TEXELSCHE COURANT
f
Woensdag 10 April 1940
No. 5435
52ste Jaargang
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
Texelsche Berichten
DE OUDESCHILDER
TE KLEIN.
HAVEN
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letters gezet, hoogstens
vier; vooruit betaald)
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.lossenrs 4 ct
ZONDAGSBLAD: f0.50 per kwartaal;
buiten Den Burg f 0,70.
POSTREKENING no. 652.
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer een half uur later.)
10 Apr. 1! 12 13 14 15 16
10,20 10,52 11,25 0.22 1,04 2,03
OP 10 APRIL LICHT OP VOOR:
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 7,18
DE VLIEGKAMP OP WAALHAVEN.
Zondagavond bracht het A.N.P
het ontstellend bericht van het
vliegongeval op Waalhaven,
waarbij onze vroegere plaatsge
noot, de 33-j. heer Henk van
Montfoort het leven verloor.
Uit de ochtendbladen van Maandag
vernamen we, hoe de ramp heeft plaats
gegrepen.
Henk van Montfoort was K.L.M.-piloot;
hij vloog als tweede bestuurder op de
Indie-lijn en deed op de Europeesche
lijnen als gezagvoerder dienst. Eind 1939
evenwel werd hij onder de wapenen ge
roepen, maar hij bleef zijn beroep ge
trouw Als luitenant-vlieger bestuurde
hij Zondagmiddag een militair jachtvlieg-
De haven van Oudeschild is te
klein. De landbouw neemt toe en
daarmee het vervoer van en naar
het eiland. Van verschillende kan
ten hoorden we klachten. Het is
niet uitgesloten, dat binnen afzien
bare tijd door de vele belangheb
benden een verzoekschrift aan de
Minister wordt gericht met het ver
zoek zijn medewerking tot vergroo
ting van de haven te willen verlee-
nen.
Dezer dagen bereikten ons opnieuw
klachten omtrent de huidige toestand aan
de haven. Er wordt zelfs in de groote
pers zoo werd opgemerkt veel ge
schreven over de beroerde toestand, waar
in de Texelsche schapenbedrijven ver-
keeren. En zeker terecht, maar het is ook
hcog tijd om eens te schrijven over de
meer dan treurige toestand hier aan de
haven.
Is die toestand werkelijk zoo slecht of
wordt er schromelijk overdreven
Bij verschillende personen, voor wie 'n
goede haven haast een levenskwestie is,
hebben we ons licht eens opgestoken en -
inderdaad bleek ons de oplossing van dit
havenprobleem een zaak van groot be
lang. Het laat zich aanzien, dat binnen
kort spijkers met koppen zullen worden
geslagen en dat de belanghebbenden zich
hiertoe tot de Minister zullen wenden
met het verzoek zijn medewerking te wil
len verleenen om dit vraagstuk met
spoed te willen oplossen.
Een der leden van de Texelsche Coop.
Inkoopvereen. vertelde ons het volgende-
De kottervloot telt thans elf schepen.
De meeste hebben een lengte van 23 M.
en ze nemen dus minstens zooveel ruimte
in als drie botters. Vrijdags en Zaterdags
vooral hebben we een heele toer om on
ze kotters behoorlijk op hun plaats te krij
gen De een na de ander moet, telkens als
een niemyé kotter binnenkomt, tijdelijk
verhuizen. U begrijpt, welk een ellende
dat gegfï; Ik heb eenige tijd terug tegen
de toen dienstdoende havenmeester ge
zegd: Man, je doet verstandig als je
eens een klacht indient bij je superieuren,
want het wordt hoog tijd dat de zaak
eens verbeterd wordt.'' Of hij het gedaan
heeft, weten we met. De toestand is in
elk geval geen steek verbeterd. Toen
hebben we zelf de hand aan de ploeg ge
slagen. We gingen met onze wenschen
naar fiet Raadhuis, nu een jaar of drie
geleden. Wat moeten we doen? vroegen
we aan de Burgemeester en de toenma
lige eerste wethouder, de heer K. Vla
ming. Er werd geantwoord, dat het idee
le haven te vergrooten, prachtig was,
maar dat men op financieele bezwaren
stuitte. De gemeente zou een deel der
uitbreidingskosten moeten betalen. Ten-
siotte werd ons toegezegd, dat de zaak
onderzocht zou worden. En nu hopen
we maar, dat dit onderzoek voortgang
heeft gevonden en dat het ons nader tot
de gewenschte oplossing heeft gebracht.
