TEXELSCHE COURANT
AKKERTJE
Maan-mijmerij.
DAM PO
>3ste Jaargang
Zaterdag 28 December 1940
Eerste blad No. 5510
Texelsche Berichten
SCHIMMENSPEL
SLAAP UW
VERKOUDHEID WEG
NIEUWJAARSGROETEN.
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
n millllll TER OVERDENKING. mill!
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
WEDEROPBOUVC
Opnieuw beleeft onze wereld
een periode waarin het ont
wikkelingsproces in een woeste
stroomversnelling is geraakt.
Hoog slaan de kokende golven
op, en veel dat stevig gegrond
vest leek, wankelt of stort in-
Er zijn er die dat alles zonder leed
ien verdwijnen en die zich vol ver
achting laten meesleuren naar nieuwe
eddingen. Er zijn er die de kracht en
e oorzaak van het losgebroken water
iet willen of kunnen beseffen, en
lampachtig pogen er tegenop te roeien
mdat zij van het oude, vertrouwde, tot
een enkele prijs willen scheiden. Er
ijn er ook, die de stroom willen dwin-
en en leiden, door vernieuwing van
ijn dammen en zijn bedding, om te
oorkomen, dat 'n ongebreidelde zond-
loed ook het waardevolle op de oe-
ers en het natuurlijk daarmee vergroei-
e zou ondermijnen en vernielen. Zoo
n taan er velen verdeeld tegenover de
anstormende elementen.
Maar straks men weet het uit de
leeds wederkeerende ervaring van
duwen zal de stroom bedaren, het
ater zal zakken en het tempo vermin
eren. De vrede in de natuur herneemt
ns zijn rechten. Misschien zal het ri-
er-bed hier en daar van richting zijn
nanderd, en ruimer doorgangen heb-
en gezocht. Maar men zal weer aan
\§pbouw kunnen denken, van nieuwe
ijken, nieuwe bruggen; men zal het-
15 een langs Üe oevers vernield werd
'ii aan herstellen en beter optrekken, met
vermijding van oude constructiefouten.
n bij dat alles zullen velen die onder
e beklemmende druk van het wilde
ater geweld, in verschillende richtin-
en koersten en hulp zochten, elkander
■i nden, in een bezonken gemeenschap-
j' eJijk verlangen om uit de geteisterde
litpne iets schoons en waardigs te doen
ir rijzen.
In een land als het onze, waar de
rijd tegen het water een merkteeken
ons volkskarakter heeft gedrukt, is
^eze beeldspraak verantwoord. Ook nu
aan nog velen verdeeld rondom het
beuren van onze tijd; maar over de
ederopbouw, waaraan wij willen en
Uien arbeiden, wanneer wij de vrij-
nd herkrijgen om te bouwen naar on
eigen volksaard en naar onze diep-
iwortelde, van eigen Nederlandsch
feestelijk klimaat doordrongen begin
gen is reeds een rijkdom van gemeen-
la happelijk denken aan het rijpen, die
raks, wanneer wij weer vrij onze taak
functie van oud en door de eeuwen
1- meengesmeed cultuurvolk hervatten,
volle bloei zal kunnen komen. Wan-
e[ het zij het dan in de beperkte
s"onzekere menschelijke zin weer
11 ede zal zijn op aarde.
ZONDAG, 29 December 1940.
4||||in VOOR HOOFD EN HART.
ill
ZONDAG.
Alleen die weldaden zijn echt, die ge
en ontvanger blij maken.
MAANDAG.
De goede merkt het lijden aan als 'n
ifenschool.
DINSDAG.
Bij een innerlijke vreugd alleen wordt
ts goeds, iets groots volbracht.
WOENSDAG.
Niet hoeveel gij geeft is van het
ïeste belang, maar hoe gij geeft.
DONDERDAG.
De jacht naar het genot is vaak een
ucht voor het geweten.
VRIJDAG.
Worstelende winnen wij krachten en
ut valende vinden wij het spoor.
(De Genestet).
ZATERDAG.
