(iwrde(mm
WÏOTIlfêTOP
Kameraad Moeder.
ILILI
Wat zal uw kind worden
illinium feuilleton
ARBEIDSVREUGDE.
I
lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiniiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiullllll
llllll ONDERWIJS EN OPVOEDING.
UIII|lll!Nllllllllllllllll:!lll]llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllll||Jll||
Doorleeren of na de lagere
school meteen bij een baas.
Een handwerk?
„Uit Slavernij in Vrijheid" is een boek
dat circa 40 jaar geleden geschreven
werd, maar dat nog steeds gelezen en
herlezen verdient te worden. Het werd
geschreven door Dr. Booker J. Washing
ton, een bevrijde negerslaaf uit de Zui
delijke Staten van Amerika. De dokters-
titel was hem „honoris causa" toegekend
aan de universiteit van Harvard.
De moeder van dr. Booker J. Was
hington was, mèt zijn broertje en half
zuster, eigendom van zijn moeders mees
ter. Vader onbekend, waarschijnlijk,
zoo verhaalt deze Washington in zijn au
tobiografie, een blanke van een naburi
ge plantage. Natuurlijk had hij een el
lendige jeugd; als kind moest hij mee
helpen de velden bewerken en met het
gezin huizen in een vies kot zonder ven
sters, zonder normaal meubilair; hij ging
slechts gekleed in een hemd.
In de zestiger jaren van de vorige
NUTTIGE WENKEN.
PAPIER MACHé TEILTJES na ge
bruik goed afdrogen Anders zult u daar
niet veel plezier van hebben.
GLAZENWASSCHEN gaat ook met
oude kranten. Nawrijven met een prop
zacht vloeipapier.
TASCHJE van slangenleer, dat er on
ooglijk uit ging zien na een regenbui
Wrijven met witte was.
KOPER. Indisch koper, dat een goede
beurt moet hebben Schuren met fijn
zand en citroensap. Goed inwrijven met
dit mengsel en met zachte doeken afwrij
ven. Er mag geen zuur op het koper ach
terblijven.
BLOEDKORALEN. Wanneer ze echt
zijn kunt u ze in een lauw-warme soda-
oplossing leggen. Goed afborstelen in
lauw zeepsop en in zaagsel laten drogen.
Zijn ze niet echt, dan mogen ze hoog
stens in koud water zonder zeep
worden afgespoeld.
RECEPTEN
GEBRADEN SCHAPENBOUT. Drie p.
schapenbout, 75 gram boter, een maatje
slaolie, peper en zout, een ui aan kleine
stukjes, twee partjes knoflook, een vier
de liter koud water en 20 gram bloem.
Snijd de knoflook aan kleine stukjes
en steek dit op verschillende plaatsen
in het vleesch (eerst met een vork even
een prikje maken en daarin de knoflook).
Peper en zout het vleesch. Laat het
hoogstens 5 minuten wachten, opdat het
zout voldoende kan intrekken. Doe in de
koekepan de boter en de slaolie, maak
dit flink warm, leg het vleesch er in en
schroei dit aan alle kanten mooi bruin.
Leg het vleesch daarna over in een klei
ne diep pan, bak in het braadvocht van
het vleesch de uisnippers goudgeel.
Voeg dit bij het vleesch. Maak van boter
en water een papje, giet het eveneens bij
het vleesch, breng alles aan de kook en
laat het vleesch plm. twee en een half
uur zachtjes sudderen tot het volkomen
gaar is. Maak de saus op smaak met wat
peper en zout. Snijd het vleesch aan
plakken, giet er de saus over, strooi er
eventueel wat gehakte peterselie over,
geef bij dit vleesch versche aardappelen
en witte kool.
Roman van
CHRISTEL BROEHL—DELHAES.
16.) Ach, wat! viel Pasting hem bijna
geërgerd in de rede, wat beteekent
dat nou? Zooiets mag de stemming in huis
wat drukken, het blijft in ieder geval
aan de buitenkant. Maar overigens was
bij jullie alles goed, want andersan
ders had jij zoo niet kunnen worden.