Uitbreiding is broodnoodig. Waarom
zou het met onze plannen op een teleur-
e'elling moeten uitloopen, terwijl een
.ine haven ergens in Zeeland onlangs
II. VAN MONTFOORT f
tuig van het type G 1; sergt. Lijs had in
dat toestel als mitrailleurschutter plaats
genomen. De vlucht had een normaal
verloop en zou zeker tot een goed einde
zijn gebracht, zoo het toestel bij de lan
ding niet plotseling over de kop was ge
slagen. Het boorde zich daarbij diep in
de grond. Toestellen van dit type hebben
n.l. een groote landingssnelheid. De be
stuurder werd aan hoofd en rug zoo
zwaar gewond, dat de dood onmiddellijk
moet zijn ingetreden. Sergt. Lijs werd
slechts licht gewond. Het weigeren van
de remmen schijnt de oorzaak van deze
vliegramp te zijn geweest.
Een tragische bijzonderheid moet het
zeker genoemd worden, dat de echtge-
noote van de heer Van Montfoort te
Oegstgeest bijkans het slachtoffer van
een autobotsing werd, toen zij zich met
nog een dame met spoed van Amsterdam
naar Waalhaven begaf. De dames kwa
men er gelukkig vrij goed af; zij bek\va-
men alleen snij wonden door brekend
glas; de militaire chauffeur werd niet ge
wond. De drie inzittenden van de andere
auto moesten in een ziekenhuis worden
opgenomen. Twee van hen kregen
wél vergroot werd, nadat de havenmees
ter, die nog maar kort in functie was,
een welgefundeerde klacht had inge
diend
Vijftig jaar geleden is de Texelsche
haven voor het laatst vergroot en daar
mee belangrijk verbeterd. Het was toen
ook wel hard noodig. De visschersvloot
kreeg er telkens nieuwe schepen bij.
Toen voeren er vijftig tot zestig schepen
de haven in en uit. De blazer- en botter-
vioot telt thans een veertigtal. De kotters
kwamen in 1928 voor het eerst in de
haven. Maar dat is natuurlijk niet de
hoofdoorzaak van de onhoudbare toe
stand. Het zit ook in 't feit, dat de land
bouw op ons eiland met rassche schreden
vooruitgaat. Vorig jaar werden op ons ei
land 300 H.A. gescheurd, en ook dit jaar
heeft men de ploeg in verscheidene bun
ders weiland gezet. Hoeveel duizenden
kg. wordt er aan producten meer van
bouwland gehaald dan van weiland!! En
dat wordt grootendeels naar de vaste wal
vervoerd en van de overkant komen aan
zienlijke ladingen kunstmeststoffen. In
dit verband kan natuurlijk opgemerkt
worden, dat de invoer van veevoer ver
minderd is, doch dit legt niet zooveel ge
wicht in de schaal.
Wie aan de haven de groote bedrijvig
heid gadeslaat, wordt zich dit alles ten-
volle bewust. Het belangrijkste is de uit
voer van granen, stroo, aardappelen, sui
kerbieten e.d. In de drukke tijd van de
afzet varen aken, klippers en tjalken af
en aan. Bovendien: hoe heeft zich het
beurtschippersbedrijf wel ontwikkeld! En
dan moeten we T.E.S.O. met haar twee
voor onze haven „reuzeschepen", met
vergeten! Vroeger alleen de Ada van
Holland. Een jaar of wat geleden werd de
havenmond verbreed. Wij, aldus gaat on
ze kotterschipper verder, hebben toen di
rect gezegd: „Waterstaat, houdt je centen
in je zak! Doe het in ieder geval niet
zóó, maar maak er liever een buitenha
ven bij. Ze maakten ten N. van het T E.