Ook ernstige menschen behoeven de
mlach en de vriendelijkheid niet uit
bannen.
||||||IIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1II1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|||||||
lllllll WEET U ZE ALLE VIJF Illlllllllll
||||||iiiiiiiauiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiniininiiiiiiiiUIIII
881 Elsje van Houweningen was....?
882 Hottentotten wonen in
883 Een lama behoort tot de k
884 Kaneel is.van de kaneelboom
885 Opium is afkomstig van....?
ANTWOORDEN.
B81.
382.
Illll 383.
84.
885.
?el
^86.
87.
e
1 li
Dienstmeisje van Hugo de Groot.
Zuid-Af rika
Kameelen.
Bast.
Papaver (maankop)
NIEUWE VRAGEN
Batist is een soort
Cortez, zoo heet de
H. Eckener, bekend door
Gazelle, een soort A
Gele rivier Waar te vinden
LAGE PREMIE.
SPOEDIGE OVERNAME.
DIRECTE AFWIKKELING.
Een prachtig getuigsdhrift voor de
Onderl. Rundveeverz. „Texel" en voor de
Onderlinge Paarden verzekering D.E.L.
H.H. Veehouders! wordt allen lid!
door D. L. DAALDER.
In Ons Eigen Volk, Maandblad
voor de Volkskunde van Ned.
stam, treffen we deze beoordee
ling aan van het boek van onze
vroegere plaatsgenoot, de heer
D. L. Daalder.
Dit boek bevat de jeugdherinneringen
van de bekende leeraar en paedagoog D.
L. Daalder, de bekende redacteur van 't
tijdschrift „Het Kind", vroeger te Ber
gen, Noord-Holland, thans te Schoorl.
Evenals uit een ander boek met jeugd
herinneringen, dat we jaren geleden la
zen, n.l dat van de niet minder bekende
paedagoog Jan Ligthart, blijkt ook hier
hoe groot de invloed van de kindertijd
is op het latere leven. „Schimmenspel"
speelt vnl. op Texel en de laatste bladzij
den te Haarlem. De schrijver vertelt van
zijn omgeving in het ouderlijk huis te
Oosterend en later van zijn leven op de
Rijkskweekschool voor onderwijzers te
Haarlem. Ook zijn vader was onderwij
zer; wij leven het gewone dagelij ksche
leven in het meestersgezin mede en ma
ken kennis met familie en vrienden van
den huize Daalder.
Als schimmen worden de verschillende
personen echter niet naar voren gebracht,
maar als personen van vleesch en bloed,
dikwijls met een groote dosis gezond ver
stand. Maar ook met de verdeeldheid in
het dorp Oosterend maken we kennis,
waar vier kerken waren en weldra ook
vier scholen zouden komen (Thans zijn er
vijf kerken en behalve een openbare
school een School met de Bijbel).
Het Texelsche leven is reeds meer be
schreven en wel in romanvorm door Em
ma van Burg (Dr. E. M. A. Timmer) in
1913 in haar boek „Isola Bella". Het was
Is. Querido, die toen in het Alg. Handels
blad een zeer waardeerende recensie
over dit boek schreef en tot de slotsom
kwam: „Nu weten we, hoe men op Texel
leeft".
En nog in hoogere mate kan men dit
na de lezing van dit boek zeggen, omdat
Daalder werkelijke personen beschrijft,
die met naam en toenaam, soms ook met
de scheldnaam, genoemd wprden. De
schrijver is er in geslaagd deze personen
voor ons te doen leven. Het boek is een
documentatie van Texelsche menschen
omstreeks het jaar 1900. De schrijver
heeft zich geen censuur opgelegd. Ook
niet, waar hij ons vertelt van zijn naaste
bloedverwanten.
De boekomslag bevat een fraaie hout
snede van de teekenaar A. van Breda,
voorstellende het jongetje Daalder in het
Texelsche landschap met de slooten en de
meeuwen en op de achtergrond boerderij,
woonhuis en kerk met toren van Ooster
end en in de verte zeer klein het silhouet
van Den Burg.
