TEXELSCHE COURANT
87600
54ste Jaargang
Zaterdag 4 October 1941 Eerste blad
No. 5589
Texelsche Berichten
Doodstraffen wegens misdrijven tegen de Duitsche
Weermacht.
Tegen eigen volk.
Aanmeldingsplicht
voor Duitschers.
De Nieuwe Orde
m Oost en West.
Het Pact van drie
een jaar.
Duitschland wint
voor Europa
op alle Fronten
Uitgave
Firma Langeveld en pe Rooij
Oen Burg Texel Telefoon 11
Hoofdredacteur: G. Joh Duinker.
illHIIIIIII TER OVERDENKING.
LEUGENTJES.
Er zijn menschenwie het buitenge
woon moeilijk valt recht voor de waar
heid uit te komen. Altijd draaien ze om
een zaak heennooit komt men 't wa
re van hen te weten.
Is het, omdat zij werkelijk iets te
verbergen hebben? Neen, in de meeste
gevallen zou het hen in het ggheel niet
schaden indien zij precies zeiden waar
het op aan komt, maar het is hun een
tweede natuur geworden om schuile
vinkje te spelen, om de sfinx uit te han
gen.
Dat zij met hun gedraai niets berei
ken komt blijkbaar niet in hen op.
Hoogstens bereiken ze er mee, dat zij,
zouden ze eens de waarheid zeggen,
ook niet geloofd zoudeh worden.
Ze denken anderen in het ootje te
nemen maar in al hun leugentjes ver
strikken zij op het laatst zichzelf, ma
ken zij hun positie onhoudbaar en hun
houding belachelijk.
Kom rond voor de warheid uit, ook
als we daarmee eens een nederlaagje
moeten toegeven of een fout moeten
bekennen.
Dat zal meer gewaardeeid worden
dan dat zoogenaamde handige gema
noeuvreer met allerlei min of meer
spitsvondige verzinseltjesdie maar al
te vaak o zoo doorzichtig zijn.
ZONDAG, 5 October 1941.
HOE LAAT
Illlliilllllllilll
OE ZON.
Za 4 OÊt. op 7,45; onder 19,11
Zo. 5 Oct. op 7,47; onder 19,09
Ma 6 Oct. op 7,49; onder 19,07
Di 7 Oct op 7,51; onder 19,05
Auto's en rijwielen (afgeschermd) licht
op: een half uur na zonsondergang.
Verduisteren: van zonsondergang tot
zonsopgang.
DE MAAN.
Za 4 Oct. op 19,02; onder 6,33
Zo. 5 Oct. op 19,25r onder 7,39
Ma. 6 Oct. op 19,48; onder 8,44
Di. 7 Oct. op 20,15; onder 9,47
Laatste Kwartier 13 Oct.: 14,52.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Za. 4 Oct. 9,46 en 22,04
Zo. 5 Oct 10,21 en 22,36
Ma. 6 Oct. 10.52 en 23,07
Di 7 Oct 11,23 en 23,38
Springtij 6 en 20 October.
WAT ER GEBEURDE.
4 OCTOBER:
1226: H. Franciscus van Assisi te Assisi
overleden.
1871: Geboortedag van de Vlaamsche
schrijver F. P. M. Lateur (Stein
Streuvels).
1880: De componist J. Offenbach te Pa
rijs overleden.
5 OCTOBER:
1798: Opheffing van de gilden in Hol
land.
J£30: Het luchtschip R 101 vergaan.
1936: De letterkundige J. Slauerhoff
overleden.
6 OCTOBER:
1628: De dichter Malherbe te Parijs
overleden.
1870: De kerkelijke staat bij Italië inge
lijfd.
7 OCTOBER:
1931: De eerste Nederlandsche nacht
trein vertrekt van Rotterdam naar
Maastricht (tien passagiers).
PRAATJE OVER GEMEENTEWAPENS
XI.
WORMER'S WAPEN.
Wanneer we het register opslaan van
de Hooge Raad van Adel vinden we
daarin deze beschrijving van het 26 Ju
ni 1816 bevestigde wapen der gemeente
Wérmer;
van lazuur (blauw), beladen met een
manshoofd van goud.
