TEXELSCHE COURANT Woensdag 15 Mei 1940 No. 5445 2ste Jaargang PROCLAMATIE DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT Texelsohe Berichten Aan de bevolking. Uitgave N. V. Boekhandel en Drukkerij v. h. Langeveld en De Rooij Den Burg Telefoon 11 IS SINDS 1 JULI 1930 IN DIT BLAD OPGENOMEN. ADVERTENTIES: 12 cent per regel minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor vier plaatsingen opgegeven, wordt drie maal berekend. Vraagt ons zeer voor- deelig tarief voor neringdoenden. TEXELAARTJES: 4S ct. (4 regels, ge heel met kleine letters gezet, hoogstens T viervooruit betaald) ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal, buiten Den Burg tl.—; losse nrs. 4 ct ZONDAGSBLAD: f0.50 per kwartaal; buiten Den Burg f 0,70. POSTREKENING no. 652. HOOGWATER (ter reede van Texel v.m. (nam. oqgeveer een half uur later.) 15 Mei 16 17 18 19 20 21 1,52 3,03 4,22 5,32 7.31 n.t. 8.28 9,10 OP 15 MEI LICHT OP VOOR: RIJWIELEN en RIJTUIGEN 8 16 GIFTEN WITTE KRUIS. N. N., Oosterend f 5. BENOEMING. De heer J C. Th. Hoogenbosch alhier werd voor tijdelijk benoemd aan de R.K School te 't Zand, N.Holl. WAARSCHUWING - Tot nader bericht mag aan het publiek geen sterke drank of zwak alcoholhouden dc drank worden verkocht of verstrekt. KOSTWINNERSVERGOEDING. Behoudens bijzondere omstandigheden 0 zal de uitbetaling van kostwinersvergoe- ding op de dorpen op de gewone wijze plaats vinden. BOOTDIENST T.E.S.O. Het behoeft eigenlijk niet vermeld te worden. De bootdienst is nog ongeregeld. De haven van Den Helder is de oorlogs haven van Nederland. Dat leert de jeugd reeds op de lagere school. Nu de oorlog in alle kracht uitbarstte en de Duitschers meer en meer de westelijke provincies na derden, kon de verbinding van Texel met Den Helder slechts met groote moeite worden onderhouden. •^Maandag werd nog tweemaal heen en weer gevaren, maar gisteren moest de boot in de haven blijven liggen. ONZE „OORLOGSEDITIE". Toen wij dit „oorlogsnummer" samen- I stelden, woedde de oorlog nog fel. Hoe lang zou het duren Geen mensch wist 't. Omdat aanvoer van papier onmogelijk dreigde te worden, besloten we, mede op Verzoek van het gemeentebestuur, de om- tvang van ons blad zoo te beperken, dat we voor een reeks van maanden gedekt zouden zijn. Nu dit gevaar voorloopig af gewend schijnt, hopen we weldra weer op de oude voet te kunnen voortgaan. - Intusschen vertrouwen we gaarne, dat de lezer voor deze keer dit wel zeer be- scheiden blaadje dat U als historisch s document toch misschien wel bewaren wilt voor lief zal willen nemen. TEXEL IN OORLOGSTIJD. Texel heeft mede zijn deel in de oorlog 1 gehad. De Mok en Vlijt moesten het ge- ducht ontgelden. Met brandbommen en mitrailleurs werden de hangars en de vliegtuigen bestookt. Er bleef weinig bruikbaar materiaal meer over, de af- weermiddelen waren in verhouding tot de sterkte van de aanvallers van geringe - beteekenis. Onze Eierlanders hebben ban- ge uren doorleefd. Wie nabij het vliegveld woonden of elders, waar vliegtuigen ge- stationneerd waren, waren genoopt, el- l; ders huisvesting te zoeken. Ook in Den t Hoorn en omgeving beleefde men angsti ge uren. Bij herhaling werden door ver- scheidene vliegtuigen aanvallen onderno- men op de Mok. De zwaarbewapende machines bleken door ervaren schutters en piloten bemand en het moet danook ri een groot wonder heeten, dat noch op De Mok noch op Vlijt slachtoffers geval len zijn. Voor zoover bekend werd aan eenige behuizing der burgerbevolking op Llil ons eiland geen schade