Hoe dan? vorschte Georg, want
Pasting's woorden, die van een zeker
psychologisch inzicht getuigden, ïmpo-
IIUIIIHW
IN DE LACHHOEK IIIIIIIIIIH
(In de vestiaire): Wat moet ik
daar mee aan. De tulband van de Sul
tan is uit elkaar gevallen.
eeuw werden de slaven bevrijd. Ze
droomden van een gouden toekomst,
maar konden zich er geen goede voor
stelling van maken. Om zich zelf duide
lijk te maken, dat ze werkelijk „vrij"
waren, verlieten de meesten ook de
schrijver, over wie we 't hebben en die
toen nog maar een knaap was hun
oude meesters. Zonder eenig bezit. Ze
waren ongeletterd, kenden geen vak.
Washington deze naam koos de „vrije"
jongen zichzelf kwam als kind in een
mijn terecht, waar hij 14 uren per dag
werkte.
Arbeid als straf.
Heel het negervolk wilde leeren. En
waarom? Als ze maar iets leerden, zoo
meenden deze menschen, hoefden ze
niet meer te werken. Arbeid waren ze
als een straf gaan zien. Voor het werk
hadden de blanken hun voorouders uit
Afrika gehaald en werden de kinderen
verhandeld De zwarte kinderen moch
ten niet naar school en kregen dus geen
onderwijs. De blanke kinderen gingen
wèl ter school en werden dan „mees
ters" of ambtenaren De slaven leidden
hieruit af: De arbeid is voor degenen,
die niet geleerd hebben; de arbeid is de
straf der ongeletterdheid.
Washington verhaalt van groote ne
geropstanden, welke voortkwamen uit
de eisch der vrijgelaten slaven, dat men
DE NIEUWE MODE.
JAPON No. 1317. Deze vlotte japon
valt op door het witte vest. Heeft men
een oude japon, dan is deze gemakkelijk
tet moderniseeren door het voorpand
open te knippen en het vest daarin te
maken. Dit GEROS-patroon is voor 35
ct. verkrijgbaar in Boekhadel Parkstraat
in maat 46 en maat 48. Benoodigd mate
riaal: donker 3 M. van 130 cM. br. en
licht 50 cM. van 90 cM. br. (aantal pun
ten 44).
Na ontvangst van 37 ct. in postzegels
of per giro zenden wij het patroon fran
co per post.
neerden hem in hooge mate.
Wel, zoo fatsoenlijk en zoo eerlijk
en zoo zonder eenige achterbakschheid
Trouwens, dat had jij ook niet noodig.
Bij jullie was nu eenmaal alles koek en
ei. 't Is wel beroerd, als je bedenkt, dat
nu alles anders kan worden... Vaders
mogen hun gezin toch maar niet alles
aandoen wat ze willen!
Nu voelde Georg toch weer een brok
in zijn keel. Zijn vader. Zou hij zich dan
werkelijk zoo in hem vergissen? Zijn
goeie, fijne vader! Die zou zijn kinde
ren niet verwaarloozen voor voor
een vreemde vrouw. Plotseling ging hem
echter iets door het hoofd, wat vroeger
geen bijzondere indruk op hem had ge
maakt.
Vader had eens tegen Camilla gezegd,
toen deze er over jammerde, dat hij uit
ging. „Je kunt het gerust aan mij overla
ten te beoordeelen wat past en wat niet
past!" Dat had vader woordelijk gezegd
en Georg had toen over Milla, dat dom
me wicht, getriomfeerd Maar nu dacht
hij er anders over en van eenige tri
omf was in ieder geval geen sprake*
meer.
De taxi bleef lang weg. Pasting toon
de zich echter niet in het minst ongedul
dig; zijn conclusie stond reeds vast: de
wagen had het vrachtje natuurlijk opge
nomen. Georg voelde zich minder op
zijn gemak en hij bewees dat door de
vraag te opperen, wat ze beginnen moes
ten, als de chauffeur in het geheel niet
meer terugkwam; ze hadden dan mins
tens anderhalf uur te loopen.
