iS
De Wereld
De Internationale toestand
IN KAART
IN DE AFGELOOPEN WEEK
EEN KWART EEUW GELEOEN
GRABBELTON
lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
EEN OUD EITJE.
In een museum te Chicago bevindt zich
een ei van 6000 jaar oud.
NIETS NIEUWS.
Het veiligheidsscheermes is geen uit
vinding van onze tijd. Een Fransch schrij
ver heeft in 1771 een scheermes beschre
ven van eigen vinding met een houten
bescherming langs het mes.
WAT SOCRATES NIET MISTE.
Socrates zag eens een prachtige op
tocht passeeren, waarin 'n groote massa
goud en zilver werd voorbijgedragen.
Toen riep hij uit: „Wat is er toch veel,
dat ik niet mis!"
MUZIKALE VOETEN?
Volgens een Zwitsersche geleerde be
vinden de zenuwen, die op muziek rea-
geeren, zich in onze voeten. Dat ver
klaart z.i., waarom wij altijd met onze
voeten de maat slaan als we muziek
hcoren.
ALS DAT NIET SNEL WAS
In een gezelschap automobilisten ver
telde een opsnijder allerlei verhalen over
de enorme snelheden, die hij met zijn
wagen bereikte. „We gingen zoo snel,"
zei hij o.a., „dat mijn wandelstok, toen
ik hem buiten stak, rat-tat-tat op de ki
lometerpaaltjes deed".
HIJ MOEST VERSCHIJNEN.
Twee jonge vrouwen bespraken het
probleem „mannen".
Wat zou jij wenschen in je echt
genoot? vroeg een van de twee: Verstand,
rijkdom of verschijning?
Verschijning, antwoordde de ander
onmiddellijk; en hoe gauwer hoe liever.
VAN RATTEN GESPROKEN.
Buitengewoon schadelijke dieren zijn
ratten, daar ze letterlijk aan alles kna
gen, wat hun voor de bek komt en zich
bovendien met razende snelheid verme
nigvuldigen. Men heeft uitgerekend, dat
als alle ratten bleven leven, één ratten-
paar in een jaar tijds 880 nakomelingen,
in twee jaar 387.000 en in drie jaar 170
millioen nakomelingen zou hebben.
GOED GEANTWOORD.
De beroemde 17e eeuwsche dichter
Breero had zeer groote handen.
Eens op een dag ontmoette hij een
jonge man, wie hij vriendelijk de hand
gaf. Deze jongeling wilde echter geestig
zijn en zeide: Meneer Breero, wat hebtu
toch een reusachtige handen! Waarom
gaat u eigenlijk niet dorschen in plaats
van dichten?
Ja, dat kon ik wel eens doen, ant
woordde Breero kalm: De vlegel heb ik
in ieder geval al bij de hand.
Velen beklagen zich over hun geheu
gen; weinigen klagen over hun oordeel.
MUSICEEREND JAPAN.
De laatste jaren is het mondorgel in
Japan zeer populair geworden en men
schat het aantal menschen dat dit instru
ment bespeelt op 't oogenblik op 200.000.
SCHAPEN IN DUITSCHLAND.
Op 378000 boerenbedrijven in Duitsch-
land worden schapen gehouden en wel in
totaal zes millioen stuks.
Sedert 1933 steeg het aantal schapen
houders in het oude Rijksgebied met 42
pet. De schapenstapel is sinds 1933 met
78 pet toegenomen. De rundveestapel
steeg met 19 pet., de paardenstapel met
12 pet. en het aantal varkens met 4 pet.
WEINIG DORST.
Door nauwkeurige studies heeft men
kunnen vaststellen, dat de runderen op
de Hawai-eilanden, 'n eilandengroep in
de Groote Oceaan, maandenlang zonder
water kunnen leven. Zij lesschen in de
droge tijd van het jaar hun dorst met
de dauw, die 's morgens op het gras en
op de bladeren ligt.
Deze dieren kunnen dus met nog min
der water volstaan dan de kameelen, de
„schepen" van de waterarme woestijn.
AFRIKA.
De Noordkust van Afrika is
een der brandpunten van de
strijd. Evenwel is deze strijd niet
-an beteekenis te achten. Neger
jongens slaan de kaart aandach
tig gade. Wat zal dit voorjaar
brengen?
