnemen, n.l.
dat het tijdstip, waarop een eventueel
tekort zich uit, bij de diverse diersoorten
Vraag of aanbod, wat het zij,
Hebt ge iets, zoo hoor naar mij:
Zet het in de Texelaar,
En de zaak is voor elkaar.
|j||||lllliii;iiliiiiH'iiiiiiiliiiiiilliitlillllllliiillllliiilllliliiliiiiiiililiiliillliin|||||i
VAN OVER DE GRENS.
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!;iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiniiiiiiii 2IIIIH
GETEISTERD TURKIJE.
Hevige aardschokken. Felle kou
de. Ontzettende overstrooming.
Barre meeuwstormen.
Vreeseiii': het Turksche volk geteis
terd door de vijandelijke elementen. Een
aardbeving heeft verschrikkelijke ver
woestingen aangericht en vele steden en
dorpen met de giond gelijk gemaakt
De Russen hebben in de voor hen zoo
rampspoedige Finsche veldtocht tot
nogtoe niet meer menschen verloren dan
de aardschokken in Turkije in weinige
oogenblikken hebben weggevaagd. En op
de beproeving van de ramp zijn voor
de overlevenden nog weer vreeselijke
pijnigingen gevolgd door een ontzettende
koude. Sneeuwstormen hebben het ver-
leenen van hulp lang tegengehouden. De
sympathie van de heele wereld is naar
het zoo uitermate hard beproefde Turk
sche volk uitgegaan. Verschillende regee-
•ngen hebben aanzienlijke gaven in geld
gezonden. Wij gelooven gaarne, dat ge
voelens van menschlievendheid daartoe
de sloot hebben gegeven, maar 'n poli
tieke lijn viel in deze milddadigheid wel
te vermoeden. En terwijl de wereld nog
onder de indruk was van dit alles, bra
ken nieuwe beproevingen uit voor 't al
zoo geteisterde land. Zware stormen
woedden op de kust van de Zwarte Zee
In het Noordwesten van Turkije steeg
het water tot noodlottige hoogte. Weer
verloren vele honderden menschen het
leven, en weer werden menschelijke
woonplaatsen in grooten getale verwoest
Opnieuw moesten hulpexpedities wor
den uitgerust, terwijl wegen en spoorwe
gen waren vernield. Sneeuwstormen ver
hinderen vliegtuigen, door het afwerpen
van het allernoodigste, snelle hulp te
brengen. Deze winter, die reeds zoo ve
lerlei ramp over de menschheid heeft
gebracht, is voor heel oostelijk Europa
wel zeer hard.
WEET U ZE ALLE VIJF
||||||:iiiiiiiiiimiiii!iiiiiiriiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
661 Lange Pier was een
662 Wie schreef: School-idylLen
663 Saxofoon, genoemd naar...?
664 Quo Vadis beteekent...
665 Een P)rrhus-over\vinn.ng is.
ANTWOORDEN.
661. Fresch vrijbuiter, 16e eeuw. 662,
Top Naeff. 663. De Franschman Al-
dolphe Sax. 664 Waar gaat gij heen? 665.
Een overwinning, die meer verlies dan
winst oplevert.
NIEUWE VRAGEN
666 Feijenoord. Stadion. Waar'-'
667 De vuurtoren van Terschei liiig
heet.
668 Bcerhaave, een beroemd
669 Is 1940 een schrikkeljaar?
670 „De Staalmeesters", geschilderd
door..,..?
Om iedere foto, schilderij, tee-
keniiig een lijst, die .past; ook
past hij uw beurs.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT
zeer verschillend is. Een paard krijgt pas
na eenige jaren vitamine-A gebrek een
oogaandoening, terwijl het rund reeds na
eenige maanden deze oogaandoening I
krijgt, welke na een extra vitamine—-A-
gift aan het rantsoen weer spoedig ge
neest.
Vitamine A:
Ze is oplosbaar in vet. Het wordt door
het lichaam in de lever uit het z.g. pro-
vitamine-A carotine) gevormd. Het
vitamine-A komt voor in biest, zomer-
melk, eidooier, levertraan. Het provita
mine dus de carotinen in allerlei
groenvoer, goed hooi, gele mais, groene j
erwten en practisch in alle andere voe
dermiddelen een spoor of totaal niets.
Vitamiue-A gebrek:
Varken: Vitamine-A gebrek geeft bij
varkens degeneratie van het zenuwstel
sel. We zien dan z.g verlammingsver
schijnselen, speciaal van de achterhand,
waarbij tevens een typisch scheeve hou -
ding van de nek opvalt. Deze verschijnse
len mag men niet verwarren met de ver
schijnselen, welke bij een zeug optreden,
wanneer de biggen via het zog aan de
zeug zooveel kalk en fosfor onttrekken,
dat de beenderen door een kalk en fos-
fortekort niet meer in staat zijn het zwa
re lichaam te dragen en tenslotte aan de
grond gaan. Sinds het gebruik van de voe
dermengsels, samengesteld door Dr. Gras
huis, komen dergelijke gevallen van kalk
en fosforgebrek bij de zeugen sporadisch
voor.
(In volgend nummer spreken we in dit
verband over onze herkauwers, paar
den en kippen.)
MIDDENSTANDERS. □□□□ODD
Een abonnement l>ij Li
N.V. PROVINCIAAL BELANG
Handelsinformatie- en Incas D
sobureau voor de Midden- Z)
Q g stand, opgericht 1861, biedt p
in deze tijd groote voordoe- L,
len O
Een volledig prospectus, O
waaruit zulks duidelijk blijkt D
Q met een ex. van de 14-daag- n
sche zeer verzorgde courant C
wordt op schriftelijke aan- £j
vrage n.o. verstrekt.
N.V. PROVINCIAAL BELANG,
Amstelstiv 14, Tel. 32000 (6 lijnen)
AMSTERDAM C JJ
Voor Middenst. Fed en Bonden Q
kan een speciale overeenk getrut- L
fen worden. C
||||||iiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iii;iiiiiiiiii!ii!i!iiiiniin:i!in:i|!{|||
ZOO SPRAK..
lilHIUM
ROOSEVELT: Ik zal streven de Ver.
Staten buiten dc oorlog te houden. Het
optreden van de Amerikaansche regee
ring zal er op gericht zijn, elke vrede aan
te moedigen, die de moeilijkheden, welke
lot het huidige conflict hebben geleid,
zal oplossen.
GOERING, de Duitsche Minisier-pre
sident: De voedselvoorziening van hel
Duitsche volk is verzekerd. In 't nieuwe
jaar geldt het oude devies, dat het De>
de Rijk groot, sterk en eendrachtig heef
gemaakt: Leider beveel, wij volgen.
Dat het einde van de veldtocht tegen
Polen niet het einde van de oorlog bc
teekende is uitsluitend de schuld van cb
Westersche mogendheden Zij willen eb:
vrede niet De Duitsche strijdmacht star.
met rotsvast vertrouwen op de drempel
van het nieuwe iaar. Het parool van h.
Duitsche leger voor 1940 is: de overwin
ning.
DE OORLOG IN FINLAND.
Russische motorordonnans, op
weg naar het front, passeert een
noodbrug, geslagen op de plaats,
waar de Finnen een kostbare
spoorbrug in de lucht lieten vlie
gen.