van beteekenis aI aangericht. Tot het uiterste hebben onze soldaten en matrozen zich geweerd, maar zij heb ben voor de overmacht moeten wijken. ;r Het was geen smadelijke nederlaag. Pas tegen de avond hebben zij hun stellingen bij De Mok verlaten. "i a ^at*at Per radi° bekend was gemaakt, v dat ons land door overmacht de wapens jo had moeten neerleggen Zeeland uitge- er zonderd werden we omstreeks half 9 nd opgeschrikt door zware bomontploffingen welke bleken te worden veroorzaakt door - vliegtuigen, die bommen op Den II Helder lieten vallen. Blijkbaar waren de bommenwerpers niet bekend met het feit) dat Nederland zich had overgegeven (de n provincie Zeeland uitgezonderd) Per ra- dio werd de Duitsche Opperbevelhebber ^hiervan verwittigd. Nadere berichten ont breken doordat geen telefonische gemeen- af*gen3P Held8r k°n W°Fden verkre ab; Duitschland heeft hedenmiddag Rotter dam gebombardeerd, terwijl Utrecht met vernietiging werd bedreigd. Ter sparing van de burgerbevolking en ter voorko ming van verder bloedvergieten meen ik gerechtigd te zijn om aan de daarvoor in aanmerking komende troepen het bevel te geven, de strijd te staken. Aan deze troepen is tevens opdracht gegeven om tot aankomst van de Duitsche geregelde troepen de orde te handhaven en de daar toe noodige wapens en munitie te behou den. De strijd in Zeeland wordt nog voort gezet. Ik breng met nadruk onder de aandacht van de bevolking, dat alle tot nu toe gel dende bepalingen ter verzekering van de orde en de rust moeten worden nageleefd en dat het militair gezag ter plaatse be voegd blijft tot het oogenblik, dat Duit sche troepen zullen zijn aangekomen. Ik doe een beroep op de bevolking om door een waardige, ernstige, rustige hou ding tijdens de bezetting, die komen gaat, de eerbied van de vijand af te dwingen. Door groote overmacht van de meest mo derne middelen is hij er in geslaagd on ze weerstand te breken Wij hebben ons niets te verwijten gedurende deze oorlog. Uw houding en die van de troepen was rustig en vastberaden, Nederland waar dig. Behoudt deze houding, vergeet niet, dat gij Nederlander zijt en dat het Ko ninkrijk der Nederlanden al zal het Moederland grootendeels worden bezet door de vijand, niet heeft opgehouden te bestaan. Aan het einde van de oorlog zal Nederland weder als zelfstandige natie opstaan. Leve Hare Majesteit de Koningin. De Generaal Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, H. G. WINKELMAN. Algemeen Hoofdkwartier, 14 Mei 1940. RADIO-REDE VAN DE OPPERBEVELHEBBER VAN LAND- EN ZEEMACHT. In zijn gisteravond om kwart over tien gehouden radiorede zeide de Opperbevel hebber o.a het volgende: Ik heb het op prijs gesteld U persoon lijk een toelichting te geven bij het hoogst ernstig besluit, dat U hedenavond door de radio reeds heeft gehoord. Wij hebben de wapens moeien neerleggen omdat het niet anders kon. Allen waren we vastbesloten ons Vaderland te verdedigen tot het ui terste. Welnu. Ik, die als Opperbevelheb ber alle berichten ontving, wist met vol strekte zekerheid, dat dit uiterste van daag was bereikt. Onze soldaten streden met een moed, die onvergelijkelijk zal blij ven, maar de strijd was te ongelijk. Onze troepen stonden tegenover technische mid delen, waartegen de grootste menschen- moed niet opgewassen was. Bij duizenden zijn ze gevallen voor de vrijheid van Nederland. De luchtstrijdkrachten, waarover we nog de beschikking hadden, zijn zoo mini maal, dat ze de troepen nagenoeg niet meer konden steunen. We stonden tegen over een