S.O.-gebouw 'n terrein, door over 'n enor
me breedte grond op te spuiten. Was dit
wel noodig? Als men toen meteen een
buitenhaven had aangelegd, was de zaak
nu in orde geweest Ja, aan de terreinen
is alle zorg besteed. Toen de haven Rijks
eigendom werd, een jaar of dertien gele
den, werden verschillende gebouwen ge
sloopt. Het havenbeeld werd hierdoor te
vens verruimd en verfraaid, maar drin
gender was aanleg van een nieuwe haven
geweest.
Men behoeft echter niet juist het oog
te laten vallen op een nieuwe buitenha
ven. Aan de Noordzijde van het binnen-
haventje is eveneens gelegenheid voor
expansie.
Tensfotte merkt spr. nog op, dat het
gedurende de voorbije weken buitenge
woon druk geweest is, doordat de
scheepvaart wegens de strenge winter
maandenlang stilgelegen heeft. Dit
neemt echter niet weg, dat ook onder nor
male omstandigheden een steeds grootere
actie aan de haven te verwachten valt.
en de behoefte aan een grooter haven
met de dag meer wordt gevoeld.
Tot zoover de meening van een onzer
kottervisschers.
In een volgend artikeltje komen ook
andere belanghebbenden aan het woord
over deze kwestie, die zeker algemeen
de aandacht heeft. J.
een hersenschudding. De dames zetten
met een andere auto de reis voort.
Met de heer Van Montfoort is een zorg
zame man en vader heengegaan; hij laat
een vrouw en twee nog jeugdige kinde
ren achter.
De heer Van Montfoort was gehuwd
met mej. Martha Rab, een dochter van
dc heer A. C. Rab, schoenhandelaar al
hier. Hij kwam naar Texel om te stu-
deeren aan de Zeevaartschool. Hij be
haalde het einddiploma, maar meer dan
de zeevaart lokte op de duur de aviatiek
hem aan. Op Soesterberg genoot hij zijn
opleiding als vlieger. Kort daarop trad
hij in 1935 bij de K.L M. in dienst.
Zijn uitstekende eigenschappen als vlieg
tuigbestuurder deden hem spoedig in rang
opklimmen en ware de mobilisatie niet
afgekondigd, hij zou vermoedelijk reeds
als gezagvoerder op de Indië-lijn dienst
doen. Ook de trotsche Douglas- en de
moeilijk bestuurbare Lockheed wist hij
met zekere hand door het luchtruim te
voeren.
Het was Henk van Montfoort, die uit
verkoren werd - bij wijze van vriendelijke
geste jegens Texel wellicht? om op de
dag van de opening van Texels vlieg
veld de eerste Douglas op ons eiland te
doen landen. We hadden het genoegen
die historische vlucht mee te maken, na
dat we in de vroege morgen met de
kleine Krekel (met Viruly en Graf Von
Rosen) naar Schiphol waren gevlogen.
Van die dag ook dateert de foto, welke
we hierbij voor de eerste maal reprodu-
ceeren. Ze werd genomen voor de Dou
glas, waarmee even te voren de heer en
mevr. Kamp een eere-rondje hadden ge
vlogen.
Henk is niet meer.
We houden aan hem prettige herinne
ringen. Een joviale vent was 't, een kerel
met wie men goed kon opschieten. Zoo
dacht men er ook bij de K.L.M. en bij
de militaire vliegers over.
Moge zijn familie de kracht ontvan
gen welke zij in deze dagen van smart
zoo zeer behoeven.
Hij ruste in vrede.
GIFTEN WITTE KRUIS.
N. N., De Koog f 2.
Mej. C., Den Burg f 1.50.
D. D., 't Noorden f 2,50.
EEN VIERLING.
Zaterdagmiddag heeft een schaap van
de heer A. J. Keijser een vierling ter we
reld gebracht. De lammeren verkeerden
alle vier in blakende welstand.
VEREEN. VOOR CHR.
VOLKSONDERWIJS.