De vraag ligt voor de
hand: Wat heeft dat
hoofd daarin te ma
ken? Wiens, hoofd kan
dat zijn?
Welnu, we meenen 't
antwoord in een oude
kroniek gevonden te
hebben:- „Dit wapen
strekt tot getuigenis
van de dapperheid der Wormers, want
de Friezen slag geleverd hebbende, zon
den ze het afgehouwen hoofd van hun
nen overste met nog een goed getal ge
vangenen aan Floris V, die toen te Eg-
mond was; deze schonk hun den gezon
der en kop om de afteekening daarvan in
hun schild te voeren ten blijke van hun
ne dapperheid".
Maar nu moet er in Wormer een kerk-
zegel in gebruik zijn, dat een Chris-
tuskop vertoont met als randschrift:
„Christus is het hooft der gemeynte
Eph 5:23".
Een schaap, een klaverblad en
een paling.
Het wapen van Wijde-Wormer laat 'n
schaap zien, dat een klaverblad in zijn
Wormer.
's Gravenhage, 30 Sept. De weermachtsbevelhebber in Nederland deelt mede:
Een Duitsch Kriegsgericht moest wederom een zaak tegen de aanstichters
van een in Nederland ontdekte sabotage- en spionnage-organisatie behandelen.
De vier hoofdbeklaagden werden tot de dood veroordeeld. Aan drie van hen
werd het vonnis met de kogel voltrokken De vierde werd wegens geestelijke
minderwaardigheid met levenslange tuchthuisstraf begenadigd Een aantal
andere beklaagden kreeg veeljarige vrijheidsstraffen.
Een Nederlander, die een in dienst van de bezettende macht staande Duit
sche Spoorwegambtenaar zonder eenige aanleiding van achteren neergeschoten
had, werd door een Duitsch Kriegsgericlu ter dood veroordeeld Het vonnis is
met de kogel ten uitvoer gelegd.
Het gebeurt wel, dat onverantwoorde
lijke elementen voorraadschuren in
brand steken, blijkbaar met de bedoeling
de bezettende macht schade toe te bren
gen Wat domme gedachten! Zij moesten
begrijpen, 'dal niet het bezettingsleger,
maar het eigen volk daarvan de nare ge
ve Igen moet dragen. De bezettende
macht heeft de «macht en de middelen
om zich alles te verschaffen, wat het
vcor haar voedselvoorziening noodig
heeft. Wie zich vergrijpt aan voedsel-
vc on aden, begaat een misdaad tegen ei
gen volk. Wat in een of andere plaats
door sabotage verloren gaal, wordt in
mindering gebracht op.de rantsoenen der
burgerbevolking!
NEDERLANDERS!
KENT UW PLICHT.
Hier is het Gironummer
van de Nederlandsche Am
bulance van het Vrijwilli
gerslegioen Nederland
milium voor hoofd en hart. iiiiit'ini:
ZONDAG
Hoe minder men van het leven ver
langt, hoe meer het ons geeft. (Seneca).
MAANDAG.
Van wie veel gegeven is, zal veel ge
vraagd worden.
DINSDAG.
Hij, die wacht, tot men hem zijn taak
wijst, zal sterven eer zijn boodschap is
vervuld. (Lowell.)
WOENSDAG.
Deugd is de stevigste band der maat
schappij en de bron van alle orde.
(F reder ik de Groote).
DONDERDAG
Gelukkig is de hulck
Waer, midden in de baeren,
Een stuurman zit te roer,
Die wijs is en ervoeren.
(Vondel.)
VRIJDAG.
Wie altijd op de gaven,
Hem+niet geschenken, ziet,
Geniet ook van de gaven
Hem wèl gegeven niet.
ZATERDAG
Wie de menschen kent is verstandig.