overmacht, terwijl, hoe dapper en bekwaam onze luchtafweer ook was, de uitwerking daarvan slechts beperkt kon zijn. Zoo stonden onze strijdkrach ten bloot aan vernietiging door het Duit sche luchtwapen, maar ook onder de bur gerbevolking vielen tallooze slachtoffers, ook onder vrouwen en kinderen. In ons zoo dichtbevolkte land met zijn vele ste den zijn militaire en niet militaire objec ten moeilijk te onderscheiden. Rotterdam, dat gebombardeerd werd, heeft het droevig lot van de totale oorlog ondergaan. Utrecht en andere groote be volkingscentra zouden binnen zeer korte tijd daarin moeten deelen. Vrijwel geheel aangewezen op eigen kracht, waren we niet in staat ons land en onze bevolking tegen dit geweld te behoeden. Het waren deze harde feiten, die mij noopten dit hoogst ernstig besluit te ne men. Voor vele Nederlanders zal dit schok kend zijn geweest. Maar het was in het be lang van ons volk, dat de strijd werd ge staakt, opdat niet meer onschuldige slacht offers zouden vallen. Nederlanders Hebt vertrouwen, on danks de beproevingen in deze korte, doch hevige oorlog, in de onverwoestbare tradities van ons volk. Dragen wij 't nieu we lot, dat ons voorloopig beschoren is, met dezelfde moed en vastberadenheid, waarmee wij de strijd gestreden hebben Zwaar is mij het besluit gevallen, maar het kon niet anders. Heb vertrouwen in de toekomst. Rust en vertrouwen behoeven we drin gend om ons geschokte land weer op te bouwen. Laten we ons richten op onze eerste plicht, die het vaderland ons oplegt. Leve H. M. De Koningin. Leve het Vaderland. ||||||IUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|I|||| llllll LUCHTBESCHERMING. IHIII ||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|||||| XXXIX. BITTERE NOODZAAK. Er waren lezers, die met een spottend lachje kennis namen van de korte arti keltjes al veertig bijna die de heer H. C. Remmers voor ons blad samenstel de. Thans zag toch ieder wel in hoe nuttig het was, de burgerij in kennis te stellen met de gevaren, die haar in oorlogstijd bedreigen en met de middelen, waardoor we lijfsgevaar en materieele schade tot een minimum kunnen beperken. VERDUISTERING. We deelden reeds mee, dat de Texelaars op uitnemende wijze voor verduistering van hun wonin gen, schuren e.d. bleken te zorgen. Er waren wel uitzonderingen maar de con troleurs deden hun plicht. Hun aanwijzin gen werden trouw opgevolgd. We geven hier een afbeelding van een verduisteringsgordijn, dat een ieder met behulp van twee latten gemakkelijk voor zijn ruiten kan aanbrengen. Men neme een ondoorschijnende stof, zwart papier of carton. Zoo noodig de stof of het papier dubbel nemen. Door aannaaien of aan plakken van strooken kan men precies de vereischte grootte bekomen. ||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!|||HI llllll BINNENLAND llllll ||||||lllllllll!IIIIIIIIIIIIIIIUII!llllllltllllllllllli:illlllllllllllllllllllllllllillllllll|||||| Alle buitenlandsche vorderingen van Nederlandsche onderdanen moeten wor den ingeleverd bij het hoofdkwartier van de Ned. Bank te Amsterdam. Ten bate van het Ned. en Belgische Roode Kruis, heeft het Amerik. Roode Kruis 100.000 dollar overgemaakt. Bij Den Haag werden Ned. militai ren beschoten door als boeren en als Ne derlandsche militairen verkleede perso nen. Een sergeant motorrijder liet zich vallen, alsof hij getroffen was. Toen de aanvallers genaderd waren, schoot hij er drie dood, een vierde nam de vlucht In een nabijgelegen boerderij werd een rijke buit gevonden. Zaterdagmorgen