Maak je maar niet ongerust, die
komt wel. Of dacht je soms, dat hij niet
door heeft, dat hij een dubbele fooi kan
verdienen als hij zich behoorlijk van
hen in de gelegenheid zou stellen Latijn
en Grieksch te leeren. Immers, de aan
zienlijksten onder de blanken, zij, die
de hoogste posten bekleedden, kenden
zoo dachten de negers deze beide ta
len. De kennis van Latijn en Grieksch
zou de vrijgelatenen voor alle handenar
beid behoeden.
Washington zelf had ook lust tot stu
die, maar bij hem kwam die niet uit
luiheid en arbeidsschuwheid voort. Hij
werkte om zich met het geld, dat hij
sparen kon, ontwikkeling te verschaffen.
Later bezocht hij de kweekschool te
Hampton, waar hij zijn kost- en leer
geld ook weer zelf verdiende door ar
beid in zijn vrije tijd.
De school van Washington.
Na enkele jaren stichtte hij een school
te Tuskegee waar hij de opleiding ver
zorgde van jongemannen en -meisjes,
vroegere slaven, die later op hun beurt
de negerscholen zouden leiden. Zijn
werk groeide op machtige wijze uit; de
stichting telde tenslotte 44 gebouwen en
1000 leerlingen. Al de jaren door stelde
hij zijn discipelen de eisch, dat zij niet
enkel theoretische kennis zouden verga
ren, maar ook een handwerk zouden lee
ren, waartoe ze op de stichting de gele
genheid bekwamen. Er was daar dan ook
een groote plantage, veehouderij, schrijn
werkerij, steenbakkerij, enz., enz.
Maar het heeft hem heel wat gekost
om het zoo ver te brengen. De ouders
waren er aanvankelijk niet van gediend
en lieten daarom hun kinderen niet lee
ren. De handenarbeid, welke er bij
kwam, stiet hen af. En de leerlingen
zelf hadden eveneens vele bezwaren.
Velen vonden, dat het ontginnen van
grond niet strookte met hun waardig
heid. Om hen over dit bezwaar heen te
helpen, nam ik zoo schreef Dr. Was
hington elke dag na schooltijd, mijn
bijl en ging ik met hen naar het bosch.
Toen zij zagen, dat ik niet tegen werk
opzag, en er mij ook niet over schaam
de, begonnen zij mij met méér lust te
helpen."
In hun later leven dankten de mees
ten meer aan de kennis van eenig hand
werk dat ze vakkundig hadden leeren
uitoefenen en dat een bron van bestaan
voor hen werd, dan aan de schoolsche
geleerdheid, welke ze hadden opgedaan.
Behoeven we na deze grepen uit Dr.
Booker Washington's boek nog veel te
zeggen over het onderwerp, in de kop
van dit artikel aangeduid?
Enkele tientallen jaren geleden was er
ook in ons land een kreet, een schreeuw
om gelegenheid voor méér, voor hooger
onderwijs voor arbeiderskinderen. Had
een talentvol arbeiderskind niet het
WERELDNIEUWS
IN WEINIG WOORDEN.
NED. OOST-INDIE.
Sumatra zal de nieuwe tabaksaan-
plant met 25 pet. inkrimpen. Ophooping
van de voorraad, zooals vorige oorlog,
wil men voorkomen.
ZWITSERLAND
Zwitserland heeft ook een slecht
vreemdelingenseizoen gehad. In Juli 'n
millioen logeernachten minder dan v.j.
500 groote hotels, met samen 43,000 bed
den, werden niet eens geopend.
DUITSCHLAND
Duitschland zond de laatste dagen
voor 15 milliard lei oorlogsmateriaal
naar Roemenië.
Duitschland en Japan zullen bin
nenkort nog nauwere economische be
trekkingen aanknoopen. Duitschland zal
Japan heel veel leveren.
