TEXELSCHE COURANT
Jaargang
Woensdag 12 Juni 1940
No. 5453
Geldinzameling
Nationaal Hulpcomité 1940.
De Wereld
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
empo-Tempo!
Tabé!
tl 761
762
S| 763
Aan de ingezetenen van Texel.
L
IN KAART
-ste
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
j minimum 5 regels. Eeruelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie-
rlmaal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
LEXLLAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letters gezet, hoogstens
viervooruit betaald)
Abonnementen: fo.75 per kwartaal;
buiten Den burg tl.—; losse nrs. 4 ct
'.ONDAGSBLAD: f0.50 per kwartaal;
buiten Den Burg f 0,70.
«OSTREKENING no. 652.
lOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. oqgeveer een half uur later.)
2 Juni 13 14 15 16 17 18
2,24 3,14 4,17 5,19 6.42 7.50 8,46
OP 12 JUNI LICHT OP VOOR:
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 9.59
Het moge wat tegenstrijdig klinken:
deze tijd vol schokkende gebeurtenissen
biedt ook stof te over voor bespiegelin
gen. Gelukkig is hij, die daartoe eenige
oogenblikken van de dag weet af te
sonderen. De mensch kan niet leven van
1 imotie op emotie, van daad tot daad,
ran nieuwsbericht op nieuwsbericht. Wie
ijn evenwicht wil bewaren, zijn geest-
:raeht wil behouden, keere althans een
ïalf uur per dag terug tot innerlijke be-
jonnenheid en bepeinze de lessen, welke
't leven in zijn nieuwe gedaante ook voor
hem bevat.
Zoo kan men b.v. vaststellen, dat wij
allen aardig bezig zijn af te leeren de
jachtige haast die ons dagelijksch doen
zoozeer placht te kenmerken. Er zijn
geen auto's meer en geen motorfietsen,
,geen bliksemtreinen en geen vliegtuigen
.en wij kunnen niet meer beweren, dat
een tijdsverschil van een kwartier of
een paar minuten van vitaal belang is
voor ons, voor onze zaken, of voor wat
dan ook. We bemerken, dat het óók gaat
zonder haast, die nog iets geheel anders
s dan snel, doelbewust handelen. Dit is
>ok nu nog mogelijk en zelfs noodiger
lan ooit, doch de franje van het jach-
en, die zoo vaak niets anders was dan
;en schijn van gewichtigheid, die wij
gftelf verleenden,is verdwenen en er is
igenlijk niemand, die haar betreurt.
UIT DE OUDE DOOS.
Dingen uit de oude doos. waarvoor
vij slechts luttele weken geleden geen
voord of slechts een hooghartige glim-
ach over hadden, raken weer in gebruik
;n aanzien. Paard en wagen keeren terug
n stads- en dorpsbeeld, de windmolens
leginnen weer te draaien en ondergin
gen de metamorphose van antiquiteit tot
ïu weer zeer bruikbaar apparaat, de
toomtram, eens met spot en hoon op
"iaar laatste tocht begeleid, herleeft en
"vordt met gejubel begroet. Boemeltrein
tjes, eens met zorg gemeden, vervoeren
'ku dankbare passagiers, verheugd hun
ioel te bereiken, al doen zij er dan een
inialf uur langer over.
Zoo is er nog veel meer te noemen,
[.waaraan we ons eigenlyk geheel onge-
'merkt weer aanpassen, al is de factor
empo-tempo daarbij niet aanwezig.
Ill In» tempo zoo leeren we nu onbe-
vust is zoowaar het ware geluk niet
gelegen.
^Hlllllll WEET U ZE ALLE VIJF
IS*
761
762
P.P.P., afkorting van
Met Porkopolis bedoelt men
Loki was bij de oude Noorsche
volken de god van de
Lire, wettig betaalmiddel in
Een Feldwebel is een
ANTWOORDEN.
Pianissimo (Ital.), zeer zacht (mu
ziekterm).
Chicago, centrum van de varkens
handel.
Duisternis.
Italië.
Sergeant-majoor (Duitsch).
NIEUWE VRAGEN
Waar ligt het Duivelseiland?
Wie was Albr. Duerer
Eikenschors levert.
Wie bouwde de Eiffeltoren?
Middelburgs stadhuis dateerde uit
eeuw?
BELEEFD VERZOEK.
ZendI uw advertentieopdrachten
voor het Woensdagnummer Maan
dag in en voor het Zaterdagnum-
mer Donderdag.
De dagen van aangrijpende oorlogs
verschrikking zijn voor Nederland
wij hopen voor langen tijd voorbij.