De volkskundige lezer zal het goed
doen te vernemen, dat het volksleven
ook in dit geschrift tot zijn recht komt.
De Meierblis, het Mei-vuur-branden,
wordt uitvoerig verhaald. De lammeren-
handel in Den Burg met het in elkaar
slaan der handen maken wij mede, alsof
wij tot de omstanders behooren. Over de
samenstelling van de groene kaas is hij
minder goed te spreken. De kermis wordt
met veel animo herdacht. Ze zingen er
over Transvaal en over „de wieken van
de molens aan de Zaan", van Daisy en 't
nog mooiere lied van „Sien". Inderdaad
waren deze liedjes zoo omstreeks 1896
1902 hier in de mode. Ook de Kop van
Jut wordt gememoreerd, maar de Meier
blis heeft toch wel zijn grootste liefde.
Ook het Sinterklaasfeest wordt uitvoerig
beschreven met de verkleedpartij en de
„streetvegers". Vooral ook de roes van
de Oude Sunderklaas op 12 December is
levendig ons voor oogen gebracht. Er
wordt nog even vermeld, hoe Texel als
het Gouden Boltje bekend stond in de
tijd, dat de landerijen goed geld opbrach
ten en we vinden er een verhaal van de
snakerijen op 1 April, als men elkaar
„schijntjeblok" toeroept. Dan komen we
tenslotte met de schrijver in Haarlem
verzeild, waar hij leerling wordt op de
Rijkskweekschool voor onderwijzers. Hij
vertelt er van de lotgevallen op school en
van die in zijn pension. Ook de liefde
komt in zijn leven. Hij raakt aan het
oude milieu op Texel ontgroeid en ver
langt er naar m de buurt van Neeltje een
betrekking te vinden, die in Den Haag.
woont.
Al met al een merkwaardig boek en 'n
waar boek, dat zonder pretenties zich
komt aandienen.
BESTELBON.
Ondergeteekende bestelt 1 ex. D. L.
DAALDER „SCHIMMENSPEL".
Gebonden f 3,25 (231 blz.).
Naam
Adres:
Waf hebben we je lang miskend,
Verwaarloosd en vergeten.
Wie wist nog dat jouw zilv'ren schijn
Ook half en heel en kwart kon zijn.
En nieuwe maan kon heeten?
Wat hadden we met donk're maan
Of eerst kwartier te maken?
We hadden 'n kunstmatige schijn,
Zoo kon jouw licht, 't zij groot of klein
In 't vergeetboek raken.
Toen gingen onze lampen uit
En is jouw trouw gebleken,
Want - voor geen krijgsrumoer beducht
Kwam j' even rustig in de lucht
Door 't wolkendek gekeken.
En nu we leven bij jouw licht,
We tellen je kwartieren,
En rekenen enkel met jouw stand
Durven bij vrienden of verwant,
We 'n heel klein feest te vieren.
O, blijf toch met je zilv'ren glans
Ons vage pad beschijnen!
Jouw licht doet zoo kalmeerend aan.
Want Luna veel is naar de maan,
En nog meer is aan 't kwijnen.
O, blijf toch met je milde schijn
Ons zoekende schreden richten!
En - wachter in deez donk're nacht,
Moog straks jij met je zilv'ren pracht,
Een betere aard belichten.
De beste behandeling is:
onder de wol, eens flink
transpireeren en drie maal
daags,n"AKKERTJE"nemen.
"AKKERTJES"bevorderenten
zeerste het zweoten, gaan de
koorts tegen, verdrijven het
ellendige pijnliike gevoel
en bestrijden ae infectie.
"AKKERTJES" zijn beroemd
.om hun snelle, uitstekende
Werking. Vaak nagemaakt,
/maar nog nooit geëvenaard.
Op elk "AKKERTJE" staat ft
AKKER-merk: Uw garantie!
tegen pijnen, hoofdpijn, "nare dagen"
Doos 13 stuks - 12 stuivers. 2stuks - 2stuivers.
UITBETALING STEUNGELDEN
VVERKLOOZEN.