Duitschland heeft in de komende
20 jaar zes millioen huizen noodig. Nu
zijn er 1,3 millioen tekort.
In Duitschland werken reeds 950
duizend buitenlanders: plm. 550,000 in
de landbouw en 400,000 in de industrie.
Er komen er nog steeds bij. Ook na de
oorlog zullen velen hier werk vinden.
zijn taak kwijt?
Zij wachtten opnieuw. Vanavond zou
het wel niet meer droog worden. Pas
ting stond op, stak een hand buiten het
bosch en liet het water over zijn vingers
gutsen.
Pssst. Org, daar zie ik twee schijn
werpers aankomen. We moeten zorgen,
dat wij op de weg komen, anders rijdt
hij ons voorbij.
Georg aarzelde. Het kan toch ook best
zijn, datmijn vader er in zit. Of
misschien is het de leege taxi, die panne
had.
Je hebt gelijk, gaf Pasting toe,
't Is niet onmogelijk, dat je vader er in
zit. Laat ik dan eerst maar eens alleen
gaan zien.
En als mijn vader er nu werkelijk
in zit?
Die kent mij toch zeker niet. Dan
zeg ik eenvoudig, dat ik op een andere
wagen wacht. En dan moeten we in 's
hemelsnaam maar terugtippelen; daar
zal dan wel niets anders opzitten. Ajuus.
Wacht hier maar op me.
Pasting was met een paar sprongen
bij de rand vah de weg en het volgende
oogenblik stond hij in de lichtbundel,
welke de beide koplampen voor zich uit
wierpen. De auto vertraagde haar vaart;
het was inderdaad de door hen gehuurde
auto. Pasting floot in de richting van het
bosch.
Ik heb die heer en dame naar „Kar-
stenburg" gebracht; met die ouwe karos
was niets meer te beginnen, die zal mis
schien nog net de berg af kunnen suk
kelen om dan voor de stad op sleep
touw te worden genomen. Dat is tegen
woordig wat met die gammele dingen.
Een goede chauffeur wordt er een stum-
recht om zijn gaven te doen rijpen ten
behoeve der gemeenschap?
Inderdaad! Maar welk gebruik is er
gemaakt van de gelegenheid, die voor
vrijwel alle kinderen werd opengesteld
om hooger onderwijs te volgen? De mees
te menschen hebben een stille schaamte
voor de edele en nuttige handenarbeid
en dit, gepaard aan de macht om de kin
deren „wat beters" te laten worden in
de maatschappij, heeft de middelbare en
hoogere scholen een overbevolking be
zorgd, welke de arbeidsmarkt totaal
heeft ontwricht.
Hoogere studies kunnen slechts uit
zonderlijk begaafden ten nutte strekken.
Al die duizenden middelmatig en nog
minder begaafden, die thans met diplo
ma's in hun zak loopen, beteekenen even
veel gevallen van een bedorven jeugd
door geestelijke kwelling en 'n hopeloo-
ze toekomst.
Deze slachtoffers voelen zich achter
af te goed voor handenarbeid en de
maatschappij acht ze geestelijk te onbe-
teekenend voor een verantwoordelijke
betrekking op intellectueel terrein.
We gaan een toekomst tegemoet
zoo is ons verzekerd waarin stands
verschillen zullen worden vervaagd en
eerlijke arbeid, vooral handenarbeid, 't
hooge aanzien zal genieten, dat deze toe
komt.
Daarom zouden we dit willen raden:
Is uw kind, dat van school komt, uit
zonderlijk begaafd? Deze vraag moet na
tuurlijk door een deskundige worden
beantwoord. Luidt het antwoord beves
tigend, laat 't dan verder studeeren, als
de jongen of het meisje zich daartoe ge
roepen acht. Maar geef hem of haar an
ders de gelegenheid om zich theoretisch
en practisch te bekwamen in een hand
werkersvak.
Dan verzekert gij het best zijn (haar)
toekomst en zijn (haar) maatschappe
lijk aanzien.
