87600
TEXELSCHE COURANT
545te Jaargang
Zaterdag 11 October 1941
Eerste blad No. 5591
Waarschuwing.
Texelsche Berichten
ER IS IETS GAANDE IN NEDERLAND.
Uitgave
Firma Lancjeveld en De Rooij
Den Burg Texel Telefoon 11
Hoofdredacteur: G. Joh Duinker.
TER OVERDENKING.
GROOTHEID.
Bestaat de ware qrootheid in de
klank van iemands naam? In de roem
die, hij heelt verworven? In de groote
daden die hij in het openbaar stelt?
Indien dit zpo ware, dan zouden vele
groote mannen onbekend blijven en
vele kleine mannen beroemd zijn. De
grootheid van de mensch bestaat in de
grootheid van zijn persoonlijkheidin
de menschelijkheid, die hem beweegt,
en zoo kan een onbekende verschrikke
lijk groot zijn en een beroemd man ver
schrikkelijk klein zijn.
Laten we echter niet de fout begaan
om alle beroemde mannen en vrouwen
klein te noemen. Deze neiging is wel
eens waar te nemen bij hendie niet
blijft zeer moeilijk van een mensch te
tot de beroemde mannen behooren. Het
zeggen, dat hij groot of klein is. Wie zal
uitmaken, of iemand een volledig en
goed mensch is, een man van karakter
fh goedheid? En zoo dit doenlijk zou
zijn, wie heeft het recht zich aan een
uitspraak te wagenAlleen God kan
oordeeien en zal ook niet nalaten dit te
doen. En.daarvoor heeft Hij ons
niet noodig.
Laat u dus nooit verblinden door de
klinkende naam, noch door de onbe
kendheid van een mensch, die ge
zoudt willen beoordeelen. Noch de
roeom, noch de onbekendheid zijn ga
ranties voor grootheid of voor kleinheid
ZONDAG, 5 October 1941.
mini VOOR HOOFD EN HART.
ZONDAG
De liefde spreekt niet van recht en
plicht. De liefdb is ongedwongen toe
wijding en als zoodanig in de samen
leving eerst het rechte. (Corelli).
MAANDAG.
Zijn begeerte om anderen iets on
aangenaams te zeggen, geeft menigeen
uit voor openhartigheid. (Otto Weiss).
DINSDAG
't Voorbeeld is de sterkste band op
aarde, die de menschen bindt; elke
daad wekt in anderen de wil op tot 't
goede, zoodat hij opspringt uit de slui
mer van zn droom en werkzaam de
uren vervult. (Stefan Zweig).
WOENSDAG
Moeilijk zijn de wegen, die de men
schen te gaan hebben op aarde. Woes
tijnpaden. moeraspaden, bergpaden.
Waarom gaat daar zooveel smart on
gehinderd haar gang. Waar zijn
zij, die bloemen moeten strooien op de
moeilijke wegen? (Selma Lagerlöff).
DONDERDAG
Wees scherp in uw blik, maar zacht
in uw oordeel.
VRIJDAG.
Hoe ouder men woxdt, hoe beter men
weet, dat oprecht gedeeld gevoel he
laas zeldzaam is.
ZATERDAG.
Datgene, wat de ziel tot rust brengt,
is schoon. (Naumann).
HOE LAAT
OE ZON.
Za 11 Oct. op 7.58; onder 18,56
Zo. 12 Oct. op 8,onder 18,53
Ma. 13 Oct op 8,02; onder 18,50
Di. 14 Oct. op 8,04; onder 18,48
Verduisteren: van zonsondergang tot
zonsopgang.
Auto's en rijwielen (afgeschermd) licht
op: van zonsondergang tot zonsopgang.
DE MAAN.
Za>ll Oct op 22,37; onder 13,38
Zo 12 Oct. op 23,37; onder 14,28
Ma. 13 Oct. op onder 15,11
Di. 14 Oct op 0,24; onder ^5,49
Laatste Kwartier 13 Oct.: 14,52.
HOOG JVATER OP TEXELS REE
Za. 11 Oct. 1,16 en 13,34
Zo. 12 Oct. 1,53 en 14,14
Ma. 13 Oct. 2,36 en 15,02
'Di. 14 Oct. 3,32 en 16,07
Springtij 21 October.