Het bureau Werkloozenzorg maakt be
kend, dat het inleveren van stempelkaar
ten, en bijslagbriefjes voor Kerstgave, is
bepaald op Maandag a.s. te 3 uur des
namiddags in 't bureau Werkloozenzorg
Nieuwstraat Dit in tegenstelling met
een vorig bericht in dit blad van 21-12-
'40 j.l. Getracht zal worden direct tot
uitbetaling van steun en kerstgave over
te gaan, alsmede inruiling van distribu
tiebonnen tegen bonnen voor goedkoope
levensmiddelen Men wordt verzocht alle
gegevens op de stempelkaarten en bij
slagbriefjes in te vullen, opdat vlug afge
werkt kan worden. Men dient dus per
soonlijk te komen voor het in ontvangst
nemen van bonnen en uitkeering.
BUREAU WERKLOOZENZORG.
C. Z. DE ONDERNEMING.
Aan het verslag van de Zaterdag te
Alkmaar door de Bond van Coop. Zui
velfabrieken in N.-Holland gehouden
vergadering ontleenen we, dat C.Z. De
Onderneming te Den Hoorn als lid tot
deze Bond is toegetreden
EENDENEIEREN.
We brengen onder de aandacht van
hen, die wel eens eendeneieren nuttigen,
dat in verband met het gevaar van pa-
ratyphus de eieren hard moeten worden
gekookt (10 mnt.) In eetwaren kunnen
ze met worden verwerkt, tenzij deze
flink worden" verhit.
NIET BESCHERMDE VOGELS.
Gedurende het tijdvak van 1 Januari
tot en met 31 Maart zullen de volgende
vogels niet behooren tot de beschermde
vogels in de zin der Vogel wet: scholle
vaar, blauwe reiger, sperwer, mantel
meeuw, zilvermeeuw, kokmeeuw, hout
dief, ekster, Vlaamsche gaai en bonte
kraai.
KINDERZEGELS.
De dagbladen meldden, dat in Zwit
serland naar verhouding wel driemaal
zooveel voor Kinderzegels wordt uitge
geven als in ons land Wat in Zwitser
land kan, moet toch ook in ons land
mogelijk zijn. Laat ieder van ons daar
aan meewerken. Vele kleine bedragen
maken saam een mooie som en daar
moet het heen, om een groot aantal mis
deelde kinderen wat zon te verschaffen.
Het zal noodiger zijn dan ooit!
IlIHliiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiinniiiiiiiuiiiiiiillllll
Illlllllllll GEMEENTE TEXEL il
llllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHH
DISTRIBUTIE VAN PETROLEUM.
De Burgemeester van Texel brengt in
herinnering van gebruikers van petrole
um, dat de zegels onmiddellijk moeten
worden ingeleverd, zoodra men niet
meer uitsluitend op petroleumgebruik is
aangewezen. Dit geldt zoowel voor ver-
lichtings- als voor kookdoeleinden. Zij,
die hieraan niet voldoen, stellen zich aan
strafvervolging bloot.
Texel, 19 November 1940.
De Burgemeester voornoemd,
KAMP
KOSTELOOZE VACCINATIE.
Burgemeester en Wethouders van Texel
brengen ter openbare kennis, dat gele
genheid zal worden gegeven tot kosteloo-
ze inenting en herinenting van ingezete
nen die zich daartoe aanmelden op
Maandag 30 December 1940, des namid
dags te 1 uur in de dokterswoning te
De Cocksdorp.
en op Maandag 30 December 1940 te
Den Burg, des namiddags te 3 uur, in
de o.l. school aan de Nieuwstraat.
Teneinde abuizen bij het opnemen van
namen en voornamen te voorkomen,
moeten trouwboekjes, waarin namen van
belanghebbenden vermeld zijn, worden
medegebracht.
Onder de aandacht wordt gebracht, dat
kinderen, geboren na 31 October 1939
vóór het bereiken van den leeftijd van
één jaar, ingeënt MOETEN zijn.
Texel, 23 December 1940.
Burgemeester en Wethouders voorn.
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. KAMP.