De heer N. Maat werd herkozen als be
stuurslid van bovengenoemde vereen.,
terwijl de heer Jac. de Vries gekozen
werd in de plaats van de heer A. A.
Kant.
EF.N LEPELAARVITRINE
VOOR HET MUSEUM.
Er komt binnenkort een nieuwe vitrine
in het Museum. Reeds geruime tijd wordt
eraan gewerkt door de bekende praepara-
teur Van der Horst uit Beverwijk, die
echter door militaire dienst verhinderd
is, spoed te maken Niettegenstaande
dat verwacht men, dat de vitrine binnen-
.kort deel zal uitmaken van de Museum
collectie.
De vitrine bevat een miniatuur-land
schapje van „De Muy", met 'n nest van
lepelaars, waarin vijf eieren liggen. Vijf
lepelaars zullen het landschapje „bevol
ken".
Uiteraard is een groote som gelds met
de vervaardiging van deze vitrine ge
moeid, doch het bijzondere van de aan
winst zal alles vergoeden. K.
VAN OVER DE GRENS.
HET NOORDEN IN HET GEDING.
Er zijn door Engeland en Frankrijk no
ta's gezonden aan Zweden en Noorwe
gen wegens het varen door Duitsche
schepen in de territoriale wateren dezer
landen. De geallieerden blijken niet van
plan het Scandinavische Schiereiland aan
Duitschland en Rusland als belangenge-
bied te laten. Ten tweede gaven zij hun
opvatting te kennen omtrent de handel
van Noorwegen en Zweden met Duitsch
land.
Een bericht van Maandagmorgen meld
de, dat de geallieerden in de territoriale
wateren voor de Noorsche kust drie mij
nenvelden hebben aangelegd; er werden
gedurende 48 uur geallieerde oorlogs
schepen daar gestationneerd om de
Scandinavische schepen te waarschuwen.
Deze mijnenvelden liggen tusschen Nar
vik en Bergen en sluiten de scheepvaart
practisch af. De strijd om de neutraliteit
dezer landen is daarmee in een beslissend
stadium gekomen. Van hun kant oefenen
de Duitschers druk uit op de regeerin
gen te Oslo en Stockholm. Berlijn be
schouwt bovengenoemde nota's der ge
allieerden als een Engelsch-Fransch spel
tot afpersing in de wereld van het Noor
den. Men verwijt de Scandinavische mo
gendheden tegelijk, dat zij slechts „pas
sief" neutraal zijn; zij zouden echter, vol
gens Duitsche wenschen, „actief" hun on
zijdigheid moeten verdedigen. De VÖlki-
scher Beobachter verklaart, dat er een
nieuw hoofdstuk van de oorlog begint.
Dat ziet er alles heel dreigend uit. In-
OFFICIEEL.
ALGEMEEN RAPVERBOD.
De Regeeringscommissans voor de Bo-
oemproductie vestigt de aandacht van
belanghebbenden op het bepaalde in ar
tikel 7 der Bodemproductiebeschikking
1939, opgenomen in de Nederlandsche
Staatscourant van 8 en 9 December 1939,
no. 241, op grond van welke bepaling
bosschen en andere houtopstanden slechts
mogen worden geveld of gerooid krach
tens vergunning.
Deze behoort te worden aangevraagd
bij de Productiecommissaris voor de
boschbouw en de houtteelt, adres Bureau
Staatsboschbeheer, Museuml. 2, Utrecht.
Het verdient aanbeveling, ter bevorde
ring van een spoedige afdoening bij het
aanvragen van een dergelijke vergunning
gebruik te maken van een daartoe be
stemd formulier, dat op een desbetref
fend, tot de Productiecommissaris voor
noemd gericht verzoek kosteloos zal
worden toegezonden en dat bovendien
kan worden verkregen ten kantore van de
houtvesters en de boschwachters.
In het bijzonder wordt er op gewezen
dat niet alleen voor algeheele velling
doch ook voor dunning van bosschen ver
gunning noodig is, terwijl alle houtop
standen dus ook wegbeplantingen, rij
en. groepen of alleenstaande boomen en
hakhout onder de beschikking vallen.