WAT ER GEBEURDE
11 OCTOBER:
1797: Zeeslag bij Kamperduin.
12 OCTOBER:
1492: Columbus ontdekt Amerika.
1596: Op Nova Zembla wordt „Het be
houden Huis" door de bemanning
van „De Volhouder" betrokken.
1899: De Transvaalsche Oorlog breekt
uit.
13 OCTOBER
1929: Het luchtschip Graf Zeppelin
maakt een tocht over ons land.
14 OCTOBER:
1864: Nadar maakt een tocht met de
luchtballon Géant.
NEDERLANDERS!
KENT UW PLICHT.
Hier is het Gironummer
van de Nederlandsche Am
bulance van het Vrijwilli
gerslegioen Nederland:
VOOR BUSSENBOENEN, ENZ.
Blijkens een officieele publicatie in
dit nummer worden voor bussenboenen
(E-groen) geen brandstoffen meer ver
strekt. Betrokkenen zullen derhalve op
andere wijze hun boenwater aan de kook
moeten brengen.
TEXELSCHE SCHAPENHOUDERS.
Ons wordt verzocht ter kennis van
belanghebbenden te brengen, dat a.s.
week een begin wordt gemaakt met het
verzegelen van karns en ontroomers.
Gelieve de voorloopige toestemming
welke ingenomen moet worden gereed
te leggen. Teveps moeten karn en ont-
roomer gereed gemaakt of gehouden
worden, opdat deze verzegeld kunnen
worden
ZUINIG MET ELECTRISCHE
STROOM.
Een juffrouw klaagde op het kantopr
van de TEM over het kleine rantsoentje
stroom, waarmee zij het moest stellen.
Ze beloofde, dat ze in de komende win
ter wel zou bezuinigen, maar verzeker
de, dat ze nu beslist niet met minder toe
kon
Een naar geval! Zoo zal het in meer
huishoudens gesteld zijn. Een kwart be
zuinigen op hetgeen vorig jaar in dezelf
de periode verbruikt is, is een moeilij
ke opgaaf Dat speel je niet zoo maar
klaar! En toch, beste lezeressen, wordt
het van ons geëischt. U moet weten, dat
onze -Electr. Mij. een kwart minder
brandstof toegewezen krijgt dan vorig
jaar. Dat beteekent dus, dat een kwart
minder stroom kan worden opgewekt
dan vorig jaar kon worden geprodu
ceerd. Daarom moet de directie de stren
gen wel s^ijf houden.
Ik gebruik nu en dan mijn straal-
kachel, maar m'n radio heb ik bijna
nooit aan; m'n man heeft z'n electrisch
scheerwaterbakje niet meer ih gebruik.
Maar m'n waterketel kan ik niet missen
en strijken moet ik toch ook electrisch...
Daar lijkt geen speld tusschen .te
krijgen, maar weet u wel, dat een 1000
W. straalkachel u elk- uur op een kilo
watt komt te staan? Een uur of 20 kunt
u naar uw radio luisteren, voor u één
kilowatt hebt versnoept. Dat telt nau
welijks mee. En zoo'n scheerwaterbakje
wanneer uw man zich om de twee
dagen scheert, kan hij met een kilowatt
wel drie maanden toe. Maar die water
ketel en dat strijkijzer.dat zijn
stroomvreters! Net als die kachel. Wie
een paar uurtjes strijkt, heeft er eën
kilowatt doorgedraaid! Een snelkoker
heeft een kilowatt noodig om acht liter
•water aan de kook te brengen
Vervang de lamp iji uw kamer, die nu
misschien 100 watt is (10 uur branden
van een kilowatt) doon een van 7075
watt (dan doet u er lT uur mee). Kunt
u er dan geen naai- of stopwerk bij ver
richten? Brfeng de lamp dan zoo dicht
mogelijk bij de tafel. Een z.g. bureau-
is dan een uitkomst.
COOP AANKOOPVEREENIGING
TEXEL G.A.
Teelt en afzet van zaaizaad en
pootgoed. Stichting poterbe
waarplaats.