sloeg een Duitsche bom in in een perceel hoek Blauwburg wal-Heerengracht te Amsterdam. H.M. de Koningin deed Zaterdag een beroep op de Koning van Italië om zijn invloed te doen gelden, opdat de bur gerbevolking voor rampen bespaard blijve Vrijdagmiddag zond de G.G. van Ned. Indië een telegram aan onze Konin gin, waarin hij de onwankelbare trouw, liefde en aanhankelijkheid van het Indi sche volk aan Nederland betuigde. Te Bergen, N.H., is groote knoeierij met leveranties van levensmiddelen aan het Rijk ontdekt. Een sergeant-menage- meester is gearresteerd. Den Helder zou met een crediet van f 100.000 een nieuw lyceum bouwen; de nieuwe Zeevaartschool zou aan het Rijk worden verkocht. Helaas kwam de oorlog. Bij een brand, die een boerderij bij Edam verwoestte, gingen 3000 Kg. hooi en een geit verloren. Een vonk uit de kachelpijp zette het rieten dak in brand. Bij Dinteloord stortte een autobus met 26 arbeiders van de dijk. Slechts 3 werden er lichtgewond Den Bosch. De sergeant, die schoot op twee officieren, die hem wilden arres teeren, is veroordeeld tot vijf jaar gevan genis, ontslag uit de militaire dienst en na de straf ter beschikking stelling van de regeering. In 1939 verhuisde 90 millioen kilo tuinbouwproducten naar de mestvaalt, omdat ze de minimumprijs niet konden opbrengen. Twee mannen te Amsterdam, die onrechtmatig steun trokken, zijn gearres teerd. Zij zoiMen reeds voor f 2500 de gemeente hebben opgelicht. De opperbevelhebber gaf nieuwe voorschriften tegen luchtaanvallen. Ieder, die tot diensten of werkzaamheden wordt opgeroepen, moet daaraan gevolg geven. Burgemeesters en militaire overheid mo gen bijzondere gedragsregeis voorschrij ven. FIETSEN IN DE DUISTERNIS. Voor zoover het is toegestaan zich per auto, motor of rijwiel na het invallen van de duisternis op de openbare weg te be geven, dient het licht door blauw papier of transparante donkerblauwe verf te worden afgeschermd. Is het op de weg niet zoo duister, dat men zijn licht moet laten branden, dan kan men op bovenaangegeven wijze zijn rijwiel van een strookje dun metaal of carton voorzien. Een knijper houdt de „klapper" (of hoe u het noemen wilt) op zijn plaats. TEGEN GLASSCHADE Bij zware ontploffingen of schoten met geschut van groot kaliber loopen uw rui ten groot gevaar. Beplak zc met een net werk van papieren of linnen strooken. Indien het glas de luchtdruk niet kan weerstaan, zijt gij er toch vrij zeker van dat geen scherven u deren. Desnoods knipt u strooken van kast- of behangselpapier, die u met stijfsel aan brengt. Hoe dichter op elkaar en hoe taaier papier, hoe beter. Zijn het schuiframen? Laat ze rusten op een stuk gomelastiek. Brengt tusschen raam en sponninglat (die eerst losge schroefd moet worden) eveneens een paar stukjes gomelastiek of een reep rubber aan (van een oude fietsband b.v,) Men gehoorzame onmiddellijk aan sommaties van militairen en politie. Doet men dit niet, dan stelt men zich aan le vensgevaar bloot. NEDERLANDSCH LEGERBERICHT VAN ZATERDAGAVOND. De Nederlandsche troepen kregen Za terdag contact met Engelsche en Fransche strijdkrachten. Na volbrenging van de op gedragen vernielingen hebben de grens troepen zich op stellingen teruggetrokken. Mill, dat Vrijdag door de Duitschers was ingenomen, is na verwoede gevechten door de Nederlanders heroverd. De ge- heele bezetting van een Duitsche pant- sertrein werd hierbij vernietigd. In de trein vond men in het Nederlandsch ge stelde pamfletten en Nederlandsche uni formen Het oude fort Pannerden houdt ondanks felle Duitsche actie stand. Bij Arnhem hebben de Duitschers de IJsel overschreden. Het vliegveld Waalhaven is in Duitsche handen. Het werd door de Engelsche vliegers gebombardeerd.Enkele kleine, doch zwaar bewapende Duitsche afdeelingen hielden stand in Zuid-Rot terdam WAT IS DAT VOOR EEN VLIEGTUIG? We geven nogmaals een afbeelding van de kenteekens van eenige vreemde vlieg tuigen. 