Voor ons op Texel.zonder beduiden
de materieele schade - voor tienduizen
den elders.... met verlies van al het
geen zij bezaten.
Wij, die weder voortleven onder
uiterlijke omstandigheden, welke wei
nig verschillen met die van vóór den
oorlog, kunnen ons moeilijk een denk
beeld vormen van wat geleden IS en
wat nog geleden WORDT. Slechts con
tact met hen, die de verschrikkingen
van nabij meemaakten, kan ons even
iets doen gevoelen van het groote en
meedoogenlooze leed, dat over zoo vele
landgenooten gekomen is.
En waar nu TEXEL het oude TEXEL
mocht blijven waarvoor onze dank
baarheid niet groot genoeg kan zijn
nu zal onder deze omstandigheden voor
DE NATIONALE INZAMELING TEN
BEHOEVE VAN DE RECHTSTREEKSCHE
SLACHTOFFERS DER OORLOGSVOE
RING HIER TE LANDE zeker in deze ge
meente met milde hand gegeven wor
den.
Ik heb enkele ingezetenen verzocht
de organisatie van een LIJSTCOLLECTE
waarvan de datum op Zaterdag 15
Juni werd gesteld op zich te nemen,
wier namen hieronder zijn vermeld.
Wat betreft hen, die bereid zijn met
de lijsten rond te gaan, is mij van hoo-
gerhand bericht, dat in deze op de hulp
van de jeugdorganisaties mag worden
gerekend. Laten de besturen van deze
corporaties zich SPOEDIG in verbinding
stellen met een der heeren, die de col
lecte organiseeren, iedere vereeniging
zooveel mogelijk in eigen wijk.
Nog wordt vermeld, dat een deel van
de samen te brengen gelden (gedacht
is aan 'n vijftiende deel) ter beschikking
zal worden gesteld van het „Centraal
Comité voor den gewonden en zieken
soldaat"; ik stel mij voor dat op den
zelfden voet te doen als dit elders zal
gebeuren.
Zoo heb ik dan met de enkele boven
staande woorden uw aandacht en uw
sympathie gevraagd voor de inzame
ling van aanstaanden Zaterdag.
VERWIJL IN GEDACHTEN ENKELE
OOGENBLIKKEN BIJ HEN, DIE VAN
ALLES BEROOFD ZIJN, ZIE DAN OM
U HEEN NAAR HETGEEN ONS OP
TEXEL GESPAARD BLEEF EN BE
PAAL DAARNA DE GROOTTE VAN
UW GIFT
Dan zal ook deze collecte op Texel
slagen.
DE BURGEMEESTER VAN TEXEL,
MR. A. F. KAMP.
Den Burg, 10 Juni 1940.
COMITÉ VAN ORGANISATIE
DEN BURG.
S. de Waard, J Henkes, J. C. Kager,
S Keijser Jacz., H. Leber, C. J. de Lugt,
Joh. Parlevliet.
DE COCKSDORP.
J. Westdorp, Alb. Blom. P. J. Zoetelief.
EIERLAND.
C. Stoepker, P. Dros Bz., Jac. Mechiel-
sen.
DEN HOORN.
IJ. Lap, W. J. Bakker, Ds. Wesseldijk.
DE KOOG
A. Epe, S. Zuidema, C. Kuip Sr.
OOSTEREND.
S. Keijzer, Joh. A. Eelman, Ds. A. W.
Kok.
OIJDESCHILD
Jac. Bruin, C. A. Kaczor, P. M. Boom.
DE WAAL.
Ds. N. J. van 't Hooft, C. A. Keijser,
P. Verberne,
lllllllllllllllllllllllllillllllllllllllUIIIIIUIIIIUIIIIIIIIIIIl'lllllllllllllllllllllllllillllll
LANDBOUW VEETEELT
llilll'l"ll"ll'llll"'l!l"""l">,"""""'l""""""l"""l!""""""'"""""llllll
OVER SCHAPENTEELT.
In Denemarken, aldus een D N.B.-be-
richt in ons vorig nr., is men er thans op
uit, om de schapenhouderij sterk uit te
breiden, welke in de laatste vijftig jaar
sterk was verwaarloosd.
Men had:
in 1870 1,30 millioen stuks;
in 1939 0,19 millioen stuks;
Men stelt zich op het standpunt, dat
uitbreiding in het belang zal zijn zoowel
van de wolvoorziening(ter compensatie
van weggevallen invoer), als van de
vleeschproductie.