WMr e*tt trootc brand in Den Haag,
-'i Nog slechts enkele weken na den hevi-
3jgen brand in de oude Haagsche binnen
stad men zal zich herinneren, dat toen
leen R.K. schoolgebouw in de asch werd
gelegd heeft m de Residentie opnieuw
-een hevige uitslaande brand gewoed. Dit-
maal was het een der oude, historische ge
bouwen aan het Lange Voorhout, waar op
Ihet oogenblik het Rijksbureau voor de
/Voedselvoorziening in oorlogstijd is geves-
Jtigd, dat aan het vuur ten prooi viel. De
brand werd omstreeks half elf Vrijdag
avond ontdekt en onmiddellijk door de
weldra aanwezige brandweer met kracht
'bestreden. Deze kon evenwel niet voor-
1 komen, dat het op het oogenblik zoo be
langrijke gebouw grootendeels uitbrandde.
Dank zij ingespannen werk kon voorkomen
f worden, dat het vuur naar de belendende
gebouwen oversloeg. Tegen vier uur in den
morgen was de brand, waarvan de oorzaak
^onbekend is, zoo goed als gebluscht. De
schade zal, voor zoover thans reeds kan
(worden nagegaan, zeer aanzienlijk zijn.
j DE BERMUDA-EILANDEN.
Na Trinidad zijn thans de Bermudas aan
"de beurt gekomen, om de hun door Ame-
'trika toegedachte rol te vervullen. De Ber-
.mudas zijn de op 1000 kilometer ten Zuid-
oosten van Kaap Hatteras gelegen eilanden-
j groep, tegenover den Noord-Amerikaan-
ichen staat Carolina. Zij liggen aan de
oude route voor zeilschepen tusschen
(Europa en West-Indië. Groot-Brittannië is
[sedert het jaar 1629 in het bezit van deze
'360 kleine eilanden en klippen, die, ter
gezamenlijke grootte van 50 vierkante
kilometer, een gesloten groep vormen.
Zij maakten er een reusachtige vloot-
basis van en beschouwen deze eilanden
als het „Noordelijkste uitgangspun; van de
(groote Britsche blokkade over de Baha
mas, de Antillen en Trinidad". Met groote
Kosten hebben zij havenwerken en dokken
marine-arsenalen, proviand-depots, ves
tingwerken enz. laten aanleggen en de
plaatsen van garnizoenen voorzien.
SPANJAARDEN GAAN LEZEN LEEREN.
Spanje is, zooals men weet, een land,
waar het analphabetendom welig tiert. Op
dit gebied o.m. heeft de vrouwelijke Pha
lange het oog laten vallen wat zeker
niet overbodig is. Zij doet alles, wat in
,haar vermogen is, om dit euvel te bestrij
den. Gemakkelijk zal deze taak niet zijn,
want de Spanjaard is in hooge mate ge
makzuchtig. Zijn lijfspreuk is„Manana
es otro dia morgen komt er weer een
dag. Maar dit heeft de Spaansche vrouw
niet afgeschrikt. Er zijn in Spanje nog
millioenen menschen, die wel handig kun
nen kaarten, maar die niet in staat zijn, een
a van een b te onderscheiden .Deze kunst
moet den Spanjaarden worden bijgebracht;
en daar zullen de vrouwen voor zorgen.
Om te beginnen heeft men niet minder dan
3015 scholen ingericht voor hen, die de
edele lees- en schrijfkunst niet machtig
- zijn. Deze worden bezocht door 43.532 leer
gierigen, hetgeen wel bewijst, dat de lief
hebberij voorloopig niet zoo groot is; doch
aldoende leert men
MACHTSSTRIJD IN DEN STILLEN
OCEAAN.