Wie zichzelf kent is verlicht. Wie de
menschen overwint is machtig. Wie
zichzelf overwint is sterk. (LaoTse).
bek heeft en op de voorgrond een pa
ling. (Het voormelde Register 1 gewaagt
van een slang, maar wij zijn zoo vrij aan
te nemen, dat het wapen van Wijde-Wor
mer o.a. doelt op de vroegere vischrijk-
lom van het nu drooggelegde meer).
Uit Wormer's Historie.
Om op Wormer terug te komenvroe
ger werd de naam ook wel gespeld:
„Weromere" (in een lijst van goederen
van de Utrechtsche kerk) en Weere-
meer Het is een eeuwenoud plaatsje
met een rijke historie, waarin de Wor
mers niet zelden van groote dapperheid
getuigenis aflegden.
Als een bijzonderheid vermelden we,
dat Keizer Karei V de Wormers 'n
privilege gaf, vermeldende, „dat de bier
tappers hunne jongelieden niet hooger
dan tot éénen gulden mogjen borgen,
opdat die jongelieden niet voor de
scheepvaart bedorven zouden worden".
Het klinkt thans vreemd met betrekking
tot Wormer van scheepvaart te spreken,
maar, lezers, u moet weten, dat eens de
visscherij en de scheepvaart heel wat
Wormers een behoorlijke boterham ver
schaften. Er was een tijd, dat Wormer
130 beschuitbakkerijen telde en dat
haai' producten zelfs naar Oost- en W.-
Indië en naar Brazilië hun weg vonden
Zeventig schippers woonden toen in
Wormer, die naar de diverse provincies
zoowel als naar Oost-Friesland, Ham
burg en elders voeren. Ja, die scheep
vaart had wat te beduiden en met
scheepsvolk dat „boven zijn bier'.' was
viel niets uit te richten. Karei V had
het goed bekeken.
AGENT T.E.S.O.—DEN HELDER.
In de plaats van de heer P. Uuycks is
tot agent van T.E.S.O. te Den Helder
aangesteld de heer A. J de Jong.
HANDELSREGISTER.
Nieuwe zaak gevestigd te De Waal 41
door J. Lok, kruidenier.
Te Oosterend, Peperstraat 16: Wed.
Dogger, manufacturen.
Opgeheven de zaak in kruideniers- en
grutterswaren van Jb. Duinker te Den
Hoorn 45.
ZAKEN NIEUWS.
In verband met het „Liquidatiebesluit
1941" is de N V. Boekhandel en Druk
kerij v.h. Langeveld en De Rooy omge
zet in een firma. Onder de «naam „Fir
ma Langeveld en De Rooy" zal de zaak
op de oude voet worden voortgezet. De
desbetreffende acte is 1 October ten
overstaan van Notaris Mulder verleden.
COOP. AAN KOOP VEREENIGING
TEXEL G.A.
(Slot.)
Namens de Comm van Toezicht ver
klaart de heer P. Dros Bz. het financieel
beheer in volmaakte orde te hebben be
vonden. De Balans en de Verlies- en
Winstrekening worden zonder op- of
aanmerkingen onveranderd goedge
keurd.
BESTUUR: De heer R. W. Stoepker
wordt met bijna alg. stemmen als voorz.
herkozen. Hij dankt voor het in hem ge
stelde vertrouwen. Het doet herii genoe
gen, dat de geest in de vereen, altijd
zoo goed is. In de plaats van de heer
P. Dros Bz., (niet herkiesbaar), wordt de
heer Joh. van Maldegem gekozen tot lid
van de Comm. van Toezicht.
Voorz. en secr. zetten vervolgens de
groote voordeelen uiteen, te bereiken
door naast het bestaande magazijn een
nieuw te bouwen. De bouwkosten zijn
thans stellig lager dan over-een paar
jaar. Het nieuwe gebouw, waarvan secr.
een teekening toont, krijgt .een opper
vlakte van 16 bij 22 meter De vergade
ring gaat na een korte bespreking ac-
coord met het voorstel tot bouwen over
te gaan.