In de Woensdagavond in De Linde
boom gehouden bijeenkomst van leden
van bovengenoemde vereen, werd beslo
ten de regeling van teelt en afzet van
zaaizaad en pootgoed ter hand te nemen
Na breedvoerige besprekingen werd
overgegaan tot de verkiezing van een
commissie, die naast het bestuur der
Coop, een en ander zal regelen. In deze
vergadering werd tevens besloten tot
stichting van-,een poterbewaarplaats.
Door ontstentenis verblijf elders
van de voorz., de heer R W. Stoepker,
werd de vergadering gehouden onder
voorzitterschap van de heer A. J Keij-
ser, secr.
De heer Keijser heette de 21 belang
stellenden hartelijk welkom. Spr. her
innerde aan de vroegere plannen tot op
richting eener „zaai-zaadvereen.", welke
alle strandden. Nu het Centraal Bureau
zulk een groote belangstelling voor -het
Texelsche zaaizaad aan de dag legt, acht
het bestuur thans de tijd gekomen om
opnieuw te trachten een vereen, in het
-leven te roepen. Gestreefd moet worden
naar centralisatie. Dit kan door gezamen
iijke regeling worden bereikt. Het voor
stel .van de voorz., om de nieuwe vereen,
binnen het kader van de coöperatie op te
richten vond instemming, ook bij dege
nen, die niet aanwezig waren op de al-
gemeene vergadering van 26 Sept. Toen
werden nl. de eerste stappen gedaan. En
met succes, want een 22-tal leden zeg
den toen reeds dadelijk hun medewer
king toe.
De heer Kikkert, Waalenburgerhuis,
zag in de oprichting der nieuwe vereen,
voor niet-leden 'n stimulans zich bij de
Coop, aan te sluiten. Bij de uitvoerige
besprekingen, die het onderwerp uit
lokte, bleek, dat het er om gaat, een be
tere regeling tot stand te brengen Daar
bij is Texel gebaat. Het ligt in de bedoe
ling een reglement samen te stellen, dat
de leden verplicht aan zekere voorwaar-
De optimisten hebben het al
weer bij het rechte eind.
Het aantal brieven, dat de heer Max
Blokzijl naar aanleiding van zijn radio
praatjes krijgt, is buitengewoon groot.
Binnenkort zal een boek verschijnen,
waarin de belangrijkste van deze brie
ven worden afgedrukt. Voor de kwaad
willigen, die beweerd hebben, dat deze
brieven niet echt zijn, geldt, dat ze
voor een ieder, ook de "meest wantrou
wende, Ier inzage liggen.
Tot deze uitgebreide correspondentie
behooren de meest uiteenloopende epis
tels. Er zijn anonieme brieven vol be
ledigingen bij. maar verheugend groot
is het aantal schrijvers, dat zich getroost
de radiospreker in te lichten over aller
lei kwesties, dat zijn hart voor hem uit
stort en zijn twijfel of hoop voor hem
belijdt. Het allergrootste deel van die
brieven is afkomstig uit de z.g. „derde
groep", de groep dergenen, die in het
huidige tijdsgebeuren nog geen duide
lijk omlijnd standpunt innemeji. Vele
van die brieven handelen ook' over on
recht, dat de schrijvers is aangedaan.
Uit deze brieven leert men, dat er blijk
baar veel onrecht in ons land geschiedt,
dat met de oorlogstoestand weinig of
niets te maken heeft en dat in ons vroe
ger zoo rijke Nederland onbegrijpelijk
veel leed werd geleden
Aldus Max Blokzijl in een van zijn ra
diopraatjes. En hij vervolgde.
Ons gemeenschapsleven is nog vol met
brandende kwesties, die nooit behoorlijk
opgelost werden. Nu heeft de oorlog er
ons nog tallooze bij bezorgd Wij zullen
alleen nog maar verbetering kunnen
krijgen, als we alle haat en verblinding,
GIFTEN WITTE KRUIS
N.N., De Koog f 1,
GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING.
N.N., De Koog f 1,
J. B,, 't Noorden f2,50.
STIIOOVLAS.
De prijs van gerepeld stroovlas, oogst
„1941, goede middenkwaliteit, blijft 12 ct
per kg. Bij levering op de gebruikelijke
leveringsplaats een kwart ct. hooger
SLUITING KAPPERSZAKEN.
Kappers van Texel brengen in
dit nummer onder de aandacht hunner
klanten, dat hun zaak Zaterdags na acht
uur nm. gesloten moet zijn; Dinsdags na
1 uur nm.