Ook in Nederland is de schapenhoude
rij in de loop der jaren sterk gedaald:
Wij hadden
in 1870 976000 stuks;
in 1904 607000 stuks;
in 1910 890000 stuks,
in 1920 668000 stuks;
in 1930 485000 stuks;
in 1939 690000 stuks.
In de laatste jaren heeft dus een uit
breiding plaats gevonden met 205.000
schapen of ruim 42 pet. Het totale aantal
is dus al weer ruim zoo groot als 20 jaar
geleden en nog slechts 22 pet. kleiner
dan 30 jaar geleden.
Nu moet men bedenken, dat in de laat
ste eeuw bij geen enkel huisdiersoort het
doel waarvoor zij werd gehouden, zóó
sterk is veranderd als bij het schaap!
Nu eens was de wolproductie de
hoofdzaak, dan weer het vleesch;
hier hield men schapen voor de
melk, daér voor de mest. Daling
van wolprijzen, toepassing van
kunstmest en voortgaande hei-
deontginning hebben deze tak
van veehouderij sterk beïnvloed
en niet minder de fokrichting!
Het aantal heideschapen is in ons land
sterk afgenomen. Het bedroeg
in 1904 148000 stuks;
in 1921 65000 stuks,
in 1939 16000 stuks.
De verschuivingen treden duidelijk naar
voren, wanneer men voor de verschillen
de provincies de aantallen schapen naast
elkaar zet:
(in duizendtallen)
1910
1921
1938
Groningen
104
75
68
Friesland
161
127
120
Drente
69
45
16
Overijsel
28
26
19
Gelderland
58
38
45
Utrecht
26
30
32
Noord-Holland
266
189
232
Zuid-Holland
88
70
66
Zeeland
.31
24
23
Nóord-Brabant
38
28
24
Limburg
19
16
9
Totaal
889
668
654
Duidelijk ziet men dat Friesland en
Noord-Holland met hun polderschanen de
belangrijkste centra zijn gebleven; Dren
te daarentegen heeft door de ontginning
zijn heideschapen vrijwel verloren.
Terwiil Denemarken in de laatste 70
jaar dus van 1.300.000 schapen op
190.000 is gekomen, daalde het aantal in
Nederland slechts van een millioen op
een kleine 700. 000 stuks.
Denemarken en Nederland
Aan de Boerderij is het volgende ont
leend.
In Denemarken spant men zich - net
als in Nederland - in om het economisch
leven bij de nieuwe toestand aan te pas
sen. Ongetwijfeld zal vooral de varkens
stapel en de pluimveestapel moeten wor
den ingekrompen nu overzeesche aan
voer van granen en eiwitrijke voedermid
delen nog wel eenige tijd zal uitblijven.
Wat de voedervoorziening voor het
rundvee van eigen bodem betreft, staat
Denemarken er beter voor dan Neder
land. Enkele vergelijkende cijfers toonen
dit nader aan-
Denemarken bezit ongeveer 3,1 milli
oen H.A. cultuurgrond, Nederland nog
geen 2.36 millioen H.A. (tuingrond inbe
grepen). Denemarken heeft een bevolking
van 3.7 millioen en Nederland nadert de
9 millioen. De Nederlandsche bodem
moet dus voor een veel grooter deel
dienen voor rechtstreeksche voeding van
de mensch dan de Deensche. De rundvee
stapel in Denemarken bestaat uit 3,2 mil
lioen stuks rundvee, waarvan ongeveer
de helft jongvee en de helft melkvee; de
Nederlandsche is bijna evengroot. De bes
te vergelijking geeft wellicht 't volgende
staatje:
Per 100 H.A. cultuurgrond heeft
Nederland Denemarken
Inwoners 37 12
Melkkoeien 64 62
Jongvee 53 52
Paarden 13 18
Varkens 64 92
Kippen 550 893
Schapqn 28 6
Het aantal inwoners per 100 H.A.is in
Nederland driemaal zoo groot als in De
nemarken, het aantal melkkoeien lV«X
zoo groot, het aantal stuks jongvee even
groot. Het grooter aantal paarden in De
nemarken houdt verband met het feit,
dat men daar zeer weinig blijvend gras
land heeft en dus het overgroote deel van
het veevoer op het bouwland teelt, waar
van de bruto-opbrensgt natuurlijk veel
grooter is.
Het aantal varkens is in Denemarken
per 100 H.A. bijna V/s maal zoo groot
als bij ons en het aantal kippen ruim an
derhalf maal zoo groot.
Inkrimping van die beide stapels zal
noodzakelijk zijn: De rundveehouderij zal
wellicht grootendeels in tact kunnen blij-
ITAUÊ'S DOELSTELLINGEN IN DE
MIDDELLANDSCHE ZEE.