Het verdrag tusschen Groot-Brittannlö
en de Vereenigde Staten, waarbij de eilan
den, welke de voornaamste steunpunten
van het Britsche imperium in den Weste
lijken Atlantischen Oceaan vormen, in
handen der Vereenigde Staten zijn over-
Daarbü bleei het niet bij steunpunten in
den Atlantischen Oceaan. In den voor
Amerika's belange.i nog veel gewichtiger
Stillen Oceaan verwierf het zich evene«-ns
nieuwe bezittingen; om slechts enkele te
noemen de eilanden Canton en Enderbury
uit de groep der onder Engelsche heer
schappij staande Phoemx-ei landen. Het
bezit van deze beide eilanden beteckent
een zeer belangrijk opschuiven van Ame
rika's defensieve linies, welke tot dusverre
van Hawai naar Tutuila (Samoa) liepen.
Van niet minder beteekenis is Engelands
aflossing In China door de Vereenigde
CAN A
U.S. A
PANKHl
Tf SFEER
iet*
MACHTS-
V
8 Ml Hit
SFEER
own
gbvolqde pdrh'ek
■n Stilton Octdn
Door dtUSA. totnogfv
voor dip v*iligh*iQ in den J,...—.
MWivff veÜigh&aft&Hies /ncfan AHantnchen Cke*tn en het l'em Cos fen doer
^.het.mernaman usn.&rtistha mn Zuld-Amerlknê nscM stQunaunfcn (intnkrinq!
gegaan? heeft een dubbele beteekenis
Eenerzijds kan men er het begin in zien
van de afbrokkeling van de Engelsche
wereldheerschappij, doch anderzijds heeft
de nieuwe Amerikaansche steunpunten-
politiek een veel wijder strekking dan En
geland in den rug te dekken. Het verleggen
van de Atlantische vlootsteunpunten der
Vereenigde Staten van het vasteland naar
de eilanden beteekent ongetwijfeld een
buitengewone strategische beveiliging.
j
Staten. Van Hongkong via de Philippijnen
loopt thans een nieuwe veiligheidslinie van
de Vereenigde Staten, welke een dam op
werpt tegen Japans machtsuitbreiding in
Zuidelijke richting. Ook in den Stillen
Oceaan is daarmede een zeer nauwe belan
gengemeenschap tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten ontstaan, welke tot uit
drukking komt in de dubbele strategische
beveiliging door middel van de insulaire
steunpunten.
MOSKOU—BERLNGSTRAAT DOOR DE
LUCHT.
Door middel van de nieuwe luchtlijn
MoskouBeringstraat, welke het geheele
jaar door zal functionneeren, zal ook het
Wrangel-eiland meer dan tot nog toe voor
het verkeer worden opengesteld. Dit eiland
ligt in de Noordelijke IJszee op 200 kilo
meter afstand van de Siberische kust en
op 800 kilometer van het nauwste punt van
de Beringstraat. Tijdens de meteorolo
gische voorbereidingen richtten de Russen
hier reeds in 1924 een station voor weer
berichten op, zooals trouwens overal op de
route van de Noord-Oostelijke doorvaart,
nadat zij er hun vlag hadden geplant en op
deze wijze bezit hadden genomen van het
eiland. Sinds 1939 ligt er ook een Russische
bezetting.
BETEEKENIS DER DARDANELLEN.
Het probleeem van de Dardanellen legt
thans niet meer zooveel gewicht in de
schaal als ten tijde van den wereldoorlog,
toen de Sovjet-Unie, binnen het kader van
haar vriendschappelijke politiek tegenover
Turkije haar recht van doorvaart kon ver
zekeren. Nog minder speelt de religieuse
gedachte een rol in de politiek, zooals dat
het geval was in den tijd van de Tsaris
tische politiek, die de bevrijding van den
zetel van den Patriarch in Konstantinopel
in haar vaan had geschreven.
Toch zijn ook thans weder de Bosporus
en de Dardanellen van buitengewoon
groote politieke beteekenis. Op dit punt
immers komt Europa bijna in aanraking
met Azië; en daaraan ontleent het zijn
groote beteekenis, niet alleen voor degenen,
die er de souvereiniteit over uitoefenen
en hun onmiddellijke naburen, doch ook
voor de zich op grooteren afstand bevin
dende groote mogendheden.
Ken lied, een bloem, een geur, een kleur
Ken woord, een klank en paradijzen.
Die lang verloren zijn, herrijzen.
TEN KATE.