TEXELSCHE ELECTR. MIJ.
Belangrijk is hetgeen dc TEM in dit
nr. onder aandacht harer afnemers
brengt. Weten zij, die electrisch (gingen)
koken wel, dat zij daarvan ten kaï^ore
van de TEM aangifte moeten doen? Niet
zoo maar op een briefkaart, doch op een
speciaal formulier, dat op aanvrage kos
teloos .wordt verstrekt. Niet verzuimen,
want dan zit u straks met een te klein
rantsoen stroom en komt u wis en ze
ker op dc koffie.
den «te voldoen bij de aanbieding van
zaad. De heer P. Dros Bz. betoogde, dat
het bestuur het best georiënteerd is ten
opzichte van de meest gewenschte ras
sen. Naast het bestuur zou derhalve een
commissie kunnen worden- gevormd, zqo
vei volgde hij, die de kwesties regelt. La
ter zou de commissie een en ander weer
met de leden zelf kunnen bespreken.
Hierop werd overgegaan tot de ver
kiezing van een commissie. Na herhaal
de slemming werden gekozen de heeren
P. Dros. J. de Graaf en KI. Mantje
(Ruysdael). Met het voorstel van de
voorz. om geen leden van het bestuur
der Coop, in deze commissie te benoe-
Nnen, ging de vergadering accoord.
Stichting poterbewaarplaats.
Vervolgens werd de stichting van een
poterbewaarplaats besproken. Ook hier
voor bleek flinke belangstelling te be
staan. Het Centraal Bureau had een be
grooting voor bouwkosten opgemaakt.
Een bewaarplaats voor 27 ton zou op
f 4000 komen; een van 36 ton op f 5000;
een~van 45 Ion f5900; van 54 ton f7600;
en van 63 ton f 7300. De kosten aanleg
verwarming zijn hierbij niet inbegrepen.
Het bewaarloon werd op plm. 2 cent
per kg. geraamd.
Voorz. weer er op, dat de vereen,
slechts tot bouw kon overgaan bij vol
doende garantie van de zijde der aard
appelenverbouwers. Nu, de Vereeniging
werd deze verzekering dra gegeven,
want terstond traden 12 personen toe
met een totaal van 33 ton! Wie dooi
afwezigheid schitterden, zal de Stichting
en haar voordeden alsnog uiteen gezet
worden. Ongetwijfeld zullen nog ver
scheidene belangstellenden toetreden,
zoodat de bewaarplaats wel voor hon
derd ton berekend moet zijn, zoo con
cludeerde de voorz.
In zijn slotwoord bracht hij allen har
telijk dank voor de aangename bespre
kingen Hij sprak-de wensch uit, dat de
commissie de zaaizaad-regeling krachtig
ter hand zou nemen en dat de belang
stelling voor de Vereen, zou blijven
groeien. Daardoor zal steeds meer kracht
van haar kunnen uitgaan. J.
alle kwaadsprekerij en geruchtencolpor-
tage over boord werpen en eerlijk een
poging willen doen om te komen tot een
ware" volkerengemeenschap.
Er zijn zoo talloos velen onder mijn
briefschrijvers, die dat ook zoo voelen
en die van goeden wille zijn, dat ik voor
de zooveelste maal in mijn leven begin
te merken, dat de optimisten het alweer
bij het rechte eind hebben. De pessimis
ten schrijven me, dat alles vergeefs is,
dat de haat tusschen Nederlanders en
Nederlanders met de dag toeneemt, en
dat het een volkomen hopeloos pogen is
daartegen in te gaan. Het Is wel merk
waardig, dat mijn eigen ervaringen pre
cies omgekeerd zijn. Ik ontmoet elke dag
nieuwe menschen, die vol moed en vol
begrip voor de komende dingen zijn, het
stapeltje negatieve brieven in mijn bus
wordt met de dAg kleiner, de stapel posi
tieve en bemoedigende elke dag grooter.
Er is iets gaande in Nederland. Van
overal komen de goed willenden, die vra
gen hoe ze helpen kunnen, waar ze kun
nen aanpakken, voor welk werk men
liep noodig heeft Van overal komt de
instemming met het streven van hen,
die ons volk willen voorgaan naar een
nieuw inzicht, dat alleen een toekomstig
herwinnen van onze nationale zelfstan
digheid waarborgt.