Middellandsche Zee in hooge mate na-
deelig wordt beïnvloed door het feit, dat
het Suezkanaal, Gibraltar, Tunis en Cor
sica zich in handen van Engeland en
Frankryk bevinden. De algemeene mobi
lisatie in Italië word beschouwd als een
voorspel tot de interventie van dit land.
ten einde aan zijn nationale aspiraties te
ZWAKTE 2
'SP**
TURKi/E
UEZ
Italië heeft er de laatste jaren nooit een I voldoen. De richting, waarin deze gaan.
geheim van gemaakt, dat zijn positie in de wordt aangeduid door de pijltjes.
OOK ITALIË VERKLAARDE DE OOR
LOG aan Engeland en Frankrijk. Dit
was de gewichtige boodschap welke Mus
solini Maandagavond per radio ter kennis
van de wereld bracht.. Niet minder be
langrijk was het bericht van het Duitsche
Hoofdkwartier, dat Maandag ook Nar
vik zich had moeten overgeven en dat de
ZONDAG WORDT ZWEMBAD
DE SCHANS OPENGESTELD.
Zwembad De Schans zal a.s. Zondag,
indien het weer zich daarvoor leent, in
verband met de waterstand, des namid
dags worden geopend. Badmeester Van
Beek is veilig en wel uit de militaire
dienst getreden. Het spreekt van zelf, dat
de vereen, ook dit jaar weer de vele
zwemmers hartelijk welkom heet. Ook
hoopt zij, dat vele landrotten dit jaar in
waterrotten zullen veranderen, d.w.z. er
zal weer volop gelegenheid bestaan
voor jong en oud de edele zwemkunst
te gaan leeren. Al verscheidene jaren
achtereen werden vele zwemmers ge
kweekt. Allen, die gezond zijn van lijf en
leden, worden aan De Schans verwacht
en óók wie zich niet „fit" gevoelen. Ja,
vooral zij, want is er beter voor je body
dan een verfrisschend bad!?
De eeriige toegang tot het zwembad is
thans: de dijkoprit.
Wat het materiaal betreft: De hokjes
zijn door de schilder opgeknapt. De re
stauratiekosten vielen dit jaar niet mee,
want zeven ruiten waren een half jaar
geleden door het springen van een mijn
vernield. Nu we het toch over de kosten
hebben: De Zwemvereen. hoopt, dat de
belangstelling voor De Schans niet is
verflauwd en dat de oude-getrouwen
een kennis, die nog niet weet waar De
Schans ligt, eens uitnoodigen mee te
gaan naar dit onvolprezen zwemmerspa
radijs.
Hoewel de tijdsomstandigheden dit zou
den doen verwachten heeft het bestuur
besloten de contributie NIET te verhoo-
gen, doch op slechts één gulden voor het
heele seizoen te handhaven. Giften we
gens de geleden mijnenschade kunnen
te allen tijde aan een der bestuursleden
worden ter hand gesteld. Voor deze
steun zegt de vereen, u bij voorbaat op
rechte dank. J.
KERKNIEUWS.
Men verzoekt ons er de aandacht op te
willen vestigen dat de kerkdiensten der
Geref Kerk voortaan zoowel te Ooster
end als te Den Burg, 's morgens en 's
middags een half uur later aanvangen,
om 10.30 en 3.30.
DIRK KOORN IN DUITSCHLAND.
Dezer dagen heeft de familie H.Koorn,
Schildereind, een briefkaart ontvangen
van Dirk, die, zooals gemeld, als krijgs
gevangene naar Duitschland werd ge
voerd. Hij is in Duitschland aan het
metselen gezet; naar huis mag hij voor-
loopig nog niet, maar, zoo schreef hij, de
behandeling is goed! En dat is naast de
wetenschap,dat hij zoo gezond als een
visch is, al een heele troost.
KARNEMELK
voortaan alleen gepasteuriseerd.
De Directeur van de Keuringsdienst in
het gebied Alkmaar, Dr. D. Mol, schrijft
ons:
In het belang van de volksgezondheid
zullen wij streng moeten optreden tegen
de verkoop van karnemelk voor de CON
SUMPTIE, welke niet is verkregen uit ge
pasteuriseerde room, d.w.z. room, die ten
minste een half uur op ten minste 80 gr.
Celsius verhit is geweest. Vanzelfspre
kend geldt dit eveneens voor de verkoop
van z.g. schapenkarnemelk.
VERGADERING V. V. S.
Namens het Bestuur van de Vereen, v.