1. Frankrijk (het teeken met het anker is op Fransche watervliegtuigen aange bracht). Zoeic de maan aan de hemel, niet in een poel. (Perzisch spreekwoord.) DE KONINKLIJKE FAMILIE Maandag heeft H.K.H. Prinses Juliana zich met Haar beide kinderen naar Lon den begeven. Zij werd vergezeld door Z. K.H. Prins Bernhard, die echter zoo spoe dig mogelijk als Adjudant van H. M. de Koningin naar Holland zou terugkeeren. Maar kort daarna werd omgeroepen, dat de Koningin mede naar elders (Lon den) was gereisd. Een bericht, dat als een schok door het land moet zijn gegaan. Men moest hieruit afleiden, dat de toe stand er voor ons land dan toch wel heel gespannen voor stond Een bericht, dat niet bepaald bemoedigend was, al kwam er later dan nog een toelichting, waarin uiteengezet werd, dat 's lands belang met de aanwezigheid van Hare Ma jesteit op een veilige plaats buiten onze grenzen gebaat is. Een kleine sector aan de Grebbe-linie, aanvankelijk heroverd, ging toch verloren- In de noordelijke provincies heeft de vijand zich vastgezet. In Zuid-Rotterdam hebben zich Duitsche troepen gevestigd, die zich hardnekkig verdedigen. De Moerdijkbrug werd door de Duitsche troepen overschreden. Eenheden van de marine gedragen zich heldhaftig en be vestigen de beste historische tradities. De burgerij ligt 'n vastberaden houding aan de dag. Volgens een verklaring van een gevangen genomen Duitsche officier wordt er met het Nederlandsche afweer geschut uitstekend geschoten. Enkele Duitschers, die in Den Haag woonden, waagden uit een huis op de Suezkade een uitval. Zij schoten op mili tairen en politie en trachtten het hoofd commissariaat van politie te overrom pelen, hetgeen niet lukte. Ze werden in hun huis teruggedreven, waarna een Nederlandsche pantserwagen tot voor de woning reed en deze in enkele minuten plat schoot. Zij, die nog in leven waren, gaven zich over. VAN DINSDAGMORGEN. In de ochtend van Maandag hebben Duitsche vliegtuigen eenheden van onze vloot aangevallen, maar zonder succes. Boven Den Helder werden vier vliegtui gen door ons afweergeschut neergescho ten en later op de dag nog twee. In de avond trachtten de Duitschers na een hevige beschieting door artillerievuur de afsluitdijk over te steken, hetgeen niet ge lukte. In de noordelijke provincies heeft de vijand zich vastgezet. De Stelling van Den Helder is in tact. In Brabant is de toestand onzeker. Ons veldleger is te ruggetrokken achter de Hollandsche wa terlinie. De provincie Zeeland is nog ge heel in onze handen. De strijd is zwaar. Het militair gezag ontraadt het zich begeven naar familieleden en vrienden die elders vertoeven. Aangeraden wordt binnen te blijven, wanneer de Duit schers binnenrukken. - Men zou, wanneer in de straat geschoten wordt, voor een franc-tireur' kunnen worden aangezien. De Nieuw-Amsterdam, die met 200 passagiers een kruistocht in de Caribische Zee ondernam, is naar New-York terug gekeerd. 2. Engeland. 3. Duitschland. 4. Finland. 5. Rusland. Gestippeld beteekent: roode kleur. Ge streept beteekent: blauwe.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1940 | | pagina 1