Ik moet eerlijk bekennen, dat zooiets
moed geeft. Misschien begrijpt de luiste
raar, waarom het doorlezen van zooveel
brieven, vol gedachten en vol overpein
zing, maar ook vol goede wil en met een
ongeschokt vertrouwen in onze toe
komst, voor mij werkelijk geen verloren
tijd~isr
Wlfe KOEIEN MOETEN INLEVEREN.
Vanavond houdt de heer Joh. Parle-
vliet, streekleider van het Ned. Agra
risch Front, tusschen 8 en 10 uur zit
ting in De Lindeboom en wel in het bij
zonder ten dienste van veehouders, die
naar hun meening te veel vee moeten in
leveren.
REGISTRATIE TURFSLIJTERS.
Wie voo'r eigen rekening turf uitven
ten, dienen zich te laten inschrijven. Zij
gelieven zich voor 15 October te wenden
tot de Brandstoffencommissie te Den
Helder, waaronder Texel ressorteert.
HOEVEEL KIPPEN?
Op bedrijven met minder dan 10 h.a.
cultuurgrond mogen niet meer dan i0
kippen worden gehouden; op bedrijven
grooter dan 10 h.a., hoogstens 15 kippen,
(behoudens vergunning van de Centrale
om meer te mogen houden).
TEXEL BUITEN TEXEL.
Ons lijstje van Texelsche namen bui
ten ons eiland kan weer met een tweetal
worden aangevuld:
Scheveningen: Texelsche straat en
Texelsch Plein.
Buiksloot: Texel-plein.
Wie weet er meer?
PRAATJE OVER GEMEENTEWAPENS
XII.
DE MONNIK VAN MONNIKENDAM.
De .gemeente Monnikendam heeft in
haar wapen een monnik, in het zwart
gekleed en met een knots 'gewapenjj. De
oorsprong van dit wapen moeten we
zoeken in de tijd, dat monniken van» hel
klooster Mariengaarde
bij- Leeuwarden, zich
vestigden bij een meer
tje, waar nu het stadje
is gelegen Dat meertje
werd naar hen het Mon-
nikenmeertj^ genoemd.
en Jiet plaatsje, dat uit
hu» ned^zetting bij een
dam in dat- meertje
groeide, kreeg zoo de naam van „Mon-
nikenmeersdam", later kortweg Monni
kendam genoemd.
Van „Monnickendam" wordt het eerst
gewag gemaakt in 'n handvest van 1288,
waarin Graaf Floris V zekere voorrech
ten aan deszelfs inwoners schonk.
In het begin van de 16e eeuw sprak
men wel van Lutherdam, daarmee doel
de men op de vele volgelingen, wélke
Luthers leer daar vond. Het was in die
dagen, dat een ingezetene, de weduwe
Wendelmoel Klaesdochter, als „martela
res der Hervorming" werd geworgd en
daarna op 20 Nov. 1527 te Den Haag
verbrand.
DE WEERHAKEN VAN
P URMEREND.
Een oud rijmpje luidt:
Medemblik leit in een hoek,
Enkhuizen dicht bij Grootebroek
Monnikendam leit aan een kant,
Edam aan de waterkant,
Purmerend is veel té rijk,
Alkmaar is neringrijk:
Zeven steden in getal,
Hoorn is het grootst van al.
Waarom Purmerend te rijk werd ge
oordeeld, kunnen we u niet vertellen.
Een feit is wel, dat de stad vele jaren ge
leden reeds een belangrijke handel
dreef in vee, boter, kaas en eieren; met
trots vermeldt een kroniek van 100 jaar
De Burgemeester van Texel geeft alle
inwoners in ernstige overweging met de
toegewezen brandstoffen de grootst denk
bare zuinigheid te betrachten. Ingevolge
ontvangen mededeelingen mag er niet
op worden gerekend, dat extra-toewij-
zingen zullen volgen wanneer de toege-
wèzen voorraad ten einde is. Men be
denke dit terdege en stoke met overleg!
Den Burg, 9 October 1941.
De Burgemeester van Texel,
KAMP.
WAT IS HEDEN?