Wendell Willkie heeft aangekondigd, dat
hij de Britsche hoofdstad eerstdaags zal
verlaten, om voor de Senaatscommissie
voor Buitenlandsche Zaken een verklaring
af te leggen met betrekking tot het wets
ontwerp tot hulpverleening aan Engeland.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Cordell Huil, heeft hem uitgenoodigd, zoo
spoedig mogelijk voor de commissie te ver
schijnen.
De voorzitter van de commissie voor
Buitenlandsche Zaken van het Huis van
Afgevaardigden, Bloom, heeft een onder
houd gehad met den Britschen ambassa
deur, lord Halifax. Na afloop verklaarde
Bloom, dat hij lord Halifax de verzekering
had gegeven, dat het wetsontwerp tot hulp
verleening aan Engeland binnen een week
zonder groote wijzigingen door het Huis
van Afgevaardigden zal worden aange
nomen.
De voorzitter van de Senaatscommissie
voor Buitenlandsche Zaken heeft den mi
nister van Marine, Knox, twee vragen ge
steld. Hij vroeg in de eerste plaats of de
steun aan Engeland afhankelijk was van
de aanvaarding der wet tot hulpverleening
aan Engeland en verder of de wet een de
fensieven maatregel van Amerika betee-
kende. Op beide vragen antwoordde Knox
bevestigend.
Op een andere vraag, n.l. hoe groot de
zeestrijdkrachten der Vereenigde Staten
moesten zijn om in Oost-Azië een offen
sieven oorlog te kunnen voeren, weigerde
Knox antwoord te geven. De minister ver
klaarde, dat deze vraag problemen van
speculatieven aard opwierp, die hij niet
in het openbaar wilde bespreken.
Het verbond van jonge republikeinen
heeft op zijn te Desmoines (Iowa) gehou
den jaarvergadering de wet op de hulpver
leening aan Engeland goedgekeurd met de
beperking, dat Amerika slechts steun aan
Engeland zal verleenen, zoolang deze steun
met de versterking der eigen defensie in
overeenstemming is. In de resolutie wordt
uiting gegeven aan den vasten wil van het
Amerikaansche volk, buiten den oorlog te
blijven. De resolutie werd met de betrek
kelijk geringe meerderheid van 205 tegen
165 stemmen aangenomen.
Als jongste ontwikkeling in de Fransch-
Duitsche betrekkingen wordt uit Vichy
gemeld, dat admiraal Darlan naar Parijs is
vertrokken. Die bezoek geschiedt als ge
volg van het Duitsche antwoord op de
boodschap van maarschalk Pétain.
Naar uit welingelichte bron te Parijs
wordt vernomen, houdt Darlan's reis ver
band met den recenten gang van zaken in
het bezette deel van Frankrijk. Hij wenscht
zich met de instanties te Parijs in verbin
ding te stellen tot het voeren van bespre
kingen. Naar men voorts verneemt, acht
men te Parijs nieuwe besprekingen inop
portuun, zoolang Vichy niet op duidelijke
wijze de consequenties trekt uit de situatie
van het oogenblik.
De bekende Fransche publicist de Cha-
teaubriant heeft tijdens een drukbezochte
vergadering in het Trocadéro te Parijs een
rede gehouden, waarin hij betoogde, dat
de Fransch-Duitsche samenwerking door
de positie van Duitschland, vooral ook op
economisch gebied, van wereldbeteekenis
kan worden.
De ernstige politieke crisis van dit oogen
blik, aldus de Chateaubriant, heeft reeds
voorbereide, werkelijke resultaten van een
Fransch-Duitsche samenwerking, zooals
Laval deze het vorige najaar had ingeleid,
te niet gedaan. De intriges der oude politici
Dc „Empress of Australia", een van Engelands groote troepentransportschepen, welk
schip 200 mijl uit de West-Afrikaansche kust getorpedeerd moet zijn. (Scherl).
waren volgens spreker oorzaak van de
tegenwoordige moeilijke situatie,
Engeland staat thans voor de keus Ame-
rikaansch of Europeesch te worden, zoo
ging de Chateaubriant verder. Frankrijk
daarentegen heeft geen andere keus dan
Europeesch te worden In het nieuwe
Europa der toekomst heeft het een groote
rol te spelen en hiertoe moet het zich
grondig „van de banden met de Angelsak
sische wereld losmaken om zijn taak als
bastion van Europa in het Westen te kun
nen vervullen." Voor deze taak moet het
zich voegen naar de door de spil-mogend-
heden voorbereide nieuwe ordening.