UITBREIDINGSPLAN.
Het Hoofd van het Gemeentebestuur
van Texel brengt ter openbare kennis,
dat het door den Raad dier Gemeente
op 20 December 1940 vastgestelde plan
van uitbreiding-in-onderdeelen „Den
Burg" voor Den Burg en omgeving en
„Schilderweg" voor gronden tusschen
Den Burg en Oudeschild, met de gelijk
tijdig vastgestelde bebouwings voor
schriften, waarin de bestemming in het
genoemde plan van uitbreiding in onder
deden bepaald, nader wordt omschre
ven, ter gemeente-secretarie van 28 De
cember 1940 af gedurende veertien da
gen, voor een ieder ter inzage ligt.
Binnen zes weken na afloop van den
termijn van ter-visie-ligging kunnen de
belanghebbenden, die zich met bezwaren
tot den Raad hebben gewend, bij Gede
puteerde Staten van Noordhollend be
zwaren tegen het plan indienen.
Texel, 27 December 1940.
Het Hoofd van het
Gemeentebestuur voornoemd,
KAMP.
WERELDNIEUWS Illlllllllll
IN WEINIG WOORDEN
Wrijl rug «n bont in met Oampo 0«n
bent U den volgenden morgen beter I
Pot 50 ct. Tube 40 ct Doo» 30 ct
DISTRIBUTIE.
Maandag en Dinsdag 30 en 31 Dec. a.s.
dienen de winkeliers e.a. op de voor hen
bestemde dagen in te leveren de volgen
de bonnen vóór 12 uur 's morgens: Rijst,
bon 43; havermout, bon 83; vermicelli,
bon 98; maizena, bon 93; gort, bon 88;
allen in veelvouden van 10 stuks en
minstens 40. Voor tarwebloem of zelfrij
zend de bonnen 2 v.d. bloemkaart (veel
vouden van 80 stuks) en nog hoogstens
72 van de oude bon no. 1 van de bloem
kaart.
Tevens kunnen ingeleverd worden
voor gebak, de nos. 19, 20 en 21 van de
broodkaart plus 9 stuks van no. 18, als
mede nr. 2 v.d. bloemkaart. Voor vleesch
waren de nos. 12 en 13 van de vleesch-
kaart, plus 9 van bon 11. Voor kaas de
nos. 49, 50, 62, 63 plus de nieuw geldig
te verklaren bon, alsmede bon 35 (125
gram) plus de nieuwe bon van dezelfde
hoeveelheid; de laatste twee bonnen
echter in veelvouden van 8 stuks (onder
ste 2 bonnenregels dus niet beplakken).
Voor eieren bon 21, 22 plus de nieuw
geldig te verklaren en nog hoogstens 9.
stuks van bon 23. Van de boter- en vet-
kaart bon 21, 22, 23 plus 9 stuks van 20,
(de bonnen van boter- en vetkaart niet
door elkaar plakken).
Bakkers dienen a.s. week om meeltoe-
wijzingen voor brood te ontvangen, in te
leveren de nos. 19, 20 en 21 van de
broodkaart, alsmede no. 2 van de bloem
kaart.
Slagers kunnen a.s. week inleveren
voor een toewijzing vleesch, de bonnen
12 en' 13 van de vleeschkaart, plus 99
van bon 11.
Petroleumverkoopers dienen Maandag
a.s. al hun petroleumzegels „periode 7"
in te leveren bij de distributiedienst.
Hotelhouders e.a. zullen de kaasbon
nen, welke recht geven op het koopen
van 125 gram kaas af moeten geven aan
hun leveranciers, dus deze bonnen niet
inwisselen bij de distributiedienst.
In verband met Nieuwjaarsdag kun
nen manufacturers en brandstoffenhan-
delaren hun bonnen inleveren op Don
derdag 2 Jan. a.s.
GRIEKENLAND.
De strijd in Griekenland en Alba
nië wordt door kou en dikke sneeuw erg
belemmerd.
TURKIJE
De Turksche regeering vraagt een
crediet van 50 millioen Turksche ponden
vnl. voor defensie.