Het beste moment van uw leven; ge-
kunt er nog alles van maken.
BUITENLAND
De Sovjets houden het niet uit.
Het Duitsche Weermachtbericht van 7
Oct. maakte melding van de gevangen
neming van de staf van het 9e Sovjet-
leger. Moskou en Leningrad werden
opnieuw zwaar bestookt Voor de oorlog
belangrijke doelen werden doeltreffend
bewerkt. Voor het eerst werd Rostof
aangevallen, een stad van 500.000 inw.,
met een wapenfabriek (25000 man), gie
terijen, enz. De^spoorlijnen, waarlangs
de Sovjets hun materiaal toegevoerd krij
gen, worden in steeds meer ontredderde
toestand gebracht. Aan herstel valt niet
te denken. Dagelijks brokkelt de weer
standskracht van de Bolsjewisten meer
af. Het einde komt al nader.
Dr. Goebbels tegen de geruchtenmakers.
Rijksminister Dr. Goebbels schrijft in
Das Reich: Verdienen geruchtenmakers
r.iet het tuchthuis en bovendien nog de
verachting van het heele volk? Domheid
kan hier niet als verzachtende omstan
digheid worden aangevoerd. Wij zijn in
oorlog. Wij strijden om oils leven. Ook
de wereldoorlog hebben wij niet door
lafheid maar door domheid verloren.
Daarom: laat ons niet alleen sterk zijn
als leeuwen maar ook slim als de slan
gen. Wij moeten de vijand overwinnen
door groote k récht en verstand. Wie te
weinig hersens hebben om in te zien, dat
men in oorlogstijd niet naar de vijand
moet luisteren verboden zenders
moeten door voorbeeldige straffen tot
dat besef gébracht worden.
ITALIË
Op 7 Oct. is in tegenwoordigheid
van de Duce het mausoleum van Mar
coni te Pontevecchio ingewijd.
ZWITSERLAND
In Zwitserland is een aantal perso
nen wegens communistische actie in ar
rest gesteld.
FRANKRIJK
Onder verdenking van spionnage
is 1000 Engelsche onderdanen, wonende
in de Rivièra, het verblijf daar ontzegd.
geleden, dat er in de beste tijd van het
jaar wekelijks 50.000 Ned. ponden kaas
aan de markt kwamen en dat de stad
drie bierbrouwerijen rijk was.
De stad ontleent haai naam aan het
nu droog gemaakte meer de Purmer. Na
Zaandam is ze de jongste der steden van
het Noorderkwartier. Tot het begin van
de 16e eeuw was het niet meer dan een
Waterlandsch dorpje; in 1515 telde het
nog maar een 200 huizen! Het besluit
van de stedelijke overheid die zich
Juni 1572 reeds voor de Staatsche Partij
had verklaard om de stad door een
wal en een gracht te omringen, dateert
van 1573. Vijf poorten had de stad des
tijds: de Neckerpoort, de Beemsterpoort,
de Hoornsche poort, de Purmerpoort en
de .Amsterdamsche poort.
Het wapen van Pur
merend vertoont op een
zwart veld drie zilve
ren weerhaken. Deze
weerhaken moeten zijn
ontleend aan het wapen
van Willem Eggert, die
Heer van Purmerend
was en er in het begin
van de 15e eeuw een
slot (Purmersteyn) bouwde, dat in 1413
voltooid werd. In de 18e eeuw werd het
kasteel gesloopt. Er is nog een kerkzegel
dat reeds voor Eggerts tijd in gebruik
was; het laat een koggeschip met vier
roeiers en een stuurman zien met als
randschrift de woorden „Navigamus ad
poMum salutis", wat zeggen wil: „Wij
varen naar de haven des behouds".
Het vaartuig voert een wimpel met 3
weerhaken. Ook Amsterdam moet zoo'n
zegel hebben gekend; wellicht heeft Wil
lem Eggert, die in de Amstelstad werd
geboren, het naar de stad aan de Pur
mer overgebracht.
Purmerend-.
ZOO SCHREEF...
ILKKA (Finsch blad): Een afzonder
lijke vrede met de Sovjet-Unie zou on
natuurlijk zijn. De banden met Duitsch-
land vormen een onvoorwaardelijke lots
gemeenschap.