Velling of rooiïng zonder vergunning
wordt gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste vier jaren of geldboete van
ten hoogste tienduizend gulden.
GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING.
N. N., De Koog f 2.
OUDESCHILD.
VERLOTING EIGEN GEBOUW.
De trekking der loterij ten bate van
het Eigen Gebouw der Moderne Arb. Be
weging plaats gehad.
De hoofdprijs is gevallen op no. 522, 2e
prijs op no. 1313. Voorts prijzen op de
nos. 12, 305, 487, 567, 660, 666, 737, 812,
980, 1056, 1144, 1207, 1292.
De prijzen kunnen op vertoon van het
lot worden afgehaald aan het Eigen Ge
bouw tot uiterlijk 30 April a.s. Hierna
vervallen ze aan de Vereeniging.
De 1ste pnjswinner kan kiezen uit een
fiets, een dressoir of een stofzuiger; een
schilderij is de 2de prijs.
GESLAAGDE AVOND.
De uitvoering ten bate van de K. W.
Kleuterschool te Oudeschild, Zondag in
het Eigen Gebouw gehouden, is naar
wensch geslaagd. De zaal was geheel ge
vuld met belangstellenden toen de heer
Alb. Backer namens het bestuur met een
kort woord opende. Door de internatio
nale verwikkelingen was de avond steeds
uitgesteld, doch de nood is thans zoo hoog
gestegen, dat extra inkomsten dringend
noodig zijn. Met de wensch, dat de avond
een flink batig saldo mocht opleveren,
werd deze voor geopend verklaard.
Het geheele programma werd verzorgd
door een aantal R K. jongelui van Den
Burg en Oudeschild. die voor een prima
programma hebben gezorgd. Het viel
danook buitengewoon in de smaak. Dc
Denemarken door Duitsche troe
pen bezet. Kopenhagen gistermor
gen om 8 uur reeds in Duitsche
handen. De regeering besloot geen
tegenstand tc bieden. Duitsche
aanval op Noorwegen. De Noorsche
regeering besloot de Duitsche
cisch, zich onder Duitsch bestuur
te stellen, niet in te willigen. Ze
kondigt de algemeene mobilisatie
af en verplaatst haar zetel van
Oslo naar Haniar. Engeland en
Frankrijk zullen de Noren te hulp
komen. (Zie verder 2e pag.)
dien de Noren in hun eigen rechtsgebied
Engelsche en Fransche mijnenvelden (de
Frsnschen hebben nadrukkelijk meege
daan) dulden, zou dit inderdaard een zeer
passieve neutraliteit zijn, die hen met
Duitschland in botsing zou brengen. Dul
den zij het inderdaad niet, dan zouden zij
zeer gemakkelijk met de Engelsche en
Fiansehe zeestrijdklachten in conflict
komen. Ze werden ook dan in de oorlog
betrokken. De Noorsche regeering staat
dus voor een zeer moeilijke beslissing.
(Ze heeft reeds besloten; zie pag. 2. Red.)
In Scandinavië is de opwinding vrij
gioot; temeer nu de mijnenvelden reeds
bij wijze van verrassing 's nachts vóórdat
de nota werd ingediend, gelegd zijn. De
nieuwe geallieerde activiteit wordt merk
baar. Dat de Duitschers zich prepareeren
blijkt o.a. uit het thuishalen van de on
derzeebooten, althans indien de geallieer
den het mis hebben; dezen veronderstel
len dat zij de meeste Duitsche duikbooten
reeds vernietigd hebben (55, zegt Londen)
WOL OP DE WERELDMARKT
STERKE PRIJSSTIJGING
Het indexcijfer voor wol van de Week
ly Woolchart bedroeg:
100 op 1 Juni 1914
84 op 1 Maart 1939
126 op 1 Febr. 1940
156 op 1 Maart 1940
Deze scherpe stijging is het gevolg van
dc verhooging der prijzen, die door de
Wolcontrole-instantie der Engelsche re
geering begin Maart is ingevoerd.