De Chateaubriant wees er op, dat Frank
rijk afhankelijk is van de rol, die het in de
Europeesche samenwerking denkt te spelen
De algemeen gedelegeerde der Fransche
regeering in Afrika, generaal Weygand,
heeft voor de radio te Algiers een toespraak
tot de bevolking van Noord-Afrika gehou
den. Hij maande tot gehoorzaamheid aan
de regeering en de medewerkers van maar
schalk Pétain en waarschuwde tegen het
verspreiden van geruchten en onjuiste be
richten,
i*.* -
De broer va den Mexicaanuehen presi
dent Camacho, gouverneur Camacho, is van
Engelsche zljdt uitgenoodigd tot een be
zoek aan den hertog van Windsor te Nas
sau op de Bahama-eilanden. Het bezoek
houdt verband met het streven, de betrek
kingen tusschen Engeland en Mexico, die
als gevolg van het petroleumconflict in 1938
zijn afgebroken, weer te normaliseeren.
Van betrouwbare zijde verluidt, dat van
Mexicaansche zijde voor hervatting der
betrekingen als voorwaarde gesteld wordt,
dat de Engelsche regeering haar veront
schuldigingen aanbiedt voor de nota, die
destijds in verband met de petroleumkwes-
tie tot Mexico is gericht. Camacho zal
waarschijnlijk 18 Februari naar de Baha
ma-eilanden vertrekken.
DE MAN ACHTER DE SCHERMEN.
Wilson had zijn overste House als poli
tiek raadsman. President Roosevelt heeft
zijn Hopkins en zijn overste Donovon. Ver
der steunt hij op zijn voormaligen mede
dinger naar het Presidentschap, Wendel
Willkie; maar bovenal heeft hij Bill Knud-
sen. Deze is leider en organisator van de
geheele Amerikaansche bewapeningsin
dustrie.
Knudsen is niet persoonlijk bevriend met
Roosevelt, zooals Hopkins, Donovan en
Willkie. Hij is door den President bevor
derd tot leider van de bewapeningsorgani
satie, omdat Roosevelt in hem den ge-
schikten man heeft gezien. Overigens
maakt Knudson van zijn positie geen mis
bruik om te streven naar het dictator
schap. Hij wil slechts organiseeren, produ-
ceeren en daarbij geld verdiener.. Hij is
geen voorstander van sociale politiek. Hij
vindt, dat daardoor de luiheid in de hanri
wordt gewerkt, zonder dat hij daarom uit
het Qog verliest, dat er in de V S. altijd nog
17 millioen werkloozeiP zijn.
WEET U ZE ALLE VIJF
921 Europa's grootste kolenmijn is....?
922 Wie stelde als eerste vast, dat de
zon het middelpunt van ons pla
netenstelsel is?
923 Dulcinea, de geliefde van....?
924 Grondlegger van 't Internationa
le Roode Kruis was....?
925 Drijft ebbenhout op het water?
Antwoorden:
921 Staatsmijn Maurits (Z.-Limburg).
922 Nicolaus Copernicus (1473-1543).
923 Don Quichot.
924 Henri Dunant (Zwitserland).
925 Zal niet gaan (een L. water weegt
een kg., eenzelfde hoeveelh. ebben
hout 1.33 kg.)
Nieuwe vragen.
926 Goliath werd gedood door....?
927 Den Ham, een gemeente in.
928 Lazuur (in de wapenkunde) be
teekent.
929 Doggersbank is een....?
930 Komt terpentijn uit steenkool?
JANUARI 1916.
ENGELAND.
In Engeland is opnieuw ernstig
sprake van invoering van de dienst
plicht. De Duitsche pers ziet hierin het
bewijsdat Engeland de toestand don-
kei in ziet en spreekt van een nood
sprong.
RUSLAND.
Een sterke Russische troepenmacht
\alt de Duitsch-Oostenrijksche troepen
in Galicië en de Boekowina aan, maar
ze loopt dood op de sterk verdedigde
stellingen.
DE BALKAN.