Schapenhouders verzoekt men ons te
plaatsen:
Zaterdag a.s. wordt te Alkmaar een
ledenvergadering gehouden; aanvang 11
uur. Wie met de boot van kwart voor 8
van Texel gaat, kan des avonds weer te
rug zijn. Er komen belangrijke punten
aan de orde (zie de adv.) Ook de rechts
persoonlijkheid. Door het niet teekenen
van één lid is deze zaak nog niet voor el
kaar. Ook hiervoor is deze vergadering
noodig.
strijd in Noorwegen werd gestaakt.
De oorlogvoering is nu stellig in een
beslissende fase getreden.
Meer dan ooit is thans het oog op Rus
land en de Vereen. Staten gericht, terwijl
ook de vraag, hoe de toestand zich op de
Balkan zal ontwikkelen, velen bezig
houdt.
lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiinlIlHI
GEMEENTE TEXEL.
IIIIII1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111IIIIII
BEKENDMAKING.
De Burgemeester van Texel maakt be
kend, gezien artikel 4 van het Vreemde
lingenreglement en de missive van het
wnd. Hoofd van het Departement van
Justitie d.d. 8 Juni 1940, no. 22434 (afd.
Politie, Rijksvreemdelingendienst) dat
alle personen van Tsjechische nationali
teit zich binnen 48 uur hebben te melden
ten Raadhuize.
Texel, 11 Juni 1940.
De Burgemeester van Texel,
KAMP.
HET MILITAIRE KERKHOF
OP DE GREBBEBERG.
Onder de gevallen strijders voor ons
vaderland, wier stoffelijk overschot op
het militair kerkhof op de Grebbeberg is
ter aardebesteld, behoort ook onze jeug
dige vroegere plaatsgenoot Piet Kikkert.
De Burgemeester van Rhenen brengt ter
algemeene kennis, dat voor het bezoe
ken van het kerkhof op Zondagen bij
zondere maatregelen zijn getroffen.
Tot het kerkhof worden dan alleen toe
gelaten Duitsche en Nederlandsche mili
tairen in uniform en familieleden van de
aldaar begraven soldaten. De familie
leden dienen zich zoo mogelijk te voor
zien van een bewijs, waaruit hun ver
wantschap blijkt.
In overweging wordt gegeven, het
kerkhof zoo mogelijk te bezoeken op een
werkdag, daar een rustiger bezoek dan
mogelijk is.
DENNENAPPELS.
Jong en oud, soms heele families, kun
nen we tegenwoordig in de Dennenbos-
schen druk bezig zien met het rapen van
dennenappels. Geen wonder. Eerstdaags
moeten de huisvrouwen zich met een
klein beetje petroleum behelpen. Twee
liter in de 14 dagenOok de meest
practische kunnen het hier lang niet mee
doen. Er moeten dus andere wegen wor
den ingeslagen en men koos die naar de
Dennen. Daar liggen de dennenappels
zoo maar voor het grijpen. En niet wei
nig. In korte tijd heb je daarmee een
groote zak boordevol. Maarhet
goedje brandt fel en zit de vlam er een
maal goed in, dan duurt het niet lang
meer, of het is met het dennenvuurtje be
keken. Maar om het fornuis of de pot
kachel er mee aan te maken.... daar
voor kunt u haast geen beter middel
wenschen. J.
DE KOOG.
HET VOORSEIZOEN.
Zaterdag en Zondag kwamen nog maar
enkele gasten naar ons eiland. Trekkers
zijn er ook nog zoo weinig als boomen in
de Sahara. De Jeugdherberg had er twee!
Wel komen er wat aanvragen bij de
Jeugdherberg binnen. Een troost is, dat
de vacanties nog moeten beginnen. Maar
een feit is, dat er zoo van het z. g.
voor-seizoen onder de druk der tijdsom
standigheden al heel weinig terecht
komt.
ZOMERGENOEGENS.
Het strand van De Koog en dat van
het Westerslag heeft Zondag j.l. tiental
len een voorproefje gegeven van het
seizoen, dat nu zoetjesaan over de drem
pel is geschreden. Het was ideaal strand
weer. De zon straalde uit een diepblauwe
hemel. Zonne-bruinmiddeltjes werden
beproefd, de kleurechtheid van de nieu
we badcostuums aan de practijk getoetst
door zonnebad en een duik in de golven.
Ook werd door menigeen een tocht ge
maakt door de dennenbosschen. Hier was
het warm en de ijsco-wagentjes raakten
„los". Hoera, de zomer is er! Terugden
kende aan de genadeloos strenge winter,
zult u er dubbel van genieten.