Het indexcijfer voor ruwe wol was:
100 op 1 Juni 1914
75 op 1 Maart 1939
99 op 1 Febr. 1940
132 op 1 Maart 1940
Voor tops:
100 op 1 Juni 1914
80 op 1 Maart 1939
105 op 1 Febr. 1940
143 op 1 Maart 1940
Voor garens:
100 op 1 Juni 1914
96 op 1 Maart 1939
174 op 1 Febr. 1940
194 op 1 Maart 1940
De garenprijzen zijn, vergeleken bij 'n
jaar geleden, dus meer dan verdubbeld.
III
HERSENGYMNASTIEK
III
5) LETTERPUZZLE
Kunt U hiervan de naam van een klein
plaatsje in Noord-Holland maken:
GRASRUGCHEB
(Oplossing volgt)
lachsalvo's waren niet van de lucht en
de spelers werden telkens met een da
verend applaus beloond.
De heer Jac. Schrama, die als con
ferencier optrad, begon met een leuk
liedje, toepasselijk op deze kleuterschool
avond, wat de stemming er direct in
bracht; het refreintje werd uit volle
borst meegezongen. Hierna kwam een
tweetal voordrachten van de heer Jac.
Witte, waarom daverend werd gelachen,
gevolgd door eenige mooie zangnummers
van de zusters Jo en Corrie Smit, met
tot besluit voor de pauze een een-acter.
gespeeld door Wim Ran, Annie Graaf,
Jaap Schrama en Jo Smit.
Na de pauze werd nog een een-acter
gegven waaraan meewerkten de dames
Jo Smit en Annie Graaf en de heeren
Jac. Schrama, Wim Ran en Jac. Witte,
die de lachspieren nogmaals danig in wei
king brachten. Al met al een buitenge
woon gezellige avond.
Er werden eenige verlotingen georga
niseerd om het batig saldo te verhoogen
en er kon danook een mooi bedrag aan
de penningmeester worden afgedragen.
De heer Backer dankte de spelers
voor hun medewerking en hoopte, dat
een volgende keer niet tevergeefs een be
roep op hen zou worden gedaan. Ook de
Tex. Courant werd voor haar belange-
looze hulp, die zeer gewaardeerd werd,
dank gebracht.
De balmuziek werd verzorgd door een
aantal leden van het fanfarecorps, de
Rhytm. Islanders, die de goede stemming
er tot het einde toe ingehouden hebben.
OOK SPANNING IN HET Z.-OOSTEN
In de Adriatische Zee hebben eenige
tijd geleden Duitsche schepen het trans
port van goederen van Zuid-Slavië naar
Triest op zich genomen, opdat deze goe
deren dan verder over land naar Duitsch
land kunnen worden vervoerd. Daarop
zijn Engelsche oorlogsschepen de Adria-
tischt Zee binnengedrongen om op die
schepen jacht te maken. Niet alleen dit.
Ook Zuidslavische schepen, die contra
bande voor Duitschland aan boord had
den, of die men daar van verdacht, wer
den door de Britsche oorlogsbodems door
zocht Hierop zijn de regeeringen van Z-
Slavië en Italië te rade gegaan of zij dit
zullen toelaten. Er schijnt door hen te
worden overwogen de Adriatische Zee
voor vreemde oorlogsschepen af te slui
ten. Hoe het ook zij: dit bewijst in elk
geval, hoezeer de economische oorlog op
het oogenblik alle andere overwegingen
overheerscht.
RECHTSVRAGEN
INWONENDE DIENSTBODE. Vraag
Wij hebben een inwonende dienstbode. -
Deze kreeg, toen ze op haar vrije Zater
dagmiddag uitging, een ongeluk. Moet
men als werkgever nu de onkosten beta
len Antwoord: Inderdaad bent U tot
betaling verplicht (verpleging en genees
kundige hulp), ook al geschiedde het bui
ten dienst. Ze houdt tevens recht op Joon
en wel gedurende een .„betrekkelijk kor
te tijd", dit is gewoonlijk hoogstens zes
weken.