Laat uw dochter in elk geval leeren,
wat er in een goede huishouding te doen
valt. Sta niet toe, dat ze langs de straat
slenteren wanneer ze haar tijd nuttig
kunnen besteden door het volgen van
b.v. een knip- en naaicursus. Er zijn nog
heel wat „dames", die ook het simpelst
japonnetje niet kunnen knippen of
naaien, ja, wier handen totaal verkeerd
staan, wanneer een verstel werk je moet
worden verricht. En toch is er voldoende
gelegenheid om de vereischte kennis en
vaardigheid machtig te worden!
Voor studeeren heeft niet ieder de
noodige hersens en wat minstens even
zeer noodig is de noodige ambitie.
Maar een nuttig lid van de maatschappij
worden moet het doel zijn, waarnaar we
allen moeten streven, onverschillig op
welk terrein.
VEREENIGDE- STATEN
De Vloot in de Groote Oceaan
wordt onverwijld met 4200 man op vol
le sterkte gebracht.
Onderzocht wordt hoeveel buiten-
landsch kapitaal in de wapenindustrie
gestoken is. Het zou 'n belangrijk deel
zijn.
Te New-York werden 48 opvaren
den van het vrachtschip Elmbank aan
land gezet. Het werd ten W. van Ier
land getorpedeerd.
Het Roemeensche tegoed in de V.S.,
plm. 100 millioen dollar, wordt geblok
keerd. Slechts met toestemming van de
V.S. kan over geld worden beschikt.
Dag en nacht wordt in de V.S. aan
de bewapening gewerkt. Een stroom van
oorlogstuig verlaat dagelijks de fabrie
ken.
In Pennsylvanië heerscht een fiets-
marathon-woede. Men wil één fiets dui
zend uur zonder onderbreking laten rij
den. Er zijn 12 concurrente ploegen met 6
18 leden.
V.S. verboden postverzending naar
Duitschland via het Verre Oosten. De
Duitsch-Amerikaansche Kamer van
Koophandel protesteerde want de lucht
post moet nu via de Bermuda's, waar
Britsch onderzoek wacht....
perd in. Nee, daar is geen aardigheid
meer aan. Vroeger was ik motorrijder
en later heb ik op de kermis met m'n
motor in een groote ton rondgereden.
Daar zat wat meer avontuur in, maar
zooiets doe je tenslotte niet je leven
lang. En wat is het eind van het liedje.
Pasting onderbrak voor Georg's be
grippen wel wat heel bot het weinig
belangwekkende relaas van de chauf
feur:
De rest hooren we straks wel. Breng
ons nu maar zoo gauw mogelijk naar
Karstenburg. Het komt er nu op geen
kilometer aan!
Hoog op de berg, maar diep in de bos-
schen lag de „Karstenburg". In vroeger
eeuwen een ridderslot met tornooiveld
en wapenzaal stond het thans als inte
ressant amusementspaleis ten dienste
van een verwend en veeleischend pu
bliek.
Het pjan was ontsproten aan het brein
van eeri handige exploitant en het ge
meentebestuur, dat reeds lang naar een
attractie voor de Zondagsche uitstapjes
van zijn burgers had uitgezien, verleende
de noodige medewerking. Zoo werd het
min of meer vervallen slot gerestau
reerd en de ridderzaal met antieke meu
belen gestoffeerd. Het museum stond
eenige waardevolle schilderijen in bree-
de gouden lijsten in bruikleen af, 's
Zondags werd in de groote zaal een
houten plankier gelegd en waar eens
adelijke heeren de degen kruisten, leid
den nu de jongelieden uit de stad op de
tonen van een of andere band, welks le
den zich met hun neger-instrumenten
ook in dit milieu onmiddellijk thuis
voelden, de bloem der stedelijke jonge-
dochteren ten dans. (Wordt vervolgd.)