Zaaizaadteelt en pootgoedafzet: Ten
einde deze te bevorderen moet worden
gestreefd naar eenheid en samenwer
king. Bij het Centraal Bureau voelt men
veel voor de Texelsche producten. Dit
jaar werd door Texel al 300 ton aan het
C.B verkocht. Door centralisatie is uit
breiding zeer goed mogelijk. Zoo staat 't
ook met de afzet van pootgoed. De or
ders hebben thans de 200,000 kg. al ver
overschreden. Het ligt in" de bedoeling
een aparte commissie te benoemen, die
de plannen In overleg met de secr. re
gelt. Het bestuur is niet voornemens,
de zaak Jtelf op zich te nemen. De ver-
eeniging lelt verschillende goede zaai
zaadkweckers en bij een hechte organi
satie zullen "uitstekende resultaten wor
den verkregen. Natuurlijk heeft het be
stuur .ook open oog voor de moeilijkhe
den die zich ongetwijfeld zullen voor
doen. De verschillende bezwaren zullen
echter wel weggeruimd kunnen worden
Staande ter vergadering spreken reeds
een 22-tal leden zich uit voor de nieuwe
regeling.
Hierop werden besprekingen gevoerd
omtrent de mogelijkheden tot de stich
ting van een poterbewaarplaats Eerst
zal men de zekerheid moeten Hebben,
over 'een behoorlijke hoeveelheid te
kunnen beschikken. De heer Dros merkt
op, dat er in ons land al veel van die
bèwaarplaatsen zijn Zijn voorstel eerst
ter bevoegder plaatse inlichtingen te
gaan inwinnen, vindt weerklank. Dan zal
levens een kostenberekening gemaakt
kunnen worden De vergadering blijkt
gaarne aan een onderzoek mede te wil
len werken. De secr. zal trachten alle
noodige gegevëns te verzamelen. Binnen
kort zal een vergadering worden belegd,
teneinde verdere stappen te kunnen
doen. In zijn slotwoord brengt de voorz.
allen hartelijk dank voor de op zoo'n
prettige toon gehouden besprekingen.
Hij twijfelt er niet aan of de vereen,
kan voor Texel nog heel veel goeds tot
stand brengen. J.
OUDESCHILD.
SCHOOLNIEUWS.
Bij besluit van de Burgemeester van
Texel is mej. E. A. Wepster te Rumt,
gemeente Deii (G.) tot onderwijzeres aan
de o.l. school benoemd (vac. mej. Van 't
Hooft).
In aansluiting op de desbetreffende
publicatie in het vorig nummer /wordt
r.og meegedeeld, dat de desbetreffende
formulieren in ontvangst kunnen wor
den genomen ten huize van de heer K.
Linnhose, Koogerweg 25, Den Burg.
WERELDNIEUWS
IN WEINIG WOORDEN.
ZUID-AFRIKA
Generaal Smuts, de premier der
Z -Afnkaansche Unie, is tot veldmaar
schalk benoemd.
ENGELAND
Volgens bericht uit Engelsche
bron verloren sinds Aug 1941 900 opva
renden van de Britsche koopvaardijvloot
het leven.
BELGIE
Joden mogen zich in bepaalde
hoofdstraten van Antwerpen niet onnoo
dig lang ophouden. In de stadsparken
mogen zij niet meer komen.
SLOWAKIJE.
Bij een treinbotsing in Slowakije
een der machinisten had een onvei
lig signaal niet gezien kwamen vijf
personen om
ZWITSERLAND
Vijftig Britsche vliegtuigen zochten
van 28 op 29 Sept. hun weg over Zwit
serland. Bern protesteert deswege in
Londen.
NED. OOST-INDIE.
Over het geheel zijn de prijzen in
Ned.-Indië met 23 pet. gestegen. Van
textiel wel 35 pet., van metaalwaren 36
pet
BULGARIJE.
Bij Silengrad zijn overblijfselen ge
vonden van mastodonts (voorouders van
onze olifant). Een slagtand was drie M.
lang en bij de wortel 20 cM. in doorsnee
DUITSCHLAND
De bewoners van Moresnet, Eupen
en Malmedy, Mei 1940 met Duitschland
hereenigd, krijgen alle de Duitsche na
tionaliteit.