Een deel van de Bulgaarsche troe
pen trekt zich samen in de buurt van
Varna, aan de Zwarte Zee om 'n lan
ding van de Russen tegen te gaan. De
stad werd hevig door een Russisch flo-
tille beschoten.
De troepen der geallieerden, die
zich nu tusschen Saloniki en de Servi
sche grens ophouden, treden vooral te
Saloniki kras op. Generaal Serrail scha
kelt het Grieksche bestuur uit en ge
draagt zich als heer en meester. De
Grieksche regeering teekent hiertegen
terecht protest aan. De generaal gaat
zelfs zoover, dat hij de consuls van
Duitschland, Oostenrijk, Turkije en Bul
garije gevangen neemt en aan boord
van 'n Fransch oorlogsschip brengt en
de consulaten door zijn troepen laat be
zetten. Van de neutraliteit van Grieken
land trekt hij zich niets aan. Erger wordt
het nog, wanneer ook het Grieksche ei
land Castelorize door de Entente wordt
bezet. Ze zou dit als operatiebasis wil
len gebruiken bij een actie tegen Ada-
lia in Klein-Azië, mede in verband met
plannen van Turkije voor een optreden
tegen Egypte en Bagdad.
HERSENGYMNASTIEK.
OPLOSSING VORIG VRAAGSTUK
25. Krom, rede, Oder, merk.
NIEUW VRAAGSTUK.
26. Welk spreekwoord kunt u van deze
letters maken?
ZEIS GELD DOEN GESP
AI STAD HOE.
ZOO SCHREBF...
ASAHI SJIMBOEN, Japan: Als Ned.-
Indie probeert een spaak te steken in het
wiel van de solidariteit in Groot-Azië, zal
Japan drastische maatregelen moeten
nemen.
KOKOEMIN SJIMBOEN, Japan: Het
protest van Ned Indië te Tokio is een
brutale uiting van de anti-Japansche po
litiek der Vereen. Staten, die met Enge
land achter de vroegere Ned. regeering
te Londen staan.
PLANTEN IN KAMER EN TUIN.
BEVROREN KAMERPLANTEN.
We constateeren of een plant bevroren
is aan een zekere glazigheid van stengels
en bladeren, terwijl dikwijls de kleur ook
verandert en de bladeren een treurende
stand aannemen. Een bevroren plant be
hoeft nog heelema'al geen hopeloos geval
te zijn, mits we haar maar niet meene
men naar de warme kamer, dan is zij
onherroepelijk verloren, en is het middel
erger dan de kwaal.
Wanneer we er maar voor zorgen, dat
de ontdooiing uiterst langzaam kan ge
schieden, zijn we al een heel eind op de
goede weg en daartoe zetten we zoo'n
bevroren exemplaar in een donker koel
vertrek, dat maar net vorstvrij is, en be
gieten daar de bladeren met koud water,
dat het vriespunt ook al weer niet te ver
te boven mag gaan. Na deze behandeling
leien we haar rustig in deze koele duis
ternis staan, tot de plant geheel ont-
dcoid zal zijn, eerst als zij haar normale
gedaante weer heeft gekregen mogen we
haar in een verwarmde kamer brengen,
waar zij dan een plaatsje krijgt in het
volle licht.
Tot de planten, die het best tegen
verst bestand zijn behooren Aralia, Aspi
distra en Azalea, terwijl de Ster van
Bethlehem die er op het oog zoo teer
uitziet een vorst van 7 graden verdragen
kan. De meeste kruidachtige planten als
Primula's, Begonia's en Balsaminen zijn
bij vorst het eerste weg.
Veel kunnen we voorkomen door de
planten 's avonds met kranten te be
dekken of liever bij strenge vorst in te
wikkelen, terwijl groote forsche planten,
die moeilijk met kranten te beschermen
zijn, in een oude wollen deken of molton
gerold kunnen worden een uitstekend
voorbehoedmiddel, speciaal aan te beve
len als we eens eenige dagen op reis
gaan. We leggen dan de op die manier
ingepakte planten gewoon op de grond
in de kamer, in ieder geval uit de buurt
van de ramen. Voorkomen is ook in dit
geval vrij wat gemakkelijker dan ge
nezen.