Het is een bekend feit, dat deze eeu^
de arbeidsvreugde er niet op is vooruiv
gegaan. Hoe meer het werk aan de loo.
pende band toenam, hoe meer de knappA
handwerksman van voorheen, die het
besef had dat hij in zijn eigen arbeid 'n
schepper was, vervangen werd door de
man, die de gansche lieve dag niets an
ders moest doen dan bepaalde, honderd-
duizendmaal terugkeerende bewegingen
maken ter vervaardiging of afwerking
van een klein onderdeeltje van een be
paald product, hoe meer de arbeids
vreugde daalde. De Belgische socialist
dr. Hendrik de Man, heeft er in zijn
boeken treffende dingen over gezegd
Toch is het voor de bloei van een nieu
we samenleving onontbeerlijk, dat de
arbeidsvreugde toeneemt en dit kan al-^
leen, wanneer het besef groeit, dat ie
der op zijn plaats onder ons, op zijn ei
gen kleine vierkante meter, nuttig werk
doet voor de gemeenschap. Wij kwamen
dezer dagen een klein, simpel, maar
zeer inhoudrijk versje tegen van Al-
bert Verwey:
Hebt ge dit nog niet verstaan:
Nimmer komt het er op aan
Wat men doet, maar hoe men 't doet.
Laat de keuze van uw werk
Aan de goden en beperk
U tot doen, en doe het goed.
Ligt in dit eenvoudige versje van een
groot literator met een prachtig stuk
levenswijsheid? En is het niet waard
ter harte te worden genomen, met name
door de jeugd? Want zij is het, die de
toekomst moet dragen. Zij droomt van I
een strijd voor een nieuwe, goede, zui
vere samenleving, en zij zal straks in 't
licht daarvan kunnen staan, maar dan
moet zij ook aan haar eigen arbeid de
beteekenis en de wijding geven, die er
aan toekomt. Eenerzijds zal de samenle
ving haar werk moeten verschaffen en
zal zij voor dat werk een rechtvaardige
belooning dienen te ontvangen, anders
zij ds dient zij te beseffen, dat, hoe nede
rig die arbeid ook is, hij voor de maat
schappij zijn eigen nut bezit en onont
beerlijk is. Tot de beste dingen, die een
mensch op aarde kan verwerven, be
hoort arbeidsvreugde. In elke arbeid
kan men iets van zichzelf leggen
Brute menschen hebben de heltt van
de wereld, maar ze hebben de scha
duwzijde.
Hawaii zal met duizend luchtdoel-
artilleristen worden versterkt.
FRANKRIJK
Frankrijk verloor bij Dakar slechts
één duikboot. DNB.
Mede om uitbreiding van de werk
loosheid te voorkomen, blijft lichting '38
onder de wapenen tot vrijwilligers haar
vervangen.
Op Fransch Martinique ligt 200 mil
lioen dollar Fransch goud. De regeering
trachtte het naar de V.S. te brengen,
maar Engeland belette dit.
iiiiiiiiiiii
ZOO SPRAK.
BALFOLTR, Engeland's onderstaats-
secr. van luchtvaart: Dag en nacht wer
ken onze technici aan het zoeken naar
iets, wat de nachtelijke Duitsche
len kan afweren. De Duitschers kunnen
ons krachtig spervuur boven Londen
principieel niet overmeesteren.
Met raad en daad, met boeken
lijsten en prijsopgaaf staan wij
U gaarne en zonder eenige
verplichting fen dienste.
Wanneer wij Uw studieboeken
bestellen, geschiedt DIT ZONDER
EENIGE prijsverhooging. Gij be
spaart zelfs de kosten van porto
en incasso.
worden met spoed geleverd door
«fÊïrlSi,
HYGIENE EN VEILIGHEID
246. HET GEBIT. Wie zelf zijn gebit
slecht verzorgt, mag niet verwachten,
dat zijn kinderen dat beter doen; zoo
iemand weet niet, hoeveel hij zijn kroost
te kort doet. Te weinig besteden vooT 'n
tandenborstel is zuinig zijn op een ver
keerde manier.