ITALIË
Op 2 Jan a s. zal het 300 jaar gele
den zijn, dat de sterrenkundige Galilei
stierf. De Duee schonk 300,000 lire voor
-aarkoop van diens geboorte- en sterf
huis. - i
Brilsrche bommen troffen op Rho-
dos woonhuizen en een ziekenhuis, waar
bij 15 slachtoffers vielen
De 27e September 1940 zal in de hi
storie bekend blijven als een datum van
beslissende beteekenis in het wereldge
beuren. Op die dag toch kwam op in
stigatie van Adolf Hitler het Driemo-
gendhedenpact tusschen Duitschland,
Italië en Japan tot stand, waardoor de
officieus reeds lang bestaande lotsver
bondenheid van deze drie groote pio
niers der Nieuwe Orde op plechtige wij
ze officieel bezegeld werd. Het Pact van
Drie bleef niet lang tot de drie eigenlijke
grondleggers beperkt; allengs sloot zich
een gansche rij groótere en kleinere Eu-
ropeesche staten erbij aan. Hiermede ga
vtn zij blijk, dat zij de onmiskenbaar
duidelijke teekenen des tijds ten volle
verstaaan en'dat zij bereid zijn naar
beste krachten met de drie groote mo-
gndheden in oprechte kameraadschap en
lotsverbondenheid samen te werken
vcor het tot stand komen van een nieu
we, rechtvaardiger wereldordening
Een nederlaag voor Engeland
en de V.S.
Londen en Washington hebben de slui
tmg van het Pact aanstonds als een ern
stige nederlaag gevoeld, want «iets is
hun minder welkom dan een hechte eer
lijke samenwerking tusschen afzonder
lijke Europeesche staten, laat staan een
zeer verstrekkend bondgenootschap tus
schen de exponenten der Nieuwe Orde
in Europa en het Verre Oosten.
Het Pact legt de grondslagen
voor de komende vrede.
Het Driemogendhedenpact is geen
„oorlogsverdrag", zooals van Angelsak
sische zijde meermalen is te kennen ge
geven. Hel heeft juist het tegendeel tot
aoél: oorlogsuitbreiding te voorkomen
De drie hooge verdragsluitende partijen
ook de Fuehrer zelf hebben bij
meer dan een gelegenheid verklaard,
aat vóór de sluiting alle kwesties van
voor eif tegen terdege zijn overwogeh
Als zoodanig is het een hechte basis
voor hel stabiliseeren van de internatio-
i ale toestand, waardoor een chaos voor
komen wordt en tal van landen in de
sfeer der spilmogendheden worden ge
trokken als vrijwillige medewerkers aan
de Nieuwe Orde, zoowel hier als
EOOTDIENST tot en met Zondag 5 Oct.
Van Texel: 7.45; 14.—; 17.30
- Van Den Helder 9 30; 16 10; 19
Ingang a.s. Maandag:
Van Texel: 8,15 en 14,15
Van Den Helder: 10,30 en 16,30
VAN OVER DE GRENS
Wat Churchill te vertellen had.
De Britsche premier zeide in het La-
_c-rhuis, dat Engeland offers van zeer
cinstige aard moet brengen om Sovjet-
Rusland als oorlogvoerende mogendheid
op de been te houden. Hij gewaagde van
een a.s. verbond Engeland-Iran en van
Amenkaansche hulp, maar waarschuw
de er voor, niet te denken, dat a.s. win-
te de Duitsche drufc op Engeland zal
verminderen. Men zou zich juist op fel-
lei strijd moeten voorbereiden. Met vol
doening constateerde hij de verminde-
r;ng van het aantal tot zinken gebrachte
•diepen. Hier teekent Berlijn echter bij
aan, dat ook de helft minder schepen
voor Engeland in de vaart waren.