ZWITSERLAND
Engelsche vliegtuigen hebben ook
deze week hun weg weer over Zwitser
land genomen.
JOEGO-SLAVIE
Joego-Slavië lijdt onder een koude
golf. Sommige plaatsen zaten drie dagen
zonder verbinding met de buitenwereld
en ktegen gebrek aan meel en zout.
ZWEDEN
Volgens de Zweedsche luit.-kol.
Jonsson, die een bezoek aan Hamburg
bracht, is deze stad onbeteekenende scha
door Engelsche vliegers toegebracht.
FINLAND.
Een Finsch schip is naar New York
op weg met de geredden van het Griek-
sche s.s. Dion. Stethatos, 5000 t„ dat moet
zijn getorpedeerd of door storm is ver
gaan
JAPAN
In Japan is sprake van het sluiten
op groote schaal van markten in het Ver
re Oosten voor Amerika als vergelding
van door Amerika tegen Japan gerich
te maatregelen.
VEREENIGDE STATEN
Roosevelt besloot dat van de Ameri-
kaansche vliegtuigproductie 75 pet. voor
Engeland zal zijn (was 50 pet.)
De 60 door Engeland in de V.S. be
stelde koopvaardijschepen kunnen eind
1942 gereed zijn.
VATICAAN-STAD
In zijn Kerstboodschap maande Z.H.
de Paus de geloovigen aan tot gebed en
daadwerkelijke naastenliefde. Het lijden
der kinderen ging Hem het meest aan 't
hart. De Paus zeide God te bidden, dat
Deze de tijd van beproeving voor de lij
dende menschheid zou verkorten.
ITALIË
Twee leden van een spionnagebende
werden ter dood gebracht; drie kregen
levenslang tuchthuis, één 13 en 16 an
deren drie tot tien jaar.
Mussolini ontving 21 Dec. 188 echt
paren, die gemiddeld acht kinderen rijk
zijn. Hij schonk ze elk 6000 lires, een le
vensverzekeringspolis en een diploma
van verdienste.
DUITSCHLAND
Volgens de Boersenzeitung is door
de benoeming van Eden een straffer po
litiek jegens Spanje, Japan en andere
vrienden van de „as" te wachten en een
verbetering der Engelsch-Russische be
trekkingen.
Van vroeg tot laat had Berlijn be
gin dezer week een luchtaanval te door
staan, volgens Londen. Volgens DNB
duurde de aanval maar enkele uren. Er
werd volgens DNB op 15006000 m. ge
vlogen en niet, zooals Londen meldde, op
300 m. Ook werden geen fabrieken, sta
tions en haveninstallaties getroffen maar
woonhuizen en de Dom.
VOOR 45 ct. brengt de Texelsche
Courant in haar nummer van 31
Dec. uw Nieuwjaarsgroet in de
huizen van alle Texelaars en van
nog eenige honderdtallen oud-
Texelaars „in den vreemde", die
door middel van ons blad mee
leven met Uw wel en wee.
VOOR 45 ct. brengt de nering
doende zijn beste wenschen voor
het Nieuwejaar over aan zijn
cliëntèle.
VOÖR 45 ct. richten Vereeni-
gingsbesturen hun felicitaties
aan al hun leden en donateurs,
onverschillig, waar zij op ons ei
land wonen.
Voor een Nieuwjaargroet op
dubbele grootte wordt 90 ct. be
rekend.
U kunt uw advertentie opgeven
op het kantoor der P.T.T. in Uw
dorp en tevens:
in De Waal: C. Eelman;
in Oosterend S. Daalder;
in Oost: H. Steigstra;
in De Cocksdorp: G. Bakker;
in Den Hoorn: Alb. Bruin;
in Oudeschild: Alb. Backer.
Wie dat verkiest, kan ons zijn
Nieuwjaarsgroet per briefkaart
opgeven.
Beleefd verzoeken we de adver
tentieopdrachten niet later te
willen inzenden dan ZATERDAG
28 December.
ADMINISTRATIE
TEXELSCHE COURANT.