Meer dan 2000 landmijnen. jp
In acht uur tijds hebben Duitsche pi
oniers in de Noordelijke sector 2050
landmijnen onschadelijk gemaakt. 41 ka
zematten werden op een enkele dag ver
nietigd. Onweerstaanbaar rukken de
Duitsche troepen ook hier voorwaarts
Groote deelen van de 28 Sept a&nval
lende Sovjet-formaties hadden zich te
voren rijkelijk van alcohol voorzien.
Dronken joegen ze voorwaarts, blind
voor dé gevaren, welke hun van alle
anten bedreigden. Geen wonder, dat de
mcesten een gemakkelijke prooi waren
oói liet Duitsch lood. Een teekenend ge
vaT^van Sovjet-oorlogvoering.
Britsche bommen op Italië.
De laatste dagen waren woonwijken
van Italiaansche steden het mikpunt van
Britsche vliegers. In Palermo werden |9
personen gedood, 26 gewond. Bij een
arnval op Turijn werd een Britsch vlieg
tuig neergeschoten. Brandend kwam h^L
neer, waarbij de vijf inzittenden om
kwamen. Over Milaan werd ook door de
Britten gevlogen, maar daar lieten ze
geen bommen vallen. Dit was wel het
gc-val te Genua, waar eenige woonhui
zen in puin werden gelegd. Branden,
cLoor bommen in Spezia gesticht, konden
spoedig worden gebluscht.
Azië. Tevens legt het reeds thans de
grondslagen voor een komende vrede,
die een verwezenlijking zal zijn van de
levensrechten der volkeren ^n een be
veiliging van hun welstand en stabiliteit.
Waar Japan voor zorgt.
Terwijl de verbonden volkeren van
Europa met de gemeenschappelijke vij
and en diens nieuwste „bondgenoot" de
Sovjet-Unie afrekenen, zorgt Japan voor
een nieuwe ordening in het chaotische
China. Door zijn troepen in Mandsjoek-
vvo en Korea intact te laten, houdt het
bovendien een belangrijk troepenpoten-
tie.el der Sovjets sin het Verre Oosten
st. Ook hieruit spreekt weer de geest
van het Pact van Drie. Van Japansche
iide is trouwens meer dan eens onom
wonden toegegeven, dat het land van de
Rijzende Zon sinds de sluiting van het
pact tal van successen op binnen- en bui-
tenlandsche politiek heeft behaald.
Japan en de V.S
Het Driemogendhedenpact waarborgt
een hechte diplomatieke wisselwerking
tusschen Oost en West. en, wat wel van
dc allergrootste beteekenis is, het heeft
an de aanvang af de buitenlandsche
politiek van Washington, die, vooral ia
den beginne, uiterst troebel was, ondei'
hcoge druk gezet. In dit verband zij er
aan herinnerd, dat Tokio, ook nadat
M^tsoeoka aan buitenlandsche zaken
dc or To jota was opgevolgd, bij herhaling
heeft verklaard, dat de Japansche poli
tiek zich geheel blijft richten naar het
pact. Op grond van officieele Japansche
verklaringen, o.a. van Matsoeoka, zou
Japan, in geval van een oorlogsverkla
ring van de Ver Staten aan Duitschland,
terstond aan de zijde der spilmogendhe
den de oorlog in gaan.
Wat dit. zeggen wil is duidelijk wan
neer men bedenkt, dat de V.S. bij lange
in nog niet gereed zijn voor een krijg
op twee oceaanfronten, terwijl Japan,
aat over een buitengewoon uitgebreide
er. slagvaardige vloot beschikt, in een
veel voordeeliger strategische positie
verkeert.
Het lijdt geen twijfel of Washington
^z.al het pact reeds direct op zijn juiste
beteekenis hebben weten te schatter*.
Zooals' reeds gezegd, heeft het de bui
tenlandsche staatkunde van Roosevelt,
die nimmer begrip heeft willen toonen
vcor de elementaire Japansche levens
rechten in Azië en in de Stille Zuidzee,
onder hooge druk gezet.
Welk effect -het thans eenjarige pact
heeft gehad bij de Washingtonsche on
derhandelingen tusschen Japan en de
V.S., omtrent welker effect nog niets
bekend is, zal wel spoedig blijken. H.N.D.
